„Schandalen predikers
verduisteren evangelie
Voer voor vermoeide christenen
kerk
wereld
Paus vraagt gratie
voor Cubaanse
militairen
£eidóc(3ouAcmt
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
QeidóaQowuvnt
WOENSDAG 12 JULI 1989 PAGINA 2
Kerk heeft ziele- en schapeherders in dienst
KIEL De Evangelisch Lutherse Kerk van Sleeswijk-Hol-
stein heeft niet alleen zieleherders in dienst, maar ook schaap
herders. De diakonie heeft een project waarbij mentaal gehan
dicapten helpen bij het hoeden van de zevenhonderd schapen
die de diakoriie in bezit heeft. Het schapenprojekt wordt geleid
door twee schaapherders; hun gehandicapte hulpen komen van
sociale werkplaatsen uit de omgeving.
De schapen hebben een positief effect op de weide waarop ze
grazen: zonnedauw, dopheide en veenmos verschijnen weer.
Ook hebben zich meer broedvogels gevestigd op de betreffende
terreinen.
Predikantenbond helpt gevluchte Roemeense predikanten
LEIDSCHENDAM De Bond van Nederlandse Predikanten
wil hulp bieden aan in Hongarije verblijvende Roemeense
ambtsbroeders en hun gezinnen. De Bond, waarbij ongeveer
drieduizend predikanten uit grote en kleine kerken zijn aange
sloten, heeft daarvoor financiële steun gevraagd van de leden.
De Bond zelf stelt een bedrag van twintigduizend gulden ter
beschikking. Dr. Elemer Kocsis, bisschop van de Hongaarse
Hervormde Kerk en tevens haar synodevoorzitter had om dit
bedrag gevraagd. Hij hoopt hiermee vijfentwintig gevluchte
Roemeense predikanten te kunnen voorzien van huisraad, boe
ken en dergelijke. De middelen van de Hongaarse Hervormde
Kerk zijn niet toereikend om zelfs maar de gevluchte Roe
meense predikanten van het nodige te voorzien.
Misbruik van het
woord is ontucht van
de geest
Braziliaanse
theologen doen
felle aanval op
beleid Vaticaan
ROME Meer dan hon
derd theologen uit Brazi
lië hebben een felle aan
val gedaan op het beleid
van het Vaticaan ten aan
zien van de Braziliaanse
RK kerk. Volgens de
theologen lijkt het Vati
caan erop uit te zijn de
verdedigers van de ar
men te straffen.
Het Italiaanse katholieke blad
„II regno" heeft een brief
„aan de christenen en de ge
meenschap" gepubliceerd die
is ondertekend door de 120
deelnemers aan de vijfde al
gemene vergadering van de
Braziliaanse theologenvereni-
ging.
Volgens de theologen is het
Braziliaanse volk ontmoedigd,
want „het begrijpt net zo min
als wij de maatregelen die zijn
genomen tegen sommige van
onze bisschoppen die de ar
men verdedigen". Zo hebben
de Brazilianen bij voorbeeld
de indruk dat het Vaticaan
het werk van Dom Helder
Camara, „de broeder' van de
armen", teniet wil doen, aldus
de theologen.
Verder heeft het Vaticaan
zonder enig respect te tonen
voor aartsbisschop Paulo Eva-
risto Arns het aartsbisdom
Sao Paulo in vijf bisdommen
opgedeeld. De theologen ver
bazen zich er ook over dat de
leiding van de RK Kerk bis
schoppen benoemt zonder de
plaatselijke kerk te raadple
gen.
De theologen menen dat het
beleid van het Vaticaan „niet
alleen het vertrouwen van
het volk in onze bisschoppen
heeft verzwakt, maar dat ook
de broederschap tussen de bis
schoppen onderling in gevaar
wordt gebracht". Zij menen
dat het huidige beleid van het
Vaticaan ingaat tegen de geest
van het Tweede Vaticaans
Concilie.
De theologen herinneren er
tenslotte aan dat paus Johan
nes Paulus II zelf heeft ge
zegd dat „de bevrijdingstheo
logie (de keuze van de Brazili
aanse kerk voor de armsten)
niet alleen juist is, maar ook
nuttig en noodzakelijk is".
Onderzoek proces
tegen Mindszenty
BUDAPEST De Hongaarse
regering heeft het openbaar
ministerie opdracht gegeven
de gang van zaken tijdens het
proces tegen kardinaal Jozsef
Mindszenty te onderzoeken.
Het proces tegen Mindszenty,
die in 1949 wegens „spionage
tegen de staat" tot levenslan
ge gevangenisstraf werd ver
oordeeld, zal als een „afzon
derlijke zaak" worden behan
deld. De Hongaarse regering
onderzoekt op dit moment
alle politieke processen tussen
1945 en 1962.
De kerk vindt de „onrecht
vaardige" veroordeling van
Mindszenty nog altijd een
„pijnlijke wond van de katho
lieke kerk in Hongarije en het
hele Hongaarse volk", aldus
een verklaring. De rehabilita
tie van Mindszenty zou de ge
loofwaardigheid van het stre
ven naar hervormingen van
de Hongaarse regering ver
sterken en tegelijk de vrede
in het land bevorderen, aldus
kardipaal Paskai.
Mindszenty werd in 1945 be
noemd tot aartsbisschop van
Esztergom en daarmee tot pri
maat van de Hongaarse RK
Kerk. Na zijn veroordeling in
februari 1949 zat hij gevan
gen, tot hij tijdens de Hon
gaarse opstand in 1956 werd
bevrijd. Toen de opstand
werd onderdrukt, vluchtte hij
naar de Amerikaanse ambas
sade in Budapest, waar hij
asiel kreeg.
Na een overeenkomst tussen
het Vaticaan en de Hongaarse
regering verliet Mindszenty
in 1971 de ambassade en ver
trok naar Rome. Drie jaar la
ter onthief paus Paulus VI de
kardinaal zeer tegen diens zin
van zijn functie van aartsbis
schop. In 1975 overleed
Mindszenty op 83-jarige leef
tijd in Wenen
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Rumpt H. van Winger
den, leraar godsdienstonderwijs, wo
nende te Barneveld. Aangenomen
naar Biezelinge-Eversdljk mw.M.A.
Los, kandidaat te Utrecht. Bedankt
voor Harskamp A. Vlietstra )r. te Me
lissant.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Klundert H. Peet, kand.
te Apeldoorn: naar Nieuw-Buinen
drs E.G.H Laseur, kand. te Bruten;
naar Zeist H. Westerhout te Goede
reede.
LAUSANNECOMITE BIJEEN IN MANILA
MANILA Voorzitter
Leighton Ford van het
Lausannecomité voor we
reldevangelisatie heeft de
deelnemers aan het twee
de internationale congres
van het comité in Manila
opgeroepen zich verre te
houden van schandalen.
Ford sprak bij de opening van
de zendingsconferentie met
als motto: „Verkondig Chris
tus tot Hij komt" Ruim 4.000
mensen uit 190 landen nemen
er aan deel; veertig van hen
komen uit Nederland.
De deelnemers bezinnen zich
de komende tien dagen op
evangelisatiestrategieën om
voor 2000 het evangelie aan
alle mensen op de wereld be
kend te maken.
Ford wees erop dat de evan
gelisatie wordt geplaagd door
het „schandaal van bepaalde
christelijke leiders wier ge
drag het evangelie heeft ver
duisterd". Vroeger, aldus
Ford, stonden we nog niet zo
onder de invloed van een ge
rieflijk leven en een weelderi
ge behuizing die soms diepe
wonden hebben geslagen in
onze bereidheid om ons opof
feringen te getroosten voor
het evangelie en de ontwik
keling van de mens. „Nu wor
den we daarmee geconfron
teerd en met vele andere uit
dagingen", aldus Ford. Hij
noemde geen namen, maar
kennelijk doelde hij met het
woord „schandelen" op de te
levisiepredikanten Jimmy
Swaggart en Jimmy Bakker,
die de afgelopen jaren in een
seksschandaal verwikkeld
zijn geraakt.
Het Lausannecomité, dat is
opgericht door de Amerikaan
se evangelist Billy Graham en
in 1974 voor het eerst een
evangelisatie-congres hield (in
het Zwitserse Lausanne) ver
enigt vooral evangelische
christenen,
De leiding van de Rooms-Ka-
tholieke Kerk op de Filipij-
nen heeft een uitnodiging om
de opening van het congres
bij te wonen afgeslagen. Naar
schatting 85 procent van de
Filipijnen is rooms-katholiek.
Billy Graham was uitgeno
digd om aanstaande zaterdag
in Manila een toespraak te
houden, maar hij* heeft te
kennen gegeven liever in
Londen een extra bijeen
komst aan zijn Britse evange
lisatie-tournee te plakken.
De bijeenkomst van het Lau-
sanne-comité is de „tegenhan
ger" van de Wereldzendings-
conferentie van de Wereld
raad van Kerk in San Anto
nio, Texas, eind mei gehou
den. Tegen de bedoeling in
worden beide bijeenkomsten
vlak na elkaar gehouden; de
Wereldzendingsconferentie
had vorig jaar al gehouden
zullen worden. Vertegen
woordigers van „Manila" wa
ren aanwezig bij de voorbe
reidingen van „San Antonio",
ook op de conferentie zelf wa
ren afgevaardigden van het
Lausannecomité. De confe
rentie in San Antonio stuurde
een brief naar het Lausanne
comité met daarin de oproep
om de volgende keer gelijktij
dig en op dezelfde plaats een
bijeenkomst te houden.
In Nederland bestaat sinds
vorig najaar een overleg tus
sen de „evangelicalen" van
het Lausannecomité en de
„ecumenicals" van de We
reldraad. Naar aanleiding van
de beide zendingsconferenties
zal komend najaar opnieuw
een bijeenkomst worden. Dr.
Jan van Butselaar. secretaris
van de Nederlandse Zen
dingsraad, was in San Anto
nio, Texas, en woont nu in
Manila de conferentie van het
Lausannecomité bij.
VATICAANSTAD
Paus Johannes Paulus II
heeft de Cubaanse autori
teiten gevraagd gratie te
verlenen aan generaal
Arnaldo Ochoa en de drie
andere hoge militairen
die vorige week wegens
drugshandel en „hoog
verraad" ter dood werden
veroordeeld.
De woordvoerder van het Va
ticaan, Joaquin Navarro-
Valls. heeft bevestigd dat de
paus „om humanitaire rede
nen" via de apostolische pro
nuntius in Havana de autori
teiten heeft gevraagd de
doodvonnissen niet te vol
trekken.
Het Italiaanse katholieke
maandblad „Trenta Giorni"
schrijft op gezag van niet na
der omschreven bronnen in
het Vaticaan dat familieleden
van de vier militairen de paus
hebben gevraagd bij de auto-
■riteiten voor hen te pleiten.
„Het humanitaire gebaar
waar de paus op heeft aange
drongen, zal door Cubaanse
katholieken duidelijk op prijs
worden gesteld", aldus het
blad.
Het verzoek van de paus
komt in een periode waarin
de betrekkingen tussen de
communistische regering van
Cuba en het Vaticaan aan het
verbeteren zijn. Zo heeft de
Cubaanse regering er onlangs
mee ingestemd dat de RK
Kerk een nationale conferen
tie hield. Verder kwamen
twee hoge Vaticaanse functio
narissen, de voorzitter van de
pauselijke raad „Justitia et
Pax", kardinaal Roger Etche-
garay, en de voorzitter van de
pauselijke raad voor het pas
toraat in de gezondheidszorg,
aartsbisschop Fiorenzo Ange-
lini, naar het eiland.
De Cubaanse regering heeft
de paus bovendien eerder dit
jaar uitgenodigd voor een be
zoek aan het eiland.
Beeld van het tribunaal dat de vier ter dood veroordeelde.
De IKON heeft voor de
zomermaanden een aan
tal documentaires op sta
pel staan over landen
waar het christendom in
zijn vele vertakkingen
nog steeds een belangrij
ke rol speelt. De docu
mentaires zijn gemaakt in
opdracht van de BBC
door Charles Elliott, een
econoom en theoloog die
vele jaren in ontwikke
lingslanden heeft doorge
bracht.
Tegenover de lauwheid en
het gebrek aan interesse dat
zeer veel mensen in het Wes
ten aan de dag leggen voor
kerk en christendom, heeft
Elliott de grote betrokkenheid
willen laten zien waartoe het
christendom elders in de we
reld nog steeds inspireert.
Landen waar hij naar toe is
gegaan zijn Zuid-Korea, Bra
zilië, Polen, China, de Vere
nigde Staten en Ivoorkust.
Aan Westeuropese landen
heeft Elliott zich niet ge
waagd. Niet dat ook hier niet
vernieuwingtendensen aan
wezig zouden zijn, maar ze
zijn meestal marginaal en
hebben bij lange na niet die
kracht en invloed die hij el
ders heeft aangetroffen. En
het ging nu juist om de inspi
rerende kracht ervan. Wel zal
de IKON overigens na afloop
van de serie een deel wijden
aan ontwikkelingen in Neder
land.
De eerste documentaire die de
IKON op 27 juli (Ned. Ill,
20.30 - 21.15) uitzendt is ge
wijd aan Zuid-Korea, waar
Franse missionarissen twee
eeuwen geleden voet aan wal
zetten Honderd jaar geleden
kwamen daar Amerikaanse
zendelingen bij en nu is het
christendom in dit land een
factor geworden die niet meer
Het Zuidkoreaanse platteland. Een kerk is daar niet ongewoon.
te negeren valt. Daarin'zijn
twee lijnen te onderkennen.
Er is in de eerste plaats een
christendom, zich uitstrek
kend over meerdere denomi
naties, waarin geloof fungeert
als een middel om het hoger
op te brengen, en dan vooral
in materiële zin. Geloof heeft
een positieve uitwerking en
daarom laat een schoenfabri
kant een geestelijke die full
time bij hem in dienst is, elke
werkweek beginnen met een
kerkdienst. Een beetje Ameri
kaans getint christendom dus.
Dat het zo'n succes heeft
komt volgens dominee Paul
Cho die in Seoul het grootste
kerkgebouw ter wereld be
heert omdat wij „een evange
lie van zegeningen prediken".
Door een juiste houding aan
te nemen is het volgens hem
mogelijk zegeningen af te
smeken zoals gezondheid,
voorspoed enzovoort. Dit
christendom knoopt in feite
aan bij een oud Koreaans
volksgeloof, het shamanisme
dat voorspoed belooft als be
paalde rituele handelingen
worden verricht en een juiste
levenswijze wordt aangehou
den.
Daarmee contrasteert een an
der soort christendom dat het
opneemt voor mensen die uit
de boot vallen en eveneens
oude Koreaanse wortels blijkt
te hebben. De stormachtige
economische ontwikkeling is
in Zuid-Korea nogal ongelijk
verlopen. Materiële welvaart
concentreert zich vooral in de
stad, het platteland is vaak
achter gebleven en daar zijn
de meeste armen te vinden.
Het christendom dat daar
wortel schiet, spoort met het
in het Koreaanse volksgeloof
verankerde woede-gevoel,
„han" genaamd, dat zich van
Koreanen meester maakt als
ze onrechtvaardigheid en lij
den zien. Het leent zich heel
goed voor inpassing in het
christendom, omdat Christus
bij uitstek deze „han" kan uit
drukken.
Deze laatste vorm van chris
tendom krijgt bij ons traditie
getrouw de meeste aandacht.
Beide vormen communiceren
echter niet echt met elkaar.
Maker Charles Elliott heeft in
h'et algemeen vooral de posi
tieve kanten van het christen
dom willen benadrukken,
maar verontachtzaamt het
dubbelzinnige karakter van
deze positieve kracht toch
niet. Dat dubbelzinnige wordt
ook uitgedrukt in de Neder
landse titel van de documen
taires: Droom en daad.
Bij het zien ervan valt trou
wens een zeker déja-vu-ge-
voel niet helemaal te onder
drukken. Dat het christendom
in Derde Wereld-landen
meestal zeer vitaal is en daar
dus, zeker in de naaste toe
komst, ook zijn meeste aan
hangers vindt, is niet nieuw.
Door missie en zending wordt
het steevast als voorbeeld
voorgehouden voor vermoei
de christenen hier. Maar En
gelse kijkers waarvoor de
reeks toch in de eerste plaats
bedoeld is, kennen geen ver
zuilde omroep en missie en
zending spelen er geen rol die
vergelijkbaar is met die in
Nederland.
PAUL VAN VELTHOVEN
De uitzendingen hebben
steeds op donderdag om 20.30
uur plaats, Ned. Ill (27juli
Zuidkorea, 3 augustus, Brazi
lië, 10 augustus Polen, 17 au
gustus China, 24 augustus
Ivoorkust.)
Steuntje in de rug voor Poler
PRESIDENT George Bush heeft zijn Poolse gastheren ni
de financiële steun gegeven die ze hadden gehoopt te krijge
De situatie in het land is dramatisch. Polen zit economist
aan de grond en lijkt niet in staat zich op eigen kracht op
richten. Voor Walesa, de man om wie het de komende tijd i
Warschau draait, reden zijn gast aan tafel te waarschuwe
voor Chinese toestanden als de politieke veranderingen ni
worden begeleid door economische impulsen.
POLEN kampt met een buitenlandse schuldenlast van ron
39 miljard dollar, ofwel 80 miljard gulden en heeft vrijw
geen mogelijkheid daaraan iets te veranderen. De staatsb
drijven met hun verouderde produktiemethoden zijn niet i
staat tot export van enige omvang, daardoor ontbreekt h
aan financiële middelen om te investeren in vernieuwin
Die vicieuze cirkel moet worden doorbroken. Bovendien zij
er grote tekorten aan consumptiegoederen. Prijsverhoginge
hebben de afgelopen jaren steevast geleid tot onlusten.
A.AN deze ontreddering is de communistische partij bezwi
ken. De ingezette politieke hervormingen hebben de val
bond Solidariteit een macht en verantwoordelijkheid geg
ven die in tijden van hogere welvaart een gelukwens waai
zouden zijn. Maar in de huidige omstandigheden is deze ve
antwoordelijkheid beangstigend. Zonder uitzicht op verbet
ring van de welvaart dreigt het land opnieuw ten prooi 1
vallen aan wat het nu het slechtst kan gebruiken: nieuv
stakingen en onlusten. Alleen rustige ontwikkeling garai
deert het voortbestaan van de nu verworven relatieve pol
tieke vrijheden.
Het lag voor de hand dat Bush weliswaar de Polen ee
riem onder het hart wilde steken („Polen gaat nooit verl<
ren") maar tevens duidelijk heeft willen maken dat het Poo
se lot in Poolse handen ligt en daar moet blijven. Het Weste
moet voorzichtig laveren bij de huidige ontwikkelingen e
de hervormingen niet al te nadrukkelijk stimuleren. Voork<
men moet worden dat de conservatiever, in het Oostblok di
nu in de verdediging zijn tot wanhoopsdaden worden g<
bracht.
Wat landen als Polen en Hongarije waar Bush nu o
bezoek is dringend nodig hebben is een ontwikkelingspla
met zeer geleidelijke hervormingen die uitzicht bieden o
een verhoging vaq de levensstandaard op termijn. De vei
starde, centraal geleide economie vraagt om de ontwikkelin
van particulier initiatief met concurrentie en flexibilitei
Het Westen heeft daarbij ongetwijfeld verplichtingen. Di
bestaan niet in het opnieuw onbeperkt geld pompen in ecc
nomieën die daarop niet zijn ingesteld, maar in bijvoorbeel
handelsconcessies en het beschikbaar stellen van modern
technologie. Naar mate landen als Polen en Hongarije vorde
ringen maken op de moeilijke weg naar hervormingen, ka
die hulp groeien.
VAN essentieel belang is hierbij de ontwikkeling in h<
grootste land van het Oostblok, de Sovjetunie zelf. De vooi
stellen tot wapenvermindering die Gorbatsjov de laatste tij
rondstrooit zijn niet bedoeld als zoethoudertjes voor het We
ten, ze worden gedaan uit dezelfde bittere noodzaak waa:
mee Polen en Hongarije om hulp vragen. De Oosteurope^(
economie is een vastgelopen machine. Zonder smeerolie d
het Westen komt die niet meer op gang. Juist vanwege c
noodzaak dat de huidige politieke ontwikkelingen in Oos
Europa voortgang vinden, is een tijdige en verstandige inje<
tie voor ons hele continent van levensbelang.
Iets koeler
DE BILT (KNMI) Een
krachtig hogedrukgebied
handhaaft zich de komende
dagen ten westen van Ierland.
Gelijktijdig wordt de lucht
druk boven Scandinavië lager.
Een boven de Noordzee aan
wezige noordwestelijke stro
ming neemt daardoor geleide
lijk wat in kracht toe. In deze
stroming bewegen zich wol
kenzones mee. Deze hangen
samen met het Scandinavische
lagedrukgebied.
De hoofdmoot van deze bewol
king beweegt zich vanaf de
Oceaan naar de Scandinavi
sche westkust, ons land krijgt
de komende dagen te maken
met de uitlopers van deze be-
wolkingszone. Bij ons wordt
daarom nauwelijks of geen re
gen verwacht. De aanstormen
de lucht wordt geleidelijk wat
kouder. De morgen en de da
gen daarna verwachte maxima
gaan daar ook omlaag, mor
genmiddag varieren ze tussen
de 18 graden aan zee en 22
graden in het zuidoosten, later
in de week wordt de 20 graden
in ons land nog nauwelijk of
in het geheel niet meer ge
haald.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld door
het KNMI. geldig tot en met morgen.
Noorwegen, Zweden en Denemar
ken: vrijwel overal een overgang
naar een koeler weertype met op
veel plaatsen af en toe wat regen of
enkele buien. Middagtemperaturen
van 16 graden in west-Noorwegen en
west-Denemarken, tot 20,a 24 graden
elders. Voornamelijk landinwaarts
morgen lagere temperaturen dan
Spanje en Portugal, aanhoudend z
nig en vooral landinwaarts in zi
Sparge en zuidoost-Portugal he
weer. Middagtemperaturen langs
noordkust 18 tot 22 graden, mogëli
met laaghangende bewolking Lan
de west-kusten 22 tot 29 grade
langs de zuid- en oost-kusten 27 t
32 graden, landinwaarts in het zi
den tot 39 graden Op Majorca ro:
30 graden.
Zwitserland en Oostenrijk: in zui
west-Zwitserland overwegend zo
nig. Elders veranderlijk bewolkt rr
vooral in Oostenrijk nog enkele i
gen- of onweersbuien, het meest
de middag of avond, langzaam wej
trekkend naar het oosten. Middai
temperatuur in de dalen en
laagland 24 tot 29 graden.
Griekenland: zonnig en wa
heet. Landinwaarts in het laaglar
30 tot 36 graden, op de Griekse eilai
den 26 tot 30 graden. Op de eilandi
in de Egeische zee een stevigi
denwind, vooral bij de Turkse kust
WEERRAPPORT
Wni Max Mi
Amsterdam onbew. 23 1
De Bill onbew. 23 1
Deelen mist 21 1
Eelde mist 18 1
Eindhoven mist 23 1
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Cyprus
Ierland, Schotland en Engeland in
zuid-Ierland en Engeland zonnig, in
noord-Ierland en Schotland toene
mende bewolking, maar hoofdzake
lijk droog. Middagtemperaturen van
18 graden in noordwest-Ierland en
west-Schotland, tot 25 graden in
zuid-Engeland. morgen vooral in het
noorden wat koeler
België en Luxemburg: zonnig, mor
gen in het noorden opkomende be
wolking, maar droog. Middagtempe-
ratuur van 21 graden aan zee, tot 25
graden elders, morgen iets lager.
West-Duitsland: in het uiterste zui
den nog plaatselijk regen, overigens
toenemend zonnig. In het uiterste
noorden echter wolkenvelden, maar
overwegend droog Middagtempera-
tuur van 18 a 20 graden in Sleeswijk-
Holstein, via 21 a 25 graden in mid-
den-Duitsland, tot 24 a 27 graden in
het zuiden.
Frankrijk: vrijwel over zonnig, ook
later in de Franse Alpen na het ver
dwijnen van de daar nog aanwezige
bewolking. Middagtemperatuur van
satr
Sao Paolo
Singapore
