„Op een bedevaart hoef je je niet steeds te verdedigen' I; i kerk wereld Bisschop Tutu steunt ongehoorzaamheidsactie Tweehonderd jaar spanning tussen kerk en staat Frankrijk CcicLc 'ijl GEESTELIJK LEVEN/OPINIE Cc-tdocSomant WOENSDAG 9 AUGUSTUS 1989 PAGINA gj] Vooral conservatieven in Weense commissie voor zuiverheid in de leer WENEN Als vermoedelijk eerste bisdom in de wereld heeft het aartsbisdom Wenen een commissie voor geloofsvragen in gesteld. De commissie, waarin uitsluitend katholieken zitting hebben die binnen de Oostenrijkse RK Kerk doorgaan voor behoudend of uiterst behoudend, moet onder meer nagaan, of uitspraken ven theologen of andere gelovigen over geloofs kwesties in overeenstemming zijn met de leer van de RK Kerk. Voorts is het de taak van de commissie de gelovigen voor te lichten over de opvattingen van de kerk Tot voorzitter van de commissie is benoemd de uiterst behou dende hulpbisschop van Wenen, dr Kurt Krenn. Hij bestreed voor de Oostenrijkse radio dat de commissie een waakhond van de kerk is. „Ik geloof niet dat we van controle moeten spreken", aldus Krenn. De commissie heeft veeleer tot taak het bewustzijn onder de gelovigen te versterken dat er „eenheid in de leer moet zijn". De kerk moet volgens Krenn weer de nadruk leggen op een heid in de leer, dan zal ook de eenheid in het handelen en de „eenheid des harten" onder de gelovigen zich herstellen. Hij wees het verwijt dat in de commissie alleen conservatieve rooms-katholieken zitting hebben, van de hand. „Er zijn geen richtingen of groepen die een rol moeten spelen", aldus Krenn. De leden zijn mensen die „met grote trouw de geloofsleer be grijpen en verkondigen", zo meende hij. Twee geldstukken in een beurs maken meer lawaai dan honderd Moslims dreigen gemeente belastinggeld te onthouden CAVAILLON De 2.000 moslims in de Zuidfranse stad Cavaillon dreigen hun gemeentelijke belas tingen niet meer te beta len, als hun geen ruimte ter beschikking wordt ge steld die als moskee kan worden ingericht. Een moslim-organisatie in de ruim 20.000 inwoners tel lende stad, de ACIC (As sociation Culturelle Isla- mique de Cavaillon), overweegt de moslims daartoe op te roepen. De zaak sleept .al sinds 1987, toen de toenmalige socialisti sche burgemeester de moslims een ander onderkomen toe zegde dan de kamer van vijf tien vierkante meter waar mee ze het nu moeten stellen. De restauratie van het leeg staande schoolgebouw die als moskee dienst zou moeten gaan doen, bleek een te zware financiële last voor de ge meente. Er is dus mee gestopt. De moslims in Cavaillon heb ben daar begrip voor. „Wij vragen echt niet, of de ge meente een moskee voor ons neerzet. Maar we zouden graag de beschikking hebben over een lokaal of eventueel een bouwvergunning", aldus voorzitter Brahim Abdou van de ACIC desgevraagd. „We zijn uiteraard bereid zo'n moskee aan te passen aan de bouwstijl van de omgeving en het landschap. De islam leert ons dat ook en we moeten niet vergeten, dat we hier on geacht onze nationaliteit in het buitenland zijn en ons hebben aan te passen", aldus Abdou. Van de gemeente is echter tot op heden geen enkel voorstel gekomen. Abdou hoopt bin nenkort een onderhoud te hebben met de nieuwe, gaul listische, burgemeester van Cavaillou, Maurice Bouchet. Die heeft zich tegen de klacht van de moslims verweerd door te zeggen, dat er bij hem nooit een verzoek is binnen gekomen. Dat verweer snijdt aan twee kanten: een gemeenteraadslid van het extreem-rechtse Front National, Joël Prieur, heeft Bouchet erom geprezen dat hij de moslims de voet heeft dwars gezet. Volgens Prieur zijn de moskeeën ver worden tot „broeinesten van ondergrondse activiteiten". TWEEHONDERD NEDERLANDSE JONGEREN NAAR SANTIAGO DE COMPOSTELA De bedevaart naar Santiago de Compostella staat dit jaar in het teken van de jeugd. Paus Johannes Paulus II heeft jonge gelovigenopgeroepen tot bezinning over de rol van Christus in hun leven, op de plek waar volgens overlevering van de apostel Jacobus is begraven. Naar verwachting driehonderdduizend gelovigen ver zamelen zich op 19 augustus in La Estrada, waar de bedevaarttocht van dertig kilometer aanvangt. Onder de tweehonderd Nederlanders bevinden zich dertig jongeren uit het bisdom Rotterdam. Het grootste deel van hen vertrekt morgen per bus, samen met de Leid- se deken L. Banning. In Santiago de Compostella voe gen zich bij hen bisschop R. Ph. Bar en zes bedevaart gangers uit het Rotterdamse bisdom die de tocht per fiets hebben afgelegd. Zij vertrokken al eerder. Onder de Nederlandse jongeren die naar Santiago de Compostela gaan, bevinden zich de theologiestuden ten Raymond Eilert en Jean Paul Thöni, met hen een gesprek. DEN HAAG Raymond Eilert (20) heeft als vijf tienjarige al tijdens een bedevaart in Paray le Monial het Heilige Kruis gedragen, dat paus Jo hannes Paulus II aan de jeugd van de wereld heeft geschonken. Het is een simpel houten kruis, zonder ornamenten en 65 kilo zwaar. Slechts weini gen kunnen dit symbool alleen dragen, zoals Christus op de lijdensweg het eigen kruis naar Gol gotha moest slepen. Ray mond droeg het kruis met enkele anderen maar werd er min of meer on der vandaan gejaagd. De andere dragers waren te klein voor de lange vriendelijke Hollander. In tegenstelling tot Raymond, die al verschillende oorden met bijbehorende stemming van bezinning bezocht, leeft zijn vriend Jean Paul Thöni (22) toe naar zijn eerste „ech te" bedevaart. Jean Paul is al verschillende keren in Keve- laer geweest, maar weet niet meer te vertellen dan dat deze plaats aan de moeder van Christus gewijd is. „Dat bewijst eigenlijk wel dat er voor mij nooit sprake is ge weest van een echte bede vaart. Anders had ik wel ge weten waarom Kevelaer een heilige plaats is. Ik was er meer als toerist, om er de mooie kerken te bewonderen, vooral de architectuur." Al leen van een bezoek aan Rome heeft Jean Paul een ze ker post-bedevaartgevoel overgehouden, na een bezoek aan het graf van Petrus. Raymond en Jean Paul vol gen de priesteropleiding aan het Ariëns Konvikt in Utrecht; de wetenschappelijke studie wordt aan de Katholie ke Theologische Universiteit Utrecht gevolgd. .Gevraagd naar de drijfveer om te kiezen voor het pries terschap, vertelt Raymond zich geroepen te voelen zijn leven te wijden aan de dienst voor God. Echt door God ge roepen? „Nee hoor", is Ray monds reactie, „er is nooit een innerlijke stem geweest, ook geen verschijning of iets der gelijks. Het spijt me." „De bedevaart naar Santiago spreekt me vooral aan omdat die zo internationaal is. Je kunt de bedevaart op heleboel manieren doen. Vroeger moest het te voet. Maar wij gaan met de auto. Alleen de laatste derig kilometer lopen. Ook onderweg worden heel veel kerken en kloosters be zocht. Je kunt in kloosters ook een nacht slapen. Tijdens de laatste kilometers wordt veel gemediteerd, de rozenkrans gebeden, en ge zongen. Bij de bedevaart in Paray werd ook gezellig ge kletst tijdens de tocht. Je kon er best in een T-shirt en korte broek lopen, maar ik weet niet hoe dat in Santiago zal De mensenmassa's zullen zich scharen rond de paus en moe der Theresa, maar Raymond benadrukt dat niet zij de ware hoofdpersonen zijn in de de votie van die dag: „De Paus heeft gezegd- in Santiago wordt Christus centraal ge steld. Het is de bedoeling dat alle jongeren daarheen komen om Christus te ontmoeten, te leren kennen. Het thema van de bedevaart is: Christus, de weg, de waarheid en het le ven. De weg die Christus ging moet je ook in je eigen leven waar maken." Biecht De twee vrienden die naar Santiago trekken bewijzen hoe verschillend de ideeën en beleving binnen die ene Ka tholieke Kerk kunnen zijn. Raymond erkent regelmatig zijn misstappen aan een pries ter en Jean Paul heeft in zijn leven nog nooit gebiecht. „Daar heb ik met Raymond al veel discussies over gevoerd", is zijn inleiding tot de uitleg. „Als je biecht maak je het goed met God, maar ik vind het pas echt goed als je daarna in het reine komt met de mens, wie je iets hebt aange- Raymond biecht trouwens nooit in zijn woonplaats. „Ik wil biechten bij een priester die mij niet kent. Er gaan al tijd wel Nederlandse priesters mee met de bedevaart." Jean Paul oppert dat juist het zon den belijden tegenover een bekende reëel is: „Zo kun je net zo goed te biecht gaan bij een Franse priester die je niet verstaat en absolutie krijgen; misschien kun je dan zelfs in een lege kamer je biecht op dreunen." Ondanks de meningsverschil len weten de studenten dat de bedevaart het saamhorig heidsgevoel zal kweken, waarmee ze weer beter het onbegrip en de spot van de sa menleving kunnen verdra gen. Jean Paul: „Je hoort%zo vaak dat vooral dat celibaat, waar ik bewust voor heb gekozen, uit de tijd is. Tijdens de bede vaart ben je met zoveel gelijk gestemden bijeen. Je hoeft niet voortdurend jezelf te ver dedigen. Ik hoop nog eens op bedevaart naar Jeruzalem te kunnen gaan; daar het graf van Jezus te kunnen zien voor de verrijking van m'n ei gen geloof. Nadat ik in Rome het graf van Petrus had ge zien ging ik belangrijke bij belgedeelten over hem begrij- Bisschop Tutu (rechts), dr. Allan Boesak en een onbekende demonstreren met borden waarop te lezen staat: „Gods waarheid kan niet aan banden worden gelegd" foto: ap KAAPSTAD De Ang licaanse aartsbisschop Desmond Tutu en andere leiders van de Zuidafri- kaanse anti-apartheidsbe weging hebben in Kaap stad gedemonstreerd om hun steun te betuigen aan de campagne van burger lijke ongehoorzaamheid. Tutu sprak tijdens een kerk dienst, gewijd aan gevange nen en ex-gevangenen die de hen opgelegde restricties na hun vrijlating negeerden. De aartsbisschop nam na de kerkdienst deel aan een de monstratie. Tutu en Allan Boesak stonden schouder aan schouder en hielden borden omhoog met de tekst: „Gods waarheid kan niet aan banden worden ge legd." De demonstratie werd door de veiligheidspolitie op video opgenomen. Demon straties buitenshuis zijn ille gaal maar de politie greep niet in. Overwinning voor heksensekte PROVIDENCE Het be- stuur van de staat Rhode Is land in het oosten van de Verenigde Staten heeft de sekte „Onze vrouw van de ro zen" als godsdienstig genoot schap erkend. Dat betekent dat de sekte, die heksenritue len in haar „liturgie" ver werkt, recht heeft op vrijstel ling van betaling van omzet belasting. „Dit is een belangrijke over winning voor niet-traditionele religies in Rhode Island", zo reageerde een verheugde op richtster en hogepriesteres van de sekte, Joyce Siegrist. De sekte heeft ongeveer 3.000 leden. PARIJS Bij alle festi viteiten rond de herden king van tweehonderd jaar Franse revolutie, dreigt de datum van 4 au gustus wat in de schaduw te komen van die van 14 juli. Toch is die vierde augustus van grote bete kenis. Die datum is het begin van de aftakeling van de macht van de Rooms-Katholieke Kerk in Frankrijk, van de scheiding van kerk en staat en van een moeilijke haat-liefdeverhouding tussen de Fransen en het rooms-katholicisme, die tot op de dag van van daag duurt v Dat is wellicht ook de reden, dat geen enkele officiële vie ring is voorzien in de niet af latende stroom festiviteiten rond de tweehonderdste ver jaardag van de Franse Revo- lutie.Veel Franse historici zien 4 augustus 1789 als een veel belangrijkere datum dan 14 juli van dat jaar, waarop de Bastille werd bestormd. Op die dag schafte de Assemblée in Versailles uit angst voor een volksopstand alle privile ges af. Daar hoorde ook bij het recht van de kerk belas tingen te heffen. Tot dan was de Katholieke Kerk in Frankrijk immens rijk met een jaarinkomen van 150 tot 300 miljoen ponden per jaar. Een vijfde van alle land was in haar bezit. Sommige bis schoppen en abten genoten een jaarinkomen van 200.000 tot 400.000 pond per jaar. Ter vergelijking: een dorpspastoor moest het doen met 300 tot 700 pond per jaar. Er is toen serieus gepraat over een rijksinkomen voor geeste lijken, gegarandeerd'door de staat. Lang heeft dat niet ge duurd. In haar streven naar gelijkheid werden op 2 no vember 1789 alle kerkelijke bezittingen geconfisqueerd. Sindsdien zijn in Frankrijk nog steeds vrijwel alle ker ken. pastorieën, seminaries en abdijen rijkseigendom. Verbod Hoewel eigenlijk niemand in 1789 nog echt antikerkelijk was, enkele denkers als Dide rot en Voltaire uitgezonderd, ging de Revolutie snel die richting in. De kerk was im mers zo nauw verbonden met de oude maatschappelijke orde dat zij met de adel al snel werd gezien als veroorzaker van de sociale ellende. Op 13 februari 1790 kwam het tot een verbod van kloostergelof ten. Enkele maanden later verschenen de burgerrechten voor geestelijken. De staat kreeg in feite alles over de kerk te zeggen. Nog wat later 29 november 1790 werden de geestelij ken verplicht trouw te zwe ren aan de Franse grondwet. Slechts vier bisschoppen leg den die eed af tegen bijna de helft van de lagere geestelij ken. - Voor paus Pius VI was de maat vol en hij veroordeelde de Franse grondwet. Het ge volg was een jacht op pries ters, die weigerden de eed op de grondwet af te leggen. De organisatie van de Franse staatskerk kwam in handen van Abbé Grégoire: een dorpspastoor uit Lotharingen, revolutionair van het eerste uur en door de Assemblee be noemd tot bisschop van de Loir-et-Cher (Orleans). Op initiatief van Gregoire kregen joden gelijke rechten als alle andere mensen en werd de slavernij afgeschaft. Voor zijn verdiensten wil president Mitterrand zijn stoffelijke res ten nu laten overbrengen naar het Panthéon, waar veel groten van de Franse geschie denis begraven liggen. Weigering De Assemblée trad hard op bij de zuivering van de Kerk Met honderden zijn priesters die weigerden de eed op de grondwet af te leggen, naar de guillotine gesleept of an derszins vermoord. De op stand van de Vendée in 1793 versterkte het antichristelijke karakter van de Revolutie. De Vendée was en is een streek met diepgelovige men sen waar adel en bevolking in opstand kwamen tegen de dienstplicht. De opstand werd onderdrukt, waarbij honderd duizenden de dood vonden. Tot op de dag van vandaag is daarom juist in de Vendée het verzet tegen de festiviteiten rond het tweehonderdste ver jaardag van de Franse Revo lutie het grootst. De martela ren worden vergeten, 'klinkt het daar. De opstand in de Vendée heeft mede geleid tot de in stelling van een geïntellectua- liseerde staatsgodsdienst: aan vankelijk de dienst van de Redelijkheid, daarna de dienst van het Opperste Wezen. Alle kerkelijke feesten werden vervangen door burgerlijke De Rooms Katholieke Kerk dook onder. In 1798 en 1799 kwam het tot een oorlog tegen de kerkelijke staat, die verzoeningspogin gen tussen kerk en staat de den mislukken. Priesters zijn toen met tientallen verbannen naar vooral het bagno van Cayenne. Paus Pius VI werd verbannen naar Valence in Zuid-Frankrijk, waar hij in 1799 stierf. Napoleon sloot in 1801 met Pius' opvolger, paus Pius VII, een concordaat om de sociale rust in Frankrijk te handha ven. Dit concordaat bepaalde dat de Franse staat de bis schoppen benoemde, die dan door de paus werden gewijd. Bovendien kregen geestelij ken een salaris van de staat. In 1809 bezette Napoleon de pauselijke staat. Hij verbande Pius VII naar Fontainebleau. Ook na de val van Napoleon wenste de staat zijn invloed op de kerk te behouden. Zo kwam het in 1828 tot een ver bod voor Jezuïeten om te on derwijzen en kwamen alle scholen onder het toezicht van de rijksuniversiteiten te staan. De nu nog voortduren de schoolstrijd begon. In 1850 kwam er uiteindelijk een wet op de vrijheid van het mid delbaar onderwijs Maar een sterke anticlericale stroming had inmiddels stevige ankers in de Franse maatschappij. De anticlericalen kregen de wind in de zeilen, nadat paus Pius IX in 1870 het dogma van de pauselijke onfeilbaarheid had afgekondigd. In de jaren 1880 werd de basis gelegd voor openbaar onder wijs, gegarandeerd door de staat en los van elke vorm van godsdienst. De Jezuïeten werden opnieuw Frankrijk uitgezet en in 1904 zegde de regering in Parijs het uit 1801 stammende concordaat met Rome op. De scheiding tussen kerk en staat was definitief. Sindsdien komt het nog gere geld tot conflicten, vooral over het onderwijs. Maar de RK Kerk heeft in Frankrijk aanzienlijk minder vaste grond onder de voeten dan voorheen. Van 1971 tot 1981 bijvoorbeeld is het aantal doopsels gedaald met tien pro cent. Vele parochies hebben geen priester. Televisie en opinie ONDER invloed van de televisie is de positie van de politil ke leider van een partij de afgelopen jaren vaak belangrijk^ geworden dan het partijprogramma - hoeveel aandacht i dagbladen ook aan de programma's besteden. Sinds het teil visiesucces van presidentskandidaat Kennedy in medium van wezenlijk belang geworden voor de stembusuil slag, ook in Europa, ook in Nederland. Sinds enige tijd ml ken ook in ons land populariteitstesten onderdeel uit van pfl litieke enquêtes; de persoon van de boodschapper trekt mei aandacht dan de boodschap. De recente resultaten van twee verschillende opinie-ondei- zoeken voorspellen een gunstige verkiezingsuitslag voor hs j i CDA van Lubbers of, omgekeerd, voor Lubbers van hw CDA De partij blijft óf vrijwel stabiel óf maakt een spron| voorwaarts die vergelijkbaar is met die van 1986. In beid gevallen passeren de christen-democraten opnieuw de PvdJ die de laatste maanden beter scoorde maar momenteel d druk ondervindt van de nieuwe combinatie Groen Link*. Het CDA zelf lijkt te profiteren van het matige optreden va/ coalitiegenoot VVD die de kabinetscrisis tot nu toe niet heel kunnen rechtvaardigen. TUSSENTIJDSE peilingen vragen een voorzichtige benad< ring. Dat hebben de uitslagen van de vorige kamerverkiezi gen aangetoond toen Lubbers' tv-optreden een onverwach grotere winst opleverde dan het laatste optreden van Di Uyl. Maar wel is duidelijk dat het meer dan de vorige kei gaat om de twee grote partijen, CDA en PvdA, en hun beid^" lijsttrekkers, Lubbers en - ditmaal - Kok. De VVD vai| Voorhoeve speelt een bijrol en lijkt nauwelijks interessari voor een volgende coalitie, tenzij kopstukken als Wiegel nq voor een'wending zorgen. Alleen een sterk groeiend CDA zl met een VVD in de huidige ontreddering een minimale ma; politiek niet werkbare meerderheid kunnen vormen. -h OPVALLEND is dat eigenlijk alleen de nieuwe 'groenJEP combinatie haar succes meer te danken lijkt te hebben aaiek aanspreekbare programma-onderdelen dan aan de 'poppetje? die het moeten uitdragen, de vanouds bekende lijstaanvoeipoi ders van 'klein links'. Het is deze groepering die aantooit zi hoe kwetsbaar de PvdA is als Kok en de zijnen aanvaardt baar willen zijn als coalitiepartner voor het CDA. Daarentéer gen is het gestage succes van D66 weer een argument voor dag; stelling dat één man, Van Mierlo, belangrijker kan zijn dapei een - hoe evenwichtig ook - politiek programma. i F ïin VERKIEZINGEN win je niet meer op programma's, zo lijlR^ het, al zullen velen toch door de programma's hun kueze l^|e ten bepalen. De mannetjes en vrouwtjes moeten het makert s de boodschap verkopen en daarbij goed overkomen. In ee[ee bespreking in deze krant van maandag van een boek oveLt het succes van Lubbers werd gesproken over „de suggestief van het gelijk". De CDA-lijsttrekker is een meester in hiiss verpakken van boodschappen en dat meesterschap wonfe a door links en rechts erkend. Hij mag zelf zeggen de 'manneg jesmakerij' in de politiek te betreuren, en daarin heeft hr£( geen ongelijk, het resultaat van zijn optreden wordt ^os niettemin al zeven jaar voor een belangrijk deel door bqg paald. Ook als het aan de opiniepeilingen ligt, gaan we nopes even „verder met Lubbers". 6ns Meer bewolking DE BILT (KNMI) Het is morgen niet zo mooi als van daag. Een frontensysteem dat vandaag in Ierland en Schot land langdurig regen bracht zal in de loop van de middag over ons land trekken. In de komende nacht en vroege och tend zullen opnieuw mistban ken voorkomen. Op de nade ring van het frontensysteem neemt in de ochtend van het westen uit de bewolking toe. Verwacht wordt dat de activi teit van het frontensysteem het komende etmaal zal afne men. Dit houdt in dat het mor gen bij ons niet langdurig zal regenen, maar met een bui moet nog wel rekening wor den gehouden. Na morgen zal een depressie, die van de Oceaan naar de Noordzee trekt, een paar dagen wissel vallig weer brengen. Spanje en Portugal: PeriodeL-^ met zon en in het noorden mJ-i gelijk een regen- of onweerU bui. Middagtemperatuur vai 22 graden aan de noordkust t(L 38 graden plaatselijk in hqj binnenland. Zwitserland en Oostenrijk: PejTl rioden met zon maar ook hie^st en daar een bui. MiddagtemPn peratuur van 23 tot 28 graderên >e Italië: Zonnig. In het noorde^'t kans op een regen- of orfg' weersbui. Middagtemperatuu10* van 28 graden in de Dolomietu' ten tot 35 graden op Sicilië. ar aa Joegoslavië: Vochtig en warn^n weer. Kans op eer regen- <#g* onweersbui. Middagtempera6 1 tuur rond 32 graden. joz (er: Griekenland: Zonnig. Middag'j 1 temperatuur rond 35 graden^ op de eilanden wat koeler. WEERRAPPORT m Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig tot en met donderdag: Zweden en Noorwegen: Half tot zwaar bewolkt en met name in zuid-Noorwegen en kele buien. Middagtempera tuur van 17 graden aan de Noorse kust tot 24 graden in zuid-Zweden. Denemarken: Perioden met zon en droog. Middagtempera tuur rond 24 graden. Schotland en Ierland: Veel be wolking en af en toe regen. Middagtemperatuur dalend tot circa 17 graden. Wales en Engeland: Van het westen uit af en toe regen. Ook enkele opkaringen. Mid dagtemperatuur van 18 graden in Wales tot 23 graden in zuid- oost-Engeland. België en Luxemburg: Van het westen uit toenemende bewol king gevolgd door regen. Mid dagtemperatuur rond 25 gra den. West-Duitsland: Perioden met zon en eerst nog enkele buien. Middagtemperatuur rond 26 graden. Frankrijk: Perioden met zon maar in het westen mogelijk regen. In het zuiden een loka le onweersbui. Middagtempe ratuur van 20 graden aan de Kanaalkust tot 30 graden in het zuidoosten. 23 13 3en SN ofO oïW 0V( oier New Orlean: 33 25 om Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 e en 15.00 uur, telefoon 071-12.22.48 en u nabezorgd. FOTO: PERS UNIE Raymond Eilert (links) en Jean Paul Thöni

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2