BLIKSEMBEZOEK
Crisis in Pools
parlement over
nieuwe premier
Volwassen worden? „We zien wel
Brede steun in Suriname voor vredesakkoord
Financiële hulp aan Polen
is géén „vriendendienst
Brand legt deel winkel
complex Enschede in as
MMN™deT/J0
BINNENLAND
£eidóc(Boteumt
WOENSDAG 2 AUGUSTUS 1989 PAGINA 4
Vergiffenis voor
spion met berouw
BONN Inwoners van de Bondsre
publiek die ooit hebben gespioneerd
voor een Oosteuropees land worden
daarvoor niet bestraft, als zij berouw
tonen en zich melden bij de autoritei
ten. Dat heeft de Westduitse minister
van justitie, Hans Engelhard, ver-
klaard. Engelhard riep al zijn landge-
noten die zijn benaderd door buiten
landse agenten op zich te vervoegen
bij de contra-inlichtingendiensten.
„Het tonen van morele moed en van
vertrouwen in onze veiligheidsdienst
zullen worden beloond", zei hij. Vol
gens de minister worden de meeste
Westduitsers tijdens bezoeken aan
Oost-Berlijn door buitenlandse agen
ten benaderd.
Nieuwe staking van
mijnwerkers Kosovo
PRISTINA Ongeveer 600 mijn
werkers van een mijn in Titrova Mi-
trovica, in de Joegoslavische provin
cie Kosovo, zijn in staking gegaan.
Volgens de politie zou het niet alleen
gaan om e^n protest gaan tegen het
feit dat de lonen over juni nog steeds
niet zijn uitbetaald, maar ook om po
litieke eisen. De mijn ligt op 30 km
van Pristina, de hoofdstad van Koso
vo. In maart van dit jaar hebben
mijnwerkers van dezelfde mijn met
een dramatische actie waarbij zij wei
gerden uit de mijnen te komen, enke
le ongeliefde politici in de regering
van de provincie tot aftreden ge
dwongen. Bij de onlusten vielen toen
ongeveer 25 doden.
Meer uitkeringen Ziektewet
UTRECHT Het Gemeenschappelijk Admini
stratiekantoor (GAK, zestien aangesloten be
drijfsverenigingen) heeft in 1988 over 33,9 mil
joen ziektedagen in totaal 3,4 miljard gulden uit
gekeerd. In 1987 bedroeg het aantal ziektedagen
32,6 miljoen waarvoor een bedrag van 3,2 miljard
gulden is uitgekeerd. Het aantal meldingen voor
de Ziektewet is in 1988 met een half miljoen ge
stegen.
Het aantal meldingen voor de werkloosheidswet
is in 1988 gedaald van 306.400 naar 271.500, even
als het aantal ww-toekenningen (van 263.100
naar 231.200). Vanwege de invoering van de
nieuwe werkloosheidswet is de gemiddelde uitke
ringsduur sterk toegenomen, waardoor het uitge
keerde bedrag met bijna 500 miljoen is gestegen
tot 2,44 miljard. Aan uitkeringen wegens arbeids
ongeschiktheid is 10,6 miljard gulden uitgegeven,
vrijwel hetzelfde bedrag als in 1987.
PARAMARIBO Het Ak
koord van Kourou, dat de
voorwaarden voor vrede re
gelt tussen de regering van
Suriname en het Jungle Com
mando van Ronnie Brunswijk,
vindt bij diverse maatschappe
lijke organisaties steun. Zo
hebben de Surinaamse politie
bond en vertegenwoordigers
van het bedrijfsleven zich er
inmiddels achter gesteld.
Alleen de vakbeweging liet
weten dat ze het niet eens is
met de voorwaarden en dat
het volgens haar moet worden
herzien. Over de inhoud van
haar bezwaren is niets be
kendgemaakt.
Het akkoord moet de orde en
rust herstellen en de aanzet
geven tot ontwikkeling in het
binnenland na drie jaar gewa
pende strijd tussen het natio
naal leger en het Jungle Com
mando. Twistpunt in de over
eenkomst is de regeling over
de toekomst van het Jungle
Commando. Volgens het Ak
koord van Kourou zullen de
voormalige rebellen van Ron
nie Brunswijk een aparte poli
tiemacht gaan vormen in
Oost-Suriname. Brunswijk
heeft al gezegd niet eerder zijn
wapens te willen inleveren
voordat hierover zekerheid
bestaat.
De politiebond ziet graag dat
de infrastructuur van het Jun
gle Commando, waaronder het
wapentuig, „onder staatsbe
heer" komt. De werkgeversor
ganisaties hebben de regering
wèl gevraagd voortaan „span
ningen" te voorkomen door
tactvol op te treden. Ze heb
ben misnoegen geuit over het
feit dat de maatschappelijke
groeperingen niet vóór de on
derhandelingen tussen de re
gering en het Jungle Com
mando werden gehoord.
Parlementsvoorzitter Jagger-
nath Lachmon noemde het ho
ren van de maatschappelijke
groeperingen over het ak
koord „een juiste stap om een
weloverwogen beslissing" te
nemen. Volgens Lachmon is
het vredesakkoord niet in
strijd met de grondwet en het
politiehandvest, zoals beweerd
wordt door de bevelhebber
van het nationale leger, Desi
Bouterse.
President Ramsewak Shankar
legt vanavond via radio en te
levisie een verklaring af over
het Akkoord van Kourou. Het
Surinaamse parlement, de Na
tionale Assemblee, zal zich
vermoedelijk vrijdag uitspre
ken over het vredesakkoord.
WARSCHAU De ver
kiezing van generaal
Czeslaw Kiszczak tot pre
mier van Polen is hoogst
onzeker geworden. De
stemming over de benoe
ming is gisteren uitge
steld. Lech Walesa heeft
de met Solidariteit ge
lieerde parlementariërs
opgeroepen tegen Kiszc
zak te stemmen.
De Boerenpartij, waarvan de
76 stemmen in het parlement
onontbeerlijk zijn voor de
communisten, leek evenmin
bereid onverdeeld voor de de
missionaire minister van bin
nenlandse zaken te stemmen.
Ook dertien communistische
afgevaardigden kondigden aan
tegen Kiszczak te zullen stern-
Het Poolse parlement heeft
vanmorgen gestemd voor de
oprichting van een onder
zoekscommissie, die -zal bekij
ken of de demissionaire com
munistische regering kan wor
den afgezet wegen economisch
wanbeleid. Commmunistische
parlementariërs hebben tegen
het voorstel gestemd. Maar de
afgevaardigden van de Boe
renpartij, de traditionele bond
genoten van de communisten
in het parlement, sloten zich
bij de oppositie aan, zodat de
resolutie kon worden aangeno
men. De commissie, die geen
precendent kent, zal onder
zoek doen naar het beleid van
de scheidende regering van
premier Mieczyslaw Rakowski
en beslissen of het bewind kan
worden aangeklaagd bij het
Staatstribunaal, dat functiona
rissen kan berechten.
Bij de oppositie bestaat grote
weerstand tegen Kiszczaks be
noeming, die nog wordt ver
groot door woedende reacties
van de bevolking op de giste
ren ingegane prijsverhogin
gen. Enkele afgevaardigden
van de Poolse Boerenpartij
hebben Solidariteit voorge
steld een coalitieregering te
vormen onder leiding van
Bronislaw Geremek, de frac
tievoorzitter van Solidariteit.
De communistische partij zou
in deze regering „slechts" zeg
genschap over de ministeries
voor politie en leger houden.
Een dergelijke oplossing is
evenwel niet aanvaardbaar
voor de communisten.
Zinkend schip
Fractievoorzitter Geremek
herhaalde dat Solidariteit niet
zal deelnemen aan een coali
tieregering met de communis
ten. Maar hij zei dat het „te al
len tijde mogelijk is een onaf
hankelijke regering te vor
men, overeenkomstig de eisen
van de samenleving en de ver
wachting van de bevolking".
Solidariteit is verdeeld over de
vraag of het wijs is toe te tre
den tot een regering in een pe-
enorme prijsstijgingen van onder meer vlees bleven de winkels ook vandaag leeg.
foto: anp
riode van zware economische
crisis.
Een afgevaardigde van Solida
riteit vergeleek de Poolse eco
nomie met een zinkend schip,
terwijl en ander stelde dat de
prijsstijgingen die gisteren van
kracht werden, opnieuw een
blijk waren van de arrogantie
van de overheid. „Ondanks
verzekeringen van de regering
dat een vrije-marktmechanis-
me wordt ingevoerd, zijn de
prijzen die aan de boeren wor
den betaald nog altijd vastge
steld door opkopers van de re
gering", aldus parlementslid
Jan Furtak.
Door de enorme prijsverhogin
gen voor basis-levensmiddelen
zullen volgens de huidige
Poolse regering de boeren
meer gaan produceren. Voor
de meeste produkten als melk,
boter en vlees werden de prij
zen twee tot vijf maal zo hoog.
In Warschau leek de bevol
king het rustig op te nemen.
Maar in Krakow, waar de
vleesprijs bijna tien maal zo
hoog >verd kregen inwoners
volgens de radio een „prijs-
schok", omdat men rekening
hield met een prijsverhoging
tot tweehonderd procent.
De Poolse regering heeft tach
tig procent prijscompensatie
beloofd, en neemt de inflatie
op de koop toe, maar volgens
partijfunctionarissen zal zestig
procent van de bevolking door
het wegvallen van subsidies op
levensmiddelen onder de ar
moedegrens komen.
BONN De Bondsrepu
bliek wil maar al te graag
de aandacht afleiden van
de vijftigste herdenkings
dag van de inval van de
nazi's in Polen. Op 1 sep
tember trokken Duitse
troepen de grens over.
Daarmee begon de Twee
de Wereldoorlog en wer
den zes miljoen Polen de
dood ingejaagd.
Nu heeft de Westduitse rege
ring besloten dit Oostblokland
een grote financiële injectie te
geven. De idealistische ge
dachte dat Bondsrepubliek
hiermee probeert iets goed te
maken voor de nazi-praktij
ken gaat echter niet op.
De motieven zijn van econo
mische en demografische aard.
Zo lijkt de grote vluchtelin
genstroom van Polen naar
West-Duitsland de belangrijk
ste reden. Deze vluchtelingen
mogen de Bondsrepubliek bin
nenkomen omdat ze „Aussied-
ler" zijn. Onder dit begrip ver
staan de Duitsers alle mensen
wier voorvaderen in het
Grootduitse Rijk woonden en
dus Duits bloed in hun aderen
hebben. Ofschoon West-Duits
land verplicht is deze Polen op
te nemen, wil de overheid het
voor hen aantrekkelijker ma
ken in eigen land te blijven.
Een andere reden voor de fi
nanciële injectie is dat de
Bondsrepubliek de grootste
westerse handelspartner van
Polen is. In de eerse vijf
maanden van 1989 steeg de ex
port met 67 procent op jaarba
sis ten opzichte van vorig jaar,
toen er voor bijna elf miljard
gulden aan goederen naar Po
len ging.
Brussel
Niet alleen in Bonn, maar ook
in Brussel is de hulp aan Polen
een belangrijk gesprekstheam.
In Brussel hebben vertegen
woordigers van 24 landen,
waaronder de twaalf landen
van de Europese Gemeen
schap, gisteren een begin ge
maakt met het opstellen van
economische hulpprogramma's
voor Polen en Hongarije.
Het overleg ging vooral over
de voedselhulp aan Polen. Vo
rige maand heeft de inmiddels
tot president gekozen Poolse
leider Wojciech Jaruzelski ge
vraagd om 685.000 ton voed
selhulp voor de eerstvolgende
maanden, in de vorm van
rundvlees, varkensvlees,
melkpoeder, boter, olie, tarwe,
graan, rijst en suiker. Jaruzels
ki zei toen dat Polen in 1990
en 1991 ongeveer 3,8 miljoen
ton voedsel per jaar nodig zal
hebben, alsmede 250.000 ton
veevoer en, ten behoeve van
de landbouw, rond een half
miljard gulden aan pesticiden
en dergelijke.
Volgens de EG-woordvoerders
hebben de VS, Oostenrijk en
Zwitserland reeds aangeboden
voedselhulp naar Polen te stu
ren. Details werden niet gege-
Iraanse vluchtelingen
Drie gevluchte Iraanse vrouwen deden gisteren |eider Khomeiny. Op de foto van links naar
op een persconferentie van de Mujaheddin-be- rechts: Kobra Yazdlan-Azad, Miriam Torabi en
weging in Amsterdam hun relaas over hun leven Fattenah Avaz-Poor.
onder tfet bewind van Irans voormalig geestelijk foto: anp
Singalese radikalen
COLOMBO Zes gewapende
mannen hebben op Sri Lanka
een Singalese radionieuwsle
zer uit zijn huis in de stad Ho-
magama gesleurd en doodge
schoten. De regering gaf „sub
versieve elementen", een term
die meestal is voorbehouden
voor Singalese extremisten, de
schuld voor de moord op de
42-jarige De Alwis. Sinds juli
1987 voert het Volksbevrij
dingsfront JVP, een organisa
tie van Singalese ultra-natio
nalisten, een gewelddadige
strijd tegen de regering in Co
lombo.
ENSCHEDE Brand heeft vanmorgen een groot deel van een
winkelcomplex in de binnenstad van Enschede verwoest. Oor
zaak en schade van de brand zijn nog onbekend.
De brandweer, uitgerukt met groot materieel, kon op het nip
pertje voorkomen dat het hevige vuur oversloeg op andere pan
den. „Er was sprake van een kritieke situatie", zo liet de woord
voerder van de brandweer weten.
De brand, die omstreeks 5.00 uur werd ontdekt, was om onge
veer 6.30 uur onder controle. Het door de brand ernstig bescha
digde complex staat sinds enkele weken leeg. Er was een meu
belzaal in gevestigd die naar een terrein elders in Enschede is
verhuisd.
SUSKEENWISKE
DE SPEELGOEDSPIEGEL
UUeve mensenvoor hen die mi] not niet hennenzal ih mij eerst enen
I voorstellen Jh ben favorine. de onthaalmoeder uit Mand, het land
g achter de speeltoedspievel, waar hinderen waarvan beide ouders
Jaan uerhen'n™ hartelust hunnen
(c) Standaard Ultgeverll, Antwerpen-Weesp.
LEIDEN Jongeren stel
len zich nog altijd passief
op, wanneer het gaat om
volwassen worden; ze la
ten het een en ander over
zich heenkomen. Het ge
volg is dat de traditionele
taakverdeling tussen de
geslachten blijft bestaan:
jongens blijven uitgaan
van een ononderbroken
beroepscarrière, de loop
baan van meisjes wordt
onderbroken door de
komst van kinderen.
Als niet actief op de toekomst
wordt ingespeeld, zal de macht
van het vanzelfsprekende
overheersen. Dat houdt in dat
meisjes nog steeds wordt ver
plicht - en zichzelf verplich
ten - in hun traditionele rol te
blijven. Volwassenen blijken
hier weinig aan te kunnen
doen. Het lijkt erop of volwas
senen oogsten wat ze zelf heb
ben gezaaid: hun boodschap
'wees jong en geniet ervan'
wordt nu letterlijk in praktijk
gebracht.
Dit blijkt uit een onderzoek
door de sectie jongerenstudies
en jeugdbeleid van de vak
groep andragogiek van de
Leidse Universiteit, uitgevoerd
in opdracht van de ministeries
van sociale zaken en werkge
legenheid en van WVC. Daar
in wordt nagegaan hoe jonge
ren hun leven denken in te
delen en vooral of deze inde
ling verandert in de overgang
van jeugd naar volwassenheid.
Het onderzoek werd uitge
voerd in het lioht van de
T990-maatregel'; die bepaalt
dat jongens en meisjes die na
1990 achttien jaar worden,
slechts een beroep op een aan
vullende uitkering kunnen
doen als zij zich gelijktijdig be
schikbaar stellen voor de ar
beidsmarkt. Alleen wanneer
zij belast zijn met de zorg voor
kinderen jonger dan twaalf
jaar, bestaat die verplichting
Vage voorstelling
In de publieke meningsvor
ming, maar ook in weten
schappelijke kring wordt de
'1990-maatregel' vooral in ver
band gebracht met de wijze
waraop meisjes tekort schieten
bij de oriëntatie op de arbeids
markt: „Een slimme meid is op
haar toekomst voorbereid"
luidt de slogan. Maar weinig
aandacht gaat uit naar de rol
van "de jongens, terwijl het
toch duidelijk is dat de tradi
tionele rolverdeling zal
moeten veranderen, willen
meisjes de kans krijgen op vol
doende betaald werk in de toe
komst. Veel méér dan dat
meisjes vaak kiezen voor spe
cifieke vrouwenberoepen is er
echter op dit moment niet be-
Uit de resultaten van het eer
ste onderzoek 'Jongeren en
Arbeid' blijkt dat jongeren een
carrière met betaald werk
vanzelfsprekend vinden. Al
leen voor jongens ziet de plan
ning er anders uit dan voor
meisjes. Slechts weinig meisjes
willen een echte carrière ma-
Vinden alle jongeren het ver
richten van betaald werk een
vanzelfsprekende zaak, het be
tekent niet dat zij nu al ver
vooruit denken. Hun leven
straks als volwassene en het
hebben of krijgen van een
baan is bepaald niet hun eerste
zorg.
'Saai'
Jongens en meisjes blijken een
uiterst vage voorstelling te
hebben van het volwassenen-
bestaan. Zij leven voorlopig
met het motto 'je bent jong en
je wilt wat'. Bijna 40 procent
van de jongeren denkt dat het
leven van volwassenen nogal
of zelfs zéér saai is en een
kwart denkt dat er geen enke
le ontwikkeling in het volwas-
senenbestaan zit.
Treffender is nog dat 43 pro
cent van de jongeren niet weet
of het leven van volwassenen
saai is en 56 procent weet niet
of het stilstaat.
Gevraagd naar hun toekomst
zegt de meerderheid van de
jongeren het gevoel te hebben
dat ze de uitwerking van hun
toekomstplannen niet in eigen
hand hebben. Dit maakt ze
echter niet droevig of onge
rust, integendeel: zij zijn zeer
tevreden met hun huidige be
staan. Kortom, volwassenheid
is iets 'dat je overkomt', niet
iets 'dat je plant'.
Het gevolg hiervan is dat de
meeste jongeren zich geen
concrete voorstelling maken
van hun leven als volwassene,
wat zij daarin willen en hoe zij
hun wensen moeten realise
ren. Ook wat betaald werk be
treft is vaagheid troef: vrijwel
geen enkele jongere heeft een
concreet idee hoe de arbeids
markt in elkaar zit en even
min het werk dat zij willen
gaan doen. Zij 'zien wel'.
Hulp?
Welke hulp krijgen jongeren
bij het zich oriënteren op de
arbeidsmarkt en - ruimer -
op het bestaan als volwassene?
Uit het onderzoek blijkt dat
zeer veel jongeren geen hoge
dunk hebben van de hulp die
zij van hun ouders krijgen.
Ook bij de leraren en andere
volwassenen vinden zij onvol
doende steun.
Exact de helft van de jongeren
zegt voor geen enkel probleem
veel aan de vader te hebben.
De moeder speelt een belang
rijker rol; 44 procent van de
jongeren zegt veel aan haar te
hebben. Maar daartegenover
geeft 31 procent aan voor geen
enkel probleem iets aan de
moeder te hebben. Leraren
hebben slechts betekenis voor
zover het gaat om problemen
op school. Zij vervullen geen
enkele 'levensoriënterende'
functie. Overigens zegt bijna
de halft (45 procent) zelfs voor
schoolproblemen niets aan le
raren te hebben.
Ook leeftijdsgenoten blijken
een ondergeschikte rol te spe
len in het ontwerpen van een
'plan voor het leven'. Zij be
moeien zich alleen met elkaar
waar het gaat om de invulling
van de vrije tijd, het gedrag in
de groep en de kledingstijl.
WIM KUNST
Nederland boycot
Chinese ontvangst
DEN HAAG De Nederland
se regering heeft gisteren een
feestelijke ontvangst bij de
Chinese ambassadeur geboy
cot. Daarmee protesteerden de
ministeries tegen het recente
optreden van het Chinese le
ger tegen demonstranten op
het Plein van de Hemelse
Vrede in Peking.
China vierde gisteren in Pe
king en de Europese hoofdste
den de oprichting van het „Pe
ople's Liberation Army". Ter
gelegenheid daarvan hielden
de ambassadeur in Nederland,
mevrouw Wang Guixin, en de
militaire attaché een receptie
op de ambassade in Den Haag.
Maar daar verscheen geen en
kele vertegenwoordiger van
de ministeries van buitenland
se zaken en defensie noch van
andere departementen. Wel
kwamen er diplomatieke en
militaire vertegenwoordigers
van socialistische en niet-ge-
bonden landen, Nederlandse
zakenlieden en relaties van de
ambassade.
Ook de elf andere regeringen
van de EG-landen boycotten
de ontvangsten in hun hoofd
steden. De lidstaten hadden
daartoe onlangs besloten in het
kader van de Europese Politie
ke Samenwerking, het streven
naar een gemeenschappelijk
buitenlands beleid van de
twaalf EG-landen.
(ADVERTENTIE)
Op de laatste dagen van onze 150
jaar jubileumshow hebben we de Duitse
ICE (Intercity Express) naar Nederland
weten te halen.
Een trein die bij de laatste controle
nog op een snelheid van 406 km/u werd
betrapt. Die officieel pas in 1991 gaat rijden.
En die je als toeschouwer nu al van bin
nen en van buiten kunt bekijken. Hij staat
4, 5 en 6 augustus op Utrecht CS. Dus
snelheid is geboden.
En er valt nog veel en veel meer te
jfi§ beleven. Van stoomlocparade tot tentoon
stelling. Van spelletjes tot shows. Van acts
tot concerten.
Kortom, breng even een bliksem
bezoek. Kom naar 'Treinen door de Tiid'
op de Jaarbeurs en Utrecht CS t/m 6 aug.
OPENINGSTIJD: T/M ZONDAG VAN 10.00-18.00 UUR. TOEGANGSPRIJS 10f-EN VOOR KINDEREN T/M 11 JAAR 5-. TREINREIZIGERS: TERUGREIS GRATIS.
