„Situatie Suriname explosief'
Breuk dreigt in
regering en Likud
Positie traditionele geisha
steeds meer in het gedrang
Noodweer in Azië eist
honderden slachtoffers
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Uitstel economische autonomie Baltische staten
EetcLèGouacmt
DONDERDAG 27 JULI 1989 PAGINA 5
Regen kwam in Canada als een geschenk uit de hemel. De neer
slag hielp de brandweerlieden om een deel van de bosbranden
te blussen, die al dagen in Canada woeden. Als gevolg van de
branden zijn 27.00 mensen geëvacueerd, onder wie vele Indianen
(foto). Volgens schattingen is 1,5 miljoen hectare bos in vlammen
opgegaan.
FOTO: EPA
OVER CONTACT MET PLO
(Vervolg van de voorpagina)
JERUZALEM De er
kenning door hoge Israëli
sche politici dat al ge-
tijd intensief indi
rect wordt onderhandeld
biet de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie PLO
heeft gezorgd voor nieuwe
politieke onrust in Israel.
In Jeruzalem wordt al
weer van een politieke
crisis gesproken, die de
regering van nationale
eenheid opnieuw in ge
vaar kan brengen.
De verklaringen over de con
tacten tussen Israëlische politi
ci en aanhangers van de PLO
hebben de afgelopen dagen
voor aanhoudende verwarring
gezorgd. Nauwelijks één dag
nadat premier Shamir in zijn
kantoor overleg had gepleegd
met een prominente PLÓ-aan-
hanger uit de bezette gebieden,
advocaat Jamil Tarifi, zei hij
lat van enig contact met de
,moordenaars-organisatie"
geen sprake kan zijn. Tarifi
zelf had echter voor zijn ont
moeting met de Israëlische
premier laten weten onmid
dellijk een rapport naar de
PLO-leiding in Tunis te zullen
Uit de welles-nietes-verklarin-
gen is inmiddels echter duide
lijk geworden, dat Israel en de
PLO uitvoerig hebben over
legd over het Israëlische vre
desplan. Centraal onderdeel
daarvan vormen verkiezingen
in de bezette gebieden, die
,zouden moeten leiden tot een
vorm van Palestijns zelfbe
stuur. Na vijf jaar moeten on
derhandelingen op gang ko
men over een uiteindelijke op
lossing voor het Palestijnse
probleem.
De PLO zou nu in principe be
reid zijn het vredesplan onder
bepaalde voorwaarden te aan
vaarden. De meeste van die
voorwaarden zijn voor de Ar
beiderspartij aanvaardbaar. In
het Likudblok van premier
Shamir bestaat echter hevig
verzet .tegen elke concessie
aan de Palestijnen. Binnen het
Likudblok dreigt dan ook op
nieuw een scheuring. Struikel
blok voor zowel Arbeiders
partij als Likud blijft voorals
nog de eis dat Israel het prin
cipe van een Palestijnse staat
zou moeten erkennen.
Zowel de PLO als Israel staan
momenteel onder druk. Waar
schijnlijk al volgende week
komt in Tunis of in Algiers de
PLO-top bijeen. PLO-leider
Arafat zal dan onder grote
pressie komen te staan van
zijn opponenten, die niets wil
len weten van onderhandelin
gen. Hij zou hen met resulta
ten willen afbluffen. De hou
ding van de Palestijnse extre
misten uit zich ook in de be
zette gebieden, waar de Intifa
da de Palestijnse op
stand steeds wredere vor
men aanneemt.
Die opstand is voor Israel een
enorm probleem, niet alleen
militair, maar ook economisch.
Bovendien is de strijd, zo
wordt toegegeven, militair niet
te winnen. Vanuit het Israëli
sche leger wordt daarom
steeds meer om een politieke
oplossing van het conflict ge
vraagd.
Parijs verbiedt elastieksprong
PARIJS De Franse regering probeert door middel van een
tijdelijk verbod een eind te maken aan de rage van het „elas-
tiekspringen". Mensen springen van een toren of brug af, terwijl
ze met een elastieken band daaraan vastgebonden blijven. Het
verbod is ingesteld nadat de rage vorige week het derde slacht
offer eiste. De 27-jarige Emanuel Bottin kwam om het leven,
doordat het elastiek waarmee hij aan een brug in de Alpen zat
ivastgeboden knapte en hij dertig meter lager op de rotsen te
recht kwam. Ook de Eiffeltoren wordt voor deze „sport" ge
bruikt. Het verbod blijft van kracht tot er reglementen voor be
oefening zijn opgesteld, die de veiligheid van de beoefenaar
moeten waarborgen.
Ex-bewaker Auschwitz
in Bern gearresteerd
WUPPERTAL Een voormalige onder
officier van de SS, die in het vernieti
gingskamp Auschwitz bewakingsdiensten
heeft gedaan, is in een Zwitsers zieken
huis gearresteerd. Dat heeft een rechter in
Wuppertal (Nordrhein-Westfalen) be
kendgemaakt Het gaat om de 68-jarige
Gottfried Ewald Weise. Vorig jaar werd
hij in de Bondsrepubliek alsnog tot le
venslang veroordeeld. Na zijn veroorde
ling werd hij in afwachting van het hoger
beroep voorwaardelijk vrijgelaten. Toen is
hij met de noorderzon vertrokken. Weise
werd opgespoord in Bern, waar hij onder
een andere naam in een ziekenhuis was
opgenomen nadat hij een beroerte had ge
had.
VN willen langer
mandaat Unifil
NEW YORK Secretaris-generaal
Javier Perez de Cuellar van de Vere
nigde Naties heeft bepleit dat het man
daat van de VN-vredesmacht in Liba
non (Unifil) met nog eens zes maanden
verlengd wordt, ook al kan de vredes
macht nog steeds niet al haar taken
uitvoeren. Unifil werd in 1978 opgezet
om toe te zien op het vertrek van .de
Israëlische troepen uit Zuid-Libanon
en om de internationale vrede en vei
ligheid in het land te herstellen. Perez
de Cuellar erkent dat Unifil er niet in
geslaagd is veel vooruitgang te boeken.
Toch wil hij de vredesmacht handha
ven, omdat zonder Unifil de toestand
nog slechter zou zijn.
Italiaanse regering:
oorlog tegen maffia
ROME De Italiaanse premier Giulio
Andreotti heeft beloofd dat zijn nieuwe
regering de maffia' op alle fronten zal
bevechten en zal voorkomen dat de ge
organiseerde misdaad profiteert van de
Europese eenwording in 1992. Tijdens
de presentatie van het regeringspro
gramma in de senaat kondigde hij ver
der aan dat het milieubeleid een nieuwe
impuls krijgt. Vorige week waarschuw
de één van de Italiaanse top-maffiabe-
strijders dat de maffia is uitgegroeid tot
een complexe internationale organisatie.
Andreotti benadrukte dat „het ant
woord op het beledigende maffia-ge
weld hard moet zijn en ononderbro
ken".
Ruimteveer klaar
voor geheime missie
CAPE CANAVERAL Het
Amerikaanse ruimteveer Colum
bia zal op 8 augustus beginnen
aan een nieuwe ruimtereis. Het
veer zal een militaire spionagesa-
telliet in een baan rond de aarde
brengen. Voor de Columbia is het
de achtste tocht. Het toestel iis het
oudste veer in de Amerikaanse
vloot en sinds de ramp met de
Challenger niet meer gebruikt.
De Columbia heeft een beman
ning van vijf militairen. In ver
band met de „nationale veilig
heid" zullen het moment van
vertrek van het veer en de duur
van de vlucht zo lang mogelijk
geheim worden gehouden.
Mandela praat al
jaren met regering
JOHANNESBURG Nelson
Mandela, de gevangen leider
van het Afrikaans Nationaal
Congres (ANC), praat al drie
jaar lang met Zuidafrikaanse
regeringsvertegenwoordigers.
Hij zou meer dan twaalf ge
sprekken gevoerd hebben met
een „groep van vier", onder
wie de minister van jusititie
Kobie Coetzee. Dit meldt het
dagblad Trouw deze ochtend.
De missie van deze groep, om
de ANC-leider te overtuigen
dat zijn beweging het gewa
pend verzet neer moet leggen,
is echter mislukt.
MENSENRECHTEN-ACTIVIST STANLEY RENSCH:
Stanley Rensch (49), strijder voor de mensenrechten in
Suriname, is voorlopig even terug bij zijn gezin in Ne
derland. Hij kwam naar ons land voor een medische
behandeling. Niettemin vloog hij vorige week naar
Frans Guyana om Ronnie Brunswijk van het Jungle
Commando bij te staan tijdens diens onderhandelingen
met de Surinaamse regering. Er kwam een vredesak
koord tot stand, maar de militaire machthebbers wijzen
het af.
DEN HAAG Nu is het
moment gekomen dat de
kaarten in Suriname dui
delijk op tafel liggen
vindt de Surinaamse men
senrechten-activist Stan
ley Rensch. „De regering
heeft een verdrag geslo
ten en kennelijk vinden
de militairen dat niet
leuk. Hun reactie is: het
gaat niet door. De situatie
is explosief".
„Als in een land een instituut
een beslissing van regering en
parlement kan dwarsbomen,
dan is er geen sprake van een
democratie. Dan heeft het
volk, dat de regering heeft ge
kozen, geen inspraak". Vol
gens het verdrag zou het Suri
naamse leger zich terugtrek
ken uit het oosten en midden
van het land. Het Jungle Com
mando zou daar een speciale
politietaak krijgen ter handha
ving van orde en veiligheid.
„Zo zouden beide groepen in
hun waardigheid worden gela
ten", aldus Rensch.
Maar de reactie van het leger
was duidelijk. Commandant
Sital noemde het akkoord al
snel strijdig met de grondwet.
Volgens hem is alleen het le
ger belast met het beschermen
van de soevereiniteit van Suri
name. Hij zei dat het leger zich
niet zou terugtrekken en dat
er zou worden opgetreden te
gen .-.terrorisme". Legerleider
Bouterse sloot zich hier giste
ren bij aan. Zonder omwegen
noemde hij het akkoord een
verkrachting van de grond-
Kwetsbaar
Rensch: „De regering erkent
het Jungle Commando, sluit er
een vredesverdrag mee en dan
noemt het leger, dat onderge
schikt is aan de regering, die
mensen terroristen. Dat kan
Voor degenen die steeds al
sceptisch stonden tegenover de
„zogenaamde welwillendheid"
van de militairen is de ontwik
keling nauwelijks een verras
sing. Rensch: „Het is niet zo
dat een dictatuur zich laat
wegsturen door verkiezingen.
De militairen zijn er niet door
verkiezingen gekomen, waar
om zouden zij dan door ver
kiezingen hun macht weer af-
Volgens Rensch is in Zijn land
wel een begin gemaakt met de
democratisering, maar is er
nog altijd geen écht herstel
van de democratie.
„De mensen die de democratie
om zeep hebben geholpen
kunnen aan de touwtjes blij
ven trekken. Dat is onaan
vaardbaar. Daaruit blijkt dat
de democratie niet hersteld is.
De situatie in Suriname is heel
kwetsbaar. De Surinaamse re
gering heeft zichzelf moed in
gesproken door telkens te zeg
gen dat de democratie is her
steld. Zij heeft niet openlijk
toegegeven dat die democratie
heel fragiel is. Bij de burgerre
gering heeft steeds voorop ge
staan dat de positie van de mi
litairen niet bedreigd mag
worden. Want op het moment
dat dat wel gebeurt grijpt men
in, zo is de vrees. Zo'n situatie
is er nu. De dictator wil geen
enkele bedreiging van z'n po
sitie en van z'n idealen. Nu zie
je dat de militairen wel dege
lijk de macht hebben".
Explosief
Wat gebeurt er als de regering
vasthoudt aan het vredesak
koord?
Rensch: „Dan is er groot ge
vaar dat de oorlog doorgaat en
ik weet niet waar dat dan op
uit moet draaien. De militai
ren hebben de initiatieven van
de regering tot het herstel van
de vrede steeds ondersteund,
maar dan wel binnen een be
paald kader. Gaat men er bui
ten, dan zeggen ze: vergeet het
maar. Het leger beschouwt
zichzelf als de enige bewaker
van de grondwet. Ik denk dat
de militairen zich nu ontslagen
achten van de verplichting de
wettig gekozen regering te ge
hoorzamen. Ik denk niet dat
de regering daar veel tegen
kan uitrichten. Zij heeft het
parlement en het 'volk achter
zich, maar is ongewapend. De
militairen laten merken dat zij
de macht hebben en die willen
behouden, zelfs als ze daarvoor
de prille democratie om zeep
moeten helpen. De bevolking
staat machteloos. Wat doe je
dan? De situatie is tragisch en
uitzichtloos".
BAREND STRANG
rv.
Stanley Rensch: „De militairen hebben wel degelijk de macht".
FOTO: ANP
Veel brokaat
bij Yves
Saint Laurent
PARIJS Yves Saint
Laurent heeft gisteren
met zijn collectie voor het
winterseizoen '89 - '90 op
nieuw bewezen dat klas
sieke haute couture ook
sexy kan zijn.
Het nieuwe bij deze topcoutu-
riër is dat hij voor zijn klassie
ke ontwerpen veel glanzende
materialen heeft gebruikt, zo
als brokaat en goud- en zilver
lamé, waardoor de modellen
er zeer chique uitzien. Vooral
bij de korte en lange cocktail-
jurken komt dit materiaal het
komende winterseizoen veel
voor. De kleuren variëren van
roest en amethyst tot hemels
blauw en fuchsia.
Saint Laurents pakjes 'voor
overdag' zijn perfect van snit
en kleurkeuze. De rok hangt
meestal boven de knie, maar
ook de langere modellen tot
halverwege de kuit zien er
goed uit. Over de rok of jurk
wordt een jasje (niet oversized)
gedragen of een zacht suede
blouson. Met een randloze
hoed is het ontwerp compleet.
Tussen Saint Laurents collec
tie zitten overigens ook een
paar broekpakken, maar die
voeren niet de boventoon.
Ook de laarzen is de modeko
ning niet vergeten, alhoewel
deze meer bedoeld zijn om
naar te kijken dan ermee in de
sneeuw te lopen. Geen leer of
plastic, maar ook hier komen
we weer glinsterend brokaat
overvloedig tegen.
Voor de bruid koos Yves Saint
Laurent een rose-paars satij
nen model en een veelkleurige
jurk van chiffon in renaissan
cestijl.
Een model showt een van de vele goud- en zilverkleurige pakjes
uit de wintercollectie van Yves Saint Laurent.
FOTO. AP
TOKYO Toen een
vrouw op de Japanse tele
visie uitgebreid kond deed
van haar betaalde verhou
ding met Sousuke Uno
was dat niet alleen een
klap voor de regerende
Liberale Democratische
Partij (LDP) die Uno
net had aangewezen als
premier maar ook voor
's lands geisha's. Velen
van hen zijn bang dat het
verhaal van Uno's mai-
tresse hun onterechte re
putatie van prostituée nog
eens zal versterken.
Een echte geisha (Japans voor
„artieste") is grondig opgeleid
in haar vak. Langdurige trai
ning heeft van haar een per
fecte gastvrouw gemaakt, die
de gasten van veelal belangrij
ke figuren bedient en met
zang, dans en conversatie on
derhoudt. Seks behoort in
principe niet tot de dienstver
lening van een geisha.
„Die zogenaamde geisha van
Uno is gewoon een call-girl,
een prostituée", meent de 76-
jarige Kiharu Nakamura, een
inmiddels in retraite gegane
geisha, die als jong meisje in
de jaren twintig haar opleiding
in het vak genoot en op vijf
tienjarige leeftijd debuteerde.
„Iedereen is erg overstuur. We
zijn zo trots op ons beroep", zei
De echte geisha's verliezen de
laatste jaren meer en meer ter
rein aan de zogeheten „bar-
hostesses" die een gelijksoorti
ge rol spelen in het Japanse
sociale leven. Ook zij schen
ken de drankjes voor de gas
ten in en luisteren feestjes van
mannen onder elkaar op met
hun vrouwelijke charme. Eind
jaren '70 telde Japan nog om
streeks 17.000 traditionele geis
ha's; in de jaren twintig waren
dat er ruim 80.000.
Zowel de traditionele geisha's
als de moderne „gastvrouwen"
maken onderdeel uit van een
miljoenenindustrie, die bekend
staat als „mizu-shobai" (water-
handel). Deze industrie is on
losmakelijk verbonden met
het zaken- en politieke leven.
Contracten en beslissingen
zien veelal het levenslicht
wanneer de zakenlui en politi
ci na afloop van het werk in
bars en restaurants bijeen zijn.
De vakvrouwen dragen hun
steentje bij door voor de heren
buitenshuis een optimale sfeer
te kweken; de echtgenotes
doen hetzelfde voor hun man
nen thuis.
Het is in Japan geen gewoonte
om gasten thuis te ontvangen.
Evenmin is het gebruikelijk
dat echtparen gezamenlijk
naar sociale gelegenheden
gaan. Man en vrouw leven in
feite strikt gescheiden levens;
op de echtgenotes wordt zel
den of nooit een beroep ge
daan als het aankomt op het
onderhouden van zakelijke of
politiek belangrijke contacten.
Daar zijn de geisha's voor.
BOMBAY In Azië heeft hevig noodweer de afgelopen da
gen honderden doden en duizenden gewonden geëist. Tien
duizenden mensen raakten dakloos door overstromingen en
^aardverschuivingen. In Zuidkorea zijn door slagregens vol
gens officiële cijfers zeker 36 doden gevallen en werden 50
mensen vermist. In India kwamen de afgelopen week zeker
455 mensen om bij zware moessonregens. In de provincie He
bei in het noorden van China zijn vorige week 75 mensen
verdronken en bijna 1.200 gewond na een stortvloed en in de
kustprovincie Zhejiang hield de tyfoon „Hope" eind vorige
week huis: hondertwintig doden, 901 gewonden en 21 ver
misten.
Bush geeft fiat aan
bouw ruimtevliegtuig
WASHINGTON De Ameri-
kaanse president Bush heeft
het groene licht gegeven voor
verder onderzoek naar de
„ruimte-expres" X-30, een
ruimtevliegtuig dat in de 21e
eeuw met een snelheid van 25
maal het geluid vaste lijnver
bindingen moet gaan onder
houden tussen de VS, Europa
en Japan. De ruimte-expres is
het geesteskind van Bush'
voorganger Reagan, die met
het idee kwam om supersnelle
ruimtevliegtuigen te bouwen
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
ON Ai2.9
QN429 Ome Jan is een echte scharrelaar, die van alles op de
kop tikt. En hij toont Rob een soort wapen, dat hij nooit heeft
gezien. Het is ook geen wapen, legt ome Jan uit, maar een sig
naalpistool, afkomstig van de voormalige Duitse marine. Je kunt
er lichtkogels mee afschieten. Dat instrument zou Rob best kun
nen gebruiken en hij koopt het. Tegen de avond gaat hij de pol-,
der in om het ding te proberen. Ome Jan heeft hem er een doos
patronen bij geleverd en Rob vuurt er verscheidene af. Nou, ze
doen het prachtig! Maar dan stopt Rob een patroon in het pis
tool, die er wat vreemd uitziet. En kijk, dat blijkt geen lichtpa-
troon te zijn, want het ontploft met een lichte knal en dan ont
plooit zich een kleine parachute, waaraan een kokertje hangt.
Wat zou dat kunnen betekenen? vraagt Rob zich af. En Skip kijkt
al even nieuwsgierig naar de parachute.
MOSKOU Meer dan
100.000 mensen zijn giste
ren in Riga, de hoofdstad
van Letland, de straat op
gegaan. Zij eisten meer
economische autonomie
voor Letland. De betogers
willen dat Letland even
als de buurlanden Estland
en Litouwen in een plan
wordt opgenomen, waar
door de staten het econo
mische beheer in eigen
hand kunnen nemen.
De Opperste Sovjet, het parle
ment in de Sovjetunie heeft de
beslissing hierover na storm
achtige debatten voorlopig op
geschort.
Het plan was al goedgekeurd
door enkele parlementaire co
mités, maar het Kremlin stond
er nog huiverig tegenover. Het
voorstel, dat misschien later
deze week opnieuw zal wor
den behandeld in de Opperste
Sovjet, legt immers de tegen
stellingen bloot tussen de „rij
ke" en de „arme" Sovjetrepu
blieken.
Voorstanders van economische
liberalisering zijn te vinden in
de republieken met een hogere
levensstandaard: de Baltische
staten, Wit-Rusland, de Oek
raïne en de Kaukasische repu
blieken Armenië en Georgië.
De verantwoordelijke voor de
planeconomie, Joeri Masljoe-
kov, en een vertegenwoordi
ger van de Russische Sovjet
republiek, zijn fel gekant te
gen het plan.
President Michail Gorbatsjov
wees op de mogelijkheden die
het plan biedt om „vooruit te
komen", maar zei dat het niet
in strijd met de grondwet
mocht zijn. Zo zijn al een aan
tal elementen met goedkeu
ring van de opstellers uit het
oorspronkelijke voorstel ge
schrapt, zoals de eis voor een
eigen munt in Estland en Li
touwen.
De volkeren van de Baltische
republieken staan volgens pre
mier Indrek Toome van Est
land „klaar om werkelijk mo
derne economieën in te voe
ren". De afbraak van de cen
trale bureaucratische controle
zou volgens de Litouwse vice-
premier Kazimira Prunskene
het hele Land ten goede ko
men.
Leonid Albakin, de regerings
verantwoordelijke voor econo
mische hervormingen, waar
schuwde dat de economische
autonomie de roep om politie
ke souvereiniteit in de Balti
sche staten zou versterken. De
Russische afgevaardigde Joeri
Boerlatski ontzenuwde deze
vrees: „Kapitalistische experts
zijn van mening dat de Balti
sche economieën niet kunnen
concurreren tegen het Westen.
Ze hebben daarom geen ande
re keus dan met de Sovjetunie
verenigd te blijven."
In Estland is gisteren opnieuw
gestaakt door Russisch spre
kenden. Zij kwamen in actie
tegen een wet op het gebruik
van de Estlandse taal en een
wetsontwerp dat niet-Estlan-
ders uitsluit van bepaalde
overheidsfuncties. Dit protest
kan nieuwe etnische spannin
gen in de Baltische republiek
veroorzaken.
Intussen lijkt de mijnstaking
definitief te verlopen. Volgens
TASS werd gisteren nog
slechts in 24 mijnen in het Do-
netsk-bekken gestaakt.
