Ccidóc Sou/ta/itl
Onderzoek bevestigt noodzaak
vervangen van vuilverbranding
Fraaie
reiswekker
Leiden hield Plantijn financieel op de been
STAD OMGEVING
Uitspraak ontslagzaak reiniging laat op zich wachten
Man zwaait met mes
STRENGERE NORMEN VERGEN MILJOENENINVESTERING
Bejaarde Sumatrastraat
stierf natuurlijke dood
j Postcode/plaats:
Telefoon
Ccidóc Souocmt
DONDERDAG 3 AUGUSTUS 1989 PAGINA 9
LEIDEN De Leidse
kantonrechter doet voor
lopig geen uitspraak in de
zaak die twee ex-werkne
mers van de reinigings
dienst hebben aangespan
nen tegen de gemeente.
De Leidenaars, B. Spijker
en R. Eradus, vinden dat
zij ten onrechte zijn ont
slagen. Ze moesten plaats
maken voor vrouwelijke
personeelsleden. Gisteren
heeft de gemeente Leiden
tijdens een zogeheten
schriftelijke rolzitting ver
weer ingediend tegen de
vordering tot loondoorbe
taling, die namens Leide-
naar B. Spijker is gedaan.
Zijn advocaat W. Anema
vecht het ontslag van zijn
cliënt aan op juridisch-tech-
nische gronden. Volgens de
raadsman heeft de gemeente
fouten gemaakt. Zo zou de
opzegtermijn van een maand
niet in acht zijn genomen en
heeft de gemeente zijn cliënt
w op het moment
dat er vacatures waren. „Hij
was toen in dienst bij de ge
meente en is dus gepasseerd
als interne kandidaat".
De ontslagzaak staat volgens
Anema los van de uitspraak
van de commissie voor gelij
ke behandeling. Deze com
missie heeft onlangs de
klacht afgewezen die was in
gediend tegen de gemeente
Leiden. De advocaten van de
ontslagen ambtenaren blij
ven echter van mening dat
de gemeente ten onrechte
het doelgroepenbeleid had
toegepast, wat inhoudt dat
zoveel mogelijk leden van
minderheidsgroeperingen
worden aangenomen.
„Een krankjoreme zaak",
vindt Anema. „Het is volsla
gen absurd dat ze zijn ontsla
gen. Voor het doelgroepen
beleid van de gemeente is
best wat te zeggen, maar het
is natuurlijk raar dat mensen
die al een baan hebben het
veld moeten ruimen".
De twee Leidenaars werkten
eerst via uitzendbureau
Start, het bureau van het ar
beidsbureau dat zich richt op
langdurig werklozen, bij de
gemeentelijke dienst. Daarna
kregen ze een tijdelijk con
tract. In- februari zijn ze ont
slagen, bij de gemeentereini
ging werden toen enkele
vrouwen in dienst genomen.
Erades' advocaat Visser wil
geen mededelingen doen
over de procedure: „Geen
commentaar. Maar er is
voorlopig nog geen uitspraak
te verwachten, want we zijn
nog lang niet klaar. De zaak
ligt nogal ingewikkeld, ja".
LEIDEN De politie
heeft gisteravond rond
half zeven, met getrokken
vuurwapen, een 22-jarige
Alphenaar aangehouden
wegens verboden wapen
bezit.
De man werd door agenten in
een een surveillancewagen
ontdekt toen hij met een 30
centimeter lang mes uitviel
naar twee Leidenaars, een van
26 en een van 37 jaar. Dat ge
beurde voor een café aan de
Nieuwe Beestenmarkt. De
twee wisten de steken te ont
wijken door weg te springen.
Tegen de Alphenaar is proces
verbaal opgemaakt. Hem
wordt poging tot doodslag ten
laste gelegd. Na de aanhouding
wilden de twee Leidenaars
geen aangifte doen.
Rond middernacht kreeg de
ruzie een vervolg. De politie
werd gewaarschuwd dat er ru
zie was op de Nieuwe Beesten
markt. Daar bleken de drie
het andermaal met elkaar aan
de stok te hebben. Toen de po
litie arriveerde hadden de
twee Leidenaars alle ruiten
van de auto van de Alphenaar
met een knuppel ingeslagen.
Ook ditmaal wilde geen van
de ruziemakers weten van
aangifte.
Celstraf voor
in brand steken
auto leraar
DEN HAAG/LEIDEN
Twee 20-jarige Leiderdor
pers, die ervan worden
verdacht op 3 oktober in
Leiden de bestelauto van
een van hun leraren in
brand te hebben gestoken,
zijn gisteren door de
Haagse politierechter, mr.
N. van der Lee, veroor
deeld tot vijf maanden ge
vangenisstraf, waarvan
twee voorwaardelijk. Het
vonnis is conform de eis
van de officier van justi
tie.
Tijdens de voortzetting van de
terechtzitting tegen de twee
ontkenden zij weer en weiger
den zij de namen te noemen
van degenen die het, volgens
hen, werkelijk gedaan zouden
hebben.
Mr. van der Lee had op 11
april de zaak terugverwezen
naar de rechter-commissaris.
Hij was het toen eens met de
eis van de officier van justitie,
maar hield de hardnekkig ont
kennende verdachten voor
dat, indien zij het werkelijk
niet hadden gedaan, zij met-
namen op de proppen moesten
komen. Na overleg met de
raadsvrouw besloten zij inder
daad namen te noemen, maar
gisteren bleek dat zij dit niet
hadden gedaan.
De twee hadden gedacht dat
zij in volledige anonimiteit die
namen hadden kunnen noe
men, echter door krantepubli
caties zijn ze volgens hen be
kend geraakt. „En we weten
tot welke dingen die jongens
in staat zijn. Daarom hebben
we besloten het niet te zeggen.
Wij kregen op de school overal
de schuld van. Ze kwamen al
tijd naar ons toe, als er wat
was gebeurd. Nu willen ze ons
dit in de schoenen schuiven",
aldus een van de verdachten.
In eerste instantie hadden de
Leiderdorpers bekend, dat zij
de auto van een leraar in
brand hadden gestoken. Later
ontkenden zij dit weer. Zij
zouden het verhaal van de
jongens die het werkelijk had
den gedaan, hebben gehoord.
Zodoende wisten zij wat er
was gebeurd. De politierechter
hechtte hier geen geloof aan.
Ook verwierp hij het voorstel
tot dienstverlening van de
verdediging. Hij vond het een
zwaar misdrijf, dat bovendien
nog wordt ontkend. Dan kan
geen dienstverlening worden
toegepast.
(Vervolg van voorpagina)
LEIDEN De uitkom
sten van het onderzoek
naar de uitworp van de
Leidse vuilverbranding
heeft de verwachtingen
van de gemeente beves
tigd. G. in 't Veld, hoofd
van de gemeentelijke di
rectie milieu: „We wisten
al geruime tijd dat de si
tuatie in Leiden niet zo
ernstig was als in Rotter
dam.
Maandag heeft de inspectie
voor de volksgezondheid dat
nog eens bevestigd. Dat is op
zich natuurlijk een plezierige
omstandigheid". Toch blijven
er problemen bestaan rond
de sterk verouderde installa
tie in Leiden. Volgens In 't
Veld is echter gebleken dat
de laatste verbeteringen zor
gen voor een mindere uit
stoot van stof. „We voldoen
nu eindelijk aan de norm van
honderd milligram per ku
bieke meter. Daar hebben we
altijd boven gezeten. Op zich
is het nog te veel omdat de
Raad van State gesteld heeft
dat het maximaal vijftig mil
ligram mag zijn. Dat zou ech
ter tientallen miljoenen gul
dens aan investeringen kos
ten. Als straks het ministerie
ook met strengere eisen
komt, betekent dat alleen
maar dat er een grotere druk
wordt uitgeoefend om de
Leidse vuilverbranding te
sluiten. Dat is natuurlijk
goed, dat juicht iedereen toe.
Maar het betekent ook dat er
een alternatief moet zijn, dat
zo snel mogelijk elders een
nieuwe verbrandingsinstalla
tie moet worden gebouwd".
Milieu-deskundige A. van
der Veen, adviseur van het
buurtcomité Groenoord, is
het met hem eens: „De hele
dioxine-kwestie maakt wel
duidelijk dat wat moet wor
den gedaan aan de Leidse
vuilverbranding. In april zei
de Raad van State al dat
maatregelen moesten worden
genomen om de uitstoot van
stof, waaraan de dioxine is
gebonden, te verminderen.
En straks komt het ministe
rie met nog scherpere eisen.
Ik denk dat deze installatie
zo is verouderd, dat daaraan
niet kan worden voldaan.
Met een miljoen of zeventig
voor verbeteringen, lukt het
misschien nog wel, maar dui
delijk is dat de vuilverbran
ding zo snel mogelijk worden
vervangen. Want het is ook
heel slecht voor mensen als
ze een giftige stof als dioxine
inademen. En nu blijkt mis
schien dat de melk nog wel
kan worden gedronken,
maar de kleinste hoeveelheid
dioxine die je binnenkrijgt is
nog te veel. Want het is een
stof die heel slecht afbreekt
in het lichaam". Overigens
vindt Van der Veen het te
recht dat de melk niet direct
uit de handel wordt geno
men, nu volgens het Rijk
blijkt dat aan de norm wordt
voldaan.
De rook uit de schoorstenen van de Leidse vuilverbranding
voldoet nu aan de eisen. Als die strenger worden zijn miljoe
neninvesteringen noordzakelijk.
FOTO: TEJO RINGERS
Onkruid bestreden
De schoonmaakactie van de
gemeente op de Oude Singel
en Oude Vest loopt niet op rol
letjes. De gemeente had via
borden duidelijk gemaakt dat
er gisteren op het stuk van de
Oude Vest tussen de Lange
Mare en de Volmolengracht
niet geparkeerd mocht wor
den. Die mededeling bleek gis
termorgen totaal genegeerd te
zijn. Tientallen auto's stonden
nog steeds op het schoon te
maken gedeelte van de Oude
Vest. Daardoor kon het rollend
en borstelend materieel van de
gemeente niet aan de slag. In
arren moede heeft de politie
ongeveer 25 auto's laten ver
zetten door een takelbedrijf
om het 'traject' voor de on-
kruidborstelmachine vrij te ma
ken. De vervoermiddelen wer
den niet helemaal naar het ter
rein van het sleepbedrijf ver
voerd, maar slechts enkele
meters verschoven. Mede
daarom heeft de politie afge
zien van een boete voor de ei
genaars.
FOTO: HENK SNATERSE
LEIDEN De 73-jarige
J.B., die dinsdag dood in
zijn woning aan de Suma-
tratraat is aangetroffen, is
op natuurlijke wijze over
leden. Dat is gebleken bij
sectie in het gerechtelijk
geneeskundig laborato
rium in Rijswijk.
De patholoog anatoom van het
laboratorium constateerde een
hartaandoening. De man is
aan een acute hartstilstand
overleden. Dat zou gebeurd
zijn in de nacht van zondag op
maandag. Op het lichaam van
de man zijn geen sporen van
geweld aangetroffen.
Aanleiding van de sectie wa
ren de omstandigheden waar
onder de bejaarde werd aange
troffen. Een ruit aan de ach
terzijde van het pand was ge
forceerd, de gordijnen waren
een aantal dagen niet geopend
en de duiven van de man vlo
gen al een aantal dagen niet
vrij rond. Het is nog onduide
lijk of er werkelijk in het pand
van de man is ingebroken.
Ook is nog niet bekend of er
iets uit de woning is verdwe-
Snelheidscontrole op Lammenschansweg
LEIDEN Bij een radar
controle zijn gisteren tus
sen 10.00 en 12.00 uur 70
automobilsten betrapt op
te snel rijden.
De controle werd gehouden op
de Lammenschansweg in de
richting van het centrum.
Veertig processen verbaal
werden direct aan de bestuur
ders uitgereikt. De dertig an
deren worden later gehoord.
De hoogst gemeten snelheid
bedroeg 94 kilometer per uur.
Maatschappelijk
werk vraagt
meer personeel
LEIDEN Het aantal
mensen dat een beroep
heeft gedaan op de stich
ting Maatschappelijk
Werk Leiden (MWL) is in
1988 met twintig procent
gestegen. Ten opzichte
van 1986 is zelfs sprake
van een toename van
veertig procent. In het
jaarverslag over 1988
schrijft de MWL dat uit
breiding van het perso
neelsbestand nodig is, ge
zien de toename van het
aantal cliënten en de tijd
en mankracht die aan spe
cifieke projecten wordt
besteed.
Daarover wordt gesproken
met de gemeente Leiden, die
de stichting sinds 1 januari
van dit jaar volledig subsi
dieert. In het jaarverslag
meldt de stichting dat niet dui
delijk is of de toename van het
aantal cliënten wordt veroor
zaakt door het feit dat meer
mensen hulp nodig hebben.
„Blijkbaar vindt men beter de
weg naar een voorziening'als
het algemeen maatschappelijk
werk", aldus de stichting, die
verder opmerkt dat „de com
plexiteit of moeilijkheidsgraad
van de problematiek eniger
mate lijkt toe te nemen".
Volgens het MWL is er een
duidelijke toename van het
aantal contacten dat langer
duurt dan een jaar. Het aantal
korte contacten waarbij de
maatschappelijk werker min
der dan een uur spreekt met
de cliënt bedroeg 951 in 1986
en 1011 in 1988. Voor een lan
gere behandeling kwamen in
het verslagjaar 1348 mensen in
aanmerking, in 1987 bedroeg
dat aantal 1125 en in 1986 wa
ren er 946 mensen geregi
streerd voor langdurige hulp
verlening. Op de stichting de
den in 1988 totaal 2627 een
beroep.
Partner
De meeste cliënten (15,3 pro
cent) bleken vorig jaar hulp
nodig te hebben bij de verwer
king van verdriet. In 1986
kampte 11,9 procent van de
mensen met dat probleem.
Moeilijkheden met de partner
waren in 1987 nog voor de
meeste mensen (13,1 procent)
reden om contact te zoeken
met het MWL. In 1988 be
droeg dat percentage 12,8.
De grootste groep cliënten dat
vorig jaar bij het maatschappe
lijk werk aanklopte, was tus
sen de 40 en 49 jaar oud, in
1987 waren de meeste mensen
die bij het maatschappelijk
werk terechtkwamen tussen
de 30 en 39 jaar oud. Nog
steeds doen meer vrouwen
(62,1 procent) dan vrouwen
een beroep op het MWL. On
geveer de helft van de cliën
ten is volgens het jaarverslag
afhankelijk van een uitkering.
In verreweg de meeste geval
len (82,3 procent) ging het om
personen van Nederlandse af
komst.
Ruim 35 procent van de cliën
ten stapte zelf naar de stich
ting, 31,8 procent werd door
verwezen door de huisarts en
via familie of kennissen kwam
9,2 procent van de mensen te
recht bij het maatschappelijk
werk, zo valt te lezen in het
jaarverslag van de stichting.
EXPOSITIE OVER LEIDSE PERIODE VAN BEROEMDE DRUKKER
LEIDEN Na een perio
de van ruim twee jaar
verliet de beroemde Ant
werpse drukker Christof-
fel Plantijn Leiden hals
over kop. Oorzaak: heim
wee naar Antwerpen.
Toch is deze korte periode
van mei 1583 tot augustus
1585 van grote betekenis
geweest. Zowel voor Lei
den als voor Plantijn zelf.
Het Leidse bedrijf hield
de in moeilijkheden ver
kerende drukker name
lijk financieel op de been.
De Leidse universiteitsbi
bliotheek herdenkt Plan
tijn met een expositie.
Deze tentoonstelling is
vanaf zaterdag tot en met
24 september te bezichtin-
gen in de bibliotheek aan
de Witte Singel.
R. Breugelmans, conservator
Westerse gedrukte werken,
vindt Plantijn een hele goede
zakenman. „In Antwerpen
ging het slecht met het bedrijf
van Plantijn. Het huis Plantijn
ontsnapte aan verwQesting en
plundering tijdens de Spaanse
furie in 1576, maar de produk-
tie stokte". Antwerpen schaar
de zich na de Spaanse furie
aan de zijde van de prote
stantse opstandelingen. Plan
tijn kwam als goed katholiek
in een moeilijk parket en
moest schipperen. Toen het
oorlogsgeweld maar niet ver
minderde kwam Plantijn in
moeilijkheden en lonkte naar
Leiden.
„Plantijn zag het beleg van
Antwerpen van te voren aan
komen. De stadjes in de buurt
werden langzamerhand vero
verd door de Spanjaarden. De
Noordelijke Nederlanden
daarentegen kwamen lang
zaam tot bloei. De Spanjaarden
waren met de staart tussen de
benen vertrokken. De univer
siteit in Leiden was dan wel
gesticht, maar een universiteit
zonder boeken was ondenk
baar. Er moesten goede druk
kers en boekhandelaren naar
Leiden komen' om de studen
ten en hoogleraren van het
nodige te voorzien", verklaart
de conservator de motieven
van Plantijn.
De na het beleg nog overge
bleven bedrijven in Leiden
konden de juiste boeken niet
leveren. Academiedrukker
Willem Silvius verkeerde in
een slechte gezondheid en het
bedrijf ging na zijn dood in
1580 failliet. Plantijn begreep
dat de toekomst in het Noor
den er rooskleuriger uitzag
dan in het Zuiden en wilde
wel naar Leiden", vertelt
Breugelmans.
Vrienden
Zijn invloedrijke vrienden in
Leiden dachten hetzelfde. Dat
het voor de stad heel goed zou
zijn als Plantijn kwam, vond
bijvoorbeeld ook Justus Lipsi-
us. Lipsius was toen de voor
naamste humanist uit de Ne
derlanden. Van 1579 tot 1581
was hij rector magnificus van
de universiteit. Van de kant
van de universiteit hoefde
Plantijn dus geen tegenwer
king te verwachten, integen
deel. Lipsius nodigde Plantijn
uit om eens goed op krachten
te komen, na de beproevingen
die hij de laatste tijd had door
staan. „U kent de magerte van
de man die alleen maar uit
omtreklijn bestaat", omschreef
Lipsius de gezondheid van
Plantijn in een brief.
„Plantijn kocht vervolgens het
huis Assendelft op de Bree-
straat. Een van de grootste
particuliere huizen in de stad.
Plantijn had die ruimte nodig
om zijn drukkerij in te richten.
De inventaris van de drukke
rij kwam uit Antwerpen. Aan
wezig waren bijvoorbeeld drie
drukpersen, bijna 1600 hout
blokken, zo'n 500 koperen pla
ten en 4000 pond gegoten let
termateriaal. Eeninventaris
die voor de Noordelijke Ne
derlanden uniek was. Plantijn
nam ook nog vijftien man per
soneel mee uit Antwerpen.
Zo'n groots opgezet en profes
sioneel bedrijf was juist datge
ne wat Leiden nodig had", legt
de conservator uit.
Winkel
Het zakelijk inzicht van Plan
tijn blijkt ook uit zijn boek
winkel. Breugelmans: „Plan
tijn wilde graag een boekwin
keltje bouwen op het plein van
het Academiegebouw. Aange
zien hij ook vrienden in het
Leidse gemeentebestuur had,
bijvoorbeeld stadssecretaris
Jan van Hout, kreeg hij mak
kelijk toestemming. Het be
drijf kon nu volop gaan draai
en. De drukker zorgde er wel
voor dat de stroom belangrijke
wetenschappelijke werken in
Leiden op gang kwam en
bleef. In deze periode heeft hij
bijna honderd verschillende
drukken uitgegeven. Zijn ste
rauteur was Justus Lipsius.
Van zijn invloedrijke werk De
Constantia verschenen zelfs
twee herdrukken".
Plantijn werd terecht tot aca-
,,Het leuke van dit schilderij van Christoffel Plantijn is dat het tij
dens zijn Leidse periode geschilderd is. Misschien is het wel in
Leiden gemaakt", merkt Breugelmans voorzichtig op.
demiedrukker benoemd. Hij
introduceerde het werken met
kopergravures in Leiden,
maar ook het Hebreeuwse let
termateriaal. De eerste ver
handeling over tiendelige
breuken van Simon Stevin
verscheen bij Plantijn. Evenals
de eerste grammatica van het
Nederlands, Twe-spraack van
Hendrick Laurensz Spieghel.
Plantijn heeft samen met
Louis Elzevier aan de wieg ge
staan van de grote weten
schappelijke boekhandels in
de Republiek. Leiden zou zich
in de zeventiende eeuw deze
positie niet meer af laten ne
men.
Al met al was die korte perio
de van onschatbare betekenis
voor de universiteit. „Maar
ook voor Plantijn zelf", vult de
conservator aan. „Hij heeft
zelf een keer gezegd dat het
Leidse bedrijf hem financieel
op de been hield. In 1589 stond
het bedrijf voor een ton op de
balans. Het werd hem hier ook
heel makkelijk gemaakt. De
concurrentie moest met lede
ogen aanzien hoe Plantijn goe
de zaken deed in Leiden. Het
niveau van de Antwerpse
drukker werd door hen bij
lange na niet gehaald".
Heimwee
Het overhaaste vertrek van
Plantijn uit Leiden is nog
steeds niet helemaal opgehel
derd. „Hij is altijd redelijk po
sitief over Leiden geweest. Hij
is hier goed ontvangen en
goed behandeld. Zijn vrienden
hebben hierin een grote rol
gespeeld. Antwerpen bleef
echter trekken. Toen de stad
in 1585 in moeilijkheden
kwam en de Spanjaarden voor
de poort stonden, besloot Plan
tijn terug te gaan. Heimwee is
zeker een van de motieven ge
weest, daarnaast moest het
Antwerpse bedrijf gered wor
den", aldus Breugelmans.
Het Leidse bedrijf kon echter
in beslag genomen worden.
Plantijn bevond zich namelijk
weer op vijandelijk gebied, via
een schijnverkoop deed hij het
bedrijf over aan Franciscus
Raphelengius. De truc werkte,
omdat de calvinistische Rap
helengius als eigenaar accepta
bel was. Bovendien wilde Lei
den een boekbedrijf met zo'n
goede reputatie graag behou
den. Het voortbestaan van het
Leidse bedrijf was gewaar
borgd. Na Plantijns vertrek is
het tot 1619 voortgezet.
KARIN SWIERS
Oogletsel door losschieten snelbinder
LEIDEN De EHD heeft gistermorgen rond kwart voor negen
een 48-jarige koopman uit Voorschoten met oogletsel naar het
Diaconessenhuis gebracht. De man had vlak daarvoor aan de
Botermarkt in Leiden koopwaar gelost. Daarbij schoot een spin-
snelbinder los, waarmee de lading vastgezet was. De haak van
de snelbinder kwam daarbij in het oog van de koopman terecht.
Eeze handige opvouwbare
Quartz reiswekker, uitgevoerd
in donkerbruin kunstleer, is
voor u wanneer u ons een
nieuwe abonnee opgeeft.
In opgevouwen toestand meet de
wekker slechts 8 x 8 x 1,5 centimeter.
De nieuwe abonnee wordt ook
hartelijk onthaald: deze krijgt de
krant de eerste twee weken gratis.
Noteer als nieuwe abonnee ingaande
I Naam:
i HM
(voor controle
Stuur als dank de reiswekker naar
j Deze ontvangt de krant de eerste twee weken grabs,
j Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per
maand automaüsch betalen f 24,24
I kwartaal per acceptgiro f 72,34
j Stuur deze bon in een open envelop postzegel niet n
I Leidse Courant. Antwoordnummer 948.2500 VD Den ftaag.
Adres:
Postcode/plaats: