Goed eten voorwaarde
voor snelle genezing
WtMH^TIJD
JE WORDT GRATIS Ti
GEBRACHT DOOR EEN
ONZE MACHINISTEl
US-
fAN
Ceidóc Soiwcmt
Daders van moord op
vioolbouwer opgepakt
EXTERN ONDERZOEK
BARLAEUS GYMNASIUM
Hbo'ers in twee
jaar doctorandus
Smit-Kroes zwijgt over
verdwenen miljoenen'
Studie: grote besparingen
mogelijk op geneesmiddelen
Ruim baan vodl
Minister krijgt eredoctoraat
nieuw reisgevonA
BINNENLAND
WOENSDAG 28 JUNI 1989 P\JEI
1 8
Geen spectaculair^
we technieken ma
hogere snelheden
ander 'gevoel'. Da
toekomstvisie die"*™
loog prof. ir. Maur I
Witsen voor de 15( I
NS ontwikkeld ht I
Amsterdam startlj-
daag een driedaag
posium over de t|
de 21e eeuw.
SPOOR ZOEKT BETOVERING ALS VAN(|
HUIZEN De moord op de vioolbouwer B. Möller uit Huizen op 16
juni lijkt opgelost. Met de arrestatie maandag van vijf verdachten in
Hilversum en Bussum is de politie er vrijwel zeker van de daders in
huis te hebben. Uit de verhoren is duidelijk geworden dat ze met de
moord te maken hebben. Alleen is volgens de politiewoordvoerder
nog niet precies vastgesteld wie de twee daders zijn.
Het motief voor de moord is roof geweest. Er is uit de slaapkamer
van het echtpaar Möller een geringe hoeveelheid geld meegenomen.
Daarbij kwam het tot een vechtpartij met Möller. Tijdens deze wor
steling zijn enkele schoten gelost door vermoedelijk beide insluipers.
Door hoeveel kogels Möller geraakt is, wil de politie nog niet kwijt.
Tijdens de vechtpartij is de bivakmuts van een van de insluipers af
getrokken. Die muts werd ook later teruggevonden in de slaapka
mer. Beide daders vluchtten daarna lopend weg en werden in de
omgeving door een mededader opgepikt. Onderzoek in de buurt
wees op een bepaalde manier van werken en dat leidde weer in de
richting van de groep verdachten.
AMSTERDAM De gemeente Amsterdam schakelt een
externe deskundige in die tot taak krijgt de kluwen aan
menselijke verhoudingen op het Barlaeus gymnasium te
ontwarren. Met dit besluit komt het gemeentebestuur tege
moet aan de eis die het personeel enkele weken geleden
stelde in een brief. Aanleiding vormde de persoon van de
rectrix, mevrouw C. de Vries Lentsch, die volgens het per
soneel niet de capaciteiten heeft om op die stoel te zitten.
Bovendien wordt haar autoritair gedrag verweten.
Benzine morgen duurder
ROTTERDAM De prijzen van benzine en diesel gaan
morgen met respectievelijk drie en twee cent omhoog.
Een liter super gaat 171 cent kosten, euro loodvrij wordt
164 cent per liter en diesel 87,2 cent.
UTRECHT De univer
siteiten hebben voor afge
studeerden van het hoger
beroepsonderwijs (hbo)
120 studieprogramma's
opgesteld. De vervolgop
leidingen, die over het al
gemeen twee jaar duren,
gaan het komende studie
jaar (1989/'90) van start,
aldus dinsdag de Vereni
ging van Samenwerkende
Nederlandse Universitei
ten (VSNU).
Afgestudeerde hbo'ers wor
den zo alsnog in de gelegen
heid gesteld een wetenschap
pelijke opleiding te voltooi
en. Voorwaarde is wel dat de
universitaire studierichting
nauw verwant is aan de ge
volgde hbo-opleiding.
De behoefte aan korte uni
versitaire opleidingen voor
hbo-afgestudeerden ontstond
door de vorig jaar van kracht
geworden Harmonisatiewet.
Tot de invoering hadden af
gestudeerde hbo'ers die een
wetenschappelijkje opleiding
gingen volgen, recht op zes
jaar studiefinanciering. Nu is
dat nog drie jaar.
De medische opleidingen en
de vreemde talen die niet in
het hbo voorkomen, kennen
geen korte vervolgopleidin
gen. Ook is er geen studie
programma waarmee de de
meestertitel (mr.) kan wor
den behaald. Wel kent de
studierichting rechten enkele
programma's die de titel van
doctorandus (drs.) verlenen.
De zogeheten doorstroom-
programma's worden opge
nomen in Elseviers studie-al
manak die in samenwerking
met VSNU en de hbo-raad
wordt uitgegeven.
De Spoorwegen van Neder-
€^^31 |ancj (3estaan jjo jaar
Dat vieren we met een uniek jubi
leumevenement. Met een complete
treinenshow van stoomlocparade tot
hogë snelheidstreinen, een tentoon
stelling, spelletjes, acts en shows.
En je kunt er heel voordelig
met de trein naar toe. Met het Jubi
leum Combikaartje. Naast 10,- entree
(5,- voor kinderen t/m n jaar) hoef
je dan alleen maar een enkeltje
Utrecht CS te betalen. Vastrechtkaart
houders krijgen zelfs daarop nog
korting. De terugreis nemen wij voor
onze rekening.
Immers: wie jarig is trakteert.
Kom naar 'Treinen door de Tijd'
op de Jaarbeurs en Utrecht CS van
22 juni t/m 6 augustus.
Openingstijden, dinsdag t/m zondag van 10.00 -1800 uur. Maandag van 13.00 -18.00 u
DEN HAAG Minister Smit-Kroes krijgt een eredoctoraat in
de economische wetenschappen van de Universiteit van Hull in
Groot-Brittannië. Het eredoctoraat wordt de VVD-bewinds-
vrouw op 7 juli uitgereikt door de Chancellor van de universi
teit.
DEN HAAG Op de kosten
van geneesmiddelen vallen
honderden miljoenen te bespa
ren als optimaal gebruik wordt
gemaakt van de mogelijkheid,
merkmedicijnen (spécialité's)
waarvan het octrooi is verlo
pen te vervangen door zoge
naamde generieke middelen:
geneesmiddelen met dezelfde
werkzame stof. Dit blijkt uit
een studie van de faculteit be
drijfskunde van de Erasmus
Universiteit in Rotterdam.
Aan op recept verstrekte ge
neesmiddelen wordt op het
ogenblik ongeveer twee mil
jard uitgegeven: 1.750 miljoen
voor spécialité's en 250 miljoen
voor-generieke middelen. Ge
zien het aandeel van merk-
middelen waarvan het octrooi
is verlopen zou volgens het
rapport nu al de helft van de
omzet uit generica kunnen be
staan. Rekening houdend met
een prijsverschil van 25 pro
cent wordt door het niet volle
dig benutten van die mogelijk
heid 187,5 miljoen „gemist".
Omdat binnen vijf jaar het pa
tent verstrijkt van nog 93 be
langrijke produkten met een
omzet van 416 miljoen komt
het rapport voor 1993 op een
extra besparingsmogelijkheid
van 325 miljoen gulden.
Dr. P. de Wolf, een van de op
stellers van het rapport, signa
leerde een aantal belemmerin
gen bij de huisartsen om gene
rica voor te schrijven: onbe
kendheid met deze preparaten
en de activiteiten van artsen
bezoekers van de spécialité-fa-
brikanten: „In het geheugen
van de huisartsen' zitten voor
namelijk merknamen".
De Nederlandse Associatie van
de Farmaceutische Industrie,
Nefarma, noemt het een illusie
dat alle merkmiddelen waar
van het octrooi verloopt als ge
nerica op de markt kunnen
worden gebracht: voor de fa
bricage is vaak een hoge graad
van specialisatie nodig en ook
niet alle specifieke toedie
ningsvormen kunnen worden
nagemaakt. De in het rapport
genoemde besparingen - zijn
volgens de fabrikanten dan
ook gebaseerd op „studeerka
mertheorieën".
SUSKE EN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL
(ADVERTENTIE)
Spoorwea811
fjo öföOO?
Vervoe.-/tM9angst>ewils
GfildMP
-Utrecht CS
Prof. ir. Van Witsen: „Die aantrekkingskracht van
komt weer terug".
FOTO: CEES
LEIDEN Als je ziek
bent moet je veel drinken.
Dat is een wijze raad die
menige patiënt aan zijn
bed te horen krijgt. Geen
wonder dat na verloop
van tijd het nachtkastje
vol met flessen vruchtesap
staat. Maar naast goed
drinken is goed eten min
stens zo belangrijk. En
juist aan dat laatste schort
het nog wel eens bij men
sen die ziek zijn. Ze zijn
vaak te zwak of voelen
zich te beroerd om wat te
eten.
Nu is het op zich geen ramp,
als iemand als gevolg van een
griepje eens een paar dagen
wat minder eet, meent me
vrouw M. 't Hart-Eerdmans,
hoofd van de dienst Diëtetiek
van het Academisch Zieken
huis Leiden (AZL). Maar gaat
het lamlendige gevoel niet
weg en blijft de patiënt te wei
nig eten, dan zal zijn herstel
alleen maar moeizamer verlo
pen.
Volgens 't Hart is er tot nu toe
weinig aandacht geweest voor
de relatie tussen voeding en de
toestand van de patiënt, maar
lijkt daar de laatste tijd enige
verandering in te komen. En
dat is nodig ook. Want, zo
meldden wij gisteren reeds,
tussen de 30 en 45 procent van
de patiënten die in een zieken
huis belanden heeft te kampen
met ondervoeding. Met als ge
volg een langere opnameduur
en verminderde kwaliteit van
het leven.
Deze schrikbarend hoge cijfers
zijn overigens niet nieuw,
maar pleiten volgens het
hoofd Diëtetiek wel voor een
tijdige onderkenning van de
ondervoeding en het eerder
inschakelen van de diëtist.
Mevrouw 't Hart: „Deze pa
tiënten hebben voorafgaand
aan hun opname al te weinig
gegeten, waardoor ze te weinig
energie binnen hebben gekre
gen en dus snel zijn afgeval
len; of ze hebben te weinig
stoffen als eiwitten, kalk of vi
tamines binnen gekregen". In
beide gevallen geldt dat hun
Zo luxe hoeft het ook niet elke dag, maar het bevordert de eetlust van ziekenhuispatiënten wel als
ze via een handcomputer zelf hun maaltijden kunnen helpen samenstellen. Het Bovenij ziekenhuis
te Amsterdam had vorig jaar de Europese primeur.
FOTO: ANP
zogenaamde voedingstoestand
niet in orde is, zodat ze niet op
elk tijdstip in voldoende mate
kunnen beschikken over de
stoffen die voor het lichaam
nodig zijn.
Moderne armoede
Dat de ondervoeding moet
worden toegeschreven aan de
vermeende slechte eetgewoon
ten van de Nederlanders,
waagt de diëtiste te betwijfe
len. Ook wil ze de problema
tiek „niet doortrekken" naar
de „moderne armoede", waar
door minima zouden bezuini
gen op gezonde voeding. Nee,
volgens haar heeft de onder
voeding meer te maken met
de inname van te weinig ener
gie. „Mensen die worden opge
nomen in een ziekenhuis, zijn
vóór die tijd vaak al niet fit
geweest; ze voelden zich niet
lekker en hebben te weinig
gegeten. Maar er is een ten
dens om steeds meer aandacht
te besteden aan de voedings
toestand van de patiënt. Men
gaat steeds meer inzien dat
een goede voedingstoestand
leidt tot minder infecties en
dat het de opnameduur be
kort". Zo bezien is een goede
voedingstoestand niet alleen
prettiger voor de patiënt, maar
ook nog goedkoper.
„In theorie zou het 't mooiste
zijn als een patiënt al goed ge
voed binnenkomt. In sommige
gevallen is dat ook wel zo, bij
voorbeeld bij een acute blinde
darmontsteking. Heel vaak is
dat echter niet het geval. Maar
als je er als diëtist op tijd bij
bent, kun je erger voorko
men".
Voedingsgroep
In het AZL is een voedings
groep bestaande uit onder an
deren artsen en diëtisten bezig
een protocol op te stellen voor
het bepalen van de voedings
toestand van mensen die wor
den opgenomen. Mevrouw
't Hart kan zich voorstellen
dat bij opnames - waarbij toch
ook tal van andere vragen aan
de patiënt worden gesteld -
een soort checklist wordt afge
werkt over de gezondheidstoe
stand. „Je kunt denken aan
standaardvragen als: hoe is uw
gewicht de laatste tijd ge
weest? Bij een bepaalde score
op deze vragen zou dan de dië
tist moeten worden ingescha
keld".
„Natuurlijk probeer je eerst op
de normale manier te voeden,
maar lukt dat niet, bijvoor
beeld omdat de patiënt te
zwak is of te beroerd, dan
voed je hem via een sonde. Als
laatste mogelijkheid gebruik je
een infuus".
CLARISSE BUMA
DEN HAAG Minister
Smit-Kroes (verkeer en
waterstaat) heeft de
Tweede Kamer gisteren
tot ontsteltenis van alle
fracties niet verteld waar
om zij geld dat in februari
nog voor het openbaar
vervoer was bestemd in
april deels aan de binnen
schippers (voor sanering
van de vloot) heeft gege
ven en deels naar de
schatkist heeft laten te
rugvloeien.
De PvdA heeft daarom een
motie ingediend, waarin de
minister wordt gevraagd de
oorspronkelijke bestemming
van het geld te handhaven.
Ook CDA en VVD toonden
zich uitermate ontevreden
over de zwijgzaamheid van de
demissionaire bewindsvrouw.
Begin dit jaar stelde de Alge
mene Rekenkamer een onder
zoek in naar de verblijfplaats
van 350 miljoen gulden. Dat
bedrag hadden de openbaar
vervoerbedrijven overgehou-
'den van de subsidies die zij
van de minister krijgen. Smit
verklaarde toen dat de open
baar-vervoerbedrijven het
geld nog op de bank hadden
staan en beloofde dat het geld
voor het openbaar vervoer be
houden zou blijven.
Gisteren zei Smit echter dat ze
niets naders kon zeggen over
haar opmerkelijke ommezwaai
in april om haar „onderhande
lingspositie in het kabinet niet
bij voorbaat te ondergraven".
Minister Smit-Kroes
FOTO: SP
De kamerleden begrepen er
niets meer van.
Volgens de Algemene Reken
kamer heeft de minister in
strijd met de Comptabiliteits
wet gehandeld door het geld
dat zij tegoed had buiten haar
begroting te houden alsof het
er niet was. Het parlement
kon er zodoende nooit achter
komen dat de minister nog er
gens een potje had, zo blijkt uit
de antwoorden van de Reken
kamer op vragen van de com
missie voor de rijksuitgaven
uit de Tweede Kamer.
lit r
DEN HAAG l'Histoi-
re se repète de ge
schiedenis herhaalt zich.
Die wetmatigheid geldt
ook de NS. In de vorige
eeuw oefenden de eerste
stoomlocs die traag door
het polderland tuften
nog een enorme aan
trekkingskracht uit op
boeren, stadsmensen en
buitenlui. Het reizen per
trein was weliswaar een
tikje angstwekkend,
maar bovenal comforta
bel en chic. Per trein
reizen was iets om over
op te scheppen.
Hoe rap veranderde die situ
atie! Met de opmars van de
auto als luxe vervoermiddel
bij uitstek kwam de trein
steeds meer op het tweede
plan. De glans ging er vanaf,
het spoor kreeg iets dood
normaals, iets armoedigs bij
na. Je reisde per trein omdat
je jezelf niets beters kon ver
oorloven. Afgezien dan van
die enkeling die 'bewust'
voor het openbaar vervoer
koos om de files te mijden,
het milieu te sparen en geen
brokken te maken. Een keus
uit arren moede.
Maar de cirkel van glorie en
verval wordt als het aan de
NS ligt weer rondgemaakt.
Terug naar de glamour en
glitter, luidt het parool.
Recht die rug en wèg met
dat minderwaardigheidsge
voel! Er gloort een zonnige
toekomst, waarin goede za
ken gëdaan kunnen worden.
„Die aantrekkingskracht
van vroeger komt weer te
rug", voorspelt de Delftse
hoogleraar prof. ir. Maurits
van Witsen, hoofd van de
afdeling strategisch onder
zoek bij de NS.
Voorwaarde is wel dat het
spoor er nu al alles aan doet
om zijn wat afgebladderde
imago op te vijzelen. Van
Witsen:'„Door de aantasting
van het milieu en het berei
ken van de grenzen van de
welvaart kan een nieuwe
golf van collectief bewust
zijn en verantwoordelijk
heidsgevoel ontstaan. Een
gevoel van: verdergaande
verloedering, nóg meer au
to's, nóg meer files, nóg
meer luchtvervuiling en la
waai, dat mag niet. Dat zie je
bijvoorbeeld al in Zurich,
waar je echt een uitzonde
ring bent als je met de auto
boodschappen doet. Ook in
ons land dringt het besef
door dat ons veelgeroemde
individualisme ontaard is in
egoïsme".
I lit l|
èwoc
en. Je kunt ook denude!
luxe restauratierL
vergaderwagons of
waar je jezelf kunt q, H
nen. Ook op de statioi-
meer glamour komefheo
comfort. Als de aanjnet
van de stations vëgrw
wordt, met restaura:
avondwinkels bijvoer
dan gaat de veilighre
bijvi
eilij
sprongen omhoog'
mei
f, ei
Ook de informatie gn
klant kan beter. Inf<
op maat: bij de aansci
het treinkaartje op ljjt
tion rolt een briefje aarer
gebreide reizigersinhpwe(
uit de 'kassa', eventij-prc
clusief een plattegron^ f
de stad van besteLcus
Naar die mogelijkhei<fvpri
nu al bij de NS drukj^aa]
zoek verricht. w
TGV
De introduktie van
supersnelle treinen, dEpr(
Franse TGV, kunn|te
imago van 'het spoorbat
zelen, verwacht Van jze
„Dan krijg je het,.tie
stoomtreineffect weeie0
Reizen per trein wor<Lrk
spannend". Zelf wei
NS in zijn vorig jaarl
senteerde plan „RaiL—
aan drie treinsytem^J J
gionale stoptreinen \r
korte afstand, interc
nen die 200 kilomefflA
uur kunnen rijden fl t
internationaal netwerLup(
de snelheid tot 300 kir
per uur wordt opgPVV
Op locaal niveau zijuis
Witsen nog toekomiast:
eventueel onbemand^.
tjes die ook 's avofc.ujr
's nachts tussen r
werk- en* uitgaan
anfe
pendelen. Alle krui^a
van deze 'sneltrams' Ifin
dan wel ongelijkvloert—
Hoewel in Den Haag
meer Kamerleden 4
windslieden zich td
openbaar vervoer ba
is het geld dat voor 1
bouw van het spoorj
is gereserveerd (ruim
jard gulden tot het jaal
volgens Van Witsen i
magere kant. Wat dati
kijkt hij met scheve
naar de Duitse Bundj
die over veel forsere b
ten beschikt. „We sul
wat achter de andere 1
in de EG aan", moM
Witsen. In een sterl
vuild, rijk en dichto
land als Nederland zj
hypermodern ee"
luxueus openbaar 1
systeem niet
„Maar het blijft bij
keren en dubbeltj<
Collectief
De NS kan volgens Van
Witsen goed garen spinnen
bij dat ontwakende bewust
zijn. Collectief ingestelde
burgers zouden immers
eerder geneigd zijn van een
collectief vervoermiddel zo
als de trein gebruik te ma
ken. Het is aan de NS om er
voor te zorgen dat die keuze
geen zure gezichten ople
vert. „Er moet nog heel wat
verspijkerd worden om onze
kansen optimaal uit te bui
ten", betoogt de vervoers-
deskundige, „want de kunst
is om die collectieve reiziger
toch het gevoel te geven dat
hij individueel vervoerd
wordt".
Wat dat laatste betreft heeft
het spoor nog heel wat pijlen
op zijn boog. Van Witsen
somt op: „Je kunt denken
aan treinstellen met coupé's
voor twee of vier personen,
die je tevoren kunt reserver-
Vanuit zijn werkk,
de elfde verdiepin|
betonmoloch Hoog
ne overziet Van V
één oogopslag het
terrein van het
Utrecht. Het wert
nen bij grote
de toekomst, voors
Witsen terwijl hij
raam van zijn
„Ga maar na, ik zit
een mum van tijd ir
op weg naar huis".
Er zullen dus
Catharijnes in
moeten komen. De
druk bezig met
lingsplannen bij de
tions. Van Witsen
en peinst. Dan zegt
rend naar een grijze
„Ik hoop wel dat die
stationscentra er
komen te zien.
Catharijne mag
voor het openbaa
de stad Utrecht is
fraaier
