Solidariteit wil regering vormen Nieuwe leider Sudan wil snel einde burgeroorlog reitels Coalitie van uitersten moet corruptie aanpakken DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB 24.000 MIJLEN OCEAANRACE Hong Kong joelt minister Howe uit Gromyko kende eigen land alleen vanuit limousine buitenland Ceidóe Sou/iont maandag 3 iuli i989 pagina 5 Onderzoek naar fraude leider Republikaner MÜNCHEN Het Openbaar Ministerie in München is een gerechtelijk onderzoek begon nen naar de partijleider van de extreem-rechtse Republika ner, Franz Schönhuber. Dit meldden het Westduitse week blad „Der Spiegel" en het dag blad „Der Abendzeitung" in München. Schönhuber wordt ervan verdacht in oktober 1986 geld voor de deelstaatver kiezingen in Beieren te heb ben verduisterd. Schönhuber ontkent de beschuldiging. ADVERTENTIE -Jskandi^ Massale arrestaties na onlusten in thuisland JOHANNESBURG Twee stamleiders en tientallen dorpelingen in het thuisland Bop huthatswana in Zuidafrika zijn door de poli tie opgepakt na de bloedige onlusten op za terdag tijdens een protestdemonstratie, waarbij negen politie-agenten en twee bur gers zijn omgekomen. Aanleiding tot de de monstratie was een besluit van de Zuidafri kaanse regering een gebied aan het thuis land toe te voegen. Pretoria kan de grenzen van de thuislanden wijzigen zonder in spraak van de inwoners. De Zuidafrikaanse regering schiep Bophuthatswana en negen andere thuislanden om te verhinderen dat zwarten zich in „witte" gebieden zouden vestigen. Die vaak straatarme en op ongun stige plaatsen gelegen thuislanden worden door geen enkele land erkend. Nederlander doodt kinderen en zichzelf BANGKOK Een Nederlandse manager van een Philips-fabriek in Bangkok heeft zijn twee kinde ren vermoord en zijn vrouw ern stig verwond, waarna hij zichzelf heeft opgehangen. De politie ver klaarde dat de 40-jarige man zijn 6-jarige dochtertje en 4-jarig zoon tje had doodgestoken en zichzelf had verhangen aan de trap. Zijn vrouw, die aan kanker lijdt, is met meerdere steekwonden in het zie kenhuis opgenomen en is er ern stig aan toe. Het drama werd ont dekt door de huishoudster. Het ge zin zou spoedig naar Nederland te rugkeren. Over de motieven van de man is niets bekend. Zeker 56 doden bij busongeluk in Natal DURBAN Bij een busongeluk in de Zuidafrikaanse provincie Natal zijn zaterdagmiddag zeker 56 mensen om het leven gekomen. In de bus za ten arbeiders die voor het weekeinde naar huis, naar Transkei, gingen. Het ongeluk gebeurde toen de bus bij zware regenval van de weg raakte en in een ravijn stortte. Het voertuig vervoerde mogelijk meer dan hon derd passagiers. De bussen waarmee zwarte arbeiders tussen hun woon plaats en hun werk pendelen, zijn vaak veel te vol en worden niet al te best onderhouden. Het was het twee de fatale busongeluk in twee dagen. Vrijdag kwamen acht mensen om het leven bij een busongeluk. Verzet Colombia wil gaan praten BOGOTA In Colom bia hebben vier van de belangrijkste linkse guerrilla-organisaties zich bereid verklaard 'deel te nemen aan vredesoverleg met de re gering. Eerder kwam de verzetsbeweging M-19 al tot zo'n akkoord. De vier bewegingen hebben als teken van goede wil de wapens neergelegd. Slechts het pro-Cubaan se Nationale Volksleger (ELN) zet zijn gewapen de strijd nog voort. Schrijvers willen publikatie van Goelag Archipel MOSKOU De officiële Bond van Schrijvers in de Sovjetunie heeft opgeroepen het boek Goelag Archipel van Aleksander Solzjenitsyn uit te geven. Het reusachtige werk handelt over de politieke on derdrukking in de Sovjetunie sinds 1917. Eerdere plannen om het werk uit te geven wer den vorig jaar opgeschort, na dat het Kremlin zich daarte gen had verzet. Door de uit spraak van de bond is de kans vergroot dat het werk nu wel wordt gepubliceerd. Kiezers van Tokyo massaal tegen Uno TOKYO De kiezers in de Japanse hoofdstad Tokyo (8,5 miljoen inwo ners) hebben zich bij de gemeente raadsverkiezingen van giteren mas saal afgezet tegen de regerende LDP- partij van premier Uno. De partij tui melde van 63 naar 43 zetels op een to taal van 128 zetels. Omdat de opposi tiepartijen niet één front vormden, blijven de liberalen echter wel de grootste partij in de gemeenteraad. Volgens premier Uno, die is verwik keld in een seksschandaal, hebben de Tokyose vrouwen massaal tegen zijn partij gestemd. In juli zijn er verkie zingen voor een deel van de zetels van het Hogerhuis. Als de LDP dan op nieuw zo fors verliest, zou het met het premierschap van Uno gedaan zijn. Documenten olieramp Alaska vernietigd NEW YORK Een medewerker van de oliemaatschappij Exxon heeft abu sievelijk duizenden documenten over de ramp met de olietanker „Exxon Val- dez" door de papiervernietiger gehaald. Dat heeft de New York Times gisteren gemeld. De krant schrijft dat de 33-jari- ge Kenneth Davis samen met verschei dene andere collega's uit gewoonte pa pieren vernietigde die langer dan een maand in het hoofdkantoor van Exxon waren opgeslagen, zonder te kijken wat er op stond. Daardoor wist hij niet dat het om documenten ging over de olie- ramp. Een rechtbank in de VS had de oliemaatschappij opdracht gegeven alle papieren te bewaren die betrekking hebben op de ramp. Davis is inmiddels door Exxon ontslagen. ATHENE Tzannis Tzanne- takis, de leider van de Griekse conservatieve Nieuwe Demo cratische Partij, is gisteren in Athene beëdigd tot premier. In zijn nieuwe kabinet zitten ook leden van de door de com munisten overheerste Linkse Alliantie. Enkele uren voor de inhuldi ging explodeerde in Kilkis, in het noorden van het land, een zelfgemaakte bom voor een kantoor van de communisti sche partij. De bom zat ver stopt in een vuilnisemmer en richtte veel schade aan. Per soonlijke ongelukken deden zich niet voor. In Thessaloniki moesten de ruiten van het par tijkantoor van de CP het ont gelden, waarna twee arresta ties werden verricht. Nog nie mand heeft de verantwoorde lijkheid voor de acties opge ëist. Volgens een woordvoer der van de CP werden de aan slagen gepleegd door fanatici die verbolgen waren over de beslissing van de Linkse Alli antie om met de NDP in zee te gaan. De opmerkelijke coalitierege ring van Tzannetakis kwam tot stand nadat na twee weken van politiek geharrewar een historisch compromis was be reikt tussen de communisten en de conservatieven. Voor het eerst in de geschiedenis van het moderne Griekenland is een dergelijk samenwer kingsverband ontstaan, nadat in 1949 een einde was geko men aan de burgeroorlog. Tot 1974 was de communistische partij verboden. De nieuwe regering wil drie maanden aanblijven om in de eerste plaats grote schoonmaak te houden onder de Griekse politici van wie velen betrok ken zijn bij talloze corruptie schandalen. Daarnaast stelt Tzannetakis zich ten doel om de verkiezingen voor te berei den die in september of okto ber worden gehouden. De historische alliantie tussen de erfvijanden vond plaats na dat Tzannetakis bij de jongste verkiezingen vorige maand zes zetels te weinig had behaald om de absolute meerderheid te behalen in het parlement. De NDP kreeg 145 van de 300 ze tels, terwijl de socialistische PASOK-partij van oud-pre mier Andreas Papandreou slechts 125 zetels in de wacht sleepte. De communistische partij van Harilaos Florakis won 28 zetels. Florakis zei dat zijn partij slechts drie maanden in de coalitie wil zitten om de leden van de vroegere socialistische regering van Papandreou te vervolgen die bij corruptie schandalen betrokken waren. Het welslagen van deze onder neming lijkt voor een groot deel af te hangen van de Linkse Alliantie; partijlid Fotis Kouvelis is benoemd tot mi-, nister van justitie. De nieuwe regering zal zich beperken tot de grote schoon maak. Tzannetakis (62) heeft gezegd dat alle; buitenlandse kwesties blijven liggen tot de volgende regering die over drie maanden moet aantreden. Onderhandelingen met de Verenigde Staten over militai re bases in Griekenland en een Amerikaans verzoek om uitlevering van de Palestijn Mohammed Rashid, die wordt verdacht van een aanslag op een Amerikaans toestel in 1982, worden opgeschort. KHARTOUM De nieu we sterke man in Sudan, de 45-jarige luitenant-ge neraal Omar Hassan Ah med el-Bashir, wil zo snel mogelijk de zes jaar oude burgeroorlog in het zui den van het land beëindi gen. Hij wil dat bereiken „door middel van dialoog en onderhandelingen". De nieuwe leider riep tijdens een ontmoeting met de Ameri kaanse ambassadeur in Khar toum, Norman Anderson, de Verenigde Staten op zijn bewind te erkennen en te steunen. Hij verklaarde ken nelijk in antwoord op kritiek, van Washington dat de door' hem afgezete regering „op geen enkele manier een demo cratisch systeem vertegen woordigde". El-Bashir bevestigde dat de af gezette premier Sadek el-Mah di en diens neef, oud-minister van binnenlandse zaken Mu barak el-Fadil el-Mahdi, voortvluchtig zijn. Beiden zit ten vermoedelijk in Khartoum en zullen spoedig worden ge arresteerd. Ondertussen erkenden Egypte, Saudiarabië, Kuwayt, Noordje- men en de Verenigde Arabi sche Emiraten het nieuwe re gime. El-Bashir zei dat Sudan vriendschappelijke betrekkin gen met alle arabische landen nastreeft en „evenwichtige en niet-gebonden" betrekkingen met de supermogendheden. Oud-president Gaafar Nimeiri, die sinds de omverwerping van zijn regering in april 1985 in ballingschap in Kairo woont, verklaarde ook zijn steun aan de nieuwe leiders. Nimeiri was de aartsvijand van de afgezette premier El- Mahdi. 1408) Met grote ogen leest Nils het briefje, dat in de fles zit, die hij heeft opgepikt. Dus de 'Hydra' is de 'Memphis' en Willy heeft het briefje geschreven! Ze zit gevangen aan boord van de schoe ner en heeft het gesprek tussen Nils en Larry woordelijk kunnen volgen. Dan rent Nils naar de kajuit en waarschuwt radiografisch zijn vrienden en geeft tevens zijn positie op. Hij draait dan de "Viking' van de wind af en volgt op een paar mijl afstand de 'Hy dra'. Dat staat Larry helemaal niet aan. „Zou die knaap nou toch nog lont geroken hebben?" mompelt hij woedend en terstond geeft hij bevel alle zeilen bij te zetten. En mocht de 'Viking' al te dicht bij hem komen, dan heeft hij nog een verrassing in petto: een kanon, waarmee de smokkelkoning 'Cigaret-Larry' best kan omgaan. Sir Geoffrey Howe. fotp: ap HONGKONG Duizenden inwoners van Hongkong heb ben gisteren bij de aankomst van de Britse minister van buitenlandse zaken Sir Geof frey Howe gedemonstreerd te gen het Britse beleid inzake de kolonie. Met name de weige ring van Londen om de bevol king van Hongkong eventueel toe te laten en asiel te verle nen, zit de Hongkongers hoog. Schande, Brittannië, schan de" en „Howe, ga naar huis", waren enkele van de meest gehoorde leuzen waarop de Britse minister werd onthaald. Het recht op vestiging in Groot-Brittannie heeft voor de bevolking van de kolonie een ve dimensie gekregen door de brute onderdrukking van de democratiseringsbewe ging in China. Hoewel onge veer 3 miljoen van de 5,7 mil joen inwoners van Hongkong - recht heeft op een Brits pas- joort, geeft hun dit niet het •echt op permanente vestiging n Groot-Brittannië. De bevol king vreest dat de regering in 'eking niet kan worden ver trouwd de belofte na te komen dat het economisch systeem in de kolonie na de overdracht i 1997 onaangetast blijft voor periode van vijftig jaar. Volgens Amerikaanse diplo maten in Peking zijn er sterke aanwijzingen dat de beschie ting op 7 juni door Chinese mi litairen op gebouwen waar zich buitenlandse diplomaten bevonden een weloverwogen actie was. De Amerikaanse ambassade in Peking zal daar over deze week waarschijnlijk een nieuwe klacht indienen. Er werd niet alleen geschoten door militairen die passeerden, ma^r ook vanuit omliggende gebouwen, aldus de functiona- WARSCHAU Het Pool se vakverbond Solidariteit is bereid de presidents kandidaat van de commu nistische partij te steunen, wanneer het in ruil daar voor de nieuwe regering mag vormen. Dit voorstel is tijdens een bijeenkomst van de 260 senatoren en parlementsleden van het vakverbond gedaan door Jacek Kuron en Adam Michnik, twee vooraan staande adviseurs van So- lidariteitsleider Lech Wa lesa. Vooraanstande leden van het vakverbond hebben tot voor kort steeds gezegd dat Solida riteit nog niet klaar was om al leen te regeren en evenmin geïnteresseerd was om dat te doen in een coalitie met de Tweeduizend arrestaties bij actie tegen drugs MIAMI 1Agenten van ver schillende politiediensten in de Amerikaanse staat Florida hebben meer dan 2.200 ver dachten opgepakt bij een mas sale, twee dagen durende anti drugsoperatie. „Wij wilden een signaal laten uitgaan dat als je betrokken bent bij verdovende middelen, je er beter aan doet Florida te verlaten", aldus sherrif Nick Navarro, die de leidjng had bij de gigantische operatie. Ongeveer duizend agenten, van wie een deel zich voor deed als koper of verkoper van drugs, arresteerden door de hele staat mensen en na men geld, auto's en verdoven de middelen in beslag. Volgens de New York Times heeft een speciale commissie van de Nationale Veiligheids raad van de VS president Bush geadviseerd meer mili taire adviseurs en economische hulp te sturen naar Zuidame- rikaanse landen, om de pro- duktie van cocaïne ter plekke te bestrijden. partij. Maar diplomaten in de Poolse hoofdstad zeiden in het weekeinde dat Bronislaw Ge- remek had laten doorscheme ren voor de vorming van een regering te zijn. Geremek is de belangrijkste politieke strateeg van Solidariteit en de fractie leider in het parlement. Afgevaardigden van het vak verbond riepen tijdens de bij eenkomst Walesa op zich kan didaat te stellen voor het pre sidentschap. Deze wees dat echter af omdat Solidariteit zich in april na het ronde-tafe- loverleg zich ertoe heeft ver plicht een president van de partij te aanvaarden. De vak bondsleider verklaarde de kandidatuur van minister van binnenlandse zaken Cseslaw Kisczak te zullen steunen. „Kisczak geeft garanties voor continuïteit", zei Walesa. „Ik zal hem steunen omdat hij vrije verkiezingen over vier jaar garandeert. We moeten (Vervolg van de voorpagina) MOSKOU Over de giste ren overleden Andrej Gro- myko wordt wel gezegd, dat hij zijn eigen land pas sinds zijn benoeming tot president in 1985 heeft ontdekt. Voor dien reisde hij, eerst als di plomaat, vervolgens als am bassadeur en daarna 28 jaar lang als minister van buiten landse zaken over alle conti nenten, die hij beter leerde kennen dan de moderne Sovjetmaatschappij. Al die jaren kende hij de stra ten van Moskou eigenlijk al leen vanachter de gordijntjes van zijn limousine, die hem van het vliegveld naar het Kremlin bracht en weer te rug. Toen hij president was geworden ging hij de straat op en informeerde naar het wel en wee van de burgers. Af gaande op de kritiek die hij daarna liet horen op de le vensomstandigheden, bleken de binnenlandse problemen een openbaring voor hem. Uitvoerder Gromyko's weg naar de top verliep voorspoedig en snel, maar werkelijke politieke in vloed was pas sinds de jaren '70 voor hem weggelegd. Na een economische en land bouwkundige opleiding be landde hij in 1939 in de bui tenlandse dienst. Het was de roerige periode waarin Stalin een zuivering uitvoerde bin nen het ministerie van bui tenlandse zaken en het daar bij vooral had gemunt op joodse diplomaten. De open gevallen plaatsen werden op gevuld met jonge, onervaren functionarissen. Korte tijd later stuurde de toenmalige minister van bui tenlandse zaken, Molotov, de jonge Gromyko naar Was hington, waar hij in 1943, pas 34 jaar oud, tot ambassadeur werd benoemd. Gromyko heeft ooit onthuld, zo wil de overlevering, dat hij als diplo maat in Washington één raad van Stalin niet heeft opge volgd. Hem was opgedragen ter verbetering van zijn En gels regelmatig kerkdiensten te bezoeken, omdat volgens Stalin dominees het beste En gels lieten horen. Veel vaker zal Gromyko zich Gromyko ontpopte zich in de internationale politiek als een sluw pragmaticus die alles voor zijn land overhad, maar weigerde alles met een ideolo gisch sausje te overgieten. Een voordeel voor Gromyko was dat hij het absolute ver trouwen genoot van Brezjnev, die de minister roemde om zijn uitstekende geheugen en kennis van zaken. „Regel de bijzonderheden maar met Gromyko, die weet alles", zou Brezjnev tijdens onderhande lingen hebben gezegd. Maar ook westerse diplomaten sta ken hun bewondering voor Gromyko niet onder stoelen of banken. Zo stelde Henry Kissinger dat onderhandelen met Gromyko zonder een ui terst grondige feitenkennis gelijk stond aan „zelfmoord". Onder Andropov, Tsjernenko en in het begin ook nog onder Michael Gorbatsjov bleef de macht van Gromyko onaan getast. Maar in 1985 moest ook hij, de „oude rot", plaats maken voor de jonge garde. Het was overigens Gromyko geweest, die Gorbatsjov na het overlijden van Tsjernenko persoonlijk had voorgedragen als de nieuwe secretaris-gene raal van de communistische partij. Hoewel zijn bijnamen niet erg vleiend voor hem zijn „mister njet", „grim grom" en „oude donder" en bijna allemaal te maken hebben met zijn stugge, onverzettelij ke en veelal uitdrukkingsloze manier van optreden, had hij volgens intimi toch ook emo tionele trekken. Aan de ene kant kon hij ontzettend uit zijn slof schieten tegenover ondergeschikten, waarbij hij er niet voor schuwde hen de huid vol te schelden. Tegelijk kon hij zielsgelukkig thuisko men in zijn buitenhuis om trots een eend te tonen, die hij had weten neer te halen tij dens de jacht. Zijn humor, die hem wel eens ontzegd wordt, lag op het cy nische, soms zelfs sinistere vlak. Toen hem ooit werd ge vraagd naar wijzigingen in het politburo, reageerde hij met een dunne glimlach: „U weet hoe het hier is, zoiets als de Bermuda-driehoek. Af en toe verdwijnt er iemand van ons en hoor je er niets meer Volgende week woensdag is het weerzover. Dan begint om 19.46 uur op Ned. 3 de eerste van 3 trekkingen. Dik 1 miljoen prijzen tegenover 2 miljoen loten met ruim 33 miljoen gulden in kas. Als u snel bent, doet u nog mee. geen mooier lot dan 'n staatslot. ons voorbereiden op impopu laire beslissingen en kunnen dan maar beter iemand steu nen die heeft beloofd de her vormingen voort te zetten en die zijn woord zal houden". De vergaderende leden van Solidariteit besloten hun be slissing over steun aan een partijkandidaat uit te stellen tot de dag voor de presidents verkiezing (misschien donder dag, maar vermoedelijk pas 18 juli). Zegslieden zeiden dat dit komt doordat de partij er ken nelijk zelf nog uit is wie haar kandidaat is, nu zij generaal Wojciech Jaruzelski heeft ge vraagd zijn terugtrekking op nieuw te overwegen. Waarnemers vermoeden ech ter dat Solidariteit zich nog niet over een partijman heeft uitgesproken om zichzelf de tijd te geven na te denken over de prijs die de communis ten moeten betalen voor de steun van het vakverbond. Geen feest Voor Imelda Marcos was het gisteren geen prettige zestigste verjaardag. In het ballingsoord van de familie Marcos op Honolulu werd gisteren vooral gebeden en gezongen voor het herstel van Ferdi nand Marcos. De ex-dictator van de Filipijnen ligt in een ziekenhuis op sterven. Hij wordt enkel nog met machines in leven gehouden. foto: ap Andrej Gromyko en zijn echtgenote tijdens een bezoek aan Paleis Soestdijk in 1972. niet hebben gedistantieerd van Stalin, want volgens Gro myko's overgelopen mede werker Arkadi Sjevtsjenko had Gromyko veel ontzag voor Stalin en heeft hij zich ook na diens verkettering nooit negatief over hem uitge laten. Mister njet Gromyko was betrokken bij de gesprekken over de op richting van de Verenigde Naties, waarbij hij de eerste Sovjetambassadeur werd. In die eerste jaren van de Koude Oorlog verwierf hij daar de bijnaam „mister njet" wegens 25 opeenvolgende veto's. De Russische politiek daar werd wel eens omschreven met „veni, vidi, veto" (ik kwam, ik zag, en ik sprak mijn veto uit). Daarna vervulde hij verschil lende topfuncties op het mi nisterie van buitenlandse za ken in Moskou. Na de dood van Stalin en het daaropvol gende ontslag van Vysjinski kwam Gromyko terug naar het centrum. In 1957 presi dent Reagan was nog acteur in Hollywood en Gorbatsjov een schooljongen in Zuid-Rus- land werd Gromyko be noemd tot minister van bui tenlandse zaken. Onder Stalins opvolger Chroetsjov bleef zijn invloed nog beperkt.' Pas tijdens het bewind van Leonid Brezjnev groeide de invloed en het prestige van Gromyko ge staag. Dit valt onder meer af te leiden uit zijn benoeming tot stemgerechtigd lid van het politburo in 1973. Volgens Sjevtsjenko was de als „hardliner" bekend staan de Gromyko toch een van de voorstanders van de détente met de Verenigde Staten. Hij zou daar in het politburo een flinke robber over hebben uitgevochten met de toenma lige minister van defensie, Gretsjko.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5