Slapeloze nachten voor medewerkers van pretzenders finale TRANSFERS VAN DER SANDEN (CDA): DIJK OPWERPEN TEGEN COMMERCIËLE VLOEDGOLF Strijdig Vloedgolf Vlaghysterie £eidóe@ou4a*it ZATERDAG 8 JULI 1989 PAGINA 30 Naar TV-10: Harmen Siezen, Hugo van Rhijn, Willem Lust, Jan Sandberg (allen NOS-Journaal), Jaap Hofman (Stu dio Sport), Frits Spits (NOS-Nieuws- spits), Leo Driessen (KRO-sport), Hennie Huisman (KRO), Harry Se- verens (KRO-persdienst). Amo Ver meulen (AVRO-sport), Hans van der Togt (AVRO-omroeper), Jos Brink (AVRO-Wedden Dat), Pim van Collem (AVRO-hoofd afdeling aankoop), Tineke de Nooy, Koos Postema, Jef Rademakers, Wessel van Diepen (allen Veronica), Ron Brandsteder, Jaap Jongbloed, André van Duin (allen TROS - blijven ook voor die omroep werken), Sandra Reemer (NCRV), Feike Salverda (VPRO), Herman Wigbold (ex- VARA en voormalig hoofdredacteur Vrije Volk, Rudi Carrell (blijft ook voor Duitse tv werken) en Andries Overste (topambtenaar WVC). Naar Véronique: Jean Mentens (NOS-Rome), Jos Kuijer (NOS-sport), Leo de Later, Cathérine Keyl (beiden AVRO), Ireen van Ditshuyzen (NOS), Dieu- wertje Blok (VARA), Marlot Bloem- hardt, Sierd de Vos, Hans Kazan, Martin Rudelsheim (allen Tros), Gert Berg, Jos Bergenhenegouwen, Jaap van Meekren, Ruud Hendriks, Jan de Hoop, Rolf Pagano, Le'x Har ding, Caroline Tensen, John Ber nard, Jaap Stalenburg (allen Veroni ca), Patty Brard, Freek de Jonge (nog niet zeker), Adam Cun^ (blijft ook voor MTV werken). Rik Ren- sen (NRC-Handelsblad) en Herman van Gelderen (Radio West). Een meerderheid van PvdA en CDA in de gemeenteraad van Dordrecht wil niet dat TV-10 en Véronique binnen de stadsgrenzen op de kabel komt. Motief van de PvdA is dat zij minister Brinkman niet in de wielen wil rijden bij het dichten van de mazen in de Mediawet. Het CDA is hoe dan ook tegen commerciële televisie. Ook in Rotterdam gaan stemmen op om een dergelijke houding aan te nemen. In Den Haag beraadt men zich nog. Wethouder J. Ver- duyn Lunel van cultuur wil eerst weten wat de betreffende zenders financieel te bieden hebben. Bo vendien is er volgens hem het pro bleem dat het Haagse kabelnet „al helemaal vol zit en er dus andere zenders zouden moeten afvallen". DEN HAAG - Acht ton per jaar gaat Koos Postema verdienen bij TV-10. Geen wonder dat na hem nog tal van 'Hilversummers' zich gehaast hebben een contract te te kenen met Joop van den Ende. Een willekeurige greep: Jaap Jong bloed gaat het nieuws lezen, Har- men Siezen en Hugo van Rhijn zullen als algemeen verslaggever optreden, Ton Elias gaat de poli tiek presenteren en Feike Salverda zal het graaf- en spitwerk verrich ten. Zijn de Gouden Bergen van TV-10 dan zo aantrekkelijk dat zelfs een Salverda, die bij de VPRO naam maakte als vurig strijder tegen kapitalistische kuiperijen, ervoor moest zwichten? Dat is maar hoe men het bekijkt. Een Siezen en een Sal verda gaan circa 150.000 gulden per jaar toucheren. Daar gaat echter wel dertig procent sociale lasten van af, want Joop van den Ende neemt zijn 'sterren' niet in vaste dienst. Wat er aan netto salaris overblijft, is volgens de achterblijvers in Hilversum „niet zo gek veel meer" dan wat er bij het Hilversumse Bestel ver diend wordt. Radio Télé Véronique, de andere com merciële nieuwkomer, wordt als finan cieel „nog minder aanlokkelijk" om schreven. Directeur Lex Harding gokt immers vooral op relatief onbekende mensen, zoals Rik Rensen van NRC- Handelsblad, die hoofdredacteur moet worden van het nieuwsjournaal van Vé ronique. Wie dit soort mededelingen leest - en wie doet dat niet - moet wel tot de con clusie komen dat de komst van TV-10 en Véronique een volstrekte zekerheid is. Anders zouden al die hele en halve tv-beroemdheden toch niet hun baan opzeggen! Tenminste één Nederlander is er echter niet zo zeker van dat de com merciële pretzenders in het najaar van uit het heelal op ons land zullen neerda len. Beter gezegd: hij is er tamelijk zeker van dat het juist niét zal gebeuren of dat het een verschijnsel van zeer korte duur zal zijn. We hebben het uiteraard over Piet van der Sanden, de mediaspecialist van de CDA-fractie en beschermengel van de publieksomroepen. „TV-10 en Véroni que zijn strijdig met de Nederlandse wetgeving. Op grond daarvan is ieder kamerlid gehouden deze stations te we ren", zegt Van der Sanden vol overtui ging. Hij rekent erop dat het nieuwe ka binet desnoods de wet zo zal wijzigen dat de kabelnetten verplicht kunnen worden de programma's van TV-10 en Véronique te weren. In de kringen van Joop van den Ende en Lex Harding reageert men een beetje lacherig op deze uitspraken. „Wij zijn niet meer tegen te houden, ook niet door het CDA". Dit grenzeloos optimisme is echter niet zo hecht gefundeerd. TV-10 en Véronique baseren hun plannen op het enkele feit dat de commerciële radio stations Cable One, Skyradio en Radio- 10 officieel tot de kabelnetten zijn toege laten. Het Commissariaat voor de Media, dat namens het ministerie van WVC toe zicht houdt op de omroepzaken, is tot de conclusie gekomen dat deze radiosta tions voldoen aan de voorwaarden van de Mediawet. Mr. W. Moerer, hoofd zendtijd en kabelzaken van het Commis sariaat. legt uit dat volgens artikel 66 van deze wet buitenlandse omroepen het recht hebben op Nederland gerichte re Van der Sanden: „TV-10 en Véronique zijn strijdig met de Nederlandse wetgeving. Op grond daarvan is ieder kamerlid gehouden deze stations te weren". clame uit te zenden, mits zij voldoen aan een paar voorwaarden. De belang rijkste daarvan is dat zij zich houden aan de voorschriften die ook gelden voor de STER. Cable One en consorten doen dat ook. Hun programma's bevatten niet meer dan vijf procent reclame en hun com mercials worden niet op zondag uitge zonden. Veel lastiger lijkt de voorwaarde dat ze niet dienstbaar mogen zijn aan „winst door derden" en dat de reclame opbrengst geheel moet worden geïnves teerd in nieuwe programma's. Maar ook op dat punt kruipen ze door de mazen van het net, zegt topambtenaar Moerer. „Wij hebben de contracten hier op ons bureau gehad. De stations zelf maken geen cent winst. De reclamegelden wor den aangewend om programma's te ko pen. De producent daarvan is degene die het geld opstrijkt". De enige die in deze constructie verdient is dus de programmamaker. Dat hij in feite de eigenaar is van het radiostation doet volgens Moerer niet ter zake. „Wij hebben alleen met de letter van de wet te maken". Het Commissariaat voor de Media meent dan ook dat TV-10 en Vé ronique, zolang ze zich maar strikt aan artikel 66 houden, geen enkel risico lo pen. Ook voorzitter A. Geurtsen van het Commissariaat wordt niet moe dit in het openbaar te benadrukken. Anderen kijken daar echter anders te genaan. Zij wijzen erop dat Geurtsen tot een partij (VVD) behoort die de com merciële omroep een warm hart toe draagt. Die 'anderen' zitten niet alleen bij het CDA. Ambtelijke deskundigen van het ministerie van WVC menen dat er vijftig procent kans is dat Joop van den Ende en Lex Harding het gevecht zullen verliezen. U-bocht Heel belangrijk voor de beide 'piraten- hoofdmannen' is de uitspraak die de af deling rechtspraak van de Raad van Sta te binnenkort gaat doen in de procedure die de NOS heeft aangespannen tegen het toelaten van Cable One door het Commissariaat voor de Media. Bij WVC denkt men dat de argumenten van de NOS zeer sterk zijn. Mr. E.J. Dommering, de advocaat van de NOS, betoogde onder meer dat Cable One, hoewel in Londen gevestigd, geen buitenlandse omroep is. Volgens de En gelse wet is het „een buitenlandse (Ne derlandse) instelling op Engels grondge bied". Niet zo verwonderlijk als men weet dat de voorbereiding van de pro gramma's in Nederland plaats heeft evenals het 'opstralen' van de program ma's naar een satelliet. De ruimtesonde geeft de programma's door naar Londen, vanwaar zij wederom naar de satelliet en vervolgens naar Ne derland gaan. Volgens Dommering is er dus sprake van een 'U-bocht-constructie' die door het Europese Hof van Justitie is verboden. De advocaat wees op een geruchtmakende uitspraak van het Hof waarin het uit- en weer invoeren van boeken, met als enig motief ze onder de wettelijke prijs in Nederland in de han del te kunnen brengen, is aangemerkt als een illegale bezigheid. Dommering meent dat Cable One zich eveneens aan een 'U-bocht' schuldig maakt en derhal ve van de Nederlandse kabelnetten ge weerd moet worden. De Raad van State zal waarschijnlijk niet binnen de normale termijn van zes weken uitspraak doen. In politiek Den Haag denkt men dat deze houding wordt ingegeven door de wens de ontwikkelin gen op het niveau van de Europese Ge meenschap af te wachten. In Brussel lo pen de zaken namelijk toch weer anders dan tot voor kort werd aangenomen. Op het ministerie van WVC verwacht men dat er uiteindelijk toch geen Euro pese richtlijn met betrekking tot grens overschrijdende televisie zal komen. Bij nader inzien hebben tenminste zes lid staten onoverkomelijke bezwaren geuit tegen een dergelijke Europese 'wet'. Eén van de zes is Nederland, dat een derge lijke richtlijn als een bedreiging be schouwt voor de eigen cultuur zoals die tot uitdrukking komt in het omroepbe stel. Als de Europese richtlijn er niet komt is de kans des te groter dat de Raad van State de U-bocht-constructie verbiedt, denkt men op WVC. Maar zelfs als dat niet gebeurt en Cable One dus als legaal wordt aangemerkt, zijn de problemen voor TV-10 nog niet voorbij. Joop van den Ende heeft Ame rikaanse programma's gekocht op voor waarde dat ze niet buiten Nederland te zien zullen zijn. Daartoe worden deze programma's, net als die van Filmnet, 'gescrambled' uitgezonden. Ontvangst is alleen mogelijk als men beschikt over een 'decoder'. TV-10 wil dergelijke appa raten gratis ter beschikking stellen aan de Nederlandse kabelexploitanten. Men sen met een eigen schotelantenne kun nen een 'decoder' huren. Maar in Milaan, waar TV-10 gevestigd zegt te zijn, krijgen de mensen zo'n kast je niet. Dat kan ook niet, omdat anders de prijs voor de Amerikaanse films en series enorm omhoog zou gaan. Mr. Moerer van het Commissariaat voor de Media bevestigt dat de zender van Joop van den Ende (TV-10) geweerd moet en zal Worden, als niet het volledige pro gramma in Milaan te zien zal zijn. ,,In dat geval zullen wij de kabelexploitanten verbieden het signaal van TV-10 door te geven. Overigens heb ik van Van den Ende ^elf nooit gehoord dat zijn pro gramma's gedeeltelijk 'gescrambled' uit gezonden gaan worden. Dat hoor ik al leen van journalisten. Enfin, we zullen het straks wel zien". Nog is de lijst voetangels en klemmen voor TV-10 en Véronique niet ten einde. Want er is na 6 september ook nog zo iets als de kabinetsformatie. Het CDA, zo zegt Piet van der Sanden, zal van zijn coalitiepartners) eisen dat er alsnog een dijk wordt opgeworpen tegen de aanstor mende commerciële vloedgolf. Volgqns de christen-democraten kan dat door in de wet precies te omschrijven aan welke eisen, een omroep dient te voldoen wil zij door Nederland als buitenlands wor den beschouwd. Van der Sanden schudt zo een handvol eisen uit zijn mouw: de eigen program ma's moeten gemaakt worden in het land van vestiging, de administratie moet daar gedaan worden, de boekhou ding daar bijgehouden en de salarissen moeten daar worden uitbetaald. Nog moeilijker is het waarschijnlijk voor 'pretnetten' om te voldoen aan de eis dat het gehele programma duidelijk bestemd moet zijn voor het publiek in het land van vestiging. Een handicap voor het CDA is dat een dergelijke wetswijziging nooit klaar kan zijn voordat TV-10 en Véronique over drie vier maanden met hun uitzendin gen beginnen. Joop van den Ende en Lex Harding gokken erop dat Ruud Lubbers noch Wim Kok tegen die tijd de Nederlandse kijker „nog zal durven beroven van Jaap Aap". Al hun mede werkers hopen dat natuurlijk met hen. maar ze zullen nog menig nachtje uit de slaap worden gehouden door de vraag of ze er goed aan hebben gedaan hun vaste baan in het ouwe, vertrouwde Hilver sum op te zeggen. RIK IN 'T HOUT door Jo Wijnen WASHINGTON - Na de uitspraak van het Hooggerechtshof dat het verbranden van de Amerikaanse vlag niet mag worden gestraft, grijpt de vlaghysterie in duizelingwekkend tempo om zich heen. Voorop loopt president George Bush die. ae grondwet van een nieuw amendement wil voorzien dat de ontheiliging van het vaderlands dundoek alsnog strafbaar stelt. Omwille van de gevallen mannen aan de geweren, omwille van iedere Amerikaan zullen wij de vlag van de Verenigde Staten van Amerika beschermen", riep Bush vorige week in Washington uit. Het Huis van Afgevaardigden zette Bushactie kracht bij door een nacht lang te vergaderen om iedere afgevaardigde in de gelegenheid te stellen zijn gevoelens over de vlag te uiten. Met overslaande stem, en in een enkel geval zelfs met tranen in de ogen, verklaarden de dames en heren dat ze het nationale symbool inderdaad als iets heiligs beschouwen. Het morrende volk volgde zijn senatoren en afgevaardigden op eerbiedige afstand. Een opiniepeiling wees uit dat 69 procent van de Amerikanen de vlag wettelijk beschermd wil zien tegen politieke vandalen die er een lucifer aan houden, haar verscheuren of er hun voeten aan afvegen. Zeker, hei is niet meer zo erg als in 1940 toen het Hooggerechtshof bepaalde dat kinderen van Jehova's Getuigen van school konden worden verwijderd als die - zoals de overtuiging van hun ouders vereiste - weigerden de vlag plechtig te groeten. Het besluit van het Hof werd drie jaar later gewijzigd. Vaderlandslievende Amerikanen hadden toen al verschillende vergaderzalen van de Jehova's in brand gestoken, hier en daar een getuige de stad uitgejaagd en anderen een fors pak slaag gegeven. Het absolute dieptepunt werd bereikt toen enkele Jehova's Getuigen omwille van de vlag werden gecastreerd. De hoogtijdagen van militante liefde voor de vlag mogen dan voorbij zijn, nog steeds valt er - vooral onder de Amerikaanse politici - een zekere lafheid te bespeuren. Gekozen politici zijn doodsbang tegen het zere been te schoppen van de miljoenen patriotten. Slechts hier en daar waagt iemand het zijn stem te verheffen. De stem en de argumenten van verlichte Amerikanen tellen in deze discussie nauwelijks. De zeer bekende en zeer gematigde columnist Russell Baker van de New York Times schreef dat de vlag waarachtig niet het enige nationale symbool van Amerika is. In de talloze vaderlandse liederen is, volgens Baker, sprake van typisch Amerikaanse symbolen als het wuivende koren, de klapwiekende adelaar, de weidse luchten, de majesteitelijke bergen en ga zo maar door. Ons grootste nationale symbool is evenwel het geld, aldus Baker. Het geld heeft er voor gezorgd dat alle andere nationale symbolen zijn vernietigd, kapot gemaakt, ontheiligd. Door onze wuivende korenvelden lopen nu asfaltwegen, onze majesteitelijke bergen worden bedekt met wintersportcentra, kunstmatige sneeuw en peperdure buitenhuizen voor de rijken, onze weidse luchten zijn in hoge mate vervuild en de klapwiekende adelaar is nagenoeg uitgestorven. Wat ons rest is de vlag. Omdat al het andere aan onze chronische geldzucht ten onder is gegaan, klampen we ons nu aan dat symbool vast. „In een land waar niets, maar dan ook absoluut niets belangrijk is behalve geld, houden president en Congresleden zich vroom vast aan de vlag, dezelfde vlag die lijkt te loochenen dat juist alles om geld draaitschrijft Baker bitter. Dat onder de Stars en Stripes dakloosheid, armoede, groeiende criminaliteit, discriminatie, ongerechtigheid en een steeds dieper fapende kloof tussen rijk en arm estaat, deert geen mens. Dat Amefika worstelt met een aantal crisisverschijnselen die om een snellere oplossing vragen dan het probleem van ae vlagontheiliging, is van geen enkel belang. In het gemoed van een meerderheid van de Amerikanen is het symbool kennelijk van aanzienlijk meer waarde dan de realiteit. Rest de vraag: hoe vaak komt het kwaad van ae vlagontheiliging nu eigenlijk voor? Statistici hebben vastgesteld dat er zich het vorig jaar negentien vlagverbrandingen hebben voorgedaan die overigens nagenoeg allemaal aan de aandacht van het grote publiek zijn ontsnapt. Dertien vlaggen gingen in vlammen op omdat het huis waaraan ze hingen toevallig afbrandde. Slechts zes vlaggen werden om politieke redenen verbrand.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 30