Ccidóc Sou/ta/itl Onderzoek bevestigt noodzaak vervangen van vuilverbranding Fraaie reiswekker Leiden hield Plantijn financieel op de been STAD OMGEVING Uitspraak ontslagzaak reiniging laat op zich wachten Man zwaait met mes STRENGERE NORMEN VERGEN MILJOENENINVESTERING Bejaarde Sumatrastraat stierf natuurlijke dood j Postcode/plaats: Telefoon Ccidóc Souocmt DONDERDAG 3 AUGUSTUS 1989 PAGINA 9 LEIDEN De Leidse kantonrechter doet voor lopig geen uitspraak in de zaak die twee ex-werkne mers van de reinigings dienst hebben aangespan nen tegen de gemeente. De Leidenaars, B. Spijker en R. Eradus, vinden dat zij ten onrechte zijn ont slagen. Ze moesten plaats maken voor vrouwelijke personeelsleden. Gisteren heeft de gemeente Leiden tijdens een zogeheten schriftelijke rolzitting ver weer ingediend tegen de vordering tot loondoorbe taling, die namens Leide- naar B. Spijker is gedaan. Zijn advocaat W. Anema vecht het ontslag van zijn cliënt aan op juridisch-tech- nische gronden. Volgens de raadsman heeft de gemeente fouten gemaakt. Zo zou de opzegtermijn van een maand niet in acht zijn genomen en heeft de gemeente zijn cliënt w op het moment dat er vacatures waren. „Hij was toen in dienst bij de ge meente en is dus gepasseerd als interne kandidaat". De ontslagzaak staat volgens Anema los van de uitspraak van de commissie voor gelij ke behandeling. Deze com missie heeft onlangs de klacht afgewezen die was in gediend tegen de gemeente Leiden. De advocaten van de ontslagen ambtenaren blij ven echter van mening dat de gemeente ten onrechte het doelgroepenbeleid had toegepast, wat inhoudt dat zoveel mogelijk leden van minderheidsgroeperingen worden aangenomen. „Een krankjoreme zaak", vindt Anema. „Het is volsla gen absurd dat ze zijn ontsla gen. Voor het doelgroepen beleid van de gemeente is best wat te zeggen, maar het is natuurlijk raar dat mensen die al een baan hebben het veld moeten ruimen". De twee Leidenaars werkten eerst via uitzendbureau Start, het bureau van het ar beidsbureau dat zich richt op langdurig werklozen, bij de gemeentelijke dienst. Daarna kregen ze een tijdelijk con tract. In- februari zijn ze ont slagen, bij de gemeentereini ging werden toen enkele vrouwen in dienst genomen. Erades' advocaat Visser wil geen mededelingen doen over de procedure: „Geen commentaar. Maar er is voorlopig nog geen uitspraak te verwachten, want we zijn nog lang niet klaar. De zaak ligt nogal ingewikkeld, ja". LEIDEN De politie heeft gisteravond rond half zeven, met getrokken vuurwapen, een 22-jarige Alphenaar aangehouden wegens verboden wapen bezit. De man werd door agenten in een een surveillancewagen ontdekt toen hij met een 30 centimeter lang mes uitviel naar twee Leidenaars, een van 26 en een van 37 jaar. Dat ge beurde voor een café aan de Nieuwe Beestenmarkt. De twee wisten de steken te ont wijken door weg te springen. Tegen de Alphenaar is proces verbaal opgemaakt. Hem wordt poging tot doodslag ten laste gelegd. Na de aanhouding wilden de twee Leidenaars geen aangifte doen. Rond middernacht kreeg de ruzie een vervolg. De politie werd gewaarschuwd dat er ru zie was op de Nieuwe Beesten markt. Daar bleken de drie het andermaal met elkaar aan de stok te hebben. Toen de po litie arriveerde hadden de twee Leidenaars alle ruiten van de auto van de Alphenaar met een knuppel ingeslagen. Ook ditmaal wilde geen van de ruziemakers weten van aangifte. Celstraf voor in brand steken auto leraar DEN HAAG/LEIDEN Twee 20-jarige Leiderdor pers, die ervan worden verdacht op 3 oktober in Leiden de bestelauto van een van hun leraren in brand te hebben gestoken, zijn gisteren door de Haagse politierechter, mr. N. van der Lee, veroor deeld tot vijf maanden ge vangenisstraf, waarvan twee voorwaardelijk. Het vonnis is conform de eis van de officier van justi tie. Tijdens de voortzetting van de terechtzitting tegen de twee ontkenden zij weer en weiger den zij de namen te noemen van degenen die het, volgens hen, werkelijk gedaan zouden hebben. Mr. van der Lee had op 11 april de zaak terugverwezen naar de rechter-commissaris. Hij was het toen eens met de eis van de officier van justitie, maar hield de hardnekkig ont kennende verdachten voor dat, indien zij het werkelijk niet hadden gedaan, zij met- namen op de proppen moesten komen. Na overleg met de raadsvrouw besloten zij inder daad namen te noemen, maar gisteren bleek dat zij dit niet hadden gedaan. De twee hadden gedacht dat zij in volledige anonimiteit die namen hadden kunnen noe men, echter door krantepubli caties zijn ze volgens hen be kend geraakt. „En we weten tot welke dingen die jongens in staat zijn. Daarom hebben we besloten het niet te zeggen. Wij kregen op de school overal de schuld van. Ze kwamen al tijd naar ons toe, als er wat was gebeurd. Nu willen ze ons dit in de schoenen schuiven", aldus een van de verdachten. In eerste instantie hadden de Leiderdorpers bekend, dat zij de auto van een leraar in brand hadden gestoken. Later ontkenden zij dit weer. Zij zouden het verhaal van de jongens die het werkelijk had den gedaan, hebben gehoord. Zodoende wisten zij wat er was gebeurd. De politierechter hechtte hier geen geloof aan. Ook verwierp hij het voorstel tot dienstverlening van de verdediging. Hij vond het een zwaar misdrijf, dat bovendien nog wordt ontkend. Dan kan geen dienstverlening worden toegepast. (Vervolg van voorpagina) LEIDEN De uitkom sten van het onderzoek naar de uitworp van de Leidse vuilverbranding heeft de verwachtingen van de gemeente beves tigd. G. in 't Veld, hoofd van de gemeentelijke di rectie milieu: „We wisten al geruime tijd dat de si tuatie in Leiden niet zo ernstig was als in Rotter dam. Maandag heeft de inspectie voor de volksgezondheid dat nog eens bevestigd. Dat is op zich natuurlijk een plezierige omstandigheid". Toch blijven er problemen bestaan rond de sterk verouderde installa tie in Leiden. Volgens In 't Veld is echter gebleken dat de laatste verbeteringen zor gen voor een mindere uit stoot van stof. „We voldoen nu eindelijk aan de norm van honderd milligram per ku bieke meter. Daar hebben we altijd boven gezeten. Op zich is het nog te veel omdat de Raad van State gesteld heeft dat het maximaal vijftig mil ligram mag zijn. Dat zou ech ter tientallen miljoenen gul dens aan investeringen kos ten. Als straks het ministerie ook met strengere eisen komt, betekent dat alleen maar dat er een grotere druk wordt uitgeoefend om de Leidse vuilverbranding te sluiten. Dat is natuurlijk goed, dat juicht iedereen toe. Maar het betekent ook dat er een alternatief moet zijn, dat zo snel mogelijk elders een nieuwe verbrandingsinstalla tie moet worden gebouwd". Milieu-deskundige A. van der Veen, adviseur van het buurtcomité Groenoord, is het met hem eens: „De hele dioxine-kwestie maakt wel duidelijk dat wat moet wor den gedaan aan de Leidse vuilverbranding. In april zei de Raad van State al dat maatregelen moesten worden genomen om de uitstoot van stof, waaraan de dioxine is gebonden, te verminderen. En straks komt het ministe rie met nog scherpere eisen. Ik denk dat deze installatie zo is verouderd, dat daaraan niet kan worden voldaan. Met een miljoen of zeventig voor verbeteringen, lukt het misschien nog wel, maar dui delijk is dat de vuilverbran ding zo snel mogelijk worden vervangen. Want het is ook heel slecht voor mensen als ze een giftige stof als dioxine inademen. En nu blijkt mis schien dat de melk nog wel kan worden gedronken, maar de kleinste hoeveelheid dioxine die je binnenkrijgt is nog te veel. Want het is een stof die heel slecht afbreekt in het lichaam". Overigens vindt Van der Veen het te recht dat de melk niet direct uit de handel wordt geno men, nu volgens het Rijk blijkt dat aan de norm wordt voldaan. De rook uit de schoorstenen van de Leidse vuilverbranding voldoet nu aan de eisen. Als die strenger worden zijn miljoe neninvesteringen noordzakelijk. FOTO: TEJO RINGERS Onkruid bestreden De schoonmaakactie van de gemeente op de Oude Singel en Oude Vest loopt niet op rol letjes. De gemeente had via borden duidelijk gemaakt dat er gisteren op het stuk van de Oude Vest tussen de Lange Mare en de Volmolengracht niet geparkeerd mocht wor den. Die mededeling bleek gis termorgen totaal genegeerd te zijn. Tientallen auto's stonden nog steeds op het schoon te maken gedeelte van de Oude Vest. Daardoor kon het rollend en borstelend materieel van de gemeente niet aan de slag. In arren moede heeft de politie ongeveer 25 auto's laten ver zetten door een takelbedrijf om het 'traject' voor de on- kruidborstelmachine vrij te ma ken. De vervoermiddelen wer den niet helemaal naar het ter rein van het sleepbedrijf ver voerd, maar slechts enkele meters verschoven. Mede daarom heeft de politie afge zien van een boete voor de ei genaars. FOTO: HENK SNATERSE LEIDEN De 73-jarige J.B., die dinsdag dood in zijn woning aan de Suma- tratraat is aangetroffen, is op natuurlijke wijze over leden. Dat is gebleken bij sectie in het gerechtelijk geneeskundig laborato rium in Rijswijk. De patholoog anatoom van het laboratorium constateerde een hartaandoening. De man is aan een acute hartstilstand overleden. Dat zou gebeurd zijn in de nacht van zondag op maandag. Op het lichaam van de man zijn geen sporen van geweld aangetroffen. Aanleiding van de sectie wa ren de omstandigheden waar onder de bejaarde werd aange troffen. Een ruit aan de ach terzijde van het pand was ge forceerd, de gordijnen waren een aantal dagen niet geopend en de duiven van de man vlo gen al een aantal dagen niet vrij rond. Het is nog onduide lijk of er werkelijk in het pand van de man is ingebroken. Ook is nog niet bekend of er iets uit de woning is verdwe- Snelheidscontrole op Lammenschansweg LEIDEN Bij een radar controle zijn gisteren tus sen 10.00 en 12.00 uur 70 automobilsten betrapt op te snel rijden. De controle werd gehouden op de Lammenschansweg in de richting van het centrum. Veertig processen verbaal werden direct aan de bestuur ders uitgereikt. De dertig an deren worden later gehoord. De hoogst gemeten snelheid bedroeg 94 kilometer per uur. Maatschappelijk werk vraagt meer personeel LEIDEN Het aantal mensen dat een beroep heeft gedaan op de stich ting Maatschappelijk Werk Leiden (MWL) is in 1988 met twintig procent gestegen. Ten opzichte van 1986 is zelfs sprake van een toename van veertig procent. In het jaarverslag over 1988 schrijft de MWL dat uit breiding van het perso neelsbestand nodig is, ge zien de toename van het aantal cliënten en de tijd en mankracht die aan spe cifieke projecten wordt besteed. Daarover wordt gesproken met de gemeente Leiden, die de stichting sinds 1 januari van dit jaar volledig subsi dieert. In het jaarverslag meldt de stichting dat niet dui delijk is of de toename van het aantal cliënten wordt veroor zaakt door het feit dat meer mensen hulp nodig hebben. „Blijkbaar vindt men beter de weg naar een voorziening'als het algemeen maatschappelijk werk", aldus de stichting, die verder opmerkt dat „de com plexiteit of moeilijkheidsgraad van de problematiek eniger mate lijkt toe te nemen". Volgens het MWL is er een duidelijke toename van het aantal contacten dat langer duurt dan een jaar. Het aantal korte contacten waarbij de maatschappelijk werker min der dan een uur spreekt met de cliënt bedroeg 951 in 1986 en 1011 in 1988. Voor een lan gere behandeling kwamen in het verslagjaar 1348 mensen in aanmerking, in 1987 bedroeg dat aantal 1125 en in 1986 wa ren er 946 mensen geregi streerd voor langdurige hulp verlening. Op de stichting de den in 1988 totaal 2627 een beroep. Partner De meeste cliënten (15,3 pro cent) bleken vorig jaar hulp nodig te hebben bij de verwer king van verdriet. In 1986 kampte 11,9 procent van de mensen met dat probleem. Moeilijkheden met de partner waren in 1987 nog voor de meeste mensen (13,1 procent) reden om contact te zoeken met het MWL. In 1988 be droeg dat percentage 12,8. De grootste groep cliënten dat vorig jaar bij het maatschappe lijk werk aanklopte, was tus sen de 40 en 49 jaar oud, in 1987 waren de meeste mensen die bij het maatschappelijk werk terechtkwamen tussen de 30 en 39 jaar oud. Nog steeds doen meer vrouwen (62,1 procent) dan vrouwen een beroep op het MWL. On geveer de helft van de cliën ten is volgens het jaarverslag afhankelijk van een uitkering. In verreweg de meeste geval len (82,3 procent) ging het om personen van Nederlandse af komst. Ruim 35 procent van de cliën ten stapte zelf naar de stich ting, 31,8 procent werd door verwezen door de huisarts en via familie of kennissen kwam 9,2 procent van de mensen te recht bij het maatschappelijk werk, zo valt te lezen in het jaarverslag van de stichting. EXPOSITIE OVER LEIDSE PERIODE VAN BEROEMDE DRUKKER LEIDEN Na een perio de van ruim twee jaar verliet de beroemde Ant werpse drukker Christof- fel Plantijn Leiden hals over kop. Oorzaak: heim wee naar Antwerpen. Toch is deze korte periode van mei 1583 tot augustus 1585 van grote betekenis geweest. Zowel voor Lei den als voor Plantijn zelf. Het Leidse bedrijf hield de in moeilijkheden ver kerende drukker name lijk financieel op de been. De Leidse universiteitsbi bliotheek herdenkt Plan tijn met een expositie. Deze tentoonstelling is vanaf zaterdag tot en met 24 september te bezichtin- gen in de bibliotheek aan de Witte Singel. R. Breugelmans, conservator Westerse gedrukte werken, vindt Plantijn een hele goede zakenman. „In Antwerpen ging het slecht met het bedrijf van Plantijn. Het huis Plantijn ontsnapte aan verwQesting en plundering tijdens de Spaanse furie in 1576, maar de produk- tie stokte". Antwerpen schaar de zich na de Spaanse furie aan de zijde van de prote stantse opstandelingen. Plan tijn kwam als goed katholiek in een moeilijk parket en moest schipperen. Toen het oorlogsgeweld maar niet ver minderde kwam Plantijn in moeilijkheden en lonkte naar Leiden. „Plantijn zag het beleg van Antwerpen van te voren aan komen. De stadjes in de buurt werden langzamerhand vero verd door de Spanjaarden. De Noordelijke Nederlanden daarentegen kwamen lang zaam tot bloei. De Spanjaarden waren met de staart tussen de benen vertrokken. De univer siteit in Leiden was dan wel gesticht, maar een universiteit zonder boeken was ondenk baar. Er moesten goede druk kers en boekhandelaren naar Leiden komen' om de studen ten en hoogleraren van het nodige te voorzien", verklaart de conservator de motieven van Plantijn. De na het beleg nog overge bleven bedrijven in Leiden konden de juiste boeken niet leveren. Academiedrukker Willem Silvius verkeerde in een slechte gezondheid en het bedrijf ging na zijn dood in 1580 failliet. Plantijn begreep dat de toekomst in het Noor den er rooskleuriger uitzag dan in het Zuiden en wilde wel naar Leiden", vertelt Breugelmans. Vrienden Zijn invloedrijke vrienden in Leiden dachten hetzelfde. Dat het voor de stad heel goed zou zijn als Plantijn kwam, vond bijvoorbeeld ook Justus Lipsi- us. Lipsius was toen de voor naamste humanist uit de Ne derlanden. Van 1579 tot 1581 was hij rector magnificus van de universiteit. Van de kant van de universiteit hoefde Plantijn dus geen tegenwer king te verwachten, integen deel. Lipsius nodigde Plantijn uit om eens goed op krachten te komen, na de beproevingen die hij de laatste tijd had door staan. „U kent de magerte van de man die alleen maar uit omtreklijn bestaat", omschreef Lipsius de gezondheid van Plantijn in een brief. „Plantijn kocht vervolgens het huis Assendelft op de Bree- straat. Een van de grootste particuliere huizen in de stad. Plantijn had die ruimte nodig om zijn drukkerij in te richten. De inventaris van de drukke rij kwam uit Antwerpen. Aan wezig waren bijvoorbeeld drie drukpersen, bijna 1600 hout blokken, zo'n 500 koperen pla ten en 4000 pond gegoten let termateriaal. Eeninventaris die voor de Noordelijke Ne derlanden uniek was. Plantijn nam ook nog vijftien man per soneel mee uit Antwerpen. Zo'n groots opgezet en profes sioneel bedrijf was juist datge ne wat Leiden nodig had", legt de conservator uit. Winkel Het zakelijk inzicht van Plan tijn blijkt ook uit zijn boek winkel. Breugelmans: „Plan tijn wilde graag een boekwin keltje bouwen op het plein van het Academiegebouw. Aange zien hij ook vrienden in het Leidse gemeentebestuur had, bijvoorbeeld stadssecretaris Jan van Hout, kreeg hij mak kelijk toestemming. Het be drijf kon nu volop gaan draai en. De drukker zorgde er wel voor dat de stroom belangrijke wetenschappelijke werken in Leiden op gang kwam en bleef. In deze periode heeft hij bijna honderd verschillende drukken uitgegeven. Zijn ste rauteur was Justus Lipsius. Van zijn invloedrijke werk De Constantia verschenen zelfs twee herdrukken". Plantijn werd terecht tot aca- ,,Het leuke van dit schilderij van Christoffel Plantijn is dat het tij dens zijn Leidse periode geschilderd is. Misschien is het wel in Leiden gemaakt", merkt Breugelmans voorzichtig op. demiedrukker benoemd. Hij introduceerde het werken met kopergravures in Leiden, maar ook het Hebreeuwse let termateriaal. De eerste ver handeling over tiendelige breuken van Simon Stevin verscheen bij Plantijn. Evenals de eerste grammatica van het Nederlands, Twe-spraack van Hendrick Laurensz Spieghel. Plantijn heeft samen met Louis Elzevier aan de wieg ge staan van de grote weten schappelijke boekhandels in de Republiek. Leiden zou zich in de zeventiende eeuw deze positie niet meer af laten ne men. Al met al was die korte perio de van onschatbare betekenis voor de universiteit. „Maar ook voor Plantijn zelf", vult de conservator aan. „Hij heeft zelf een keer gezegd dat het Leidse bedrijf hem financieel op de been hield. In 1589 stond het bedrijf voor een ton op de balans. Het werd hem hier ook heel makkelijk gemaakt. De concurrentie moest met lede ogen aanzien hoe Plantijn goe de zaken deed in Leiden. Het niveau van de Antwerpse drukker werd door hen bij lange na niet gehaald". Heimwee Het overhaaste vertrek van Plantijn uit Leiden is nog steeds niet helemaal opgehel derd. „Hij is altijd redelijk po sitief over Leiden geweest. Hij is hier goed ontvangen en goed behandeld. Zijn vrienden hebben hierin een grote rol gespeeld. Antwerpen bleef echter trekken. Toen de stad in 1585 in moeilijkheden kwam en de Spanjaarden voor de poort stonden, besloot Plan tijn terug te gaan. Heimwee is zeker een van de motieven ge weest, daarnaast moest het Antwerpse bedrijf gered wor den", aldus Breugelmans. Het Leidse bedrijf kon echter in beslag genomen worden. Plantijn bevond zich namelijk weer op vijandelijk gebied, via een schijnverkoop deed hij het bedrijf over aan Franciscus Raphelengius. De truc werkte, omdat de calvinistische Rap helengius als eigenaar accepta bel was. Bovendien wilde Lei den een boekbedrijf met zo'n goede reputatie graag behou den. Het voortbestaan van het Leidse bedrijf was gewaar borgd. Na Plantijns vertrek is het tot 1619 voortgezet. KARIN SWIERS Oogletsel door losschieten snelbinder LEIDEN De EHD heeft gistermorgen rond kwart voor negen een 48-jarige koopman uit Voorschoten met oogletsel naar het Diaconessenhuis gebracht. De man had vlak daarvoor aan de Botermarkt in Leiden koopwaar gelost. Daarbij schoot een spin- snelbinder los, waarmee de lading vastgezet was. De haak van de snelbinder kwam daarbij in het oog van de koopman terecht. Eeze handige opvouwbare Quartz reiswekker, uitgevoerd in donkerbruin kunstleer, is voor u wanneer u ons een nieuwe abonnee opgeeft. In opgevouwen toestand meet de wekker slechts 8 x 8 x 1,5 centimeter. De nieuwe abonnee wordt ook hartelijk onthaald: deze krijgt de krant de eerste twee weken gratis. Noteer als nieuwe abonnee ingaande I Naam: i HM (voor controle Stuur als dank de reiswekker naar j Deze ontvangt de krant de eerste twee weken grabs, j Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per maand automaüsch betalen f 24,24 I kwartaal per acceptgiro f 72,34 j Stuur deze bon in een open envelop postzegel niet n I Leidse Courant. Antwoordnummer 948.2500 VD Den ftaag. Adres: Postcode/plaats:

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 9