Het weer
is zelfs
computer
de baas
Geldtransport veiliger dank zij plofkoffer
VOORSPELLING VOOR DRIE MAANDEN LIJKT ONMOGELIJK
lEUWi
Leger Filipijnen bood
geld voor activisten
BINNENLAND
EeidaeSouAO/nt
WOENSDAG 2 AUGUSTUS 1989 PAGINA 3
Braks onderzoekt
barbecuevlees
DEN HAAG Minister Braks van
landbouw onderzoekt de kwaliteit
van barbecuevlees. Met name ver
mindering van ziekteverwekkende
bacteriën is daarbij doelstelling. De
departementen van landbouw en vis
serij, WVC en het bedrijfsleven ne
men deel aan het onderzoek. Braks
antwoordt dit in antwoord op schrif
telijke vragen van het PvdA-kamer-
lid Veenstra over de kwaliteit van
rauw barbecuevlees. De Consumen
tenbond en Konsumenten Kontakt
testten in juni porties barbecuevlees
en kwamen met alarmerende berich
ten over besmetting met ziektever
wekkende bacteriën.
,Meer hartoperaties door hogere premies'
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De Nationale Zie
kenhuisraad (NZR) vindt dat uit
breiding van het aantal hartopera
ties moet worden gefinancierd uit
de opbrengsten van een premiever
hoging.
Mevrouw Scheurs, voorzitter van
de sectie ziekenhuizen van de Na
tionale Ziekenhuisraad, zei van
morgen voor de VARA-radio dat
het als een paal boven water staat
dat er meer geld moet komen voor
meer hartoperaties. De wachtlijsten
van patiënten die op een hartope
ratie wachten zijn volgens de NZR
onaanvaardbaar. „De huidige bud
getten van de ziekenhuizen zijn
niet toereikend om aan de vraag
naar hartoperaties te kunnen vol
doen. Er moet dus geld bijkomen".
De NZR wil hierover met het mi
nisterie van WVC gaan praten.
Aangezien het om enkele honder
den miljoenen gaat verwacht me
vrouw Scheurs niet dat het minis
terie binnen de eigen begroting
geld zal kunnen vrijmaken. „De
minister zal prioriteiten moeten
stellen. Hij kan geld vrijmaken
door de premies te verhogen. Het
gaat economisch beter met Neder
land dus een verhoging is verant
woord. We zullen ons daar niet te
gen verzetten, integendeel, we zul
len het bepleiten", aldus mevrouw
Scheurs.
Babbelboxen populair
bij bewakingspersoneel
ENSCHEDE Bewakingspersoneel,
politieagenten en medewerkers van zie
kenhuizen bellen 's avonds en 's nachts
op betrekkelijk grote schaal 06-lijnen.
Dat blijkt uit een onderzoek van de
Stichting Anonieme Bellers (SAB) uit
Enschede. De SAB, die strijdt tegen te
lefoonverslaving, heeft het onderzoek
ingesteld op verzoek van enkele grote
bewakingsbedrijven. Hun personeelsle
den hebben allerlei foefjes bedacht om
tijdens werktijd zo onopvallend moge
lijk seks-, praat- en andere 06-lijnen te
bellen. Zo bellen ze in de loop van de
nacht steeds vanaf een andere etage in
het door hen.bewaakte gebouw, zo is de
SAB gebleken uit het meeluisteren en -
praten op de 06-lijnen.
Het weer is maar een onzekere
zaak. Iedere meteoroloog zal dat
bevestigen. Met behulp van
computers tracht men tot betere
en voor een langere termijn gel
dende voorspellingen te komen,
maar ideaal is dat toch nog niet.
Deze en volgende week buigen
negenhonderd meteorologen uit
de hele wereld zich tijdens een
een groot symposium aan de
universiteit van Reading in En
geland over de ontwikkelingen
op hun vakgebied. Ze praten
onder andere over voorspellin
gen op lange termijn. Volgens
'optimisten' zal een weersver
wachting voor drie maanden tot
de (afzienbare) mogelijkheden
gaan behoren, dank zij de enor
me snelle ontwikkelingen van
de computers. 'Pessimisten' ge
loven daar niets van.
VANDAAGi
IN HET 1
WAGENINGEN Een
mooie zomerochtend. Aan
de blauwe hemel prachti
ge, witte stapelwolkjes.
Sommige lossen op. Elders
ontstaan nieuwe. Maar
wie kan zelfs om elf uur
's ochtends al zeggen
welk van die wolkjes uit
eindelijk zal uitgroeien tot
het onweer van de ko
mende namiddag? „Nie
mand!" is de uitgesproken
mening van meteoroloog
drs. Tom van der Spek
van Meteo Consult in Wa-
geningen. „En daar heb je
maar één van de talloze,
kleine onzekerheden die
toch van grote invloed
kunnen zijn op het totale
weer. Weersvoorspellin
gen voor drie maanden
zijn volgens mij voorlopig,
of eigenlijk voor altijd een
utopie".
„De atmosfeer is heel chao
tisch opgebouwd. Dat maakt
voorspellingen voor de lange
termijn heel onzeker. Een heel
kleine verstoring kan volledig
onverwacht uitgroeien en de
rest beïnvloeden. Zou je die
invloeden allemaal willen
meewegen, dan zou je in feite
alles over de hele aardbol
doorlopend moeten meten".
Maar zelfs met 'alles meten' is
men er nog niet. Van der
Spek: „Probleem is dat je altijd
met afrondingen van cijfers
achter de komma werkt. En
het verschil tussen 12,3 C en
12,34 C zou best wel eens van
belang kunnen zijn. Je zit dus
in feite al met aanvangsfouten
door dat noodzakelijke afron
den. In de huidige grove lan-
getermijnvoorspellingen zitten
ook dat soort onnauwkeurig
heden Maar die kunnen net
het verschil uitmaken of een
aangekondigde weersverande
ring morgen of overmorgen
intreedt. De weersomslag in
het afgelopen weekeinde was
goed aangegeven. Maar in de
computerkaarten werd vorige
week dinsdag nog aangegeven
dat na die omslag het zomer
weer terug zou komen. In de
kaarten na dinsdag bleef die
omslag overeind, maar de ver
wachting van herstel was eruit
verdwenen. Kijk, en dan praat
je in dit geval nog over een
voorspelling op redelijk korte
termijn".
Computer
In het Engelse plaatsje Rea
ding werkt men met een van
de meest geavanceerde weer-
computers, de Cray X-MP/48.
Die kan in twee en een half
uur weersverwachtingen bere
kenen voor de komende tien
dagen voor iedere plaats op
aarde. Volgens sommige des
kundigen zijn die voorspellin
gen voor de eerste vijf dagen
al net zo nauwkeurig als de
dagvoorspellingen van dertig
jaar geleden.
Van der Spek plaats daarbij
toch een kanttekening. „Voor
de leek heet het dat computers
de voorspellingen maken.
Maar in feite geeft de compu
ter niets anders dan een weer
kaart. De meteoroloog inter
preteert die kaart en komt op
basis daarvan én op basis van
zijn ervaring tot een voorspel
ling. Zo berekent de computer
in de huidige situatie voor ons
land een neerslag van 1 mm.
Maar op basis van onze erva
ring met een diepe depressie
bij Zuid-Scandinavië en een
stilliggend hogedruk gebied op
de oceaan weten wij dat er
meer regen zal vallen. Daar
naast zijn dit soort kaarten
toch tamelijk globaal. In de
nacht van maandag op dinsdag
heeft het in Zuid-Nederland
fors geonweerd, maar die sto
ring was te klein om op het
computermodel te zien. En
toch zou zo'n onweer ook van
grote invloed kunnen zijn op
verdere ontwikkelingen".
Een nog grovere benadering
zijn de computermodellen van
de Amerikanen die een maand
vooruit trachten te 'kijken'.
Van der Spek: „Meer dan een
trend aangeven doen die niet.
Zo in de sfeer van: september
zal in West-Europa iets natter
zijn dan normaal, terwijl de
temperatuur iets hoger zal zijn
dan gewoonlijk. Maar zelfs
met zo'n grove verwachting
blijkt men slechts in 55 tot 60
procent goed te zitten. Een
scoringskans die maar net iets
beter is dan het gooien van
een dobbelsteen".
Dollarkoers
Van der Spek trekt een paral
lel met het voorspellen van
het verloop van de dollar
koers. „Eenzelfde soort pa
troon zie je met het weer. Er
kan iets .volledig onvoorziens
gebeuren waardoor je in heel
korte tijd een forse afwijking
krijgt. En dat is nooit vooraf te
berekenen"
Uit Van der Speks woorden
Achter de wolken schijnt de
zon, maar dat wil nog niet
gen dat het mooi weer zal wor
den. Weersvoorspellingen, ze
ker over zeer lange termijn,
blijven moeilijk, zelfs met be
hulp van de modernste compu
ters.
FOTO: SP
valt af te leiden dat door dit
soort 'verrassingen' harde wet
matigheden in het weer eigen
lijk niet voorkomen. „Nou, die
zijn er wel, maar je moet die
dan wel ruim nemen. Volks
wijsheden als 'Morgenrood,
water in de sloot' hebben wel
een zekere grond, maar zijn
niet absoluut. Als je de nuchte
re statistieken bekijkt, zie je
dat er van alles mogelijk is. En
die onvoorspelbaarheid maakt
het met name op langere ter
mijn onmogelijk met echte ze
kerheid iets te voorspellen".
BERT MOLENAAR
Ulv-avonturier
bedwingt eerste
grote etappe
FAERÖER De eerste etappe
met zijn ultra licht vliegtuig
(ulv) over de Atlantische
Oceaan heeft de 48-jarige Haag
se restauranthouder Eppo Har
brink Numan gisteren met suc
ces bedwongen. Na bijna vier
weken wegens het slechte weer
te hebben vastgezeten op het
Schotse eiland Lewis is Har
brink Numan nu aangekomen
op de Deense Faeröer-eilanden.
Zeven weken geleden vertrok
Harbrink Numan vanaf vlieg
veld Zestienhoven. Eindbe
stemming is New York, waar
de vlieger een speciaal milieu
artikel wil aanbieden aan de
Verenigde Naties (VN). Het ar
tikel moet volgens hem worden
toegevoegd aan de universele
verklaring van de rechten van
de mens.
Medio juli had Harbrink Nu
man in The Big Apple willen
aankomen. Het slechte weer
gooide echter roet in het eten.
Gisteren, na zich zeven keer te
vergeefs te hebben opgemaakt
voor de start, was het dan zo
ver. Het weer was redelijk, en
Harbrink Numan - „op het
laatst geloof je het niet meer" -
besloot het erop te wagen. In
vijf uur en 45 minuten bereikte
hij, „behoorlijk moe", de Deen
se eilandengroep waar in totaal
45.000 mensen leven. Het groot
ste stuk vloog hij op de kompas.
Op een gegeven moment vloog
ik in een soort zonovergoten
straat: alles naast mij was be
wolkt en donker, alleen rich
ting Faeröer was er een brede
strook zon, vertelt hij.
Wanneer' hij naar Ijsland kan
doorvliegen, is met het oog op
de weergoden niet te voorspel
len. „Als ik binnen een week
weg kom, dan ben ik een bof
kont." Tegen de rest van de
8.500 kilometer lange trip ziet
Harbrink Numan evenwel niet
op: „De motivatie kan een mens
wondere dingen laten doen".
Veel wao'ers weer aan het werk
AMSTERDAM Bijna een
derde van de mensen die in
1987 afgekeurd zijn, is weer
aan het werk. Van de wao'ers
die in 1985 arbeidsongeschikt
werden verklaard, werkt 22
procent weer. De belangrijkste
oorzaak van dit verschil zijn
de invoering van de wet Ar
beid Gehandicapte Werkne
mers en het herziene stelsel
van sociale zekerheid van 1 ja
nuari 1987.
Dit heeft de Gemeenschappe
lijke Medische Dienst (GMD)
vanmorgen bekendgemaakt.
De GMD heeft onderzoek ver
richt naar de mate waarin
wao'ers weer in het arbeids
proces worden opgenomen.
Uit het GMD-onderzoek blijkt
dat wao'ers uit 1987 niet alleen
meer maar ook eerder weer
aan de slag zijn gegaan dan
hun lotgenoten uit 1985. De
GMD vindt dat de invoering
van de nieuwe wet de kans op
werkhervatting voor mensen
met een blijvende handicap bij
de eigen werkgever duidelijk
heeft vergroot, al waren de
verwachtingen misschien wel
te hoog gespannen.
VERSLAGGEVER NIEUWE REVU:
UTRECHT Volgens het weekblad Nieuwe Revu zou een Fili-
pijnse kolonel een Revu-verslaggever 300.000 dollar hebben aange
boden om twee in Nederland verblijvende Filipijnen, José Sison
en Luis Jalandoni, af te leveren bij de Filipijnse ambassade in Den
Haag. Het voorstel zou vrijdag zijn gedaan tijdens een bezoek van
verslaggever H. Ruigrok aan een legerkamp in Quezon City.
De reportage van Nieuwe Revu volgt op de oproep van de Filipijn
se regering om inlichtingen over en aanhouding van vier in Ne
derland verblijvende Filipijnen: voormalig communistenleider Si
son en zijn vrouw. Luis Jalandino van het Nationaal Democratisch
Front en verzetsstrijder "Sixto Carlos.
Het Nederlandse ministerie van buitenlandse zaken ziet in de
Revu-reportage geen aanleiding om terug te komen op zijn eerdere
standpunt, aldus een woordvoerster. Nadat was gebleken dat er
geen sprake was van een oproep tot moord, besloot het ministerie
vorige week geen nadere stappen te ondernemen. Ook de politie
in Utrecht is voorlopig niet van plan verdere maatregelen te ne
men om de vier in Utrecht verblijvende Filipijnen te beschermen.
Er was een verhoogde surveillance ingesteld.
De Revu-verslaggever kan het voorstel van de Filipijnse kolonel
overigens niet bewijzen, bleek gistermiddag op een persconferen
tie „Op het cruciale moment stond de bandrecorder uit", aldus
Ruigrok.
TOTAAL AANTAL OVERVALLEN WEL GESTEGEN
DEN HAAG Er is een
opmerkelijke daling opge
treden in het aantal over
vallen op geldtransporten.
Die kentering is ingetre
den met de komst van de
zogenoemde 'plofkoffer',
die wordt gebruikt als een
transportbedrijf met een
zending geld niet meteen
van de auto een bankge
bouw in kan, maar een
stuk over straat moet.
Uit de halfjaarcijfers van de
Centrale Recherche Informa
tiedienst (CRI) blijkt dat de
trendmatige stijging van het
aantal overvallen zich ook in
het eerste halfjaar van 1989
heeft voortgezet. Alleen in de
categorie overvallen op be
roepsmatige geldtransporten is
sprake van een daling, en wel
met 25 procent tot 12 (eerste
helft 1988: 16, 1988 totaal 38).
Woordvoerder J. de Waard
van de CRI schrijft die „op
merkelijke daling" geheel toe
aan de beperking van het zo
geheten trottoirrisico door het
inzetten van de 'plofkoffer'.
Als iemand probeert de koffer
van de geldloper af te pakken,
gaat er een geluidssignaal, er
ontploft een rookbom en in de
geld koffer ontploft een verf-
bom die al het geld onbruik
baar maakt. Omdat- al het geld
dat in dergelijke koffers zit
van de Nederlandsche Bank
komt, moest deze bank eerst
toestemming geven voor de
plofkoffers mochten worden
gebruikt.
Hoewel het aantal overvallen
in de eerste helft van dit jaar
(683) is gestegen in vergelij
king met dat in de eerste helft
van vorig jaar (576), is de tota
le buit gedaald van 11,7 mil
joen gulden tot 10,3 miljoen
gulden. Dat betekent volgens
De Waard van de CRI dat dit
soort delicten voor criminelen
minder aantrekkelijk is ge
worden. De buit daalt, de
„straffen zijn niet mals" en de
pakkans bij dit soort delicten
is veel hoger dan gemiddeld
35 procent.
Het totaal aantal overvallen
bedroeg in de eerste helft van
dit jaar 683 tegen 576 in de
eerste helft van 1988. Over
heel 1988 werden er 1341 gere
gistreerd. In de eerste helft
van een jaaris het aantal
overvallen gewoontegetrouw
lager dan in de tweede helft.
Het aantal neemt aan het eind
van het jaar altijd toe, vooral
door de vergrote behoefte aan
geld tijdens de feestdagen.
Bommelding
Winkeliers willen „dodensprong" als publiektrekker
HULST De winkeliers
vereniging in de Zeeuws-
Vlaamse gemeente Hulst
is van plan de omstreden
attractie 'elastiekspringen'
eind augustus naar Neder
land te halen. De uitvoer
ders van deze 'doden
sprong' slaan net niet te
pletter op de grond als ze
van tientallen meters
hoogte naar beneden
springen aan een stuk ste
vig elastiek.
Eerder werd deze rage na drie
dodelijke ongelukken in
Frankrijk verboden. In België
wordt gemeentes geadviseerd
het eveneens te verbieden.
De attractie bestaat uit een
zestig meter hoge kraan met
een bakje. Vanuit dat bakje
duiken gelegenheidsstuntman
nen met een elastiek aan één
of beide benen, naar beneden.
Op het moment dat het lijkt
alsof de stuntman te pletter
slaat, veert het elastiek om
hoog. De Hulster winkeliers
hebben een contract gesloten
met de elastiekfabrikant in
Brussel die de dodensprong
exploiteert. Deze week zullen
ze bij de gemeente een aan
vraag indienen.
Burgemeester Jacobs van
Hulst wil pas een oordeel over
de over de kwestie geven als
de aanvraag binnen is. „Dan
pas kan ik beoordelen of deze
attractie objectief gezien veilig
is. De enige, informatie die ik
totnutoe heb, komt uit de
Een woordvoerder van de
winkeliersvereniging is ervan
overtuigd dat de attractie vei
lig is. „Tijdens de vijfdaagse
feesten in Gent hebben 600
mensen gesprongen en daarbij
hebben zich geen ongelukken
voorgedaan".
Financiering speciaal onderwijs op oude voet
ZOETERMEER De
scholen voor speciaal on
derwijs kunnen het aantal
leerkrachten voor het ko
mende schooljaar baseren
op het aantal leerlingen
op 16 januari 1989. De
kosten van het eventueel
aan te stellen personeel
komen voor rekening van
de overheid. Scholen met
een formatie-overschot ra
ken die banen kwijt.
Staatssecretaris Ginjaar-Maas
(onderwijs) heeft dit gisteren
aan de betrokken schoolbestu-
en de Tweede Kamer la
ten weten. Zij geeft hiermee
uitvoering aan het vonnis in
kort geding van de president
van de rechtbank in Den
Haag.
De staatssecretaris moest van
mr. Wijnholt de personeelsstop
in het speciaal onderwijs onge
daan maken omdat de maatre
gel in strijd is met de wet. In
de praktijk betekent dit dat
alsnog ruim 1.600 op een
wachtlijst staande kinderen
worden toegelaten tot het
soort onderwijs waaraan zij
volgens deskundigen behoefte
hebben.
Ginjaar-Maas toonde zich vori
ge week teleurgesteld over de
rechterlijke uitspraak omdat
hiermee volgens haar een dik
ke streep wordt gehaald door
het met veel pijn en moeite tot
stand gekomen beleid van
groeibeheersing. Vooral scho
len die met succes het aantal
leerlingen zo klein mogelijk
hebben gehouden worden vol
gens Ginjaar-Maas de dupe
van het vonnis. Ongeveer een
kwart ^an de speciale scholen
heeft minder leerlingen dan in
januari 1987 en mocht tot nu
toe de leerkrachten die zij
daardoor overhielden behou
den. Door Wijnholts uitspraak
zal die zogeheten overschot
formatie nu voor de scholen
verloren gaan. Volgens het
ministerie gaat het om onge
veer 375 volledige banen.
Voor de onderwijsbegroting
van dit jaar betekent de ophef
fing een extra uitgave van 6,8
miljoen gulden. Volgens het
ministerie zal dit bedrag in
1990 oplopen tot bijna 30 mil
joen en in de jaren daarna ge
leidelijk tot meer dan 100 mil-'
joen gulden.
Ginjaar-Maas heeft inmiddels
besloten niet tegen Wijnholts
vonnis in hoger beroep te
gaan.
Opslagplaats Covra
Demonstranten liggen languit in de gang van het raadhuis van Heinkenszand. Hun protest gold het
besluit van de gemeenteraad om zich voor de vestiging van de Centrale Organisatie voor Radioac
tief Afval (Covra) uit te spreken. De demonstranten werden later door de politie verwijderd.
FOTO: ANP
DE KNOLLEN
voeren een
onderzoek uit in een
Shell-tankstation in
Deventer. Ze
begonnen hiermee,
nadat het tijdstip
was verstreken
waarop een bom zou
ontploffen. Eerder
had een anonieme
beller aan de
meldkamer van de
politie meegedeeld
dat om kwart over
elf bij het
benzinestation een
bom zou ontploffen.
Alle wegen in de
buurt werden
afgezet, maar er
gebeurde niets.
FOTO: PERS UNIE
