Nieuwe gezichten moeten
kabinet Thatcher redden
I
Takako Doi zet Japanse gevestigde orde op tilt
„Stakingen
wijzen op
noodzaak van
hervormingen
99
Grote geheimzinnigheid omgeeft
contacten Israel-Palestijnen
Solidariteit
ontmoet Dubcek
Nederlands
gifschip
terug naar
haven
1 DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Spionerende diplomaat
lobbyde voor Waldheim
BUITENLAND
CcidócSowvant
DINSDAG 25 JULI 1989 PAGINA 5
EG-VOEDSEL
NAAR POLEN
BRUSSEL De ministers van
landbouw van de Europese Ge
meenschap hebben besloten op
nieuw voedselhulp aan Polen te
geven. De EG stuurt naar Polen,
dat ruim veertig miljoen inwoners
heeft, 500.000 ton broodgraan,
300.000 ton mais, gerst en rogge,
10.000 ton rundvlees, 5.000 ton
olijfolie en 20.000 ton zuidvruch
ten. De EG-noodhulp zal in Polen
worden gedistribueerd door instel
lingen van de staat en de katholie
ke kerk. De kosten van de nood
hulp aan Polen bedragen 110 mil
joen ecu (een ecu is 2,34 gulden).
De transportkosten worden ge
raamd op 15 a 20 miljoen ecu.
Acht Oostduitsers
naar Westen gevlucht
-MUNCHEN In drie dagen tijd
zijn acht Oostduitsers naar de Bonds
republiek gevlucht. De meesten
vluchtten via Tsjechoslowakije.
Twee Oostduitsers, onder wie een
grenssoldaat, slaagden erin direct
vanuit de DDR naar het Westen te
vluchten. Eerder in het weekeinde
hadden al vijf Oostduitsers de wijk
naar het westen genomen. In de
maand juni zijn 140 mensen uit de
DDR naar de Bondsrepubliek ge
vlucht. In de eerste vijf maanden
van 1989 lag hun aantal op 192.
Sinds begin juli hebben dertig Oost
duitsers asiel gezocht in de Westduit-
se ambassade in de Hongaarse
hoofdstad Budapest.
PRAAG Alexander Dubcek, de leider van
de Praagse Lente, heeft gisteren het Poolse
parlementslid Adam Michnik en twee andere
leden van de vrije vakbond Solidariteit ont
moet. De Polen zijn speciaal naar Dubceks
huis in Bratislava gereisd en hebben drie uur
gesproken met de voormalige communisti
sche partijleider, die na de Sovjet-invasie in
1968 aan de dijk werd gezet. Dubcek en zijn
gesprekspartners waren het er over eens dat
de Sovjet-invasie, die op gewelddadige wijze
een einde maakte aan de Praagse Lente, „een
onaanvaardbare en onwettige daad" was. De
delegatie van Solidariteit heeft ook Jan Ur
ban en Vaclav Havel ontmoet, twee leden
van de Tsjechoslovaakse mensenrechtenorga
nisatie Charta 77.
Socialisten stappen
uit raad Venetië
VENETIE In Venetië zijn zes socia
listen uit de gemeenteraad gestapt naar
aanleiding van het omstreden concert
van de Britse rockgroep Pink Floyd in
de stad. Na afloop van het optreden op
15 juli lieten de fans de stad als een
vuilnisbelt achter. De zes socialisten
dienden hun ontslag in vlak voordat de
gemeenteraad zou vergaderen over het
houden van de wereldtentoonstelling
„Expo 2000", een voorstel van de socia
listische fractie. Een meerderheid in de
raad voelt daar nu, na de ervaringen
met het concert van Pink Floyd, bij
zonder weinig voor. Door het vertrek
van de socialisten is de regerende coali
tie in de gemeenteraad van Venetië
haar meerderheid kwijt.
„Schroeven"
Italiaanse
vissersboten
voeren gisteren
s door de
i, Adriatische zee om
,J te „schroeven".
Door het draaien
van de schroeven,
zo was de
c bedoeling, zou er
1( meer zuurstof in
J het water komen,
t. Zo hoopt men
verlost te worden
i van de algen, die
5 de vissen
1 verstikken en de
y toeristen
i, wegjagen.
FOTO: EPA
1 BRUNSBUETTEL De
I „Oostzee", het Nederlands
vrachtschip met een dodelij-
4 ke lading epichloorhydrine,
I is vanmiddag teruggekeerd
I naar de rede van Neufeld.
Het schip was vorige week
4 gestrand in de Elbe-mon-
«j ding, nadat bij zwaar weer
I de lading begon te schuiven
1 en verschillende van de vier-
duizend vaten epichloorhy-
i drine begonnen te schuiven.
Voordat aan de terugtocht
kon worden begonnen moest
gisteren en vandaag eerst het
ruim van het schip worden
gelucht.
Voor Beieren
8 bestaan
grenzen van
Duitse Rijk
nog altijd
j
ic (Van onze correspondent
laj Rink Drost)
g BONN De Beierse Cen-
trale voor Politiek Vor-
mingswerk, een rege-
r° ningsinstantie, verspreidt
o|in de Zuidduitse deelstaat
i schoolkaarten waarop
t Duitsland er uiziet met de
grenzen van het oude
3 Duitse Rijk, zoals die be-
stonden in 1937.
n<
al De kaart maakt deel uit van
la een onderwijspakket met als
lij titel „Denk ik aan Duitsland",
in Het ontwerp stamt van de ui-
I terst conservatieve volken-
ei( rechtsdeskundige Dieter Blu-
d: menwitz uit Würzburg.
o|Op de kaart worden gebieden
le in Polen en de Sovjetunie als
dPommeren, Silezië en Oost-
Pruisen omschreven als „Oos
telijke gebieden van het Duitse
Rijk". De huidige staatsgrens
van Polen is zelfs niet eens op
-ulde kaart ingetekend. Wel staat
"vermeldt „De facto bij de Sov-
I 'jetunie ingelijfd" en „De facto
r]bij Polen ingelijfd".
etDe grenzen van het Duitse
;t Rijk zijn volgens Blumenwitz
!V'nooit opgeheven. Dat is vol-
e gens hem alleen mogelijk na
;neen vredesverdrag. Een
woordvoerder van de sociaal-
'el democratische oppositiepartij
'SPD vindt de weergave van
II Blumenzitz „je reinste propa-
,eganda". „Dit is hetzelfde
?rlspraakgebruik dat op het
r 'ogenblik door de rechts-radi-
'êcalen in praktijk wordt ge-
ajbracht".
inDe kaart toont de situatie van
lnvlak voor Hitiers overval op
f; Polen, op 1 september 1939. In
Ijlde begeleidende tekst wordt
"gesproken over „Het uitbre-
alken van de Tweede Wereld
oorlog" en „De vereniging van
n het Sudetenland met het Duit-
s^se Rijk op grond van het Ak
koord van München". Danzig
m(het huidige Gdansk) en „het
protectoraat Bohemen en Mo-
-•"ravië" zijn volgens de tekst in
'0<1939 in het Duitse Rijk opge-
rtnomen („angegliedert"). Over
)r brute annexaties wordt in de
,u!tekst met geen woord gerept.
far
Roger Simons)
LONDEN De Britse
premier Thatcher staat
sinds gisteren aan het
hoofd van een nieuwe re
gering die, naar zij hoopt,
iets beter zal kunnen pra
ten met de gewone Britse
man. De wisselingen kwa
men niet als een verras
sing. Thatchers regering
heeft de laatste maanden
veel aan populariteit inge
boet. In de opiniepeilin
gen heeft Labour sinds
enige tijd zelfs een voor
sprong.
De grootste verrassing is de
benoeming van John Major
(46) tot minister van buiten
landse zaken. Hij volgt Sir Ge
offrey Howe (62) op, die gister
morgen nog in de vaste over
tuiging verkeerde dat het Fo
reign Office zijn dom'ein zou
blijven. Howe is nu vice-pre-
rpier en leider van het Lager
huis. In theorie is Howe That
chers opvolger, in het geval zij
uit eigen beweging aftreedt of
wanneer zij in het ambt zou
sterven. Maar volgens velen is
de minister gewoon gedegra
deerd. Inhoudelijk stelt het
vice-premierschap immers
weinig voor. Als verklaring
wordt genoemd, dat Howe in
de ogen van Thatcher te Euro
pees gezind was geworden.
Howe's jeugdige opvolger op
Buitenlandse Zaken is de zoon
van een werkloze circusacro
baat. Major (geen academische
opleiding, zelf ooit bouwvak
ker en een self-made politicus)
heet zeer talentrijk te zijn. Hij
mag nu gerekend worden tot
de echte kandidaat-opvolgers
van Thatcher. Hij was tot gis
teren eerste onder-minister
van financiën. Thatcher heeft
de uiterst loyale Major nodig
in haar hardnekkige verzet te
gen het aanstormende Vere
nigd Europa.
Twee ministers zijn helemaal
verdwenen: Paul Channon
(Transport) en John Moore
(Sociale Zaken). Channon
wordt verweten dat traag
heeft gehandeld met informa
tie over terreuraanslagen, kort
.voordat op 21 december vorig
jaar de PanAm-Boeing boven
Lockerbie ontplofte. Zijn op
volger is Thatchers goede
vriend Cecil Parkinson, die tot
nu toe aan het hoofd stond van
het departement van energie.
Parkinson moest in 1983 als
minister ontslag nemen, nadat
bekend was geworden dat zijn
maitresse een kind van hem
verwachtte. Later werd hij
door Thatcher weer in genade
aangenomen.
Opvallend is verder de benoe
ming van Chris Patten (45). tot
nieuwe minister van milieu.
Hij geldt als de rijzende ster
van de progressieve vleugel
binnen de Conservatieve Par
tij.
De kabinetsleden die verdwij
nen worden beschouwd als
mensen die het regeringsbe
leid slecht presenteerden. Aan
hun opvolgers worden betere
communicatieve eigenschap
pen toegedicht. Zeker nu over
enkele maanden televisieca
mera's hun intreden doen in
het Lagerhuis, kan dat van be-
lang zijn.
De reactie van de oppositie
was kort: de poppetjes veran
deren, maar het beleid van
premier Thatcher zal ongewij
zigd blijven.
Protest
Boedhistische monikken namen gisteren bezit
van de straten van Colombo, de hoofdstad van
Sri Lanka. Zij demonstreerden voor het vertrek
van de Indiase troepen van het eiland. De India
se legermacht kwam enkele jaren geleden om
een einde te maken aan de strijd tussen Tamils
en Singalezen. De regering van Sri Lanka heeft
India gevraagd de troepen terug te trekken,
maar India is dat voorlopig niet van plan.
FOTO: EPA
Takako Doi viert de overwin
ning van haar partij.
FOTO: EPA
TOKYO Takako Doi
voldoet in geen enkel op
zicht aan het sterotiepe
beeld van de ^onderdanige
Japanse vrouw. Ze is niet
getrouwd, ze is een socia-
liste, een honkbalfan en
een genie op de flipper
kast. Verder stookt ze an
dere vrouwen op tegen
het mannenvolk. Zondag
zorgde ze voor een nieuwe
verrassing. Bij de verkie
zingen voor het Hogerhuis
bracht haar socialistische
partij de Liberaal Demo
cratische Partij, die het in
Japan al decennia lang
voor het zeggen heeft, een
harde klap toe.
Toch bestaat haar aanhang
uit meer dan alleen maar
vrouwen. Tijdens haar cam
pagne kreeg ze ook applaus
uit de gelederen van de man
nelijke vakbondsleden en
ambtenaren. Wat hen het
meest aanspreekt in Doi is
haar kritiek op de gevestigde
orde, die in stand wordt ge
houden door de voortdurend
in opspraak geraakte LDP.
Zo is Takako Doi plotseling
een politieke macht gewor
den. Maar zelf verwacht ze
niet dat ze het tot premier
zal brengen. Waarschijnlijker
is dat de LDP, zelfs als deze
verlies lijdt bij de algemene
verkiezingen, nog in staat zal
zijn een coalitie te vormen
met een kleine, gematigde
oppositiepartij. Maar het na
oorlogse sjabloon van de Ja-
De vraag blijft echter: zou ze
geschikt zijn om in de toe
komst premier te worden en
wat voor beleid zou ze dan
volgen? Doi heeft zich lange
tijd verzet tegen het Ameri
kaans-Japanse veiligheids
verdrag het „pièce de mi
lieu" van de betrekkingen
tussen Washington en To
kyo. Ze was ook voorstand
ster van een staatsgeleide
economie.
Nu neigt ze echter naar de
pragmatischer ingestelde
vleugel van haar partij. Haar
eerste officiële buitenlandse
reis als partijleidster ging
dan ook naar de Verenigde
Staten in plaats van naar een
socialistisch land.
Maar, als ze écht aanspraak
wil maken op de macht, zal
ze méér moeten doen dan
kiezers trekken die ontevre
den zijn met de huidige situ
atie. Ze zal de vele marxisten
in haar partij moeten over
tuigen van de noodzaak om
hun politieke principes te
herzien. En ze zal een vere
nigd front moeten vormen
met de andere oppositiegroe
peringen, om de veelal con
servatief ingestelde Japan
ners aan zich te binden. Zo
niet, dan zal de opkomst van
de vrouwen in de politiek de
geschiedenis ingaan als wei
nig meer dan een kleurig
moment in de grauwe Japan
se politiek.
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU De mijnsta
kingen hebben volgens
president Gorbatsjov uit
gewezen dat de lokale be
sturen, die veelvuldig
wordt verweten de voor
uitgang in de weg te
staan, grondig dienen te
worden hervormd.
In een rede tot de Opperste
Sovjet zei Gorbatsjov gisteren
dat de partij- en regeringsor
ganen op alle niveaus, evenals
de officiële vakbonden, met
spoed de redenen voor de re
cente stakingsgolf moeten on
derzoeken. Op het hoogtepunt
van de mijnstakingen bleef de
helft van de ongeveer één mil
joen mijnwerkers thuis. Door
hun acties dreigden een aantal
vitale industrieën te worden
verlamd.
„We komen een zeer ernstige
crisis te boven, de grootste test
in vier jaar van perestrojka",
zei de Sovjet-president. Gor
batsjov zei dat de mijnstakin
gen de Sovjet-economie een
zware klap hebben toege
bracht, maar gaf ook de verze
kering dat „onze perestrojka
resultaten zal opleveren on
danks de proeven die wij nu
ondergaan". Hij noemde de
stakingen een zwaardere test
voor de Sovjet-economie dan
de kernramp van Tsjernobyl
in april 1986.
Volgens het stakingscomité in
het Koetznetsk-bekken in
West-Siberie, waar de actie be
gon, diende hun actie een poli
tiek doel. „Solidariteit is ook
zo begonnen. En nu zitten hun
leden in het parlement", aldus
één van de leden van het sta
kingscomité.
Gisteren besloten de mijnwerkers in de Oekraine nog tot voortzetting van hun staking. Na de op
roep van president Gorbatsjov zijn zij vanmorgen weer aan het werk gegaan.
24.000 MIJLEN OCEAANRACE
?b(427) Heel Nederland heeft meegeleefd met de spannende race
toVan San Francisco naar IJmuiden en wanneer Rob van IJmuiden
jnaar Amsterdam vaart, wapperen overal de vlaggen en gepavoi-
l jseerde scheepjes, tjokvol met geestdriftige Amsterdammers, va
ren hem tegemoet en brengen de 'Vrijheid II' in triomftocht naar
met zijn eerste prijs, terwijl hij hem tegelijkertijd een chèque van
500.000 dollar overhandigt. Rob grinnikt. „Wat moet ik nou met
al dat geld doen?" vraagt hij. „Ik heb het zelf niet nodig...." Maar
dan schiet hem te binnen, dat Willy en Marga, Nils en Frank hun
schip hebben verloren. „Nu, ja", zegt hij, „laat ik het maar aan-
Njde Sixhaven. En na drie dagen loopt ook de 'Laura' binnen. nemen; ik zal er voor zorgen dat het geld goed besteed wordt.
Brookfeller schudt Rob hartelijk de hand en wenst hem geluk En Brookfeller begrijpt hem wel!
WASHINGTON De
Amerikaanse diplomaat
Felix Bloch, die ervan
wordt verdacht voor de
Sovjetunie te hebben ge
spioneerd, heeft getracht
te voorkomen dat zijn re
gering de Oostenrijkse
president Kurt Waldheim
op een lijst van niet-ge-
wenste personen zette.
Dat is vernomen van bronnen
in Washington. Bloch zou over
deze zaak. toen hij tweede
man was op de Amerikaanse
ambassade in Wenen, veelvul
dig contact hebben gehad met
de Oostenrijkse minister van
buitenlandse zaken Alois
Mock. Bloch en Mock zouden
bevriend zijn sinds de jaren
vijftig, toen zij beiden in Italië
studeerden. Mede door het
lobbyen van Bloch duurde het
nog een jaar voordat de naam
van Waldheim op de „zwarte
lijst" kwam te staan. Aanlei
ding hiertoe vormde zijn mo
gelijke betrokknheid bij oor
logsmisdaden, toen hij dienst
deed in het Duitse leger.
De Amerikaanse president
George Bush zei gisteren tegen
journalisten dat hij de berich
ten over de vermeende spiona
ge van Bloch „zeer serieus"
neemt. Veel meer wilde Bush
niet kwijt.
Overigens is Bloch formeel
nog nergens van beschuldigd.
De FBI voert een diepgaand
onderzoek naar zijn handel en
wandel. Dat Bloch nog op vrije
voeten is wordt gezien als een
aanwijzing, dat het erg moelijk
is om harde bewijzen tegen
hem te verzamelen.
Niet eerder in de geschiedenis
van de Verenigde Staten was
een zo hoge functionaris be
trokken in een onderzoek naar
het doorspelen van informatie
aan de Sovjetunie.
Uit de verhalen die inmiddels
over hem de ronde doen. komt
het beeld naar voren van een
beroepsdiplomaat die gefrus
treerd zou zijn omdat hij twee
keer is gepasseerd voor de am-
bassadeurspost in Wenen.
Volgens berifchten uit Was
hington hebben de VS, al we
ken voordat de affaire eind
vorige week in de pers kwam,
de Sovjetunie gewaarschuwd
niet te proberen Bloch het
land uit te krijgen. Moskou
kreeg via de diplomatieke ka
nalen „in een discrete bood
schap" te verstaan dat de be
trekkingen meL, Washington
geschaad zouden worden bij
een plotseling vertrek van de
54-jarige Bloch richting Sov
jetunie.
JERUZALEM In het
diepste geheim bestaan al
enige tijd contacten tussen
officiële vertegenwoordi
gers van Israel en van de
Palestijnse Bevrijdingsor-
ganstetie PLO. Aan alle
kanten worden de ont
moetingen echter met
grote geheimzinnigheid
omgeven.
De geheimhouding gebeurt
mede op uitdrukkelijk verzoek
van de Palestijnen zelf. Steeds
vaker worden aanslagen ge
pleegd op Palestijnen die ver
dacht worden van „collabora
tie" met Israel.
Van Israëlische kant is een
deel van de besprekingen ge
voerd door premier Shamir
zelf Hij heeft de afgelopen
weken met vier Palestijnen
gesproken, die bekend staan
als belangrijke, gematigde le
den van de PLO. Shamir heeft
in de gesprekken zijn vredes
plan toegelicht. Daarin is voor
zien in het houden van verkie
zingen onder de Palestijnen in
de bezette gebieden, maar zon
der deelname van de PLO.
De vier die de contacten
niet willen bevestigen
brachten nadien verslag van
hun besprekingen uit aan het
hoofdkwartier van de PLO in
Tunis. De Israëlische regering
is daarvan op de hoogte. Maar
volgens een regeringswoord
voerder in Jeruzalem betekent
dat nog, niet dat Israel offi
cieel contact heeft met de
PLO.
Shamir zou tegen zijn Pale
stijnse gesprekspartners heb
ben gezegd dat de Palestijnen
bij de uitvoering van zijn vre
desplan hun hoop op zelfbe
schikking nagenoeg volledig
in vervulling kunnen zien
gaan, al sluit hij een Pale
stijnse staat als zodanig uit
Volgens PLO-leider Arafat
heeft Shamir in de gesprekken
de bezette gebieden „semi-on-
afhankelijkheid" aangeboden.
In een interview met Ameri-
kaande kranten zegt de PLO-
leider overigens niet precies te
weten wat deze „semi-onaf-
hankelijkheid" inhoudt. Ara
fat bevestigt in het interview
het bestaan van contacten tus
sen Palestijnen en de Israëli
sche regering. Ook zou een
vertegenwoordiger van de
PLO in Wenen een ontmoe
ting hebben gehad met een
hoge Israëliër. Dat wordt in
Tel Aviv ontkend.
