Ziekenzalving: christelijke
verwerking van gebrek en zwakte
£eULeSou/ia/nt
n
Zigeuners
wachten op
wonderen in
Spaarnewoude
ir
DEUR
kerk
wereld
Kerkadministratie uit „schoenendoos" en op floppy
j
is
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeicLeSomcmt
ZATERDAG 5 AUGUSTUS 1989 PAGINA 2 g]
Je staat er niet altijd bewust bij
stil, maar toch is het zo: als je
voor een deur staat, die niet je
eigen huisdeur is, dan sta je
voor de deur van een ander.
De deur sluit het woon- en
leefgebied van een ander af.
Het is aan de ander om de deur
te openen. Wie zonder
toestemming de deur opent,
die breekt in. Je breekt in de op
de persoonljke leefsfeer van de
ander. Je stoort. Het
binnentreden is nooit
vanzelfsprekend. Het is soms
niet ongebruikelijk
streekeigen om achterom te
lopen.
Dit achterom lopen is meestal
niet voor iedereen. Ook dan
loop je tegen deuren op, al of
niet half-geopend. Een bel zal
nu meestal ontbreken, maar
dan kun je kloppen. Misschien
mag en kun je doorlopen, maar
dan is het weer goed om te
beseffen dat je in het leven en
wonen van de ander komt. Je
dringt in de intieme sfeer van
de ander.
Wanneer je vaak bij iemand
komt, is dit gevoel aan slijtage
onderhevig en ga je het
gewoon vinden. Het is nog niet
zo zeker of de ander het ook
gewoon vindt. Het zijn soms
ook anderen die zeggen: de
deur staat er wel open. De deur
staat op de eerste plaats open
voor de bewoners en niet voor
anderen.
Juist wanneer door
omstandigheden dagelijks veel
bezoek'over de vloer komt,
wordt het gevoel nog een eigen
leven en een eigen ruimte te
hebben ernstig bedreigd. Je
staat daar als bezoeker niet zo
gauw bij stil, maar het is veel
minder vanzelfsprekend dan
vaak gedacht wordt. Misschien
vindt u dit overdreven, maar
juist dan zou ik u willen
uitnodigen hierbij eens stil te
staan. Het betekent niet dat
bezoek niet welkom is, dat is
een boze uitleg, maar het gaat
er om dat de ander zich
beschermd moet kunnen
weten in de eigen woning.
Aanbellen, kloppen, wachten,
toestemming vragen is meer
dan fatsoen. Het is respect
voor de eigen ruimte van de
ander.
De gevoeligheid hiervoor zou
nog groter moeten zijn als
iemand geen deur meer heeft.
In het ziekenhuis of in een
verpleeghuis staat de deur
bijna altijd open. Toch is er ook
hier een deur. Op een bepaald
moment ga je over de grens en
ben je in het gebied van de
ander. Soms heeft de ander je
al zien komen. Dat kan
betekenen dat zijn of haar
innerlijke deur direct opengaat:
hij of zij is blij dat je komt. Je
ziet het aan de ogen, aan het
gezicht of je hoort het. Het kan
ook zijn dat de innerlijke deur
dichtgaat of nog dichtblijft. De
reactie is afhoudend, neutraal,
afwachtend of zelfs innerlijk
afkerig. Het zien van iemand
kan je innerlijk een bonk
zenuwen maken.
Als iemand niet meer zelf naar
de deur kan gaan om haar te
openen of om te besluiten
bezoekers op de stoep te laten
staan, wordt het nog
belangrijker om te vragen of je
stoort. Je stoort eigenlijk altijd,
hoe je het ook wendt of keert.
De stoornis wordt pas
opgeheven als de ander die
opheft en zegt: ,,Kom rustig
binnen". Het schijnt dat in
ziekenhuizen en
verpleeghuizen mensen extra
lang op het toilet zitten, omdat
dat het enige plekje is waar ze
afgesloten van anderen
kunnen zitten. Je moet soms je
gezicht kunnen beschermen
voor de blik van anderen. De
deur heeft een beschermende
waarde. Geen eigen deur meer
hebben, is ingrijpend.
In verzorgingshuizen wordt
j soms druk op bewoners
uitgeoefend om de deur open
te laten en niet op slot te doen.
„Dat is gemakkelijker", wordt
gezegd. Het is gemakkelijker
voor de verzorging en
verpleging, maar het is
principieel onjuist. Ik noem het
een vorm van geestelijk geweld
als die druk wordt uitgeoefend
op oude mensen. Het onveilige
gevoel dat ieder moment van
de dag, op een misschien
intiem moment elke dag
heeft meerdere momenten die
meer intiem zijn dan andere
momenten iemand in je huis
staat, op je kamer komt,
beschadigt het welzijn van de
ander. Als die ander geïrriteerd
door de inbreuk die gemaakt
wordt hierover een opmerking
maakt, dan is die persoon niet
lastig of „aan de grens" maar
dan heeft die persoon
volkomen gelijk.
Zwolle legt evangelisatie-muziek aan banden
ZWOLLE Burgemeester
en Wethouders van Zwolle
hebben besloten het gebruik
van muziek bij evangelisa
tiebijeenkomsten in de bin
nenstad aan banden te leg
gen.
De Evangeliegemeente
„De Deur" heeft te horen
gekregen dat zij voortaan
nog maar twee keer per jaar
een muziekvergunning voor
in de binnenstad krijgt. Bo
vendien mag de geluids
sterkte niet meer dan 45 de
cibel zijn. De aanleiding
voor de maatregel waren
klachten van bewoners en
winkelend publiek over ge
luidsoverlast. Voorganger R.
van Diermen van de Evan
geliegemeente is veront
waardigd over het besluit.
Voorheen waren er geen be
perkingen voor de optre
dens, twee jaar geleden
kreeg hij vergunning voor
eens per maanil muziekma-
ken.
Van Diermen heeft een
proces-verbaal uitgelokt en
hoopt het geschil voor de
rechter uit te vechten. Hij
begon negen jaar geleden
met de straatevangelisatie;
er zijn 230 bekeerlingen.
De Heer is mijn
herder, mij ontbreekt
niets
HERNIEUWDE BEZINNING OP WAARDE VAN TRADITIERIJK SACRAMENT
LOSSER „Ik ben blij
dat we de ziekenzalving
hebben. Het is ontroe
rend als dat door zwaar
zieke mensen beleefd
wordt als een moment
waarop het einde en de
laatste weg écht onder
ogen wordt gezien; soms
wel met de gedachte dat
het weer beter kan gaan,
maar toch met het gevoel
dat het grote afscheid
kan beginnen."
Dat schreef ziekenhuispastor
Piet Hein van der Veer in het
mededelingenblad van zijn
parochie in Enschede. „De
meeste mensen weten iets van
het sacrament van de zieken,
dat vroeger bekend was als
„bedienen" of het „heilig
Oliesel", vervolgt de Ensche-
dese ziekenhuispastor zijn ar
tikel. „Voordat de zieke, zijn
familie en ik de ziekenzalving
vieren, vertel ik wat er gaat
gebeuren, wat de betekenis
kan zijn en vraag ik hoe ze er
zelf tegenover staan. Het kan
dan een belevenis worden
van de eerste orde, waarbij
mensen van elkaar afscheid
nemen, elkaar hun verdriet
en zorg laten zien en hun ge
loof delen. Ik zie vaak een
diep geloof bij mensen dat
veel sterker is dan de dood en
dat heel aanstekend is".
Het sacrament van de zieken
zalving is een sacrament dat
in de Rooms-Katholieke Kerk
een kleurrijke traditie kent.
In de oude kerk heette het:
ziekenzalving, heilige zalving,
olie van gebed of gewoon
„heilige olie". Bisschop of
priester wijdden de olie, de
christenen namen ze mee
naar huis en gebruikten ze bij
alle ziekten als medicijn. Ze
zalfden zich ermee of dron
ken ervan, zo vaak als ze er
behoefte aan hadden.
In de oude teksten wijst niets
erop dat de ziekenzalving spe
ciaal in stervensgevaar wordt
toegepast. En evenmin dat de
„toediening" aan een priester
is voorbehouden. De nadruk
ligt op de genezing, in de
tweede plaats op de geestelij
ke uitwerking en zelden op de
vergeving van de zonden. De
zalving gaat heel gewoon:
men zalft zichzelf of een an
der; er is geen speciaal ritueel.
Zonden
In de zevende en achtste
eeuw, de tijd van de Karolin
gische renaissance, treed er
een fundamentele verande
ring op. Geleidelijk komt de
nadruk meer te liggen op de
geestelijke gevolgen: ziekten
ziet men als gevolg van be
dreven zonden. Als de zieke
dus wil genezen, zal hij eerst
boete moeten doen om van
zijn zonden (en van de effec
ten ervan) bevrijd te worden.
Aan de ziekenzalving dient
dan ook een belijdenis van
zonden vooraf te gaan. Zo
komt het sacrament van de
zieken in de sfeer van het
boetesacrament terecht. De
toediening raakt voorbehou
den aan de priester. Het meest
opvallende in deze periode is
de verplaatsing van de zal
ving naar het moment van
sterven. Om het boetesacra
ment te mogen ondergaan,
worden door de Kerk aan de
christenen extreem hoge eisen
gesteld, waardoor ze er zo
door afgeschrikt worden, dat
ze het zolang mogelijk uitstel
len: tot het moment van ster
ven. De naam die de zalving
krijgt ligt voor de hand: „het
laatste oliesel".
Het Tweede Vaticaans Conci
lie heeft de opvattingen over
dit sacrament verruimd en
wel in de bepaling dat „de ge-
schikste tijd om het ontvan
gen dan ook reeds aanwezig
is, wanneer een gelovige door
ziekte en ouderdom in levens
gevaar begint te komen." Het
gaat in de eerste plaats om het
ziek-zijn en niet direkt om het
sterven. Zo krijgt de zieken
zalving haar plaats terug aan
Pastor J. van Burgsteden uit Beuningen: „Het sacrament helpt
om de gebreken en de verzwakking van de oude dag christelijk
te verwerken. Je vraagt dat je langer, zinvoller en blijer leeft."
foto: pers unie
het begin van een ernstige
Kent het sacrament van de
ziekenzalving een merkwaar
dige geschiedenis, de onbe
kendheid ermee, met name
onder de jongere generatie die
het Rijke Roomsche Leven
niet meer heeft meegemaakt,
groeit. Veel kinderen herin
neren zich op het moment dat
een van hun ouders ernstig
ziek is en het levenseinde in
zicht komt, dat vader of moe
der .gelovig is' en als hen er
naar gevraagd wordt, vader
of moeder best het sacrament
van de zieken zou willen ont
vangen. Maar het fijne daar
over weten ze niet.
Schrikken
Hoe verschillend de beleving
van het sacrament der zieken
is komen te liggen en hoe de
onbekendheid een rol speelt,
duidt pastor Thij Willems uit
Losser aan met een ervaring
uit een tehuis: „Tante is op de
verpleegafdeling kopten te
wonen. Het afdelingshoofd
vraagt de kinderen of tante al
het sacrament van de zieken
zalving heeft ontvangen. Zij
schrikken: Is tante dan zo
ernstig ziek?
Pastor j. van Burgsteden uit
Beuningen pleitte er op de be
zinningsbijeenkomst voor het
sacrament van de ziekenzal
ving weg te halen uit die sfeer
van doodsaankondiging. Ne
gen jaar geleden startte hij in
zijn parochie met een geza
menlijke viering van de zie
kenzalving tijdens een specia
le Eucharistieviering. „Het sa
crament helpt om de gebre
ken en de verzwakking van
de oude dag christelijk te ver
werken. Voor de familie,
huisgenoten en de zieke zelf,
is het veel prettigger en zin
voller, als de zieke het ont
vangt bij volle bewustzijn en
in een gemeenschap dan wan
neer het haasje-repje gebeurt
en hij al in coma ligt. Voor de
priester is het ook zinvoller
en begeesterend." Van Burg
steden, voegde er aan toe dat
hij de zieken duidelijk had ge
maakt „dat ze er geen seconde
eerder om dood gingen." Het
sacrament verwijst naar de
toekomst, zei hij, „je vraagt
dat je langer, zinvoller en blij
er leeft."
De Beuningse pastor was zo
eerlijk erbij te vertellen dat
hij aanvankelijk bij de oude
renbond, de bejaarden en in
de parochie heel wat weer
standen had moeten overwin
nen. „Nieuwe fratsen van de
pastoor", was hun eerste reac
tie. „Maar toen ze het eens
meemaakten, is de situatie af
gekoeld" Ieder jaar verzorgt
hij nu de ziekenzalving voor
zo'n 25 personen in een spe
ciale Eucharistieviering.
„Heel spontaan en begeesterd
doen ze daar aan mee. Voor
mij is de belangrijkste pasto
rale vraag hoe ik de angst
weg kan nemen, zodat de
oudjes zegggen: ik kan het tot
me nemen, want ik ga niks
eerder dood."
THEO KRABBE
AMSTERDAM „Opga
ve doop bij deze auto", al
dus een plakkaat achter
de autoruit van een zil
verkleurige Landrover.
Er staan geen drommen
te wachten voor de auto,
maar dat zal zeker gebeu
ren, verwachten deelne
mers aan het Wereldcon
gres voor christenzigeu
ners in Amsterdam. „God
doet immers wonderen".
Recreatieterrein Spaarnwou-
de, dat begin deze week in
derhaast werd uitverkoren als
plek voor de internationale
bijeenkomst, is een kleine
stad geworden. Ongeveer
30.000 zigeuners en woonwa
genbewoners zijn er neerge
streken. In het centrum van
de tijdelijke stad staat een gi
gantische kermistent. Hier ge
beurt het allemaal.
Vroeg in de ochtend biedt de
blauw-geelgestreepte „kathe
draaltent" een wat verlaten
indruk. Rond het podium
zingt een groep van ongeveer
150 mannen liederen in het
Frans, de belangrijkste taal
tijdens dit congres. Het blij
ken zigeunervoorgangers te
zijn, die onder leiding van ds.
Clement le Cossec worden
„getraind" in de verkondiging
van het Evangelie onder zi
geuners en woonwagenbewo
ners. Want dat is het doel van
het congres.
Nadat Le Cossec een kort
gebed heeft uitgesproken, vol
gen spontaan andere voorgan
gers. Hartstochtelijk, de han
den opgeheven naar de he
mel, vragen zij of de Heilige
Geest Zijn werk wil doen tij
dens deze belangrijke bijeen
komst. Bijval is er voortdu
rend in de vorm van instem
mend gemompel of een wel
gemeend „amen" of „hallelu
ja".
„De Eeuwige heeft mij ge
red", staat in het Frans op een
spandoek voor het podium.
Vol overgave zingen de predi
kers ervan. Onder hen de Pa
kistaan John Rehmat, zelf
geen zigeuner, maar „door de
Heer geroepen" om het Evan
gelie te brengen onder de
pakweg 15.000 zigeuners in
zijn land. Ongeveer 50 zijn er
nu bekeerd, schat hij.
Niet erg veel, vindt ook zijn
Indiase collega Selvaraj Gna-
nakkan. Hij zegt dat er in In-
Vier nog jeugdige deelnemers aan het zigeunercongres in Spaarnwoude, op een onbewaakt mo
ment gefotografeerd. foto: anp
dia zo'n tachtig miljoen zigeu
ners leven, waarop de ver
slaggever enigszins ongelovig
kijkt. Maar ook van andere
zijde wordt hem duidelijk ge
maakt dat deze bakermat van
het zigeunerdom nog steeds
gigantische aantallen zigeu
ners herbergt.
Gnanakkan, die trots zijn lijf
spreuk „Go spell Jesus" op
zijn visitekaartje toont, en
Rehmat behoren tot de weini
gen die niet in Spaarnwoude,
maar in een Amsterdams ho
tel verblijven. „Geen plaats
meer in de caravans", zeggen
ze verontschuldigend.
De bijeenkomst in het westen
van Amsterdam trekt ook
vele nieuwsgierigen. Twee
sportfietsers in vol ornaat
staan zich te vergapen, terwijl
de woorden van een Franse
prediker rap worden vertaald
in het Romanes, een van de
zigeunertalen. „Dit moesten
we natuurlijk even zien".
De werkers van het Landelijk
Platform Woonwagenbewo
ners laten zich liever niet uit
over een godsdienstige voor
keur. „Wij houden het mid
den tussen alle geloven", zegt
M. van Wanrooij, die samen
met een collega zijn diensten
heeft aangeboden. Hij heeft er
geen enkel bezwaar tegen dat
tijdens het congres wordt ge
poogd zigeuners en woonwa
genbewoners te bekeren. De
meesten van hen zijn wel
christen, maar nog niet be
keerd tot het „pinksterge-
loof".
BERT VAN DER KRUK
HAAMSTEDE Het
christelijk conferen
tieoord „De Burght" in
Burgh-Haamstede organi
seert in samenwerking
met het Instituut voor
Evangelisatie in Doorn
een computerconferentie
voor kerkewerkers. De
conferentie wordt in sep
tember gehouden en is
bedoeld voor christenen
die geïnteresseerd zijn in
het (kerkelijk) gebruik
van computers.
Volgens project-coördinator
W. van Duijvenbode is de
computer bezig aan een sterke
opmars in kerkelijk Neder
land. Niet alleen leden van
commissies van beheer, maar
ook andere mensen die een
deel van hun vrije tijd aan
kerkewerk opofferen, begin
nen het gebruik van een com:
puter te waarderen. „We rich
ten ons vooral op particulie
ren. Het is enorm hoeveel
mensen thuis in hun vrije tijd
zitten te ploeteren voor bij
voorbeeld het scribaat van
hun kerk", aldus Van Duij
venbode.
De conferentie (op 23 septem
ber) biedt verschillende stu
diebijeenkomsten die hande
len over het „kerkelijk" com
putergebruik op het gebied
van bijvoorbeeld administra
tie en registratie. Te denken
valt daarbij aan secretaresses
en scriba's, die in hun „hand
matige" schrijfwerk vaak
overbelast zijn en aan mensen
op andere kerkelijke terrei
nen die hun administratie
veelal nog volgens het „schoe
nendoos-systeem" bijhouden:
redakteuren Het Nederlands
Bijbelgenootschap zal infor
matie verstrekken over „com
puter en bijbelstudie", waarbij
gebruik zal worden gemaakt
van een 'geautomatiseerde'
Bijbel met concordantie. De
stichting „Reformatica", die
het gebruik van computers op
theologisch gebied wil stimu
leren, verzorgt tenslotte het
onderwerp „computer en pas-
Si
Omstreden voorstel
"UT
stop
de 1
r.tJ
Als minister van WVC heeft Elco Brinkman een aanzien-P^
lijk deel van ons nationale normbesef in zijn politieke porte- ^et
feuille. Hij is dan ook de eerste ondertekenaar van hetzjer
„Planningsbesluit in vitro fertilisatie", dat beoogt regels tebotf
stellen voor het verschijnsel reageerbuisbeviuchting. Minis-ben
ter Deetman van onderwijs is de tweede ondertekenaar. Hijeen
heeft met de materie te maken vanwege zijn verantwoorde-^
lijkheid voor de academische ziekenhuizen, waar al geruime,iag(
tijd met IVF wordt geëxperimenteerd. Aan Deetman wordtfoet
de opvallendste passage in het Planningsbesluit toegeschre-lijk
ven. Die namelijk, waarin eiceldonatie in ronde bewoordin-de
gen taboe wordt verklaard.
Q]
Eicellen die „in vitro" bevrucht zijn mogen slechts wor
den teruggeplaatst in de baarmoeder van de vrouw die del
eicellen heeft geleverd. De mogelijkheid van IVF wordt der
halve afgesneden voor vrouwen die door wat voor oorzaak
dan ook geen eicellen kunnen produceren. De bewindslieden
hebben op dit punt het advies van onder meer de Gezond-
heidsraad naast zich neergelegd. De Gezondheidsraad en een
meerderheid van de eveneens geraadpleegde gynaecologen
achten eiceldonatie onder bepaalde voorwaarden toelaatbaar.®
In medische kringen is met onbegrip gereageerd op het afge-gp
kondigde verbod.
t-v sta
DE verontwaardigde commentaren van de specialisten gaanV0(
echter al te gemakkelijk voorbij aan de intentie van de ver-va]
bodsbepaling. Niet ten onrechte maken de ministers zich zor-^ee
gen over het ontstaan van een oncontroleerbare „handel inQj,
eicellen". Zij willen in elk geval deze ene weg afsluiten dieET^
kan leiden tot de inschakeling van voor grof geld ingehuur-uj^
de draagmoeders. De afwijzing van het commerciële draag-^ar
moederschap is gelukkig ook in de medische wereld alge-^e
meen. Gynaecologen beweren dat van een handel in eicellen
tot dusver geen sprake is, en als het aan hen ligt zal het daar-^e
i*i our
toe ook nooit komen. aan
teli
HET valt de regering niet kwalijk te nemen integendeel,5eb
het valt zelfs te prijzen dat zij geen genoegen wenst te ne-j^
men met zulke, ongetwijfeld oprecht gemeende, toezeggingen(an
van de IVF-laboranten zelf. De overheid heeft de plicht des-yj
noods met wettelijke maatregelen haar eigen zekerheden tetrer
scheppen. De geschiedenis van de geneeskunde leert dat een^oe
handvol minder scrupuleuze vakbroeders genoeg is om de^ar
medische ethiek tot een lachertje te maken. Diezelfde ge-"1^
schiedenis bewijst overigens ook hoe moeilijk het is de toe-,aj
passing van nieuwe medische technieken volgens heersende^,e(
ethische opvattingen te kanaliseren. Het siert de bewindslie-Kei
den dat zij niet om de problemen heen lopen, maar duidelijkere
stelling nemen. 1113
gen
117 Rie
WAT niet wegneemt dat er zwakke punten zitten in hunBel
argumentatie. Reageerbuisbevruchting is voorlopig het meestoez
„controleerbare", maar zeker niet het enige startpunt vanvre
een al of niet commercieel draagmoederschap. Het verbod op
eiceldonatie is daarmee een wel zeer indirecte methode orpO
een probleem van geheel andere orde aan te pakken. Boven
dien worden bepaalde IVF-praktijken buiten de wet gesteldj»
die op zichzelf oirbaar zijn en in elk geval behoren tot dejej
private levenssfeer van vrouwen, die zich niet met gedwon-__
gen kinderloosheid kunnen en willen verzoenen. J_
Ook is het niet goed verklaarbaar waarom deze categories
vrouwen moet worden getroffen door zo'n strakke richtlijn,
terwijl hun vruchtbare seksegenoten in een tegengestelde si-jyj
tuatie vrij probleemloos middels donorsperma aan een zwan
gerschap worden geholpen. Onbedoeld naar wij aanne
men is in de gedachtengang van de bewindslieden eem
discriminerend element geslopen: spermadonatie mag, eicel-DE
donatie mag niet. ^e'
A sor
AL met al lijkt het niet echt verstandig de complexe mate-ich
rie van de reageerbuisbevruchting, met al haar ethische en'a^
juridische problemen, te benaderen via een fragmentarischecoc
beslissing die zich beperkt tot één aspect van de zaak. Zeker°r^j
nu in het kader van het Planningsbesluit de dreigende,aa
wildgroei van IVF-laboratoria tot staan wordt gebracht, moetcoc
het mogelijk zijn in overleg met de mensen van de praktijkvei
tot nieuwe, beter doordachte en beter controleerbare afspra-?v'
ken te komen over wat wel en niet de bedoeling is. e
Meer zon en warmer
DE BILT (KNMI) Vandaag
mag op droog en overwegend
zonnig weer worden gerekend.
De temperaturen lopen op tot
waarden die uiteenlopen van
19 graden aan de kust tot 23
graden in het zuidoosten van
het land. De westelijke wind is
zwak tot matig, rond kracht 3.
Dit weerbeeld hebben we te
danken aan een zwakke rug
van hoge luchtdruk, die zich
van de Britse Eilanden naar
onze omgeving verplaatst. Dit
druksysteem neemt verder in
betekenis af op de nadering
van een lagedrukgebied af
komstig uit Frankrijk. Als ge
volg van deze ontwikkeling
neemt na het weekeinde de
kans op een regen- of on
weersbui toe.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, geldig tot en met
zondag:
Noorwegen en Zweden: veel bewol
king en af en toe regen. Later in
west-Noorwegen enkele opklaringen.
Middagtemperatuur tussen 18 en 22
graden, maar langs de Noorse kust
iets koeler.
Denemarken: veel bewolking en af
en toe regen, maar later opklaringen
en ook wat zon. Middagtemperatuur
van 18 tot 20 graden
Ierland: wolkenvelden en af en toe
wat regen of motregen. Middagtem
peratuur rond 20 graden.
Schotland, Engeland en Wales: in het
westen en noorden wolkenvelden. In
het zuiden ook zonnige perioden. La
ter in het %piden kans op buien mo
gelijk met onweer. Middagtempera
tuur van 17 graden in Schotland tot
25 graden in zuidoost-Engeland
Bondsrepubliek Duitsland: in het
noorden bewolkt en eerst nog wat re
gen, later meer zon. In het zuiden
eerst zonnig en later toenemende be
wolking. Middagtemperatuur van 20
graden aan de kust tot 25 graden in
het zuiden.
België en Luxemburg: eerst nog pe
rioden met zon, later van uit het zui
den buien mogelijk met onweer. Mid
dagtemperatuur van 21 graden aan
de kust tot 25 graden in de Arden-
Frankrijk: zonnig, vanuit het zuiden
binnenkomende Duien mogelijk met
onweer. Middagtemperatuur langs de
Atlantische kust van 21 tot 27 gra
den, aan de Middellandse Zee om-
den. Va
Spanje en Portugal in het noordei
en westen buiig weer, mogelijk mc°
onweer Langs de Middellandse Zeïjk
zonnig. Middagtemperatuur langs d/et
westkust van 21 tot 25 graden, langje
de Middellandse Zee 28 tot 30 gradervjg,
in het binnenland iets warmer. i
Zwitserland: zonnig, maar later kan'er
op buien aan de zuidkant van de AUOg
pen. Middagtemperatuur in de daletal
en het laagland rond 27 graden rar
Oostenrnk: eerst bewolkt en een en,,„!
teli
Italië: zonnig, middagtemperatuuCPj
rond 30 graden. en
Joegoslavië: zonnig, maar in de mkL-,
dag en avond in het binnenland kan'ori
op buien. Middagtemperatuur van 20
lot 32 graden. 'er
Griekenland, zonnig In het binne^ou
land in de middag en avond kans otaa
WEERRAPPORT
Rotterdam
Vllsslngert
Oïon
SM
of 1
7|ro
o.'all
org
oL«
