Oostduitse „toeristen op weg naar de vrijheid buitenland Syrische vuurbal bedekt Bayrut" CECIL CcicbcSouiant MAANDAG 14 AUGUSTUS 1989 PAGINA 5 Weekblad Sovjetunie jubliceert protocol ilOSKOU In de Sovjetunie is voor e eerste maal het protocol gepubliceerd waarin Stalin en Hitler in 1939 Europa pdeelden en waardoor onder meer de ne Baltische staten bij de Sovjetunie reiden gevoegd. Het protocol werd zes ar later tijdens het Proces van Neu- Enberg openbaar gemaakt en is sinds- en in het Westen op grote schaal ge- ubliceerd. De Sovjetrussische regering eeft echter tot voor kort ontkend dat een dergelijk protocol zou zijn gete- end De publikatie komt twaalf dagen óór de 50ste verjaardag van de onder- •kening. Aangenomen wordt dat natio- alisten in de Baltische staten die dag jllen aangrijpen voor massale demon- raties. Amerikaans Congreslid komt om in Etiopië ADDIS ABEBA In Etiopië is giste ren het vliegtuig gevonden van de sinds maandag vermiste Amerikaan se parlementariër Mickey Leiand. In en rond het wrak van het toestel zijn tot nu toe veertien lichamen aange troffen, zo heeft de Amerikaanse am bassade in Addis Abeba gemeld. Het vliegtuig is met zestien inzittenden in slecht weer te pletter gevlogen tegen een bergwand. De Democraat Leiand was in het Amerikaanse Congres voorzitter van het speciaal comité voor honger. Het toestel waarmee hij verongeukte was op weg naar een VN-vluchtelingenkamp. Ruimteveer terug na geheime missie Het Amerikaanse ruimteveer Columbia is gisteren precies volgens schema terugge keerd op de luchtmachtba sis Edwards in California. De vijf astronauten aan boord hebben een vijf da gen durende geheime mili taire missie uitgevoerd waarbij zij onder meer een spionagesatelliet in een baan om de aarde brachten. De Columbia vervoerde nog een tweede geheime lading, die mogelijk te maken had met het Amerikaanse SDI- onderzoek naar een defen siesysteem tegen vijandelij ke raketten. De Columbia is het oudste ruimteveer van de VS. Hij vloog zijn laatste vlucht in januari 1986, veer tien dagen voor het ruimte veer Challenger kort na de start explodeerde. FOTO: AP Azerbajdzjanen leggen werk neer MOSKOU In de Sovjetrepubliek Azer- bajdzjan is vandaag gestaakt om de eis voor meer autonomie kracht bij te zetten. Zater dag demonstreerden ook al zo'n 80.000 Azer bajdzjanen op het Lenin-plein in Bakoe, de hoofdstad van de republiek. De demon stranten betuigden hun steun aan het Volksfront en dreigden met werkonderbre kingen in de olieproduktie, de spil van de economie van Azerbajdzjan. Het Volksfront eist dat de afgevaardigden van Azerbajdzjan in het Sovjetparlement worden afgezet, om dat zij de belangen van de republiek niet goed zouden behartigen. Bovendien wil het Volksfront dat de Armeense enclave Nagor- no Karabach bij Azerbajdzjan blijft. Iran wil schimmels in Nederland kopen BAARN Het Nederlandse Centraal Bureau voor Schimmelcultures in Baarn heeft bevestigd dat Iran in februari heeft geprobeerd bacteriekweken aan te kopen waarmee biologische wapens ge maakt kunnen worden Volgens CBS- woordvoerder H.A. van der Aa kan met de schimmels waarom door Iran werd gevraagd de giftige stof mycotoxine worden gemaakt, ook wel „gele regen" genoemd. De „New York Times" wist gisteren te melden dat eerst een Cana dees bureau was benaderd door Iran en dat Canada en het CBS de order hadden afgewezen onder druk van de Ameri-' kaanse regering. Volgens Van der Aa heeft het Nederlandse ministerie van buitenlandse zaken geen enkele druk op het CBS uitgeoefend. (verleg Lech Walesa iet Poolse premier 'ARSCHAU In Polen is andaag het overleg begonnen issen premier Kiszczak en ech Walesa, leider van het akverbond Solidariteit, iszczak is voorstander van .grote coalitie", waartoe ij ook Solidariteit heeft uitge- odigd. Het vakverbond geeft :hter de voorkeur aan een re aring zonder communisten en robeert tot overeenstemming komen met de kleinere De- locratische Partij en de Boe- •npartij. Walesa zou vandaag ok overleg hebben gevoerd iet de leiders van deze partij- Ii. De vorming van een nieu- ie Poolse regering zit sinds vee weken in een impasse. hinese studenten an het werk gezet EIJING China heeft stu- enten die dit jaar aan de laat- le fase van hun universitaire tudie beginnen, opdracht ge- even eerst een of twee jaar te aan werken. Pas daarna mo- en ze afstuderen. In een brief de onderwijscommissie •ordt gesteld dat studenten, ooral die in de sociale weten- .•happen, eerst arbeidserva- ing moeten opdoen. De maat- egel geldt niet voor studenten ie al eerder werkervaring ebben opgedaan. De maatre- el lijkt een poging van de re- ering om een nieuwe studen- inopstand, zoals in mei en ini te voorkomen. lodo's in India luchten nassaalna rtnisch geweld ïAUHATI In de noordoos- elijke Indiase deelstaat Assam de afgelopen dagen zeker )0 Bodo's, die afstammen an de Mongolen, op de vlucht «lagen na gevechten met As- imezen. Bij dat etnisch ge leld zijn zeker honderdvijftig iensen omgekomen. Iet Indiase leger is ingezet om en eind te maken aan de ge- echten in Assam waar voor nbepaalde tijd de avondklok ingesteld. Ie Bodo's strijden voor een nafhankelijke staat in Assam, en afgelegen Indiase deelstaat ie grenst aan Bangladesh en hutan. In Assam bestaat de evolking van in totaal twintig liljoen mensen voor dertig rocent uit Bodo's en voor ze- entig procent uit Assamezen. )e gevechten tussen beide olksstammen begonnen nadat orige week tien Assamezen ivend waren verbrand, naar •ordt aangenomen door Bodo- rijders. Uit woede staken As- imezen daarna honderden van Bodo's in brand, ie daardoor massaal werden edwongen naar de naburige eelstaat Arunachal Pradesh vluchten. en ooggetuige van de gevech- in zei dat de Bodo's en de As- amezen elkaar met speren, ijlen en bogen, en zelfge- ïaakte geweren te lijf waren egaan. „Het was net een pri- litieve oorlog". )e strijd tussen beide stam- ïen ging dit weekeinde on- erminderd voort. Zaterdag hezen Bodo's een jeep op waarin veertien Assamese po- itieagenten zaten. Acht inzit- enden kwamen bij de aanslag de m het leven en zes anderen aakten zwaar gewond. be DS weg naar de westerse vrijheid is honderden kilometers lang en gaat voor Oostduitse burgers niet over rozen. Zij zijn het poli tieke en economische systeem in de Duitse Democratische Repu bliek meer dan zat en willen naar de Bondsrepubliek Duitsland die hen zonder rompslomp als burger van een Duitsland erkent. Hoop gloort nadat de Hongaren hebben besloten het IJzeren Gordijn voor het grootste deel te ontmantelen. Via de DDR, dwars door Tsjechoslowakije, een stukje Hongarije de „groene grens" over naar Oostenrijk en West-Duitsland. De zogenaamde U-bocht biedt nieuwe kansen op geluk. Onze verslaggever pikte het spoor op van enkele Oostduitsers „op vakantie", verloor het en vond het terug. (Vervolg van de voorpagina) BUDAPEST Het begint veelbelovend. In Rozva- dov, op de grens van West-Duitsland en Tsjechoslowakije, vraag- ik een reisvisum aan. Als de helft van een mensenle ven uit wachten bestaat, dan geldt dat in landen als Tsjechoslowakije, de DDR, de' Sovjetunie en Polen dubbel. De meeste mensen in het Oostblok hebben dan ook geen le ven. Op de weg naar Pilzen-Praag is het de opzet Trabantjes of andere Oostduitse „stoomboot auto's" te ontdekken. Dat lukt niet. Wel eindigt de rit tot tweemaal toe in politiefuiken na een radarcontrole; te hard gereden. Ook een manier om van Tsjechische kronen af te komen. Bij Brno ligt een grote par keer- en rustplaats. Even de benen strekken. Geluk dit keer. Vijf autootjes uit de DDR rijden het terrein op, even la ter gevolgd door meer. Man nen, vrouwen en kinderen gaan rustig wat eten en drin ken. Het is 'n uur of zeven, donderdagavond. Voorzichtig leg ik contacten. Ja, ze gaan allemaal met vakantie naar Hongarije. En als ik het woord Fluchtlinge laat vallen, komt er bij de 31-jarige Peter uit Leipzig een glimlach op zijn mond. Hij stelt me voor aan een andere Oostduitser, ook uit Leipzig. „Ik ga vakantie houden in Hongarije", zegt hij. „Mis- Oostduitse wagens op een rustplaats in Tsjechoslowakije. Op vakantie of op de vlucht? schien wel meer". Achter hem aanrijden mag. Zo'n 25 kilo meter voor Brno besluit hij te [stoppen. Het wordt tijd om te slapen. Morgen gaan we ver der naar Bratislava. Het is on gemakkelijk slapen in de auto. Als ik de volgende dag wak ker word, blijkt hij te zijn ver trokken. Wel staan er andere Oostduitse wagens, met aan hangers waarop campingspul len zijn vastgebonden. „Waar om zou u achter ons aanrijden, als we op vakantie naar Buda pest gaan?" Voorzichtig Praten over de uitzichtloze si tuatie in de DDR willen ze wel. Maar Oostduitsers hebben het niet begrepen op foto's en het verstrekken van persoon lijke gegevens. Wat zei Peter uit Leipzig ook weer: „Je moet voorzichtig zijn. Niet iedereen in een Oostduitse auto is een vakantieganger of mogelijk ie mand die wil vluchten. Er zijn ook anderen onder ons". Ver der naar Bratislava, mee met de stroom Oostduitse „vakan tiegangers". Even voorbij Bra tislava vraagt een jonge man in het Duits of hij mee mag rij den. We raken in geprek. Ste fan is 25 jaar, komt uit Rostock en trekt liftend naar Honga rije. Op weg naar Wenen? Hij lacht, maar zegt niets. Ik vind het te riskant hem mee te ne men op Tsjechisch grondge bied. We spreken af hem mee te nemen als we de grensover gang zijn gepasseerd. Dat zal nog even duren, want eerst moet het toeristenvisum geregeld. En dat betekent for mulieren, pasfoto's, paspoort, controles, loket open, loket dicht, kofferbak open, koffer bak dicht en financiële trans acties. Het is dan al bijna twee uur later, maar Stefan staat er. We rijden richting Mosonma- gyarovar-Gyor als hij plotse ling wil uitstappen. Hij pakt de autokaart en wijst een gebied aan boven het plaatsje Fertod. „Die kant moet je maar eens opgaan", zegt hij en stapt uit. Pottekijkers Goed, het wordt dus de kant op van Fertod, een klein plaatsje. Geen Oostduitse Tra- bant te bekennen. Ik moet het maar vergeten. Maar dan plots staat daar, pal. voor een Hon gaars hutje een Trabant uit de DDR. Een uiterste poging tot contact met de eigenaar slaagt. Een zeer armoedig geklede Oostduitser. Hij maakt een rustige indruk, niet angstig of nerveus. Hij vertelt dat hij de afgelopen dagen in Budapest heeft doorgebracht, voor de Westduitse ambassade. „On- zettend druk is het daar", zegt hij. We gaan richting Balf, vlak voor de grensplaats Sop- ron. We gaan rechtsaf een dorpje binnen en weer uit. Een paar kilometer verderop stopt hij. We laten de wagens staan. Het is aan het einde van de middag en ik loop met hem mee een pad op. Een soort bos wandeling. Na een klein half uurtje zakt hij door de knieën op een open plek in bebost ter rein. Ik doe hem na. „Hier kun je door en dan een kilo meter of wat verder de grens over". Ik knik. Volgens de kaart moet zijn verhaal klop- Verdwenen Is hier een vlucht in voorbe reiding? Hij zegt even te moeten plassen. Maar dat duurt wel erg lang. Te lang. Hij komt niet meer terug. Ik maak een foto van de plek. En dan, verderop, doemen gestal ten op, mensen met petten. Grenswachten? Moeilijk te zien. Hier verblijven met een fototoestel lijkt me moeilijk te verklaren. Ik wacht even en loop voorzichtig terug. Ge haast schiet ik het pad op rich ting auto Die staat moederziel alleen. De Oostduitser is echt verdwenen. Bij grensovergang Sopron is het druk. De controle is scherp en het duurt lang. Een jonge en bewapende grenswacht controleert de passen. Ik vraag wat ze doen met al die achter gebleven auto's van gevluchte Oostduitsers. Hij haalt een wat oudere collega. Ik moet mijn kofferbak openmaken, krijg mijn paspoort terug én wordt dringend verzocht door te rij den. Later meldt een West duitse radiozender dat er bij de Hongaarse grens geschoten is. Mensen zijn in een militaire jeep afgevoerd. Maar Hongaar se autoriteiten hebben toch verklaard niet te schieten bij vluchtpogingen? Na een- rit van honderden kilometers achter Oostduitsers voelt We nen veilig aan. EILDERT DE BOER (Vervolg van de voorpagina) BAYRUT „De hemel is veranderd in een vulkaan die vuur en dood uit braakt", aldus een christe lijke radiozender. „De Sy- Schuld rische vuurbal bedekt Bayrut". cijnvoorraden zijn haast op en artsen vragen burgers over de radio bloed te geven. Een aan tal ambulances zijn getroffen toen zij gewonden wilden op halen, aldus reddingswerkers. Bayrut is na vijf maanden van zware beschietingen veran derd in een brandende en ro kende puinhoop. Er is nauwe lijks een straat waar geen gra naten zijn ingeslagen. Gisteren werden soms meer dan zestig granaat-inslagen per minuut geteld. Meer dan een miljoen Libane- zen verschansen zich in hun schuilkelders, sommigen al sinds donderdag. „Als we het konden zouden we nog diepe re gaten graven", aldus een christelijke inwoner van Oost- Bayrut. „Het brood wordt schaars, het waterreservoir is door een voltreffer geraakt en de kinderen zijn ziek gewor den van de vochtigheid". Een onbekend aantal burgers in christelijk Oost-Bayrut zit opgesloten in kelders onder brandende huizen. De brand weer heeft geen water meer om de branden te bestrijden en de elektriciteit is in de hele stad uitgevallen. Sommige zie kenhuizen die onder vuur zijn genomen hebben gewonden moeten weigeren. De medi- Syrië legt de schuld voor de jongste gevechten bij Aoun, die een vredesplan zou hebben geschonden dat voorziet in een staakt-het-vuren, het opheffen van blokkades en de inspectie van schepen om te voorkomen dat nieuwe wapens beide kan ten bereiken. Het verlies van Souk al-Gharb zou voor generaal Aoun het einde betekenen van de „na tionale bevrijdingsoorlog tegen de Syrische bezetter" die hij op 14 maart uitriep. Daarbij zijn al meer dan 650 doden ge vallen en bijna drieduizend gewonden. Het is niet de eerste keer dat Aoun en zijn Syrische tegen standers elkaar op het slagveld van Souk al-Gharb treffen. In 1983 wist Aoun, toen nog com mandant van de achtste briga de, hier een gezamenlijk of fensief van het Syrische leger en de druzische milities tot staan te brengen. Sindsdien is deze heuvel, waar voorheen slechts een honderdtal woon plaatsen stonden, veranderd in een versterkte vesting over een front van twaalf kilome ter. Volgens Libanese militaire bronnen hebben Amerikaanse adviseurs meegewerkt aan de organisatie van het fort. Souk al-G.harb is niet alleen strategisch, maar ook psycho logisch van groot belang. De christenen zien het als een symbool voor de ondoordring baarheid van hun gebied. Zo goed als alle 15.000 inwo ners van Souk al-Gharb zijn al in 1983 gevlucht, nadat zwaar om het plaatsje was gevochten tussen Druzen en het rege ringsleger. Vanuit het dorp zijn de belangrijke verbin dingswegen te controleren van het Druzische achterland ten zuidoosten van de hoofdstad naar het christelijke gebied ten noorden en noordoosten van Bayrut. Het bezit van dit christelijk bastion zou de Sy- riërs de mogelijkheid geven onbelemmerd aanvallen uit te voeren op de christelijke voor steden Baabda en Yarza van Bayrut. In Baabda staat het presidentiële paleis, waar de christelijke legerleider al vijf maanden in een ondergrondse bunker leeft. In Yarza is het ministerie van defensie geves tigd. Oproep Het oplaaien van de gevechten heeft in het Midden-Oosten tot grote bezorgdheid geleid. De PLO, Egypte en Iraq hebben om een spoedzitting van de Arabische Liga gevraagd, na dat een bemiddelingspoging »v xMWmVÊBi V'*iW .V Met een stoel en andere haastig bijeengezochte huisraad spoedt een inwoner van Bayrut zich naar een van de schuilkelders. FOTO: AP van een comité van de Liga mislukt was. De Egyptische minister van buitenlandse za ken Esmat Abdel-Maguid riep alle partijen op de wapens neer te leggen. Aouns rivaal om de regerings macht in het land, moslimpre mier Salim Hoss vroeg zater dag de Arabische leiders „deze waanzinnige, ongenadige kwelling van Bayrut en haar bevolking te doen stoppen". Hoss verzocht de Syrische pre sident Hafez Assad telefonisch om medewerking bij het af dwingen van een staakt-het- vuren. Aoun zelf riep de VN-Veilig- heidsraad op „een politieke en economische boycott aan Sy rië" op te leggen en een on middellijk wapenbestand af te kondigen. E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT N444 „Arriveer morgen Terschelling per vliegtuig. Heb ver- ,n issing aan boord". Zo luidt het telegram, dat Rob enkele uren en Her van Frank ontvangt en de volgende morgen staat hij op een ..„.fenzaam gedeelte van het strand klaar met een paar seinvlaggen het toestel op te wachten. Het amfibievliegtuig strijkt neer en f ehalve Frank stapt er nog iemand uit: dat is zeker de verras ing. waar Frank op heeft gezinspeeld. Inderdaad, het is een ze- majoor Ross van de geheime dienst van het Amerikaanse leger, die in Duitsland belast is met het opsporen van onder grondse SS-troepen. Frank heeft hem vertelt, wat er op Ter schelling aan de hand is en majoor Ross' belangstelling was di rect gewekt. „Ik geloof, dat we nu op het spoor zijn van een heel gevaarlijke bende, kapitein", zegt hij tegen Rob. - Dan worden verdere voorbereidingen getroffen voor een expeditie naar de Bosplaat en enkele dagen later zeilt de TS 10 uit de haven van West-Terschelling met aan boord Rob, Frank en majoor Ross. Leger ontkent dood Israëlische soldaten Deze foto verscheen in een tijdschrift in Bayrut van de Hez- bollah-fractie van Sji- 'itische moslims. Vol gens het blad zouden dit twee van de drie in Libanon gegijzelde Israëlische soldaten zijn. De foto zou zijn genomen vlak voor dat één van hen werd geëxecuteerd. Het Is raëlische leger heeft gisteren tegenge sproken dat de gegij zelde soldaten dood zijn. Volgens de Is raëlische brigade-ge neraal Lapid zijn der gelijke berichten „een onderdeel van de psychologische oorlogvoering in de gijzelcrisis". FOTO: AP door Roger Simons LONDEN Het gaat Cecil niet voor de wind. Hij is nu bijna vier weken Margaret Thatchers nieuwe minister van verkeer. Vroeger was Cecil Parkinson minister van energie. Vandaag de dag buigt hij zich over verkeersproblemen. Maar toen Cecil kortgeleden voor het eerst sinds de portefeuillewisseling op weg was voor een visite aan het Britse uiteinde van de toekomstige Eurotunnel, liep alles mis. Minister Parkinson, een goede vriend van bazin Thatcher, slaagde er niet in van Londen in Dover te komen. De Engelse Kanaalkust ligt nauwelijks 112 kilometer verwijderd van de hoofdstad, maar vanwege de ellendige verkeersdrukte op de wegen in en buiten Londen en de al even ellendige onbetrouwbaarheid van de treinen op het Britse Spoor, hadden Cecils gastheren van het Eurotunnel-concern voor hem een helikopter afgehuurd. Die zou 's morgens tijdig vertrekken van de helihaven in Londens Battersea en de minister van verkeer snel en comfortabel naar Dover brengen. Maar Thatchers trouwe adjudant kreeg die dag met veel tegenspoed te kampen. Om te beginnen had de gehuurde helikopter serieuze pech. Cecils vertrek werd dus een poosje uitgesteld. Het reparatiewerk nam ruim twee uur in beslag. Eindelijk was de helikopter startklaar. Minister Parkinson koos met een bezorgd gezicht een zitje. De afgezanten van Eurtunnel stelden hem gerust. U komt nog mooi op tijd," zeiden ze. Cecil werd in Dover verwacht voor een bezoek aan Shakespeare Cliff waar net de eerste Engelse doorbraak tot stand was gebracht. Met die doorbraak wordt de verbinding bedoeld van acht kilometer tunnel tussen Shakespeare Cliff en Folkestone. Kort nadat de gerepareerde helikopter minister Parkinson in het luchtruim boven Londen had getild en het broze ding klapwiekend koers zette richting Dover, kwam het terecht in laaghangende grijze regenwolken. Het eerste regenwater sinds verscheidene weken stortte neer op de kurkdroge hoofdstad van de Britten. De helikopterpiloot vond dit geen goed vliegweer. „Ik zet voor een minister mijn leven niet op het spel," dacht hij en keerde prompt terug naar Battersea. Toen Cecil daar een kwartier later uitstapte met een lang gezicht, regende het oude wijven. Het was al bijna middag. Iemand kwam aandraven met een grote paraplu. De minister en zijn medewerkers hielden krijgsraad. Daarna stapte Cecil in een auto. die prompt wegreed, richting het ministerie van verkeer in de binnenstad. Ondertussen stond in Dover een meute mediamensen met groot ongeduld te wachten op minister Parkinson. Maar Cecil kwam niet opdagen. Hij liet zich ook de rest van de dag nergens meer zien. „Had hij de trein gepakt, dan was hij op tijd hier geweest.knorden vertegen woordigers van British Rail. Zij waren bijzonder nijdig en voelden zich duchtig op de tenen getrapt. De journalisten, die ook lekker vroeg per trein of met de auto naar Dover waren gekomen, gaven de Spoorwegen voor een keer gelijk. Toen Cecils persdame Penny Russel-Smith zijn overkomst ofïicieel liet afweten, gaf ze als uitleg dat er die middag nog te veel andere dingen op haar ministers agenda stonden. Dat pechvogel Parkinson dus nog elke Eurotunnel-ervaring mist „het meest gedurfde verkeersproject van de eeuw, zeggen Britten die hun vroegere afkeer voor de vaste verbinding met Frankrijk tijdig overboord hebben gegooid 15 een feit waaraan van ambtelijke zijde kennelijk niet zwaar wordt getild. Als je erover nadenkt, geef je de Britse functionarissen trouwens overschot van gelijk. Want wat geeft het dat Thatchers nieuwe minister nog veel moet leren. Zolang de bazin maar van alles op de hoogte is en zij laat daaromtrent geen enkele twijfel bestaan loopt in Thatcherland alles gesmeerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5