Wereldraad buigt zich
over bio- technologie
kerk
wereld
beroepingen
£eidóe(2ou/ta/n
„Manila": geen
vijandigheid
meer jegens
andersgelovigen
Anglicaanse bisschop: Engelse
kerk moet parlement negeren
Opperrabbinaat
kritiseert berichtgeving
over Israel
GEESTELIJK LEYEN/OPINIE
CcidócSotncmt
DONDERDAG 20 IULI 1989 PAG»
Voor het eerst Poolse tentoonstelling over joden
KRAKOW Voor de eerste keer wordt er in Polen een uitge
breide tentoonstelling gehouden over het Poolse volk en de Jo
den. De expositie 'Joden in Polen' leert bezoekers deze zomer
dat het lot van het Poolse volk nauw is verbonden met dat van
de Joden.
De catalogus herinnert eraan dat het nazi-regime Polen uitkoos
als plaats voor zijn gaskamers. Hoewel er op dit moment nau
welijks meer Joden leven in het Oosteuropese land, gaat het
motto van de tentoonstelling nog steeds op. „Alle mensen die
hier werden gedood, zijn net zo met het Poolse volk verbonden
als de vele geslachten voor hen en de weinigen die de vernieti
ging overleefden".
De tentoonstelling wordt geopend op het moment dat de span
ningen rond het Karmelietessenklooster op het terrein van het
voormalige concentratiekamp Auschwitz hoog zijn opgelopen.
Joodse organisaties pleiten al lange tijd vergeefs voor verplaat
sing van het klooster. Dinsdag liet het Simon Wiesenthal-cen-
trum in Los Angeles het Vaticaan weten dat de Rooms-Katho-
lieke Kerk „het grootste joodse kerkhof wederrechtelijk is bin
nengedrongen".
Amerikaanse joden drongen verleden week het terrein van het
klooster binnen en werden even later door Poolse arbeiders
weggesleept. Onder leiding van de New Yorkse rabbi Avra-
ham Weiss schreeuwden zij onder meer leuzen als „Nazi Polen
- antisemieten". Weiss wil aanstaande zondag opnieuw gaan
demonstreren; hij rekent op de aanwezigheid van ongeveer 300
Europese Joodse studenten.
Trouw is de grondslag
der deugdèn
AMSTERDAM Het Opper
rabbinaat voor Nederland
vindt dat de berichtgeving
door de media over de situatie
in Israel geen goed doet aan
het vredesproces. Het betreurt
het ten zeerste dat de „veelal
niet objectieve" berichtgeving
tevens wordt gevoed door Ne
derlandse correspondenten in
Israel, „die hun politieke visie
laten prevaleren boven het
belang van de zaak".
Dat schrijft het Opperrabbi
naat in een verklaring, waar
in als voorbeeld wordt ge
noemd de berichtgeving over
de „lafhartige" aanslag op een
Israëlische autobus op 6 juli
tengevolge waarvan inmidels
16 doden en 27 gewonden vie
len.
Zij die voortdurend klaar
staan met hun kritiek op Is
rael, hadden nu geen woord
van afkeuring. Enkele kran
ten, zo constateert het Opper
rabbinaat, kwamen niet ver
der dan uit te spreken dat het
ging om een door „een Pale
stijn veroorzaakt busonge
luk". Zulke berichtgeving sti
muleert alleen maar de ver
dere verhitting van de gemoe
deren in Israel, zo waar
schuwt het rabbinaat.
Het Opperrabbinaat is bijzon
der bezorgd over de situatie in
Israel. Het gebrek aan solida
riteit van de westerse wereld
met de Joodse Staat en de
groeiende sympathie voor de
Palestijnse zaak maken het
voor Israel zeer moeilijk de
intifada te bestrijden. „Te
meer daar Israel een demo
cratische rechtsstaat is die
slechts gebruik kan en wil
maken van de middelen die
zo'n staatsvorm ten dienst
staan".
Het Opperrabbinaat bracht
gisteren in een gesprek met
de Israëlische ambassadeur
haar bezorgdheid en diepe
verbondenheid met de Joodse
Staat tot uitdrukking.
Nederlandse Hervormde Kerk
Benoemd tot bejaardenpastor
Drachten (part-time) J. van Woerden
te 's-Gravenzande. die deze benoe
ming heeft aangenomen. Aangeno
men het beroep van de Verenigde
Protestantse Kerk in Belgie te Ant
werpen tot diakonaal missionair pre
dikant G.J. Hoogterp, oecumenisch
opbouwwerker bij het MOGG-pro-
jekt en kandidaat te
Groningen.
Gereformeerde Kerken
Beroepbaar (part-time) Drs.W.H.D.
Pastoor, laatstelijk predikant te Hij
ken. 't Zuden 125, 9351 LE Leek.
„NIEUWE WAPENWEDLOOP AAN DE GANG, NU MET GENEN"
Handel in organen
MOSKOU Het Cen
traal comité van de We
reldraad van Kerken, bij
een in Moskou, moet zich
maandag uitspreken over
moderne technieken als
bio-technologie en gene
tische manipulatie. Er is
al een ontwerp-besluit
gemaakt.
De Amerikaanse jurist
Andrew Kimbrell, werk
zaam voor milieu-organi
saties, wees tijdens een
persconferentie op de
snelle groei van de bud
getten in verscheidene
landen voor chemische
en biologische oorlogs
voering. Zo is hét budget
van de Amerikaanse re
gering sinds 1982 verze-
venvoudigd wat betreft
biologische oorlogsvoe
ring en verdrievoudigd
wat betreft chemische be
wapening. „Er is een
nieuwe wapenwedloop
aan de gang, maar nu met
genen," aldus Kimbrell.
Militair misbruik van biotech
nologie bezorgt de anglicaanse
aartsbisschop van York, dr.
John Habgood, naar eigen
zeggen „geen nachtmerries".
De meeste wetenschappers
zijn volgens hem zeer verant
woordelijke personen die zich
ook zorgen maken over de ri
sico's van biotechnologie.
Naar de mening van Habgood
heeft het geen zin met span
doeken te lopen en te roepen:
Stop met alle biotechnologie.
De wetenschappers zijn zeker
bereid te luisteren als wij dat
ook willen, als we hun
woorden niet verdraaien en
als we ook de positieve kan
ten ervan willen zien. Hab
good is afgestudeerd in na
tuurkunde en farmalogie.
De Engelse mevrouw Jean
Mayland wees tijdens de be
spreking van dit vraagstuk op
de zegeningen van de weten
schap. Dankzij een kunstmati
ge ingreep was zij al weer
twintig jaar geleden in het ge
lukkige bezit van een welge
schapen dochter gekomen. Zij
pleitte voor strenge controle
in plaats van een totaal ver
bod op biotechnologisch on
derzoek.
Het moet volgens Habgood
niet zo moeilijk zijn de ker
ken op één lijn te krijgen in
de veroordeling van de ge
vaarlijke aspecten van de bio
technologie. Hij trok een ver
gelijking met de kernwapens,
die politiek veel gevoeliger la
gen. Zelf was hij voorzitter
van de hoorzitting van de
Wereldraad die in 1981 te
Amsterdam de produktie,
plaatsing en het gebruik van
kernwapens veroordeelde.
Abortus
In het ontwerprapport van de
Wereldraad wordt onder
meer gewezen op de gevaren
van genetische manipulatie.
Door onderzoek kan reeds
voor de geboorte het geslacht
van het kind worden vastge
steld. In sommige landen, zo
als India, waar jongens wel en
meisjes veel minder gewenst
zijn, heeft dit ertoe geleid dat
het bij abortus bijna altijd om
meisjes gaat. Volgens een re
cent onderzoek in Bombay,
India, was er op de 7.000 abor
tussen slechts een jongetje.
Om deze reden is prenataal
onderzoek in Zuid-Korea
sinds enkele jaren verboden.
Het meest schrijnende voor
beeld van uitbuiting als ge
volg van biotechnologie is
volgens het rapport het be
taalde draagmoederschap:
arme vrouwen worden ervoor
betaald haar foetus of kind af
te staan aan echtparen die zelf
geen kind kunnen krijgen
maar het wel kunnen kopen.
Vrouwen worden zo tot een
broedmachine gedegradeerd.
Het centraal comité van de
Wereldraad, dat tot 27 juli in
Moskou vergadert, zal zich
maandag uitspreken over een
verbod op alle experimenten
met genetische manipulatie,
op genetische proeven om het
geslacht vast te stellen en op
commercieel draagmoeder
schap.
Er zijn meer mensen die een nier nodig hebben dan er
ren voor transplantatie beschikbaar komen. Dat beteken
velen, ook kinderen, alleen kunnen voortleven met be
van een kunstnier. Dat is geen prettig leven. Maar doo
middeling van een meneer uit Hengelo kun je nu een d(
nier kopen. Mensen in geldnood kunnen bij hem terech
zij een nier willen aanbieden, mensen mèt geld als zij bel
te hebben aan een vervangende nier. Aantrekkelijk?
voor degenen die er geld voor beschikbaar hebben. And
blijven aangewezen op donoren die hen kosteloos willen
pen, doorgaans familieleden, of codicildragers. Jammer
hen dat het aanbod van organen tijdelijk is komen stilli
sinds het optreden van de Hengelose zakenman.
Handel in organen, al lang bekend uit de armoe vJ
landen in de Derde Wereld, heeft via West-Duitsland en'
geland nu ook ons land bereikt. In de Bondsrepubliek
een graaf een „Organburo" op waar het meteen storm
In Engeland werden nieren van arme Turken getransj
teerd in de lichamen van vermogende Britse patiënten.
meritaar van de behandelende artsen: ze hadden het nie
weten.
BlJ de actuele, pijnlijke discussie over wie er in aanmer
moet komen voor kostbare medische ingrepen is het
van vermogendheid tot nu toe vermeden. Als levenskar
verwachte levensduur wellicht mogen meespelen bij het
woord op de vraag wie als eerste geholpen wordt, in elk
val niet het saldo op de bankrekening. We gaan uit van J
ke rechten voor een ieder al wijst de praktijk wel eerl
dat functie, macht en invloed kunnen helpen om een sr|
re behandeling te krijgen.
WIÈ zegt dat handel in organen afschuwelijk is, heeft
gelijk. Maar diegene dient tegelijkertijd te beseffen dat
handel een consequentie is van het commerciële denker
onze samenleving langzamerhand in al haar vezels behë
Of iets slaagt en winst oplevert is bijna een morele wal
geworden en in elk geval voor velen een geldig motief I
bijna alle mogelijke handelingen. We zien dat niet alle#
de gezondheidszorg.
Een samenleving waarin alles voor winst verkocht w!
houdt uitverkoop van voorwaarden voor een humanitaire
menleving. Er ontstaat dan een elite die kan kopen waf
geerlijk is en een grote groep zwakkeren die slechts kan
leveren wat die elite belieft, maar die zelf nooit bij\[
beeld gezondheid kan kopen. Juist vanwege de opzij
schoven belangen van degenen die om geld hun gezoncf
te koop aanbieden, vraagt onze samenleving om een vei
op handel in menselijke organen. i'
LONDEN De Angli
caanse Kerk in Engeland
zou zich niet langer
moeten onderwerpen aan
de controle van het parle
ment, vindt bisschop Co
lin Buchanan.
Een dag nadat het Britse La
gerhuis een stokje stak voor
de mogelijkheid om geschei
den mannen tot priester te
wijden, sprak de oud-hulpbis-
schop van Aston van een
„vernedering" van de Engelse
staatskerk, „die in de greep is
van een niet-christelijk parle
ment".
In het dagblad The Times
doet Buchanan zijn collega's
de suggestie het verworpen
besluit gewoon -uit te voeren.
Dat is volgens hem veel beter
dan het voorstel opnieuw in
te dienen en hopen dat er
meer parlementsleden aanwe
zig zijn om hun stem uit te
brengen. Het synodebesluit
werd dinsdag met 51 tegen 45
stemmen afgewezen, terwijl
het Lagerhuis in totaal 650 le
den telt.
Het Britse parlement heeft
geen enkele „morele of theo
logische basis om de Kerk van
Engeland te regeren", aldus
Buchanan. De meeste parle
mentsleden zien volgens hem
ook niet in waarom ze toe
zicht moeten houden op de
kerk en blijven daarom bij
stemmingen massaal weg.
Buchanan wees erop dat de
staatskerk al eerder een be
sluit van het parlement heeft
genegeerd. In 1929 publiceer
de de synode tegen de wil van
het parlement een nieuwe
versie van het „Book of com
mon prayer".
Buchanan trad twee maanden
geleden af als hulpbisschop
van Aston, nadat was geble
ken dat een bezoek van aarts
bisschop Desmond Tutu aan
Birmingham een schadepost
van 700.000 gulden had opge
leverd. De hulpbisschop-,
vooraanstaand vertegenwoor
diger van de evangelische
vleugel binnen de Anglicaan
se Kerk, was voorzitter van
het interkerkelijk comité dat
het bezoek organiseerde.
Sovjet-Baptisten bitter
over gebrek aan
regeringssteun
MOSKOU De Baptisten in
de Sovjetunie zijn „verbit
terd" over het gebrek aan me
dewerking van de regering.
„Ondanks de glasnost en on
danks onze herhaalde verzoe
ken komt de regering haar
toezeggingen niet na," aldus
secretaris ir. Aleksei Bytsjkov
van de Sovjet-Baptistenunie.
Al vijftien jaar pleit de Bap
tistenunie voor een eigen
kantoor in Moskou. De unie
telt ruim een half miljoen le
den. Alle administratieve be
zigheden worden nu verricht
in de zaaltjes rond de enige
Baptistenkerk in de Sovjet
hoofdstad. Ook zouden de
Baptisten graag een eigen se
minarie in het nieuwe ge
bouw willen onderbrengen.
„Telkens krijgen we weer te
horen dat ons verzoek zich 'in
een stadium van positieve
overwegingen' bevindt. Dat is
mooi, maar wanneer komt er
eens een einde aan dat stadi
um,"
Zonnig
DE BILT (KNMI) Het ho-
gedrukgebied waarvan het
centum boven ons land ligt
verplaatst zich heel langzaam
iets in oostelijke richting. Dit1
betekent voor morgen ook
weer een zonnige dag ondanks
dat er wat sluierbewolking
aanwezig is op grotere hoogte.
De temperatuur komende
nacht komt in de buurt van de
12 graden te liggen. Overdag
stijgt het kwik aan de kust tot
een graad of 26, in het binnen
land wordt het warmer en
kunnen tropische waarden
van 30 graden gehaald wor
den. De wind waait uit het
oosten en is matig, kracht 3.
Zaterdag wordt ook een war
me dag maar dan nadert een
onweersstoring uit Frankrijk,
die behalve voor een bui en
bliksem ook voor wat koeler
weer na het weekeinde zorgt.
se Zee omstreeks 30 graden,
binnenland temperatuur oplope
plaatselijk in de buurt var J
Zwitserland: zonnig. Moi
loop van de dag kans i
Middagtemper'atuur in de da
lage gebieden rond 30 graden.
Oostenrijk: alleen in het ooste
nog een enkele bui, later
Middagtemperatuur oplopend,
rond 25 tot ongeveer 30 gradei.'
Italië: zonnig met een middagtl
ratuur oplopend van rond 30 g|
tot ongeveer 35 graden.
Joegoslavië: naar het oosten wet
kende buien. Vanaf vandaag 4
Middagtemperatuur rond 25 0
oplopend tot omstreeks 30 graf
Griekenland: eerst nog in hetp
bewolking, elders
27 tot 28 g
i de 1
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, geldig tot en met
morgen.
Noorwegen, eerst veel bewolking,
maar geleidelijk wat opklaringen en
al en toe zon Middagtemperatuur
langs de westkust van 15 tot 20 gra
den In het zuiden rond Oslo onge
veer 24 graden.
Zweden: in het noorden eerst nog be
wolking, later opklaringen. In het
zuiden zonnig. Middagtemperatuur
van 16 graden in het noorden, tot 22
in het zuiden. Morgen iets hogere
temperaturen.
Denemarken: eerst nog wolkenvel
den, later meer zon. Middagtempera
tuur van 20 tot 24 graden.
Ierland: perioden met zon, maar na
vandaag regen- en onweersbuien.
Middagtemperatuur 21 tot 23 graden.
Wales. Engeland en Schotland: zon
nig In de loop vari de dag van het
zuiden uit regen- en onweersbuien.
Middagtemperatuur van 20 graden in
het noorden, tot plaatselijk 30 in het
zuidoosten.
België en Luxemburg: eerst zonnig,
maar later vanuit het zuiden regen
en onweersbuien. Middagtempera
tuur rond 28 graden.
Bondsrepubliek Duitsland: wolken
velden. Zonnig en morgen in het
westen kans op een bui.
Frankrijk: zonnig. Morgen in het
westen kans op een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur langs
de Atlantische kust van 24 tot 29 gra
den, aan de Middellandse Zee rond
30 graden. In het binnenland om
streeks 30 graden, morgen oplopend
tot hier en daar 35 graden.
Spanje en Portugal: zonnig, maar
langs de westkust bewolking waarin
buien kunnen ontstaan die noord
waarts gaan bewegen. Middagtempe
ratuur langs de Atlantische kust van
25 tot 27 graden. Aan de Middelland-
Kopenhagen
Stort uw bijdrage op
postgiro 50500 of
bankgiro 70.70.70.929
Nederlandse Stichting voor
Leprabestrijding/Amsterdam
Wibautstraat 135,1097 DN
Amsterdam. Tel. 020 - 93 89 73
maatschappelijke en politieke
vraagstukken. „Men heeft
hier iets meer oog voor de
werkelijkheid gekregen", al
dus van Butselaar. Opmerke
lijk vindt hij verder dat scher
pe passages uit de concept
verklaring over de Wereld
raad van Kerken en de
Rooms-Katholieke Kerk in de
definitieve versie zijn ver
dwenen.
Grote moeite heeft Van But
selaar met al die deelnemers,
veelal van Amerikaanse af
komst, die „lyrisch" kunnen
doen over 2000, het jaar waar
in de hele wereld met het
Evangelie bereikt moet zijn.
Het „ongebreidelde optimis
me" van deze christenen staat
hem tegen. „Zo van: die klus
klaren we wel even, als we
maar een goed plan hebben."
Hans Keijzer, als secretaris
van de Evangelische Zen
dingsalliantie een van de on
geveer veertig Nederlanders
in Manila, vindt het geen en
kel bezwaar als christenen bij
hun zending de „methoden
van de wereld" gebruiken.
„De hele wereld zit vol plan
ning", zegt hij, wijzend op het
bedrijfsleven en de overheid.
„Dus waarom zouden christe
nen het Evangelie niet op een
moderne wijze brengen?"
Hij geeft toe dat het jaar 2000
wel eens wat teveel „als ma
gisch getal boven deze confe
rentie hangt".
Otto de Bruijne, secretaris
van een internationale vere
niging van evangelische hulp
organisaties (IRDA), heeft de
indruk dat de evangelische
beweging steeds kritischer zal
wordep over deze „kwantita
tieve methode" met al haar
cijfers en statistieken. Volgens
hem hebben de deelnemers in
Manila meer oog gekregen
voor de houding van christe
nen tegenover de schulden
problematiek en vraagstuk
ken betreffende ecologie^
drugs, mensenrechten en
abortus.
Kunstwerk in koepel
De Italiaanse kunstenaar Salvatori Bruno werkt in Colum
bus, in de Amerikaanse staat Ohio, aan een enorme af
beelding van Maria Boodschap in glas. Hij brengt het
kunstwerk aan in de koepel van de Grieks Orthodoxe Kerk
van Columbus. Bruno verwerkt zo'n vijfhonderdnegentig
kilo glas in het kunstwerk dat een oppervlakte heeft van
ruim 22 vierkante meter.
Op de foto: De kunstenaar, staande op een steiger, bezig
met het aanbrengen van de laatste stukken glas.
MANILA Evangelische
christenen hebben zich in
het verleden soms onwe
tend, arrogant en zelfs
vijandig gedragen tegen
over mensen met een an
der geloof. In het slotdo
cument van het congres
van het Lausannecomité
voor wereldzending te
Manila wordt daarover
berouw getoond.
De 4000 deelnemers stemmen
vandaag, op de laatste dag
van het tiendaagse congres,
stemmen ?over het „Manila-
manifest". Daarin wordt nog
eens heel duidelijk gezegd dat
er buiten Jezus geen andere
weg naar God bestaat.
„Op een vrij massieve wijze
wordt het unieke van Jezus
hier in Manila benadrukt",
zegt dr. Jan van Butselaar,
waarnemer namens de Neder
landse Zendingsraad (NZR).
Hij was ook aanwezig op het
zendingscongres van de We
reldraad van Kerken, eind
mei in San Antonio, waar de
dialoog met andere godsdien
sten werd aangeprezen en
„geen dogmatische uitspra
ken" werden gedaan over de
„uniciteit van Jezus".
Van Butselaar is desalniette
min wel te spreken over de
slotverklaring, waarin voor
het eerst wordt toegegeven
dat de dialoog met andere
godsdiensten deel van het
werk van zending en evange
lisatie is. Evangelische chris
tenen hebben volgens hem
hun grote angst voor het ge
sprek met andersgelovigen
een beetje kunnen temperen.
Hoopvol, aldus de algemeen
secretaris van de NZR.
Hij is ook positief over de
groeiende aandacht van evan
gelische christenen voor de
armen in de wereld („niet al
leen medelijden") en de toe
nemende betrokkenheid bij