FBI nog steeds zonder
bewijzen tegen Bloch
Zon en Schild moet
criminelen opnemen
Terug naar Verwolde
Snelste trein ter wereld in Utrecht
BINNENLAND/ BUITENLAND
£eidóc6omcmt
DINSDAG 1 AUGUSTUS 1989 PAGINA 4
't Jagershuis op het landgoed Verwolde in de Achterhoek in
Verslaggevers doken in het foto-album van hun
jeugd, zochten naar vakantiefoto's en keerden nog
eens terug op zoek naar herinneringen. „Het mooi
ste van alles was dat we de tractor mochten bestu-
LAREN (Gld) Aan de
rand van het boomgaardje
naast het huisje staat een
volledig in het groen gekle
de man te knutselen aan de
afrastering. Hij blijkt de
jachtopziener te zijn. Wij
zend op het huisje vraag ik
hem wie er nu woont. „Van
der Borch", antwoordt hij
kortaf. „De baron?", zeg ik,
om het zeker te weten. „Ja,
de baron".
In de zomer van 1972 bracht
ik met mijn ouders en mijn
broer de ..grote vakantie"
door in ,,'t Jagershuis", een
klein boerderijtje op het
landgoed Verwolde bij La
ren in de Achterhoek. Mijn
ouders huurden het huisje
van Allard Philip Reinier
Carel baron van der Borch
van Verwolde. De baron
woonde toen nog met zijn
gezin op het kasteel, een sta
tig achttiende-eeuws land
huis, waaraan het landgoed
zijn naam ontleent.
De baron had mijn ouders
indertijd al verteld dat hij
vanwege de hoge lasten bin
nen enkele jaren het land
huis voor een bescheidener
onderkomen zou moeten
verruilen. Hij verhuisde uit
eindelijk in 1977, na zijn
voorvaderlijke residentie te
hebben verkocht aan de de
stichting „Vrienden der Gel-
dersche Kastelen".
Hooien
Het Jagershuis zelf is na ze
ventien jaar nauwelijks ver
anderd. Er is alleen een
schuur naast gebouwd en
het malse weilandje aan de
achterzijde is herschapen in
een fraaie tuin. De zanderige
landweg voert ons - mijn
broer vergezelt me - langs
weilanden, omzoomd door
zware eiken en beuken die
schaduw bieden aan groepjes
roodbonte koeien. In de ver
te doemt een boerderij op.
Indertijd hebben we de boer
van „De Blankenberg" nog
„geholpen" met hooien. We
sleepten met hooiblokken
die we met z'n tweeën nau
welijks konden tillen, terwijl
de zoon van de boer ze
schijnbaar achteloos aan z'n
hooivork prikte en aanreikte
aan een knecht bovenop de
hooiwagen. Het mooiste van
alles was dat we de tractor
mochten besturen. Trots als
een pauw reden mijn broer
en ik met het brommende
gevaarte - de hoog opgetaste
hooiwagen erachter - over
het weiland.
Boer Meuleman die we on
middellijk herkennen als de
vrolijke jongeman van des
tijds. komt net naar buiten.
We stellen ons voor, tegen
beter weten in verwachtend
dat hij ons ook zal herken
nen. Ja, hij herinnert zich
nog wel dat de baron het Ja
gershuis, voor hij er zelf
ging wonen, verhuurde aan
vakantiegasten. Maar twee
jongetjes die zeventien jaar
geleden hebben geholpen bij
het hooien? Nee, dat is toch
te lang geleden.
We informeren nog even
wat de snelste route naar het
landhuis is. Meuleman wijst
ons een bemost pad, dat tus
sen de lommerrijke bosscha
ges achter de boerderij ver
dwijnt. „En dan komen jullie
ook nog langs de dikke
boom", belooft hij.
We hebben er destijds een
hele tijd naar moeten zoe
ken. „Daar is'ie", kraaiden
mijn broer en ik telkens als
we een boom van meer dan
modale dikte ontwaarden,
tot ergernis van vader en
moeder die wijs trachtten te
worden uit een beduimeld
plattegrondje. Tenslotte von
den we hem dan toch, aan
de rand van een maisveld:
een reusachtige eik, waar
van de Achterhoekers clai
men dat het de dikste boom
van Nederland is. De na-
tuurreus maakt nog steeds
een overweldigende indruk
met zijn stam van 4,5 meter
doorsnede. De ouderdom
van de boom wordt geschat
op ongeveer vijfhonderd
jaar. Het gevaarte doet den
ken aan het decor van een
Wagner-opera, aan de „Wel-
tesche" waaruit Wodan zijn
machtige speer snijdt.
1972.
Even later staan we voor het
Huis Verwolde. Een in de
sobere Hollandse variant op
de barokstijl opgetrokken
landhuis. We sluiten aan bij
een groepje bezoekers, dat
wordt rondgeleid door een
van de medewerkers van de
stichting die het huis thans
beheert. Het ziet er schitte
rend uit: de salon, de rook
kamer, de kleine eetzaal,
volledig ingericht met acht
tiende- en negentiende-
eeuws meubilair, alsof de ba
ron ergiog woont. Niet ver
wonderlijk want Van der
Borch heeft de stichting het
grootste deel van de inven
taris in bruikleen gegeven.
Nu al die mensen nieuwsgie
rig om zich heen kijkend
door de deftige vertrekken
dwalen lijkt het plotseling
ontzettend lang geleden, die
ene warme namiddag. We
gingen op bezoek bij de ba
ron. Terwijl mijn ouders met
de landheer en zijn vrouw
thee dronken in de tuin,
speelden mijn broer en ik
met de dochters des huizes,
Bella en Julie. De „freules",
zoals mijn vader hen noem
de. Hele gewone kinderen,
vonden wij. Ook toen was er
een rondleiding. De baron
liet ons het landhuis zien en
vertelde over zijn voorvade
ren. In de bibliotheek pakte
hij een boek over de geschie
denis van het landgoed uit
de kast. Mijn blik glijdt langs
de banden in de boekenkast.
Zou dat boek er nog staan?
Plotseling zie ik dat er voor
de boeken langs, bijna on
zichtbaar, vissnoer is ge
spannen. Het huis is een mu
seum geworden.
HERMAN ROSENBERG
Voorburger wil actie
starten voor Sovjetunie
VOORBURG De Voorburger R. Zwaaf
wil een nationale hulpactie op touw zetten
om de Russische burgers te helpen. Volgens
hem hebben de positieve ontwikkelingen in
de Sovjetunie aangetoond dat het op vele
gebieden nog maar een ontwikkelingsland
is dat dringend hulp nodig heeft. Vooral de
bevolking op het platteland heeft grote be
hoefte aan kleding, zeep, suiker en meel.
Zwaaf wil proberen Nederlanders via een
tv-show op te wekken (gedragen) kleding
beschikbaar te stellen en een jaar lang
2,50 per maand of een bedrag ineens te
storten Hij heeft zijn plannen per brief
kenbaar gemaakt aan diverse Nederlandse
hulporganisaties, omroepen, dagbladen, lot
to en toto. minister Van den Broek en de
Russische ambassadeur.
Vijf lijsttrekkers in
'weeshuis van de hits'
HILVERSUM Vijf lijsttrek
kers zijn vanaf augustus om de
beurt te gast bij het KRO-poppro-
gramma 'weeshuis van de hits'.
Zij worden tijdens de twee uur
durende uitzendingen onder
vraagd over politiek, mogen zelf
meegebrachte platen draaien en
kunnen een poging wagen als
discjockey goed uit de verf te ko
men. Achtereenvolgens nemen
Ria Beckers (6 augustus). Hans
van Mierlo (13 augustus), Joris
Voorhoeve (20 augustus), Wim
Kok (27 augustus) en Ruud Lub
bers (3 september) plaats aan de
tafel met presentatoren Peter
van Bruggen en Morrison.
Palestijn die Shamir
ontmoette bedreigd
JERUZALEM Een Pale-
stijnse advocaat die be
kendmaakte onlangs met
de Israëlische premier Yitz
hak Shamir te hebben ge
praat, is bedreigd. Op ge
vels in de stad Ramallah op
de Westelijke Jordaanoever
stonden leuzen geschreven
als „Een ontmoeting met
Shamir is een geweerschot
in de rug van de intifadah".
De 42-jarige advocaat Tari-
fi, die in Ramallah woont,
is de enige Palestijn die
heeft erkend met Shamir te
hebben gesproken over mo
gelijke verkiezingen in de
bezette gebieden.
Boetes voor
lozing gier
ARNHEM De
economische poli
tierechter in Arn
hem heeft vier
agrariërs veroor
deeld tot geldboetes
variërend van vijf
honderd tot duizend
gulden. Zij hebben
zich schuldig ge
maakt aan het lozen
van gier in sloten.
De lozing werd in
enkele gevallen op
gemerkt door het
Zuiveringsschap Ri
vierenland, een
maal door luchtcon-
RAAD VAN STATE SCHORST
14-DAAGS DIJKVERBOD
DEN HAAG De Raad van State heeft
gisteren het besluit van de gemeente
Amsterdam geschorst om een verslaafde
voor 14 dagen de toegang tot de Zeedijk
te ontzeggen. De junk Louis en 22 ande
ren hadden dit dijkverbod opgelegd ge
kregen omdat ze de openbare orde al
daar hadden verstoord. Of de schorsing
ook voor de 22 anderen geldt, kon een
voorlichter van de Raad Van State niet
zeggen. Amsterdam stelde het dijkver
bod in voor junks die minstens vijf
strafbare feiten hadden gepleegd. Een
verbod voor 14 dagen was een uitbrei
ding van het bestaande 8-urenverbod.
Een woordvoerster van de gemeente zei
dat Amsterdam geen nieuwe 14-daagse
dijkverboden meer zal opleggen zolang
de overwegingen van de Raad van State
niet bekend zijn.
Zand uit „Oostzee'
ernstig vergiftigd
BRUNSBÜTTEL Het zand dat af
komstig is uit het Nederlandse vracht
schip „Oostzee" is besmet met het zeer
giftige epichloorhydrine. De „Oostzee"
ligt al tien dagen met zeker 120 bescha
digde gifvaten voor de haven Brunsbtlt-
tel aan de Elbemonding. Gisteren is een
ponton de haven binnengesleept met
zand dat een dag eerder uit de „Oost
zee" was gelost. Eerder was verklaard
dat het zand niet was besmet. Het lossen
van het zand is inmiddels gestaakt. Ook
de bergingswerkzaamheden aan boord
van de „Oostzee" worden vertraagd als
gevolg van het slechte weer. De lading
is vastgesjord zodat de gifvaten niet ver
der kunnen verschuiven en lekstoten.
Olieplatform omgeslagen
MORGAN CITY In de Golf van
Mexico is gisteren een olieplatform
omgeslagen. Gevreesd wordt dat ze
ven arbeiders onder het platform be
klemd zitten. Zes anderen zijn met
behulp van vissers en een helikopter
van de kustwacht geëvacueerd. Het
platform werd geleasd door Chevron-
oil Het ongeluk had plaats ruim veer
tig kilometer ten zuiden van Morgan
City in de staat Louisiana. De oorzaak
van het ongeluk is een raadsel. De
meeste arbeiders sliepen op het mo
ment dat het platform omsloeg. Of
schoon er in de Golf van Mexico een
tropische wervelstorm op komst is,
was het weer volgens de autoriteiten
niet verantwoordelijk voor het inci
dent.
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Felix
S. Bloch, de 54-jarige
Amerikaanse diplomaat
die enkele weken geleden
werd gekwalificeerd als
„mogelijk de grootste
spion aller tijden", loopt
nog steeds vrij rond in de
Verenigde Staten.
Vlak nadat bekend werd dat
hij als tweede man van de am
bassade in Wenen voor de
Sovjetunie zou hebben gespio
neerd, verliet Bloch zijn ap
partement in Washington en
repte zich naar de woning van
zijn zuster Kathy Bloch
Swenmson in de Newyorkse
voorstad Chappaqua. Het was
een potsierlijke vertoning.
Bloch werd zichtbaar achter
volgd door een karavaan FBI-
agenten. Daarna volgden, min
stens even zichtbaar, een kara
vaan Russen Tenslotte volgde
de pers. Deze drie contingen
ten houden nog steeds de
wacht om de woning van
Blochs zuster. Zo nu en dan
maakt de diplomaat een wan
deling of laat hij zijn hondje
uit. Dan zoemen de camera's
en gaan de lichten aan.
Verwarring
Inderdaad, Bloch is nog steeds
niet gearresteerd of in staat
van beschuldiging gesteld.
Kennelijk heeft de FBI nog
niet voldoende bewijs om de
diplomaat achter slot en gren
del te zetten.
In Washington heerst intussen
verwarring en boosheid over
de gang van zaken rond Felix
Bloch. Sommigen politici heb
ben al meedogenloze dingen
over hem gezegd. President
Bush heeft al voorzichtig aan
geduid dat het om een „uiterst
ernstige zaak" gaat. De media
hebben eindeloze verhalen ge
schreven over de diplomaat.
Maar bewijzen? Die zijn nog
steeds onvoldoende voorhan
den en zo blijft Bloch een vrij,
maar opgejaagd man.
Er is enkele maanden geleden
een video-opname gemaakt
van Bloch toen hij in Parijs
een tas overhandigde aan wat
een Sovjet-spion heette. Maar
die opname is niet door de FBI
of de CIA gemaakt, maar
waarsachijnlijk door de Franse
geheime dienst, die niet erg
scheutig is met het afstaan van
het materiaal. De Russen zou
den op hun beurt een opname
hebben gemaakt van de opna
me die de Fransen maakten en
daarna Bloch hebben gewaar
schuwd.
Zoeken
De FBI zoekt nog steeds naar
stig naar papieren bewijzen
van Blochs wangedrag. Maar
er worden tot dusver geen do
cumenten vermist. Niemand
weet wat in de tas zat die
Bloch in Parijs aan een tussen
persoon gaf De vrijgezel Bloch
zou in, Wenen wel contacten
hebben onderhouden met een
dame, maar tegen haar kan tot
dusver niets worden inge
bracht.
Intussen zwijgen de Ameri
kaanse topfunctionarissen die
de affaire onderzoeken als het
graf. Daarom is de hoogst
nieuwsgierige pers aangewe
zen op berichten uit de tweede
hand en „deskundigen" die in
het verleden bij spionagezaken
betrokken zijn geweest. Die
zeggen dat het uitermate moei
lijk zal zijn sluitende bewijzen
tegen Bloch aan te dragen.
Bloch zou zelf overigens op
het punt hebben gestaan de af
deling contra-spionnage van
de FBI volledig te informeren
over zijn doen en laten. Maar
toen lekte de affaire uit en
stortten de media zich op zo
wel Bloch als de FBI. Sinds
dien heeft Bloch alle mede
werking aan het onderzoek
geweigerd. De FBI kan nu
niet anders meer doen dan zijn
gangen tot in detail volgen.
Enkele jaren geleden ontsnap
te Edward Lee Howard, een
Amerikaan die eveneens van
spionage werd verdacht, aan
de aandacht van de FBI. Van
die gelegenheid maakte de
Russische KGB gebruik Ho
ward per omgaande het land
uit te smokkelen. De FBI doet
er alles aan om een herhaling
van dat uiterst pijnlijke inci
dent te voorkomen.
Reputaties
De affaire Bloch heeft intus
sen wel al een paar reputaties
verwoest. Dat zijn die van de
Amerikaanse ex-ambassadeurs
in Wenen, mevrouw Helene
van Damm en Ronald Lauder,
Felix Bloch wordt,
waar hij ook gaat,
achtervolgd door een
horde verslaggevers.
FOTO: AP
twee door president Reagan
naar de diplomatieke fronten
gestuurde amateurs. Beiden
waren Blochs bazen in Wenen.
Hun amateurisme is genade
loos blootgelegd en vooral Ro
nald Lauder ondervindt daar
veel nadeel van.
Lauder een telg uit een on
metelijk rijke familie van mo
dekoningen en parfumma
kers wil burgemeestér van
New York worden Door de
Bloch-affaire is hij weggezet
als iemand die zijn zaken niet
kent en die als het lachertje
van de Amerikaanse diploma
tieke dienst werd beschouwd.
Bloch zelf laat intussen de
hond uit, glimlacht minzaam
tegen zijn achtervolgers en
laat het aan de FBI over vol
doende bewijs voor zijn „mis
stappen" te vergaren. Mocht
hij eerstdaags gegrepen wor
den, dan smaakt hij tenminste
het genoegen dat hij de FBI,
het Witte Huis en het State
Department enkele weken in
de grootst mogelijk staat van
verwarring heeft gehouden.
En mocht hij, bij gebrek aan
bewijs, niet gegrepen worden?
Dan is hij de veroorzaker van
een schandaal waarop anderen
hun nëk breken en waaruit hij
zelf als een held tevoorschijn
Drugsgebruik in VS
is sterk afgenomen
WASHINGTON Sinds 1985
is het drugsgebruik in de Vere
nigde Staten aanzienlijk ge
daald Het onderzoek naar
drugsmisbruik uit 1988 toonde
in vergelijking met 1985 een
daling van 37 procent. Dit
blijkt uit een bevolkingsonder
zoek dat gisteren in Washing
ton is gepresenteerd
De resultaten zijn gebaseerd op
interviews en persoonlijke en-
quetes onder ruim achtduizend
mensen. Alleen het zware co
caïnegebruik is toegenomen.
Ook het aantal drugsslachtof
fers nam toe.
„De drugscriminaliteit stijgt, de
drugshandel neem toe, het aan
tal drugsdoden stijgt, dit is alle
maal terug te voeren op een
woord: crack", aldus William
Bennet, hoofd van het onder
zoeksbureau. „Crack" is een
geconcentreerde en erg krach
tige rookbare vorm van cocai
ne.
President George Bush heeft
gisteren nieuwe inspanningen
aangekondigd in de strijd tegen
de verdovende middelen. In
een toespraak tot de vergade
ring van Amerikaanse gouver
neurs in Chicago zei Bush on
der meer dat er nieuwe officie
ren van justitie worden be
noemd, ongeveer duizend man
extra federale politie wordt in
gezet en ruim twee miljard gul
den wordt vrijgemaakt voor de
bouw van gevangenissen.
De president riep verder de be
stuurders van de vijftig Ameri
kaanse staten op de wetgeving
op lokaal niveau te „verhar
den". „Ik heb U nodig om re
sultaten te bereiken", aldus
Bush. Volgens hem is het met
plaatselijke hulp mogelijk de
straten in de grote steden te
„heroveren" op de drugshande
laren, die er bezit van hebben
genomen.
HEVIGE AARDBEVING
IN INDONESIË
HONGKONG In het noord
westen van Indonesië heeft
zich vanochtend een hevige
aardbeving voorgedaan. De
schok werd geregistreerd door
het seismologisch instituut in
Hongkong. De aardbeving had
volgens het instituuteen
kracht van 6.2 op de schaal van
Ëichter en werd geregistreerd
om 1.15 uur (maandag 19.15
uur Nederlandse tijd). Nadere
bijzonderheden waren niet be
kend, maar een aardbeving
met een kracht van zes op de
schaal van Richter kan in de
omgeving van het epicentrum
grote schade aanrichten.
Hans-Juergen Roesner (I), één van de mensen die morgen te
recht staat, hoqdt toeschouwers onder schot tijdens de gijze
lingsactie van vorig jaar. Achter hem staat een journalist van een
lokale krant.
FOTO: AP
Gijzelingsdrama Gladbeck
morgen in de rechtszaal
ESSEN In Essen begint
morgen het proces rond
het gijzelingsdrama van
Gladbeck van augustus
vorig jaar, waarbij een trio
kapers van een bus met
passagiers bij Oldenzaal
kortstondig de Nederland
se grens overkwam.
Opvallend aan het meerdaagse
drama, dat geheel door de me
dia werd gevolgd, was de tota
le verwarring bij de autoritei
ten. Dat bleek onder meer uit
het feit dat kapers in het cen
trum van Keulen vrijelijk
konden spreken met de pers,
terwijl zij gijzelaars onder
schot hielden. Zij bleken te
hooi en te gras meer gijzelaars
te kunnen nemen en verza
melden hen in een bus die zij
kaapten Van de Nederlandse
politie kregen de daders uit
eindelijk een BMW om met
gijzelaars te kunnen terugke
ren naar de Bondsrepubliek.
De drie ontvoerders Hans-
Jürgen Rösner (32), Dieter De-
gowski (33) en Rösners vrien
din Marion Lóblich (35)
openden het drama op 16 au
gustus met een gewapende
overval op een filiaal van de
Deutsche Bank in Gladbeck.
Het eindigde na dagen van
achtervolging door politie en
pers met een schietpartij op
een snelweg bij Keulen.
Het drietal schoot twee gijze
laars dood. De slachtoffers wa
ren de 18-jarige Silke Bischoff,
die bij de bestorming van de
vluchtauto werd getroffen
door een kogel uit het pistool
van Rösner. en een 15-jarige
Italiaanse jongen, Emnuele di
Giorgi. Hij werd van korte af
stand door Degowski door het
hoofd geschoten op een Rast-
statte nabij Bremen.
De drie wordt moord, poging
tot moord, gijzeling en ontvoe
ring ten laste gelegd. Het pro
ces, waarin ongeveer tweehon
derd getuigen en veertien ex
perts zullen optreden, duurt
zeker tot midden november.
UTRECHT Aanstaande
vrijdag arriveert in
Utrecht de snelste trein
ter wereld, de InterCity
Experimenteel (ICE).
De Duitse flitstrein haalde vo
rig jaar mei een snelheid van
406,2 kilometer per uur en
nam daarmee tot groot ver
driet van de Fransen het we
reldrecord over van de Train a
trés Grande Vitesse (TGV).
Het prototype van de West-
duitse hogesnelheidstrein staat
drie dagen te kijk op de 'Trei-
nenshow' bij station Utrecht
CS, het buitengebeuren van de
manifestatie 'Treinen door de
tijd', waarmee het 150-jarig be
staan van de spoorwegen in
Nederland wo:dt gevierd.
Zoals uit de naam al blijkt ver
keert de ICE nog in een expe
rimenteel stadium, in 1991 zal
het woord 'Ecperimenteel' uit
de naam worden gtschrapt en
vervangen door 'Express'. De
Duitse spoorwegen hebben
vijftig ICE-treinstellen besteld.
Ze gaan een pendeldienst on
derhouden tussen Hannover-
München en Mannheim-Stutt
gart. In 1995 komt er ook een
snelle verbinding tussen Basel
en Noord-Duitsland.
Het jubileumfeest van de NS
duurt tot en met zondagavond.
Tot nu toe passeerden 430.000
bezoekers de kassa. De NS re
kent op meer dan een half
miljoen bezoekers.
TBS-KLINIEKEN OVERVOL
AMERSFOORT Psy
chiatrisch centrum Zon en
Schild in Amersfoort
wordt door het ministerie
van justitie gedwongen
agressieve patiënten met
een criminele achtergrond
op te nemen. Het centrum
is echter niet toegerust op
verpleging van dit soort
patiënten. Ook kan Zon
en Schild niet garanderen
dat deze patiënten niet
zullen ontsnappen.
De opnames in Zon en Schild
zijn een direct gevolg van het
capaciteitstekort bij de klinie
ken elders in het land die spe
ciaal zijn ingericht voor misda
digers die ter beschikking van
de regering zijn gesteld. Deze
tbs-klinieken zijn overvol,
waardoor Justitie patiënten
met een tbs-vonnis 'door
schuift' naar algemeen psychi
atrische ziekenhuizen.
Volgens directeur H. Dalewijk
is het niet uitgesloten dat pa
tiënten met een moord of ver
krachting op hun geweten, op
reguliere afdelingen van het
ziekenhuis moeten worden op
genomen. Ook kan het zo
voorkomen dat een incestple-
ger op dezelfde afdeling komt
als een incestslachtoffer. Een
woordvoerster van het minis
terie zegt dat „de problemen
worden onderkend", maar dat
geen oplossing te verwachten
is tot de opening van een aan
tal nieuwe tbs-klinieken, in de
loop van 1990.
SUSKE EN WISKE - DE SPEELGOEDSPIEGEL
