(e Schelde verliest elk uitzicht
•p exportorder van M-fregat
Kok gaat CDA zoveel
mogelijk uitdagen
Um
lEUWi
im Kok in debat
inet Ria Beckers
PvdA wil vóór 1 oktober wetgeving commerciële tv
ilNNENLAND
Ceidóc Commit
DINSDAG IS AUGUSTUS 1989 PAGINA 3
inister heeft begrip voor
erzoek minder te bekeuren
[EN HAAG Minister Korthals Altes heeft begrip voor het
erzoek van een aantal hoofdofficieren van justitie aan de poli-
om voorlopig terughoudend te zijn met het uitdelen van be-
euringen. „Ik kan hen niet dwingen ijzer met handen te bre-
en", aldus de bewindsman van justitie, die gisteren terugkeerde
nc jn vakantie.
Va orthals Altes is wel „erg ongelukkig" dat het zover is geko-
ondiien. De oorzaak is volgens hem dat de politie veel meer moge-
n kajkheden heeft gekregen om 'op kenteken', met behulp van een
gr itocamera dus, te verbaliseren. Daardoor is het aantal proces-
\n j m-verbaal tegen verkeerszondaars enorm toegenomen. De par-
etten van de officieren van justitie zijn administratief niet vol-
a iende toegerust om die stroom te kunnen verwerken. Er wordt
ïtral ard gewerkt om de justitiële administratie verder te automati-
ïatig ren. Bovendien treedt op 1 januari van het volgend jaar een
rkniet 'n werking, waardoor de politie kleinere verkeersovertre-
f ee n£en ze^ ma^ afhandelen.
Groei Rotterdam
Het gaat onverwacht
goed in de Rotterdamse
haven. De totale over
slag blijkt in de eerste
helft van dit jaar met 8,7
procent te zijn toegeno
men van 131 miljoen
naar 142,3 miljoen ton.
Het tweede kwartaalre
sultaat zal uitkomen op
72 miljoen ton, 13 pro
cent beter dan het
tweede kwartaal van
1988. De groei is zo
groot dat het een sig
naal kan zijn dat Rotter
dam steeds meer de
belangrijkste haven van
West-Europa wordt.
foto: anp
Arrestatie in
moordzaak Kampen
KAMPEN De politie van
Kampen heeft vanmorgen een
35-jarige inwoner van de?e ge
meente aangehouden in ver
band met de moord op de 19-
jarige studente Caecilia Bot.
De studente werd 10 juni van
dit jaar dood aangetroffen in
haar woning in Kampen. Het
meisjes studeerde aan de Kam
per kunstacademie. De poltie
weigert over de aanhouding
nadere mededelingen te doen.
Wel wil ze kwijt dat de arres
tatie niet het gevolg is van het
feit dat justitie in deze zaak
een beloning van 25.000 gul
den heeft uitgeloofd voor „de
gouden tip".
Verkeerde handtekening op 2.000 rijbewijzen
STADSKANAAL De- gemeente Stadskanaal heeft sinds '86
iets meer dan tweeduizend rijbewijzen verstrekt met een ongel
dige handtekening op de verkeerde plaats. De gemeente nam in
dat jaar de uitgifte van rijbewijzen over van de provincie. Op
het rijbewijs staat niet de handtekening van de burgemeester
maar van een ambtenaar van de burgerlijke stand. De kosten
voor het herstellen van de fout schat de gemeente op zo'n 65.000
gulden.
Mr. Koopmans advocaat-generaal bij Hoge Raad
DEN HAAG Mr. Th. Koopmans is benoemd tot advocaat-ge
neraal bij de Hoge Raad. De feitelijke datum waarop hij daar
begint ligt na 1 december. De 60-jarige Koopmans was in juli
1988 door de EG-ministers van buitenlandse zaken nog herbe
noemd als rechter in het Hof van Justitie van de EG in Luxem
burg Zijn ambtstermijn daar zou in 1994 aflopen. Koopmans was
van '65 tot '78 hoogleraar in Leiden, daarna een jaar raadsheer
in de Hoge Raad. In 1979 werd hij rechter in het Hof van Justi
tie van de EG.
VANDAAGi
IN HET
f
LISSINGEN De me-
»deling dat de Koninklij-
■ëëf e Maatschappij De Schel-
rki(; (KMS) het nakijken
ëen;eft bij de levering van
n iht fregatten aan Austra-
va i, kwam gistermorgen
jertj oeg in Vlissingen als
Lir in donderslag bij heldere
l aa imel. Pas toen werd dui-
elijk dat het prijsverschil
iet de Westduitse concur-
bon int tien procent beliep,
ositi
soni sleurstelling alom, want er
i as min of meer al op de or-
r van ruim zes miljard gul-
n gerekend. Ook een even
d; ele opdracht van vier sche
din door buurman Nieuwzee-
iliti( nd lijkt van de baan te zijn
i daarmee is de laatste kans
een grote exportorder van
it M-fregat verkeken.
bf irectie-voorzitter drs. A.B.A.
ede1 Smit: „We hadden begre-
n j, in dat het prijsverschil maar
ie a vier procent was, maar
nu blijkt dat veel groter te
zijn. Voor de prijs die de West-
duitse werf berekent, kan De
Schelde de fregatten niet leve
ren. En dat kan ook niemand
in de Bondsrepubliek", aldus
De Smit die zich afvraagt wie
het verlies op de order voor
zijn rekening neemt.
Feit is wel dat de prijs de
doorslag heeft gegeven. De
Australische minister van de
fensie Kim Beazley spreekt in
een verklaring over het West
duitse fregat in vergelijking
met het Nederlandse als „een
vergelijkbaar produkt met een
veel lagere prijs". Het prijs
voordeel maakt 10 procent van
de contractprijs van 3,5 miljard
Australische dollars voor acht
schepen uit. Als bepaalde op
ties zoals sensoren en logistie
ke ondersteuning erbij betrok
ken worden, wordt dat prijs
voordeel nog groter, zei Bea
zley.
Het eventueel verstrekken
van financieringsfaciliteiten
zou bij de keus door de Austra
lische regering niet van in
vloed mogen zijn. Al in het
eerste stadium van de bespre
kingen is volgens directie
voorzitter van De Schelde
door de opdrachtgevers duide
lijk gemaakt dat de kwaliteit
en het type schip de belang
rijkste overwegingen zouden
zijn. Of de Westduitse over
heid het binnenhalen van de
order financieel heeft onder
Ie kopers mee te delen dat zij
geen royalties verschuldigd
'zouden zijn op het Nederland
se ontwerp. Maar deze toezeg
ging heeft achteraf gezien
geen gewicht in de schaal ge
legd.
Het M-fregat waarvan De Schelde er graag acht voor Australië
zou hebben gebouwd.
Mislukking
steund, -is nog niet duidelijk.
Vast staat dat De Schelde vo
rig jaar een order van ander
half miljard gulden van Grie
kenland voor de bouw van
vier M-fregatten (de 'M' staat
voor 'multi-purpose', ofwel
veelzijdig) misliep doordat de
Westduitse overheid voor 450
miljoen gulden aan financie
ringsfaciliteiten bood.
Marinebouw
Mede om die reden acht direc
tie-voorzitter De Smit de mo
gelijkheden voor de export
van marineschepen door Ne
derland niet groot meer. Het
niet doorgaan van de order be
tekent weliswaar niet het ein
de van de marinebouw in Ne
derland - „er blijft altijd een
behoefte, misschien op kleiner
niveau" - maar De Smit is
bang dat een volgende grote
order weer naar de Westduitse
concurrent zal gaan. „Dan
kom je voor de vraag of je op
nieuw alle energie moet inves
teren om mee te dingen. We
hebben twee jaar voor deze or
der 'gevochten. En het is nu
eenmaal zo dat de Nederlandse
overheid geen financiële on
dersteuning wil geven".
Minister De Korte van econo
mische zaken vindt het bui
tengewoon jammer dat de in
tensieve samenwerking tussen
overheid en bedrijfsleven niet
tot het binnenhalen van de or
der heeft geleid. Eind mei
schatte hij bij terugkomst van
ccn bezoek aan Australië de
Nederlandse kansen op iets
meer dan 50 procent en bena
drukte toen de kwaliteit van
het Nederlandse fregat dat
niet alleen verschillende gea
vanceerde raket- en kanonsys
temen aan boord heeft, maar
ook dienst doet als start- en
landingsplaats van helikopters.
De bewindsman had tijdens
zijn reis de verkoopactiviteiten
nog gesteund door de potentië-
Het is niet de eerste keer dat
De Schelde een exportorder
misloopt. Vorig jaar was het
Griekenland dat aan een
Westduitse aanbieding gehoor
gaf en even daarvoor was het
Pakistan dat de voorkeur gaf
aan een gunstiger financie
ringspakket van de Britse
overheid. Met de verwachting
dat deze week door Nieuwzee-
land ook gekozen wordt voor
het Westduitse aanbod, kan
gesteld worden dat het project
M-fregat is uitgelopen op een
mislukking, want bij de ont
wikkelingskosten is altijd re
kening gehouden met verko
pen aan het buitenland. Inte
resse was er genoeg van bui
tenlandse kopers en meer dan
eens werden de technische ca
paciteiten van het oorlogsschip
geroemd, maar blijkbaar is het
financiële plaatje van de con
currenten aantrekkelijker.
Voor de werkgelegenheid van
De Schelde heeft het missen
van de order geen grote bete
kenis. De schepen zoud%n on
der Hollands toezicht in Au
stralië worden gebouwd en al
De Schelde 'gaat uit'. De werf in Vlissingen miste gisteren een belangrijke order die het bedrijf een
flinke financiële injectie zou hebben gegeven.
leen enkele onderdelen zou
den in onS land worden ver
vaardigd. Saillant detail daar
bij is dat Holland Signaal Ap
paraten in Hengelo, gespeciali
seerd in hoogwaardige elektro
nica voor defensie-doeleinden,
zijn order niet misloopt. Dat
bedrijf had ook met de West
duitsers een contract gesloten,
waarbij wel aangetekend moet
worden dat de Nederlandse
order met een bedrag van on
geveer een miljard gulden
tweemaal zo groot zou zijn.
Het Rotterdamse bedrijf Van
Rietschoten Houwens -
hoogwaardige elektronica -
dat via het consortium van De
Schelde aasde op een deel van
de order en daartoe een Au
stralisch bedrijf had gekocht,
hoopt nu op een deel van de
order voor het Westduitse
MEKA-200 fregat. „Er zit zo
veel werk aan vast, dat het
Westduitse concern wellicht
toch nog een beroep op onze
vestiging in Australië moet
doen", aldus een woordvoer
der.
De Industriebond FNV be
treurt vooral het mislopen van
de winst omdat die gebruikt
had kunnen worden voor de
ombuiging van militaire naar
civiele productie. Tot 1995 is
foto: anp
;-afdeling van de
werf in Vlissingen nog verze
kerd van werk door de order
van acht M-fregatten voor de
Nederlandse marine. Daarna is
het onduidelijk wat er moet
gebeuren, maar de kans is
groot dat De Schelde het aan
deel van de militaire produk-
tie van 25 procent nog verder
zal terugdringen en zich de
komende jaren nadrukkelijker
op andere terreinen zal bege
ven. Een woordvoerder van
het bedrijf noemt milieutech
nologie als groeimogelijkheid.
Wellicht dat buitenlandse ko
pers daarvoor wel geld over
hebben.
GEEN AVONDEN MEER IN ROKERIGE ZAALTJES
GPV-jongeren
iSN HAAG PvdA-
°)orman Wim Kok heeft
uitdaging aangenomen
or een televisiedebat
°et Ria Beckers, de lijst-
3ekker van Groen Links.
at ga ik natuurlijk niet uit
weg", zei Kok gisteren bij
presentatie van de verkie-
igscampagne van de PvdA.
itum en plaats van het debat
•eten nog worden afgespro-
n, maar Groen Links heeft
voorkeur voor de uitzen-
ig van de VARA-rubriek
Achter het Nieuws aanstaande-
zondag.
Een discussie met Ria Beckers
komt Kok waarschijnlijk wel
goed uit. Ook gisteren hamer
de de PvdA-lijsttrekker erop
dat iedereen die sympathiek
staat tegenover zijn partij er
dan ook op moet stemmen.
„Aan sympathie alleen hebben
we niets". Die hartekreet was
vooral gericht tot progressieve
kiezers die zich aangesproken
voelen door Groen Links. Kok
waarschuwde deze mensen dat
de PvdA de enige partij is die
„het machtsoverwicht van het
CDA kan doorbreken".
Jongeren van het GPV in
gebed bij de opening van de
manifestatie in Hardenberg
waarbij het verkiezingspro
gramma van de partij werd ge
presenteerd. Volgens Tweede-
Kamerlid en lijsttrekker Schut
te zit het kabinet-Lubbers op
een verkeerd spoor. De koers
van het beleid moet om en het
huis van Lubbers „in revisie",
naar de stijl van de christelijke
staat. Ernstige kritiek uitte
Schutte op zijn CDA-collega
De Vries. Tegenover diens op
vatting dat het kabinet-Lub
bers een kabinet van bouwers
was stelde de GPV-voorman
dat er juist sprake is van een
kabinet van brekers, met name
op het terrein van de rechtsbe
scherming: de handhaving van
de rechtsorde, het herstel van
het milieu en de bescherming
van het leven. foto: anp
DEN HAAG Volgens
PvdA-lijsttrekker Wim
Kok is het in het geheel
niet vanzelfsprekend dat
de PvdA in het kabinet
komt. Hij wees erop dat
het CDA geen keus maakt
en kennelijk zijn program
even goed denkt te kun
nen uitvoeren met de
PvdA als met de VVD.
Ook zijn er volgens Kok
velen in het CDA „die
graag doorregeren met de
VVD, ook en misschien
zelfs vooral als die nog
wat kleiner is geworden".
De verkiezingscampagne van
de PvdA heeft dus twee doel
einden: CDA en VVD van een
meerderheid afhouden en de
PvdA tot de grootste partij van
het land maken. Alleen als
beide voorwaarden worden
vervuld, kan Kok minister
president worden.
Als de christen-democraten en
de liberalen toch opnieuw een
meerderheid krijgen, zal de
PvdA wel nog proberen met
het CDA tot overeenstemming
te komen. Maar dat zal dan
niet gemakkelijk zijn, voor
spelde Kok. „Het gegeven van
een andere meerderheid zal
zwaar tegen ons worden uitge
speeld. Misschien dat de ruim
te dan te klein blijkt voor de
PvdA om aan het kabinet deel
te nemen. Er moet immers iets
te regeren zijn".
Kok zal de lijsttrekker van het
Wim Kok acht de tijd rijp voor een ander beleid.
CDA tijdens de campagne zo
veel mogelijk uitdagen te ver
klaren wat de verkiezingsleu
ze 'Verder met Lubbers' eigen
lijk betekent. „Wil Lubbers
meer van hetzelfde met de
VVD of is hij bereid tot een
ander beleid met de PvdA?"
Korte campagne
De PvdA gaat een 'korte maar
krachtige' campagne voeren.
Deze begint maandag 21 au
gustus in Maastricht en eindigt
op 4 september in Rotterdam.
De socialisten trekken met
twee bussen door het land en
beginnen met die streken
waar de mensen terug zijn van
vakantie.
De nadruk zal deze keer voor
al gelegd worden op het berei
ken van zoveel mogelijk doel
groepen, door middel van be
zoeken aan bedrijven, instel
lingen en organisaties. Elke
campagnedag mondt uit in een
politiek café of een manifesta
tie. De afsluiting zal steeds zo
rond 19.00 uur zijn. „We heb
ben geen zin meer in rokerige
avondjes met veertig of vijftig
partijleden", aldus campagne
leider Allard Beek.
Voor lijsttrekker Wim Kok en
partijvoorzitter Maijanne Sint
zijn aparte campagnes georga
niseerd. Kok krijgt ondersteu
ning van prominente buiten
landse socialisten: Hans Joa
chim Vogel, voorzitter SDP-
fractie in de Duitse Bondsdag,
Louis Tobback, minister van
binnenlandse zaken in België,
Ingvar Carlsson, premier van
Zweden, en Neil Kinnock, de
Labour-leider in Groot-Brit-
tannië.
Nieuw is dat de PvdA een te
lefooncampagne gaat voeren.
Van 22 tot en met 31 augustus
zullen vanuit een centrale in
Rotterdam, oorspronkelijk op
gezet om informatie te geven
over de O V-jaarkaart, zo'n
veertigduizend mensen wor
den opgebeld en aangespoord
•om op 6 september op de
PvdA te gaan stemmen. De so
cialisten hebben bij een daarin
gespecialiseerd bureau tele
foonnummers gekocht van
mensen, die er wellicht toe te
brengen zijn om voor lijst 2 te
kiezen.
Strippenkaarten
Een handicap voor politieke
partijen is dat veel mensen
niet in politiek geïnteresseerd
zijn en dus ook geen aandacht
hebben voor (duur) folderma
teriaal. De PvdA denkt dit
probleem op te lossen door het
uitdelen van zogeheten strip
penkaarten met daarop het
verlanglijstje van de partij.
Onder de kaart staat de slagzin
„Een schoner milieu is gebaat
bij...." die de mensen kunnen
afmaken. De verwachting is
dat er zeker 500.000 mensen
zullen meedingen naar de
honderd Rail-Actiefkaarten
ter waarde van 120 gulden per
stuk, die een jury onder lei
ding van Wim Kok zal toewij-
De Jonge Socialisten trekken
met een eigen karavaan door
het land. Op 3 september
houdt de jongerenafdeling van
de PvdA in Haarlem het 'Fes
tival van de Juiste Keuze'. Het
gaat hier om een politiek-cul-
turele manifestatie, waaraan
vele popartiesten gratis of te
gen gereduceerd tarief zullen
meewerken.
E KNOLLEN
MINISTERIE:
„Bezoek aan
Rio de Janeiro
geschiedt op
eigen risico"
DEN HAAG Het minis
terie van buitenlandse za
ken raadt mensen niet af
om naar Rio de Janeiro te
gaan, nu daar de 47-jarige
Leidse chirurg Jan Kenter
is dood geschoten.
„Wij veranderen ons beleid
niet op grond van een inci
dent, hoe triest ook", aldus een
woordvoerster van het minis
terie. Volgens haar is alge
meen bekend dat Rio de Ja
neiro een gevaarlijke stad is en
dat het al of niet bezoeken van
deze miljoenenstad een zaak is
van eigen verantwoordelijk
heid. In Rio worden elke week
tussen de 40 en 60 mensen
vermoord.
„Het enige advies dat we men
sen geven is om voorzichtig te
zijn en goed uit te kijken", al
dus de woordvoerster. Het mi
nisterie kiest alleen inzake
Peru voor een andere benade
ring. „Mensen die naar Peru
gaan, raden we aan om zo snel
mogelijk na aankomst contact
op te nemen met de ambassade
in Lima om te weten welke
gebieden wel en welke gebie
den niet te bezoeken zijn.
Maar dit advies is in verband
met het politieke geweld door
de terreur-organisatie Sendero
Luminoso Ordinaire crimi
naliteit is voor het ministerie
geen aanleiding om bepaalde
reisdoelen te ontraden. Ook na
de moord vorig jaar oktober op
twee Nederlandse toeristen die
het zogeheten Inca-trail in
Peru liepen is dit beleid niet
veranderd.
te regeren zijn". lingen en organisaties. Elke Rotterdam, oorspronkelijk op- gen gereduceerd tarief zullen Peru liepen is dit beleid ni
Kok zal de lijsttrekker van het campagnedag mondt uit in een gezet om informatie te geven meewerken. veranderd
DELFT Nog voordat de pecialist van de PvdA-fractie lijk model moeten worden af- CDA-mediaspecialist P, van winstbejag. Daarom heb ik n
commerciële televisiezen- *n Tweede Kamer. gesloten en niet met de regio- der Sanden herhaalde op de tegen commerciële tv verzet
H«.rc TVin fln VAr«nin.nizsttic;» Ir «O» nale exploitanten afzonderlijk, bijeenkomst zijn standpunt dat Van der Sanden haalde ook 1
DELFT Nog voordat de
commerciële televisiezen
ders TV10 en Véronique
beginnen met hun uitzen
dingen, moet de Tweede
Kamer een nieuwe wet
aannemen waarin de
voorwaarden voor het uit
zenden van commerciële
programma's zijn vastge-
legd.
Een dergelijke wetgeving
moet daarom nog vóór 1 okto
ber rond zijn, vindt mevrouw
J. van Nieuwenhoven, medias-
„Commerciële televisie is een
realiteit. Een overheid die
daaraan voorbijgaat, heeft oog
kleppen op", aldus het kamer
lid gisteravond op een forum
bijeenkomst in Delft, die was
belegd door de Delftsche Stu
denten Bond. De PvdA wil
daarom de zenders TV 10 en
Véronique tot de Nederlandse
ether toelaten, mits aan een
aantal strikte voorwaarden
wordt voldaan. Zo zouden de
contracten met de kabelmaat
schappijen volgens één lande
lijk model moeten worden af
gesloten en niet met de regio
nale exploitanten afzonderlijk.
De regelgeving door de over
heid zou verder betrekking
moeten hebben op de manier
waarop reclameboodschappen
in de programma's worden
verwerkt. Mevrouw Van
Nieuwenhoven wees met in
stemming op de wetgeving in
Engeland, waarin reclame al
leen binnen bepaalde pro
gramma's is toegestaan. Ook
de frequentie van de bood
schappen moet wettelijk wor
den geregeld.
CDA-mediaspecialist P.
der Sanden herhaalde op de
bijeenkomst zijn standpunt dat
de commerciële zenders
moeten worden geweerd.
„Hoofdkenmerk van dergelij
ke zenders is het maken van
winst in plaats van het verzor
gen van communicatie", aldus
Van der Sanden. „Media zijn
ervoor om kennis over te dra
gen. Dat tv ook kan functione
ren als huisbioscoop vind ik
prima maar het gaat mij ook
om de verhoudingen. De in
formatiestroom mag niet on
dergeschikt raken aan het
winstbejag. Daarom heb ik mij
tegen commerciële tv verzet".
Van der Sanden haalde ook fel
uit naar juridisch TVlO-direc-
teur A. Overste, de voormalig
topambtenaar van WVC op
het gebied van mediabeleid.
„Ik heb samen met Overste
geijverd voor de conventie van
ae Raad van Europa waarin
werd vastgelegd dat het de
vrijheid van elke lidstaat is om
haar eigen omroepbestel te be
schermen tegen buitenlandse
invloeden. En nu zegt Overste
dat TV10, met Nederlandse
programma's en artiesten, een
buitenlandse zender is".
