F.W. de Klerk, een man van politiek compromis Hels Bayrut lijkt op Hiroshima na atoombom AFTREDEN KISZCZAK IS EEN IDIOTE ZET Oorlog Libanon woedt onverminderd voort Gijzelingsdrama op Filipijnen :n el Chinezen krijgen cursus politieke heropvoeding DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB BUITENLAND SaidóaQowuvnt DINSDAG 15 AUGUSTUS 1989 PAGINA 5 uni :ld< •Kroe in eei nd. D is e< el, zo teerdi gevol exj a; „da al ki risico deput DAVAO CITY Op de Filipijnen worden in de gevangenis van Davao City vijftien mensen door gedetineer den in gijzeling gehouden. De gijzel- houders eisen een vrije aftocht per autobus. Onder de gegijzelden bevin den zich een jongen van negen en een 36-jarige zendelinge uit Australië, Jackie Hamill. De gevangenis in de op drie na grootste stad van de Fili pijnen is omsingeld door honderden politiemensen. Enkele van de gedeti neerden waren bij een eerdere gij- zling betrokken om betere leefom standigheden in de gevangenis af te dwingen. Van veilige afstand wordt op de Filipijnen onderhandeld over de gijzelaars in een gevangenis. FOTO': AP Argentijnen praten weer met Britten NEW YORK Britse en Argentijnse diplomaten hebben vandaag voor het eerst na de oorlog rond de Falklan- deilanden in 1982, overleg gevoerd over het herstel van de diplomatieke betrekkingen. Belangrijke onderwer pen van bespreking zijn ook de vis rechten rondom de eilanden en het handelsverkeer met de EG. Het over leg dat vandaag in New York plaats vond werd mogelijk toen Argentinië de eis liet vallen dat de kwestie rond de soevereiniteit van de Falklandei- landen als eerste uit de wereld moet worden geholpen. Voor Argentinië zijn op dit moment de visrechten van groot economisch belang. Excuses aan Japanse premier TOKYO De Japanse krant „Nagoya Times" heeft gisteren verontschuldigingen aangebo den voor het plaatsen van een bericht over een onwettig kind van de kersverse premier Kai- fu. De 58-jarige premier eiste genoegdoening van de krant, die vervolgens het verhaal in trok met de verklaring dat het gebaseerd was op „geruchten". Premier Kaifu is de opvolger van Uno, die eerder deze maand moest aftreden na een verpletterende verkiezingsne derlaag en publikaties over zijn verhouding met een maï- Spa veroorzaakt watervervuiling BRUSSEL De bronwaterfa- briek Spa Monopole heeft het riviertje Wayai in de Arden nen ernstig vervuild. Volgens de politie in Verviers is de vervuiling, die een massale fo- rellensterfte tot gevolg had, waarschijnlijk veroorzaakt door een vergissing bij het on derhoud van het buizensys teem. Een grote hoeveelheid bijtende soda zou daardoor zondagavond rechtstreeks in het riviertje zijn gelopen. De vissterfte is een grote strop voor de plaatselijke visvereni ging, die de afgelopen jaren op grote schaal vis had uitgezet in het riviertje. Familie Wallenberg op bezoek in Moskou STOCKHOLM De Sovjetunie heeft een groep van vier familieleden en vrienden van Raoul Wallenberg uitge nodigd om in Moskou te komen praten over de verdwijning van de Zweedse di plomaat, 44 jaar geleden. Wallenberg, die nu 77 jaar zou zijn, heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog tienduizenden Hongaarse joden uit Duitse concentra tiekampen weten te houden door ze aan valse reispapieren te helpen. Hij werd in 1945 door het Russische leger gevan gen genomen, waarschijnlijk op verden king van spionage voor de VS. Volgens Moskou is Wallenberg 1947 in een ge vangenis overleden; dissidenten uit de Sovjetunie hebben gezegd dat zij hem voor het laatst in 1986 hebben gezien. (Vervolg van de voorpagina) KAAPSTAD Zijn naam staat niet vermeld in „Wie deed wat in Zuidafrika", een biografisch naslag boek dat vorig jaar werd gepubliceerd. Maar Frede- rik Willem de Klerk zal in de aankomende editie beslist niet ontbreken. In welk opzicht gaat het nu aangebroken „De Klerk-tijd perk" verschillen van het „Botha-tijdperk"? De Klerk is een jongere en modernere par tij-loyalist dan Botha. Zijn va der was kabinetslid en zwager van premier J.G. Strijdom. Hij groeide letterlijk op in de par tij. En hij is twintig jaar jonger dan de 73-jarige Botha. De laatste behoudt nog pijnlijke herinneringen aan de jaren van verdeeldheid tijdens de Boerenoorlog, waarbij zijn ei gen moeder gevangen werd gehouden in een Brits concen tratiekamp. Deze gebeurtenis sen van rond de eeuwwisse ling hebben echter geen direc te invloed gehad op de genera tie van De Klerk. De Klerk gelooft instinctief in eenburgerregering in te genstelling tot Botha, die nauw met het leger samenwerk teBeide mannen zijn con servatief en sterk overtuigd van het „groepsconcept" ofte wel van de rassenscheiding, hetgeen in de praktijk neer komt op blanke overheersing. Maar door zijn zakelijke aan pak zal De Klerk de rassendis criminatie wat meer los dur ven laten dan zijn voorganger. Lijfwachten Voor het eerst in dertig jaar heeft de regeringsleider met F.W. de Klerk weer zijn machtsbasis in de partij Sinds de dagen van premier Strij dom stond de partij in de scha duw van de diverse „Pretori- aanse lijfwachten" die de opeenvolgende leiders graag om zich heen verzamelden. Zo was er „het imperium van Binnenlandse Zaken" van dr. Hendrik F. Verwoerd; kreeg de veiligheidspolitie onder Balthazar J. Vorster een onge zonde machtsbasis en voerde Botha min of meer een mili tair bewind. De Staatsveilig- heidsraad bezat onder Botha een macht die ver buiten het parlement, het kabinet en de partij reikte. Hoe De Klerk uiteindelijk te werk zal gaan, hangt in hoge rnate af van de verkiezingsuit slag van 6 september. Uit opi niepeilingen blijkt dat de partij haar meerderheid wel eens zou kunnen kwijtraken, zowel aan liberale zijde als aan ex treem-rechts. Over de vraag hoe ver de re gering De Klerk bereid is tot overdracht van macht aan de zwarte meerderheid stelt pro fessor Hermann Giliomee, po liticoloog uit Kaapstad: ,,De Afrikaners zouden een werke lijke machtsdeling met de zwarten wel accepteren, maar een machtsoverdracht niet. Ze trekken nog liever de woestijn in. Waarschijnlijk zouden ze wel wat voelen voor een fifty- fifty deling van de macht; een roulerend presidentschap of zo". Verdediging En Giliomees opvatting over hoe De Klerk en Botha reage ren als ze in het nauw worden gedreven: Botha recht zijn rug, wordt woedend en gaat onmiddellijk in de verdedi ging. De Klerk blijft rustig en weegt de verschillende moge lijkheden tegen elkaar af. Hij is intelligent genoeg om te we ten wanneer en hoe hij een compromis moet sluiten". De Klerk, of hij het nu ont kent of niet, laat zich wel de gelijk beïnvloeden door de in ternationale opinie. Vooral als de beloning voor een bekering van blank Zuidafrika een ein de van de sancties en de geïso leerdheid in de wereld in houdt. Veel zal afhangen van de posi tie die de zwarte nationalisti sche groeperingen innemen. Bij zowel binnenlandse als bui tenlandse organisaties heeft inmiddels een duidelijke ver schuiving van taktiek plaats gevonden, van confrontatie naar dialoog. Tussen Zuidafri ka en Zambia is een soort „luchtbrug" ontstaan: blanke Zuidafrikanen reizen naar het noorden om te ontdekken wat het Afrikaanse Nationaal Con gres eigenlijk inhoudt. De re Frederik de Klerk is vandaag beëdigd tot waarnemend president. gering staat dit toe. De supermachten dringen er onverminderd bij Zuidafrika op aan om tot een regionale schikking te komen die verder gaat dan Namibia, Angola en Mozambique en zich uitstrekt tot in Zuidafrika. Aleen al het feit dat na jaren van oorlog er nu vrede heerst in de buurlan den kan een stimulans zijn om antwoorden te vinden op zwarte verlangens en blanke angsten. De leider van het Afrikaans Nationaal Congres Nelson Mandela, die nu na 27 jaar gevangenschap de vrijheid in zicht krijgt, zou een cruciale rol kunnen spelen in deze ma noeuvres. ANTHONY HEARD Zwarte Zuidafrikanen blij met vertrek Botha (Vervolg van de voorpagina) JOHANNESBURG Zuida- frikaanse organisaties van de zwarte bevolking hebben van daag gezegd het aftreden van president P.W. Botha van Zuidafrika niet te betreuren. Volgens de massaorganisatie Democratische Beweging zal er echter niet veel veranderen omdat er slechts een man ver trekt en niet het apartheidsbe- leid. Woordvoerder Mohammed Valli Moosa van de overkoepe lende Democratische Bewe ging zei dat „geen enkele on derdrukte Zuidafrikaan" huilt om het vertrek van Botha om dat deze aan het hoofd stond van Zuidafrika „in een tijd dat het lijden van het volk is ver veelvoudigd. Hij heeft de noodtoestand ingevoerd, die werd vertaald in detentie van duizenden onschuldigen, door de beperking (van activiteit) van meer dan dertig organisa ties, en door de bezetting van onze ghetto's door soldaten", aldus Moosa. Aan de Democra tische beweging neemt onder andere het Verenigd Demo cratisch Front (UDF) deel. „De heer Botha zal eenvoudig weg worden vervangen door een ander lid van de Nasionale Party als (de aanstaande presi dent) De Klerk", vervolgde Moosa. ,,De Klerk was net zo goed verantwoordelijk voor het desastreuze beleid van de regering onder het bewind van Botha". LIBANESE VLUCHTELINGEN OVER GEWELDSEXPLOSIE: noq ;n hi ROTTERDAM Uitda gend laat Abdo (22) de lit tekens zien die hij als christen in Bayrut heeft opgelopen. Vanuit de an dere kant van de kamer klinkt hoongelach. Ah mad heeft er veel meer. Wat hij, als moslim, heeft doorgemaakt is nog veel erger. Hoewel zij elkaar „thuis" in Libanon naar het leven staan, hebben Abdo en Ahmad één ding gemeen: hun haat tegen de Syriërs. Terwijl hij nog wat Libanese nasi opschept, zet Ahmad de discussie voort met de andere moslim en richt Abdo zich op Georges en Mario, net als hij afkomstig uit Oost-Bayrut. Zelfs hier, in de huiskamer van de Rotterdamse Stichting Sociale Hulpverlening Liba non, is de scheiding tussen bei de partijen duidelijk voelbaar. De twee kinderen van Wafa Jalloud, die de stichting heeft opgezet, trekken zich er niets van aan èn kruipen om de beurt bij i%dere%n op shoot. Steven (b)jna twee jaar) en Alexander (9) zijn de twee jongste vluchtelingen. Ahmad, Samir en Mario denken nog dagelijks aan hun familie in Bayrut hoewel zij al een paar jaar in Nederland zijn. Abdo en Georges (29) zijn pas drie weken geleden aangekomen. Bij hen zijn de herinneringen nog vers en is de strijdlust het grootst. „De Libanezen worden mas saal door de Syriërs ver moord", aldus Georges. „De laatste twee maanden is het erger dan ooit. Het is al lang geen oorlog meer tussen de Li banezen onderling. De strijd gaat nu tussen de- Syriërs en de Libanezen". De anderen knikken instem mend als zijn Franse relaas in het Arabisch wordt vertaald. „Onze enige hoop is dat de Sy riërs Libanon verlaten", voegt Samir eraan toe. „Zij hebben onze economie kapot gemaakt en innen onze belastingen. Pas als de Syriërs weg zijn, is er weer ruimte, voor vrede". Hel Abdo en. Georges hebben el kaar ontmoet op de boot waar mee zij uit Bayrut zijn ge vlucht. Over hun vluchtweg willen zij niet veel kwijt om dat zij bang zijn daarmee voor anderen de vlucht onmogelijk te maken. Beiden hebben hun familie in Bayrut achtergela ten. Toch was de keus niet moeilijk, zegt Georges. „Het was of vertrekken, of dood gaan". Studeren is in Bayrut een on mogelijke opgave. „Er zijn geen gebouwen meer, laat staan dat er nog college wordt gegeven", aldus Abdo. Hij hoopt'in Nederland zijn studie architectuur weer te kunnen oppakken. Georges is elektriciën, maar heeft de laatste maanden niet kunnen werken. „Bijna alle werkplaatsen zijn volkomen verwoest en bovendien is er in de hele stad geen elektriciteit. De Libanezen zijn wel ge dwongen om hun land te ver laten. Het leven speelt zich af in schuilkelders. Het is er een hel. Bayrut is Hiroshima na de atoombom". Zowel Wafa als Georges zijn van mening dat er moet wor den ingegrepen in Libanon. „De andere landen, met name de Verenigde Staten, hebben nooit daadwerkelijk iets on dernomen. Als ze willen, kun nen zij helpen. Daar ben ik van overtuigd", betoogt Geor ges. Wafa maakt zich met name zorgen over de Libanese kin deren die dagelijks omgaan met geweren en raketten. „Als er niet wordt ingegrepen groeien zij op tot misdadigers". Asiel Hoewel zij blij zijn dat zij de nachtmerrie ontvlucht zijn, zijn de vijf niet echt te spreken over de opvang in ons land waar inmiddels enkele hon derden Libanezen hun toe vlucht hebben gezocht. Op Ahmad na hebben zij allemaal politiek as)e, aangevraagd. Maar daarmee zijn zij er nog niet. Samir en Mario wachten al vier jaar op een verblijfs vergunning. Zolang zij die niet hebben, kunnen zij niet' wer ken. En een leven zonder werk is voor Samir net zo min accep tabel als de onleefbare 3ituatie )n Bayrut. Om als werkloze door het leven te gaan is zijn eer te na. „Ooit was Libanon een rijk land", vertelt hij. „Een soort Zwitserland. Een van de beste landen ter we reld". Hij is nog steeds trots op zijn Ahmad, Wafa, Abdo, Mario (met Steven in zijn armen) en Geor ges met de Libanese vlag voor de Stichting Sociale Hulpverle ning Libanon. Op de voorgrond Alexander. FOTO: DE JONG VAN ES land, maar voelt zich gekrenkt door de houding van de Ne derlandse justitie. „Ik hoop dat de Nederlandse justitie als mensen over ons zal oordelen en niet als dieren. Eten, drin ken, slapen. Dat is geen mens waardig bestaan. Ik wil wat te doen hebben, maar zo kan ik niet bewegen. Ik ben nu een nul en dat blijf ik op zo'n ma- Mario valt hem fel in de rede. „Weet je wanneer ze hier wat voor je gaan doen?, zegt hij cy nisch. „Als je verslaafd bent aan drugs of alcohol. Dan pas zoeken ze naar een goede op lossing". JEANNETTE v. LEEUWEN BAYRUT Na een korte adempauze zijn gisteren de bombardementen op de woonwijken van Bay rut onverminderd voort gezet zodat de achterge bleven bevolking weer ij lings haar toevlucht moest zoeken in de schuilkel ders. Bij de gevechten tussen de troepen van de christelijke lei der generaal Michel Aoun en het Syrische leger kwamen gisteren acht mensen om het leven en zouden in totaal 66 mensen gewond zijn geraakt. Enkele honderdduizenden Li banezen slaagden erin de adempauze te benutten om naar het zuiden van het land of naar Cyprus te vluchten. Bayrut was reeds eerder door ruim 85 procent van de oor spronkelijk anderhalf miljoen zielen tellende bevolking ver laten. Zondag wisten de christelijke troepen een offensief tegen de strategische bergtop Souk el- Gharb af te slaan. Volgens ge tuigen en veiligheidsfunctio narissen bereiden het Syrische leger en zijn bondgenoten mo gelijk een tweede aanval voor. De troepen zijn bijeen gekd- men op een andere berg die uitzicht biedt op de christelijke enclave. Ook Aouns leger ver sterkt de linies in het gebied Opper Metn, 25 kilometer ten noordoosten van Bayrut. Tot nu toe zou het echter bij spro- radische gevechten zijn geble ven in die regio. Escalatie In Washington heeft het Ame rikaanse ministerie van bui tenlandse zaken Syrië en zijn bondgenoten gisteren scherp veroordeeld vanwege de uit barsting van geweld. Een woordvoerder wees erop dat het door de beroering steeds moeilijker wordt de vrijlating te bewerkstelligen van de gij zelaars. De deelname van de Syrische troepen aan de ge vechten vormt „een onverant woordelijke escalatie van ge weld", aldus woordvoerder Ri chard Boucher. Volgens de VS dienen Damascus en zijn bondgenoten onmiddellijk ge hoor te geven aan oproepen tot een staakt-het-vuren. Boucher riep tegelijkertijd de christe nen op zich akkoord te verkla ren met een bestand. Intussen heeft de Iraakse pre sident Saddam Hussein Aoun verzekerd dat Iraq zal door gaan met steun te verlenen aan de christenen in de strijd tegen de Syriërs. Saddam zou het afgelopen jaar tanks, pant serwagens en raketten aan Aoun hebben geleverd. Een Franse afvaardiging is van daag in Moskou aangekomen om daar de Libanese situatie te bespreken. Op initiatief van president Mitterrand is Frank rijk begonnen met een diplo matieke bemiddelingspoging in het slepende conflict. Frecce Tricolori herhalen dodelijke stunt Ramstein ROME Het showteam van de Italiaanse luchtmacht dat het afgelopen jaar boven de Ameri kaanse luchtmachtbasis in de Westduitse plaats Ramstein een stunt zag mislukken waardoor zeventig mensen omkwamen, treedt eind deze maand voor het eerst sinds die ramp weer op in het buitenland. Op 27 au gustus zullen „Frecce Tricolori" tijdens een show in België de zelfde figuur vliegen die boven Ramstein mislukte. Dit keer vliegt het team echter niet over het publiek eri kruisen de vlieg tuigen elkaar op een grotere af stand. PEKING De studenten van twee universiteiten in de Chi nese hoofdstad Peking zijn gisteren begonnen aan een ver plichte cursus politieke heropvoeding. Na afloop van deze cursus mogen de studenten pas hun eigenlijke studie voort zetten. De studenten van beide universiteiten de Qinhua Universiteit en de Volksuniversiteit hebben massaal deel genomen aan de democratiseringsbeweging, die begin juni bloedig werd neergeslagen door het Volksbevrijdingsleger. Eerstejaarsstudenten van de Universiteit van Peking moeten eerst een heel jaar „militaire training en cultureel onder richt" ondergaan alvorens met de studie kan worden aange vangen. HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT QN445 De TS 10 zet koers naar de noordzijde van het eiland I en laat het anker vallen op enkele kabellengten van de wrakboei. In de wijde omtrek is niets te zien. Majoor Ross neemt zijn kijker j en tuurt naar het strand. Er is geen levend wezen te bekennen. „Maar ziet u die dode boom, majoor?" vraagt Rob, „die staat óók op de kaart aangegeven. Dat is een landbaken. We moesten tussen die twee punten maar eens een onderzoek instellen Dat wordt een onderzoek beneden de zeespiegel, maar daar hebben ze op gerekend en even later wringt Rob zich in een duikerpak om zich daarna naar beneen te laten zakken. Via een telefoonka bel blijft hij in verbinding met het schip, maar bovendien heeft hij nog een bijzonder instrument bij zich: een draagbare ikonoscoop van grote gevoeligheid; richt hij dit instrument onder water op een bepaald voorwerp, dan kunnen zijn vrienden aan boord - met behulp van een televisieontvanger - dit tevens op het scherm zien. Solidariteit: (Vervolg van de voorpagina) WARSCHAU In een eerste reactie heeft secre taris van de Solidariteits- fractie Henryk Wujec gis teren Kyszczaks aankon diging „een idiote zet" ge noemd. „Malinowski maakt absoluut geen kans, en ik ben er zeker van dat Walesa ook met hem niet zal instemmen". De econoom Malinowski (54) is sinds 1981 leider van de Boe renpartij en is een aantal jaren parlementsvoorzitter geweest. Malinowski verloor zoals veel prominente politici zijn parlementszetel bij de verkie zingen in juni. Parlementsvoorzitter Mikolaj Kozakiewiecz wees erop dat president Jaruzelski het ontslag van Kyszczak nog moest accep teren, en dat vervolgens het parlement, de Sejm, de benoe ming van Malinovski tot kabi netsformateur nog moest goed keuren. Wujec zei dat de aankondiging van Kyczszak als een verras sing was gekomen. Walesa was zondagavond naar Warschau gereisd om met Malinowski en de leider van de Democratische partij Jerzy Jozwiak over een coalitie te praten, maar hij keerde gisteren onverrichterza- ke terug naar Gdansk omdat geen van beide leiders hem wenste te ontmoeten. Via sena tor Jaroslaw Kaczynski liet Walesa weten dat het coalitie aanbod nog steeds stond. VS: Vooruitgang in gijzelingskwestie WASHINGTON De Ameri- kaanse regering heeft vooruit gang geboekt in de contacten „met verschillende landen" die uiteindelijk moeten leiden tot de bevrijding van Amerikaanse gijzelaars in Libanon. Resulta ten worden overigens niet op korte termijn verwacht. De VS onderhouden geen diplomatie ke betrekkingen met Iran, maar beide landen hebben on der meer contact via de Zwit serse ambassade in Teheran. Overigens hekelde de geestelijk leider van Iran, Khamenei, de VS gisteren tijdens een felle aanval en bestreed dat er ooit sprake van formeel overleg over de gijzelingskwestie zou kunnen plaatsvinden. Presi dent Rafsaniani heeft daarente gen de afgelopen week tot drie maal toe zijn hulp aangeboden in het zoeken naar een oplos sing van het drama.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5