PAUL WITTEMAN houdt het op de VARA 1 II O c Ie Stress vergalt menige vakantie ZATERDAG 15 JULI 1989 PAGINA 2 „TV-10 heeft een goede ploeg bij elkaar gekregen, maar niet de beste". FOTO: BERT JIPPES Paul Witteman blijft bij de VARA. Marcel van Dam gaf de doorslag. Witteman weerstond de lokroep van 'de ontzettend aardige' Joop van den Ende, want de relatie met Van Dam gaat dieper. Paul Witteman op zijn praatstoel op een terras in Hilversum. Verslaafd aan hardlopen. En gek van Bach. klassieke muziek. Zijn mooiste stuk? Das Musikalisches Opfer. Dat heb ik op cassette en draai ik vaak in de auto". Tomeloos De fuga's in het meesterwerk van Bach buitelen over elkaar als golven in de branding. Paul Witteman is niet minder tomeloos. Een tempobeul die voortden- dert op het eindeloze ritme van de basso continuo. Een tenger maar pezig figuur, waarvan elk grammetje overgewicht is afgelopen. Een wit T-shirt boven een spijkerbroek. Een geducht nagelbijter. Een krachtige kin onder een gebruind ge zicht vol groeven. Binnen drie jaar heeft hij zich ontwikkeld tot een televisieper soonlijkheid van formaat. Een typisch VARA-gezicht ook. Benauwt hem dat niet? Witteman neemt een aanloop. Hij con stateert dat ook in niet-VAR A-kringen vrij positief wordt gereageerd op het nieuwe imago van de actualiteitenru briek. Bij de VARA heerste een soort clubgevoel; het is de VARA. dus dan zeg je dit of dat. Nu is onder aanvoering van Marcel van Dam een veel vriendelijker beeld ontstaan. De uitstraling van een gastvrije nieuwsrubriek. Dan het ant woord op de vraag: „Dit VARA-gezicht is een ander dan het traditionele VARA- gezicht. Als ik al een VARA-gezicht heb. dan is dat toch een veel neutraler ge zicht. Zou ik een uitgesproken VARA- gezicht hebben, dan zou ik toch niet door de commerciële omroep benaderd zijn". Dat is waar. Hij is een gewild object. Waarom gaat hij niet naar Joop van den Ende die hem zo dolgraag in zijn ster rennet wil hebben? „Ik vind de VARA een prettige omroep, met andere dan puur commerciële doel stellingen. Dat vind ik een grotere uitda ging. Ik ben niet zo erg tegen commer ciële televisie, tenminste, zolang zij ons soort omroepen niet. verdrijft. Punt twee. Marcel heeft mij een kans gegeven. Voor hem zou het een klap in het ge zicht zijn als ik naar Van den Ende zou gaan. Van Dam ziet hem als grootste be dreiger van onze omroepen. En uitgere kend bij Van den Ende zou ik profiteren van wat ik bij de VARA heb opge bouwd. En punt drie: Ik voel me per soonlijk nogal verbonden met Marcel van Dam. Dus, mijn standpunt is - en dat heb ik ook tegen Joop van den Ende gezegd - dat ik bij de VARA blijf zolang Van Dam daar zit". Maar Van den Ende heeft gezegd dat Witteman zich bij TV-10 nog veel meer zou kunnen ontwikkelen. Enthousiast: „Dat is de kracht van hem en dat was ook de verleiding: dat hij op ongelooflijk Amerikaanse wijze de pre sentator als verreweg het belangrijkste onderdeel van het produkt ziet. Maar die benadering heeft ook nadelen. Het betekent dat overal voor wordt gezorgd. Bij Achter het Nieuws ben ik gewoon een van de redactieleden, die er toevallig uitspringt omdat hij ook nog presenteert. Bij Joop word je neergezet. Hij zorgt er voor dat alles zo gebeurt dat jij je op je gemak voelt. Ik heb het een keer meege maakt. Toen ik daar gast was. Je weet niet wat je ziet. Allemaal buitengewoon aantrekkelijk voor een presentator. Ik mag hem ook graag. Vind hem een leuke man. Vanuit zijn uitgangspunten werkt hij perfect". Om Marcel van Dam kan niemand heen. De man maakt vrienden, maar ook veel vijanden „Kijk, die man is voor deze functie ge knipt", spreekt Witteman letter voor let ter uit. „Hij is een overtuigd sociaal-de mocraat. Hij is een succesvol program mamaker. Hij is politicus ten voeten uit. En hij is ook een gewone jongen. Niet zo'n Wallis de Vries van de AVRO", be gint Paul Witteman direct bekakt te pra ten. Grinnikt. „Het heeft ons de grootste moeite gekost om Marcel uit een kleine idiote Japanse auto te krijgen". „Maar datzelfde gewone jongensachtige heeft ook nadelen. Hij kan keihard en zonder omwegen de waarheid vertellen tegen iemand die zich dan het lazarus schrikt". Imitëert mompelend zijn baas: „Het is hier een zootje hè. Dat moet als de sodemieter veranderen, anders gaan wij naar de kloteDie sfeer heeft hij om zich heen". De VARA is binnen drie jaar uit het moeras getild door hem? „Ja, en met veel minder verzet van het personeel dan ik altijd had verwacht. Hij heeft een zekere onbehouwen manier van optreden. Dat vind ik erg charmant. Ik houd met van die gladde types". Drie jaar geleden maakte Paul Witteman de overstap van de radio naar de televi sie. De keus van Marcel van Dam stuitte op veel verzet van de redactie van Ach ter het Nieuws. Een verkeerde beslissing. HILVERSUM - Voor leuke din gen maakt hij tijd. Achter in zijn auto slingert zijn sporttas. Loop schoenen en een handdoek. Drie keer per week loopt hij vijftien ki lometer hard. Meestal in de duinen bij Haarlem, zijn woonplaats. Vijf keer per jaar een halve marathon. Hardlopen relativeert de jacht op nieuws. „Ik probeer mijn gezin - vrouw en drie kinderen - met te verwaarlozen. Echt lukken doet dat niet". De eindredacteur en presentator van Achter het Nieuws is een meer dan ver dienstelijk pianospeler. Hij komt uit een muzikaal nest. „Muzikaliteit is een van de dingen waarvan ik zeker weet dat je die van huis uit meekrijgt. Ik kan hele maal alles vergeten wanneer ik een mooi stuk muziek hoor". Zijn moeder was een begaafd pianiste, zijn vader minister van binnenlandse zaken voor de KVP in het eerste kabinet-Beel na de oorlog. Een ka tholiek milieu. „Het pianospelen van mijn moeder vond ik veel belangrijker dan de maat schappelijke status van mijn vader. De muziek heeft een veel grotere invloed ge had. Mijn vader was niet veel thuis. Daar werd ook nooit over politiek ge sproken". Hij praat bijna verontschuldi gend wanneer zijn eigen maatschappelij ke ontwikkeling ter sprake komt. Een jongen uit een behoudend milieu, die zijn journalistieke carrière begon bij het katholieke dagblad De Tijd. Een tijdje Elseviers Magazine. „Ik heb het allemaal zelf moeten ontdekken. Daar heb ik vrij lang over moeten doen, helaas. Pas bij Elsevier kwam ik erachter dat mijn voorkeur bij de linkse politiek lag". Zoekend naar een genuanceerde weerga ve: „Ik voel mij op de meeste punten so ciaal-democraat. Ben ook een fan van Wim Kok. Een heel prettige man. Oh nee, ik ben het niet eens met die mensen die Kok vinden tegenvallen. Kok heeft weinig praatjes. Hij heeft een vrij goed gevoel voor wat leeft bij de gewone men sen. Ik vind hem wel een beetje saai. Ik zou niet met. hem op vakantie gaan, denk ik. Deif Uyl was interessanter. Maar Kok kan grote groepen mensen aanspreken". Bach Marcel van Dam, TV-10, de succesfor mule van Achter het Nieuws en Witte man als het nieuwe gezicht van de VARA zijn al breeduit over de tong ge gaan. wanneer op het terras van bistro Robert in de bossen van Hilversum een glas melk en een 'broodje gezond' op ta fel komen. Het stokbrood van maitre Robert blijkt taaie kost. Paul Witteman worstelt zich door een stronkje andijvie. De muziek brengt redding. „Ben gek van Bach", herkauwt hij nauwelijks ver staanbaar. „Ik speel uitsluitend Bach. Waarom? Ja, ik heb het idee - maar dan word ik misschien iets te roman tisch - dat zijn muziek het dichtst bij God staat. Bij wijze van spreken dan. Bij alle uitingsvormen van wat de mens verheft boven dieren behoort hoe dan ook de kunst. En van de kunst is dat de muziek". Heeft hij nog zoiets als een godsgeloof? „Nee, dat denk ik niet. En katholiek ben ik absoluut niet meer. Maar ik heb altijd nog vaag het idee dat er met mensen iets geheimzinnigs aan de hand is, wat met andere schepselen niet zo is. Maar zoals bijna niemand kan ik mij daar iets be vattelijks bij voorstellen. Als ik dat ge voel heb. dan is dat heel vaak bij muzi kale ervaringen. Iemand als Bach is zo geniaal. Dat kan haast niet voortkomen uit een toevallige samenloop van om standigheden". „Bach blijft. Door alle modes heen brengt hij ontroering teweeg bij mensen. Anderhalf uur per dag, van Haarlem naar Hilversum en terug, luister ik naar DEN HAAG - Enkele keren per jaar moet dc ANWB-alarmcentrale mensen te hulp komen die tijdens de vakantie door psychische problemen in de knel zijn gekomen. De alarmcentrale wordt echter pas dan ingeschakeld als het echt helemaal mis is en de vakantiegangers niet op eigen kracht naar huis kunnen. Dat er veel meer mensen met stress te kampen hebben in hun vakantie, staat voor de ANWB als een paal boven wa ter. Als mogelijke oorzaak noemt G. van Weijen, chef van de alarmcentrale, een slechte voorbereiding op de vakantie. „Vaak gaat het als volgt: snel de spullen in de auto, rijden en het feest kan begin nen". Maar zo simpel is het niet. Van Weijen adviseert vakantiegangers in elk geval goed uit te rusten alvorens de tocht over de grens te beginnen. En, om nodeloze verrassingen te voorkomen, vooraf het een en ander te lezen over de plaats van bestemming. „Vakantie is een gevaar voor het huwe lijk", stelde een voorganger van Van Weijen eens. Maar niet alleen voor een huwelijk, meent drs. A. van Egmond, docent psychologie aan de hogeschool voor toerisme in Breda, ook vriend schappen kunnen erop stuklopen. Want de vakantie is bij uitstek een periode waarin grote spanningen kunnen ont staan. Enerzijds doordat de vertrouwde omgeving wordt verlaten en menige rei ziger het onbekende vreest. Maar ook doordat echtgenoten, vrienden en vrien dinnen, die door het jaar prima met el kaar overweg kunnen, opeens hele dagen op eikaars lip zitten. Dat kan leiden tot irritaties en knallende ruzies. Menige hu welijksreis is daardoor in het water ge vallen, menige vriendschap beëindigd. „Bij vakantie denken mensen aan ont spanning, aan recreatie. Maar dat de va kantie dat ook biedt is niet zo vanzelf sprekend. Ruzie is zeker geen uitzonde ring tijdens de vakantie", meent Van Eg- mond. die overigens graag een lans breekt voor de jaarlijkse uittocht. „Va kantie hoort erbij anno 1989, net als iets leuks doen tijdens het weekeinde. De ontspanning die vakantie toch kan bie den, de sociale contacten die opgedaan worden, of het lekker sportief bezig zijn: het zijn dingen die het dagelijkse leven niet altijd biedt". Wat niet wegneemt dat alle enthousiaste vakantieverhalen die straks weer losko men misschien met een korreltje zout genomen mogen worden. Hooguit wordt een klacht vernomen over een file, regen of diefstal, maar andere wanklanken be geleiden zelden de vakantiefoto's. De mensen geven nu eenmaal niet graag toe dat het verblijf in verre oorden wat is te gengevallen of ronduit rampzalig was. „Een vakantie kost veel en dan is het moeilijk te verkopen dat je een slechte vakantie hebt gehad", zegt psycholoog dr. J. Snel van de Universiteit van Am sterdam. Voor een deel heeft de vakantieganger het zelf in de hand of een vakantie goed verloopt. Snel: „Het is zaak een vakantie uit te zoeken die bij je aard past. Als je daarin slaagt, heb je een plezierige va kantie. En ook moet je vooraf goed in formeren waar je terecht komt, zodat de kans om in ongewenste situaties verzeild te raken zo klein mogelijk wordt". Voor een workaholic heeft hij het vol gende advies: „Workaholics zijn altijd heel druk bezig. Tijdens de vakantie zijn ze opeens gedwongen een tijdje niets te doen. Die omschakeling kan problemen opleveren. Temeer omdat veel van die werkverslaafden vlak voor de vakantie nog even allerlei zaken willen afhande len. Dat moeten ze nou net niet doen. Ze moeten al voor de vakantie een beet je gas terugnemen. Want anders is de overgang van drukte naar rust funest voor het welbevinden". Een andere tip: „Er kunnen ook span ningen ontstaan doordat iedereen andere ideeën heeft over vakantie. Gun elkaar tijdens de vakantie de vrijheid en maak niet te veel afspraken". Voor mensen die de keus hebben, is het van groot belang te bedenken met wie zij op vakantie gaan. „Zeker tijdens ex treme omstandigheden moet je goed op elkaar afgestemd zijn". Afgezien van genoemde oorzaken is moeilijk aan te geven wat verder de kans op stress vergroot. Het hangt voor een groot deel van de vakantieganger zelf af. Genieten van pionieren, nieuwe dingen ontdekken, is bijvoorbeeld slechts weg- vond zij unaniem. Nu werkt Wittema binnen een team van medewerkers da een soort vriendenclubje vormt. Succe verbroedert. „Misschien is het ook wt niet goed voor mij dat ik centraal kon te staan", zegt Witteman. „Ik werk bin nen een club van mensen die heel kri tisch tegen mij aankijkt. Ik hoef mi niets te verbeelden". Wat hem wel mild stemt: de functie va presentator is flink opgewaardeerd. Ee presentator was, zeker bij de VARA niets meer of minder dan een gewon werknemer. Nu is een goede presentato van nieuwsprogramma's evenveel waari als een goede quizmaster. Voor bepaald omroepen is die functie nog meer waarc Televisie is een 'one person medium kijkers willen graag dat een persoon d boodschap overbrengt. Bij vp kant ie denken mensen aan ontspanning, aan recreatie. Maar dat de vakantie dat ook biedt is niet zo vanzelfsprekend. Ruzie is zeker geen uitzondering tijdens de vakantie. FOTO: SP gelegd voor mensen met een groot zelf vertrouwen, meent Van Egmond, want die kunnen tegenslagen verwerken. „Die mensen hebben het gevoel dat de hele wereld voor hen openstaat. Die wereld is geen bedreiging. Is iemand daarentegen al gestressed voor het vertrek, dan kan dat pionieren gevaarlijk zijn. Want mis je de controle hier, dan gaat het daar ook mis. Ben je overspannen dan heb je het gevoel dat de dingen je uit de han den glippen. Nieuwe omstandigheden vergroten dat risico". Om risico's te voorkomen is het zaak je zelf te kennen, stelt Van Egmond. „En daar zit meteen het probleem. Je moet weten hoe je op tegenslag reageert. Kui je niet tegen het ongewisse, dan moet ji zorgen dat je alles voor elkaar hebt: he materiaal moet goed in orde zijn, df route moet uitgestippeld zijn en het ho tel besproken. Wie het echter leuk vind te improviseren, hoeft zich daar mindet zorgen over te maken". Het moment „Inmiddels voel ik mij voor die earner wel zo", reageert hij. Dat komt door d combinatie van eindredacteur en presen tator. Als tijdens de uitzendingen iets ge beurt, ben ik degene die de beslissingei neemt. Daarom voel ik mij zeker. Het i mijn verantwoordelijkheid vanaf he moment dat de camera gaat draaien" Kort geleden presenteerde hij viermaa Het Moment, een programma waari mensen praatten over het moment da hun leven veranderde. Kijkers zagen eei ontspannen presentator. Ontwapenen! zelfs. Hij lachte veel meer. „Ja, de onderwerpen leenden zich daar voor. Bij Achter het Nieuws zitten zei den onderwerpen waar je om kunt la chen. Feit is dat ik mij op mijn ge ma voel wanneer ik een aardig iemand in terview. En ja, het presenteren van teks tjes - al zijn ze maar acht regels - waar in het onderwerp moet worden neerge zet, zo van bam, dat is eigenlijk moeilij ker dan een leuk gesprek voeren. Wat i wel merkte was dat veel mensen eraa moesten wennen. Wat krijgen wij nu Gaat Paul Witteman opeens lachen". Nog ambities als showmaster? „Nee, nee, nee. Daar word ik heel ze nuwachtig van. Dat kan ik helemaa niet. Ik doe wel eens een programmi waarin een klein stukje show zit. Daa word ik direct heel nerveus van". Gee( show, wel informatie. Na de zomë wordt Witteman mede-presentator vai het zondagmiddagprogramma Het Cap tool. Vrees TV-10 overschaduwt ook het terras vai Robert. De omroepen zijn wakker ge schrokken. De actualiteitenrubrieker van NCRV, VARA, KRO en vermoede lijk de AVRO gaan nauw samenwerken Vanaf 1 oktober zenden zij elke avonc uit, om tien uur. Het is even aftasteri Vooral de NCRV heeft koud-watervrees Samenwerken met 'die rooie honden' van de VARA kan de achterban doer steigeren. De NCRV vreest overloo[ naar de EO. Meer nog dan TV-10 vreesi Witteman het informatieve programmi NOS-Laat, élke avond op Nederland 3 ook om tien uur. „Niet dat zij beteri programma's maken, wel omdat NOSi Laat dezelfde mensen zal uitnodiger voor commentaar". Het wordt spitsuur om tien uur 's a! vonds, het tijdstip waarop ook Joop vat den Ende een informatief programma d< ether in denkt te sturen. „Het wordt vis sen in een te kleine vijver". De zuig kracht van TV-10 op nieuwsmensen Paul Witteman wel meegevallen. De op merkelijkste transfer vond hij de over gang van Feike Salverda, volgens hen een van de beste journalisten van derland, ex-VPRO, ex-VARA en ex Nederland. „Oh ja, TV-10 heeft een dige ploeg bij elkaar gekregen, maar de beste". ED VAN CeidócSouAcmt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 24