Schone energie
stuk dichterbij
ECONOMIE
MARKTEN
Ballast Nedam leidt bouw grootste brug in Europa
SHY heeft belang van 12 procent in Ahold
Beurs van Amsterd
EeidócSou/iont
DINSDAG 27 JUNI 1989 PAGI
Zweden doet mee aan
ruimtelaboratorium
STOCKHOLM Zweden gaat deelne
men aan het Europese ruimtevaartpro
ject Columbus voor de bouw van een la
boratorium in de ruimte. Het ministerie
van industrie verklaarde dat het gedu
rende tien jaar 280 miljoen Zweedse
kroon (ruim 90 miljoen gulden) zal bij
dragen aan het Columbus-project van
het Europese Ruimtevaart Agentschap
(ESA). De Zweedse bijdrage vormt on
geveer een procent van de totale kosten
van het programma dat moet uitmonden
in een bemand laboratorium in de ruim
te. De regering in Stockholm had aan
vankelijk bezwaren tegen deelname aan
het Columbus-programma, omdat zij
vreesde dat daardoor de Zweedse neu
traliteit in gevaar zou kunnen komen.
Infotheek naar
hogere winst
LEIDEN De op de parallel-
markt genoteerde Infotheek-
groep (computers) heeft over
het eerste kwartaal van dit
jaar een nettowinst gemaakt
van 1,5 miljoen, tegenover
f 1,05 miljoen in dezelfde pe
riode van vorig jaar. Doordat
het aantal aandelen is uitge
breid steeg de winst per aan
deel naar verhouding minder,
van 0,21 tot ƒ0,27. De winst
stijging ging gepaard met een
stijging van de omzet van 79
procent, waarvan 48 procent
het gevolg was van de overne
ming van Info Computer Cen
trum.
VNU verkoopt
Amerikaanse
electronikabladen
HAARLEM Het uitgeverscon
cern VNU heeft een aantal Ame
rikaanse electronikabladen ver
kocht. Het zijn de tijdschriften
Electronic Design, Electronic Ma
gazine en Microwaves and RF. De
bladen hebben een gezamenlijke
jaaromzet van ƒ50 miljoen. Er
werken 90 mensen. De verkoop
past in de wens van de VNU om
haar 'business press group'-activi-
teiten te concentreren in Europa.
De VNU blijft in de VS wel zelf
het maandblad Personal Compu
ting uitgeven, dat een oplage
heeft van 500.000 exemplaren.
Zeggenschap KLM in
Northwest blijft beperkt
SCHIPHOL De zeggenschap van
de KLM in Northwest Airlines zal be
perkt blijven tot 8,4 procent van de
stemgerechtigde aandelen. Dit blijkt
uit officiële stukken die de zogeheten
Checchi-groep, de financiers die sa
men met de KLM Northwest Airlines
kopen, heeft ingediend bij de Ameri
kaanse beurscommissie SEC. Gedu
rende een maand kunnen andere ge
gadigden de plannen nog doorkruisen
met een tegenbod. Pas in september
zal volledige duidelijkheid bestaan.
Als het bod van onder andere de
KLM wordt goedgekeurd, krijgt de
luchtvaartmaatschappij een econo
misch belang van twintig procent in
Northwest.
Luchthaven Den Helder
voor helicopters KLM
DEN HELDER De gemeente Den Helder
en KLM Helikopters BV gaan gezamenlijk de
BV Luchthaven Den Helder oprichten. KLM
Helikopters, een 100 procent dochteronderne
ming van de KLM, en de gemeente Den Hel
der zullen ieder vijftig procent in de BV deel
nemen. Het 6,2 hectare grote deel van de ma
rinebasis, dat nu uitsluitend door KLM Heli
kopters wordt gebruikt, zal met ingang van
1990 door de marine ook opengesteld worden
voor andere luchtvaartmaatschappijen. Op
korte termijn zal de heli-haven worden uitge
rust met een instrument landing system (ILS).
Dat is een electronisch geleidingssysteem dat
vliegtuigen en helikopters in staat stelt om bij
slecht zicht de landingsbaan goed aan te vlie
gen. Met deze investering is een bedrag van
ongeveer vijf miljoen gulden gemoeid.
CHRISTELIJKE
WERKGEVERS
„Geen
uitkering
werklozen die
niet willen
werken"
DEN HAAG De over
heid moet van werklozen
die niet willen werken de
uitkering stop zetten. Dat
heeft prof.drs. J. Weiten-
berg, algemeen directeur
van het Nederlands Chris
telijk Werkgeversverbond
NCW, gisteren gezegd.
Weitenberg vindt dat het
in de huidige samenleving
„niet kan" om werk te
weigeren en toch recht op
een uitkering te doen gel
den.
Volgens Weitenberg moeten"
onwillige werklozen „met veel
meer dwang" worden aange
pakt. „Deze niet-willers
moeten met zware financiële
sancties worden getroffen, des
noods met het uiterste middel:
de uitkering stop zetten".
Van de werklozen die langer
dan twee jaar als zodanig gere
gistreerd staan, is ruim twintig
procent te rangschikken onder
de noemer „moeilijk geval".
Dat is gebleken uit gesprekken
die arbeidsbureaus en sociale
diensten hebben gevoerd met
langdurig werklozen.
Weitenberg nam stelling tegen
de door de vakbeweging ge
wenste verkorting van de
werkweek tot 35 uur. Volgens
hem is er eerder aanleiding
om langer te gaan werken. De
zaterdag als werkdag kan wat
de christelijke werkgevers be
treft weer worden ingevoerd.
Volgens Weitenberg zal de
werkloosheid niet dalen als ie
dereen 35 uur per week gaat
werken, wel als het minimum
loon omlaag gaat.
Veiling Delft-Westerlee 26-6-1989.
Aardapp. bintje 5-5, aardapp. dore
57-98, aardappelen vroeg 50-155, al
falfa 40-42, aubergine mini wit 35-75,
aubergine wit 15-18, aubergines 100-
165, bleekselderij 95-135, bloemkool
85-170, bospeen 85-100, bosuien 43-
111, broccoli 100-170, cherry torn.
rood 47-49, cherry tomaten 46-54,
Chinese kool glas 50-100, courgettes
12-44, courgettes geel 26-71, diver
sen 38-55, eerstelingen 45-149, eike-
bladsla 70-150, frankenthaler 1350-
1440, golden cnampion 1510-1650,
groenlof 40-105, ijsbergsla 54-141,
ijspegels 100-147, komkommers 25-
54, komkommers mini 17-30, kom
kommers stek 50-50, koolrabi 12-41,
kouseband 510-690, kroten 32-32,
kroten bos 19-20, lollo rossa 130-
175, ogenmeloenen 190-540, paksoi
136-162, paprika bruin 380-560, pa
prika geel 210-300, paprika groen
410-610, paprika lila punt 200-310,
papnka oranje 280-380, paprika
paars 170-660, paprika rood 270-
360, paprika spits 150-290, pepers
bont 270-270, popers groen 370-450,
pepers rood 310-390, peterselie bos
54-63, pruimen kg 190-910, radijs
glas 21-36, radijs puntzak 47-51, ra
dijs witpunt Ing 19-25, rettich 102-
160, reuzenradijs 38-67, selderij bos
16-22, sla poly glas 20-41, snijbonen
glas 420-460, sperziebonen glas 530-
640, tomaten 70-136, tomaten licht
73-99, tomaten rood 63-147, tuinbo
nen 3G-55, venkel 135-185, vleesto
maten 68-93, vleestomaten licht 80-
100, vleestomaten rood 71-89, witlof
305-380.
Coöperatieve tuinbouwveilingvereni
ging „Westland West"
Aubergine 500 super 70-145, bosra-
dijs s m/gr II 23-44, Ch. kl. Jap. hyb.
1, Cher. torn. 15 mid l-l 45-48, cour
gette 1 9 13-57, knolvenkel 60/80
150-245, komkom, lang 41/50 50-50,
komkommers 76/90 32-75, koolrabi
90/100 19-19, marrows 1 7 18-23,
nat. ijsbergsla 50 I 41-104, natuur-
bloemkool 6 60-200, paprika groen
85 super 320-560, paprika rood 85
super 360-480, radijs 1/2 s middel
24-28, radijs gr. zakje 59-67, rettich
lang 45-180, sla 17 super d/p 36-49,
sla 21 super d/p 48-68, sla 31 b 56-
58, snijbonen 480-520, tomaten A
super 84-154, vl. torn. b.b. super 92-
134, aardappelen 55-150, Alfalfa 40-
40, bleekselderij 85-115, boskroten
45-55, cherry tomaten geel 355-395,
courgettes 50-50, dalkon 30-385, di
verse meloenen 350-520, flakkese
peen 41-41, ijspegels 200-200, kool
rabi 35-45, kroten 70-85, little gem
10-15, netm6loenen 90-380, ogenme-
loen 180-560, paksoi 21-46, pepers
bont 190-190, groen 340-460, rood
520-750, pepino 55-205, postelein
32-32, prei 50-135, prlnsessebonen
410-490, pruimen 630-850, rabarber
35-40, rode kool 11-27, tuinbonen
55-80, witpuntradljs 19-25, wite radijs
51-62.
dore 55-114, aardappelen vroeg 31-
129, alfalfa 40-41, aubergines mini wit
15-37, aubergine wit 15-20, aubergi
nes 105-150, blndsla stuks 25-43,
bleekselderij 65-145, bloemkool 160-
295, bonenkreuid 10-14, bospeen 80-
110, bosuien 24-134, broccoli 150-
200, cherry torn. rood 45-45, cherry
tomaten 45-53, courgettes 31-57,
courgettes geel 35-73, diversen 50-
150, eerstelingen 35-140, eieren 8-15,
elkebladsla 50-125, golden champion
1650-1780, ijsbergsla natuur 41-135.
ijspegels 172-220.
PETTEN Het ECN
(Energiecentrum Neder
land) heeft een forse stap
gedaan in de richting van
de opwekking van schone
energie. De daartoe ont
wikkelde proefinstallatie
in Petten bereikte van
daag na een aanloop van*
een paar weken de maxi
male conditie voor de pro-
duktie van één kilowatt.
Daarmee is de weg open
voor een produktie van
electriciteit op grotere
schaal, tot één megawatt.
Het ECN ontwikkelde een
brandstofcel, waarin door re
actie van waterstof en zuurstof
rechtstreeks elektriciteit wordt
geproduceerd. Er worden geen
schadelijke stoffen uitgestoten.
Het proces is geluidsarm en
het rendement is vijftig pro
cent groter dan dat van de
conventionele systemen. De
winst voor het milieu, het ho
gere rendement en het voor
uitzicht op schaalvergroting
rechtvaardigen de verwach
ting dat het nieuwe systeem
goedkoper zal zijn dan be
staande produktiemethoden.
De ontwikkelde materialen en
het ontwikkelde systeem func
tioneren en daar gaat het op
dit moment in de eerste plaats
om, aldus projectleider dr. C.
van der Klein. Het resultaat is
uniek in Europa. Het betekent
dat Nederland op dit gebied
aansluiting heeft gekregen bij
Amerikaanse en Japanse ont
wikkelingen. De Japanners
zijn al wat verder met grotere
systemen, maar het ECN-sy-
steem is op onderdelen die ook
in het Japanse voorkomen, be
ter.
Voor het ECN-proces is water
stof nodig, dat kan worden ge
vormd uit aardgas en kolen-
gas. Het is volgens Van der
Klein niet denkbeeldig dat op
langere termijn waterstof
wordt geproduceerd met zon-
ne-energie. Daardoor zou een
volledig milieuvriendelijke en
duurzame vorm van energie-
produktie kunnen worden
verwezenlijkt.
Voor de schaalvergroting, het
ontwikkelen van de installatie
met een vermogen van één
megawatt, is nog vijftig mil
joen nodig. Hiervan moet vijf
tien a twintig miljoen gulden
van de industrie komen. ECN
onderhandelt over de verdere
ontwikkeling en commerciali
sering van zijn brandstofcel
systeem met bedrijven in Ne
derland, de Bondsrepubliek
Duitsland en Italië.
Medewerkers van het ECN werken aan de opbouw van de brand
stofcel, waarin door reactie van waterstof on zuurstof recht
streeks electriciteit wordt geproduceerd.
AMSTELVEEN De
bouw van de langste brug
van Europa, tussen Ko
penhagen en het Europese
vasteland over de Grote
Belt, zal worden geleid
door Ballast Nedam. Met
de bouw van de 6,6 kilo
meter lange brug is ƒ1
miljard gemoeid. Tegelijk
met het contract voor de
mammoetbrug tekende
ook de Amsterdamse Bal
last Bagger en Grond, in
combinatie met de Belgi
sche Jan van Nul een con
tract van 100 miljoen
voor uit te voeren
werken voor de brug.
Het ontwerp van de brug is
een alternatief van Ballast Ne
dam Engineering op één van
de door de opdrachtgever ont
wikkelde ontwerpen. De vrije
doorvaarthoogte van de brug,
waarop zowel een autoweg als
een spoorlijn komt, is in het
midden 18 meter. De brug
krijgt 63 overspanningen. De
eerste civieltechnische werk
zaamheden beginnen binnen
kort. De spoorverbinding moet
in de zomer van 1993 klaar
zijn en de verbinding voor het
autoverkeer drie jaar later.
Bij de totstandkoming van de
aanbieding is fors gebruik ge
maakt van de technische ken
nis die Ballast Nedam ver
kreeg bij de bouw van onder
andere de Stormvloedkering
in de Oosterschelde en de
King Fahd Causeway, de vaste
oeververbinding tussen Saoe-
diarabië en Bahrein. In de
combinatie die het werk gaat
uitvoeren zitten behalve Bal
last Nedam de Deense aanne
mers Hojgaard Schultz, C.G.
Jensen en Per Aarsleff, de
Britse Taylor Woodrow en de
Zwitserse Losinger.
Eerste Airbus voor Oostblok
Oost-Duitsland is het eerste Oostblokland dat de westerse Airbus heeft gekocht. De DDR kocht er
drie van de intercontinentale versie, waarvan het eerste toestel gisteren landde op Schönefeld, de
luchthaven van Oost-Berlijn. foto: ap
Japan schenkt
Zuidafrikaanse
landen miljard
WASHINGTON Japan zal
vanaf 1 april 1990 over een pe
riode van drie jaar 600 miljoen
dollar (meer dan een miljard
gulden) schenken aan landen
in zuidelijk Afrika. Het geld
wordt verstrekt in de vorm
van subsidies waaraan geen
voorwaarden, zoals bepaalde
projecten, zijn verbonden. Het
gaat niet om leningen, aldus
woordvoerder Koichi Haragu-
chi van het ministerie van bui
tenlandse zaken. Dit impli
ceert dat het geld kan worden
gebruikt voor de renteberaling
op schulden of voor de aan
koop van goederen in andere
landen. De landen in zuidelijk
Afrika hebben enorme schul
den, voor het grootste deel bij
regeringen en intergouverne
mentele lichamen. De 600 mil
joen dollar staat los van de 4,5
miljard dollar die Japan in de
vorm van leningen heeft toe
gezegd aan de Derde Wereld.
Shell-directeur wil beter
imago chemische industrie
ZWOLLE Er bestaat een
aantal misvattingen over de
chemische industrie, waartoe
ook de kunststofindustrie be
hoort. Met name de opvatting
dat kunststoffen schadelijker
voor het milieu zijn dan na-
tuurmaterialen als hout en pa
pier moet uit de weg worden
geruimd. Ir. P. Vogtlander, di
recteur Shell Nederland Che
mie, zei dit gister op het
Kunststofsymposium in Zwol
le.
Volgens Vogtlander moet de
chemische industrie in de toe
komst elke gelegenheid aan
grijpen om haar imago te ver
beteren. „Bijna niemand weet
dat kunststof als verpakkings
materiaal aanzienlijk minder
energie-intensief is dan alter
natieve materialen. Daarnaast
zou, wanneer kunststof wordt
vervangen door natuurmateri-
aleh, het volume van afval
enorm toenemen en er geen
bos meer overblijven".
Als een andere belangrijke re
den voor het verbeteren van
het imago noemde de Shell-di
recteur het feit dat de chemi
sche industrie de laatste zeven
jaar vier keer kunststof fenin-
dustrie zes keer) sneller is ge
groeid dan het gemiddelde van
Nederlandse industrie. Uit cij
fers blijkt dat het investerings
niveau op vier miljard gulden
per jaar ligt. Voor research en
ontwikkeling wordt jaarlijks
ongeveer 1,8 miljard gulden
uitgetrokken.
Mees en Hope wil maatwerk bieden
AMSTERDAM De bank Mees en Hope, een dochteronderne
ming van de ABN, speelt in op het groeiende aantal vermogende
particulieren in ons land en op de toenemende concurrentie tus
sen de aanbieders van financiële diensten door een nieuw con
cept. Vermogende particulieren en middelgrote ondernemers
kunnen in aanmerking komen voor gunstige rekeningvoor-
waarden. Bovendien worden ze geadviseerd op tal van terrei
nen, vooral beleggingsmogelijkheden. Het gaat om vermogens
vanaf ongeveer twee ton, maar erg scherp wordt de grens vol
gens topman dr. D. van Wensveen, niet getrokken. De vermo
gende klant die in aanmerking komt voor wat de bank noemt
private banking services, krijgt op gewone rekening courant re
keningen voortaan 4 procent rente voor zover het saldo boven
3500 uitkomt. Hij of zij krijgt bovendien betalingsdiensten gra
tis en kan in aanmerking komen voor automatische kredietfaci
liteiten.
GEEN GEZAMENLIJKE INKOOP
UTRECHT SHV blijkt
een belang te hebben van
12 procent in Ahold. Het
Utrechtse concern, dat de
Makro-keten exploiteert
en aan energiewinning
doet, heeft dat gisteren
bekendgemaakt.
SHV is tot het nemen van een
belang in het Zaanse kruide
niersconcern gekomen omdat
het wilde gaan samenwerken.
Ahold had daar aanvankelijk
wel oren naar, maar kwam la
ter op andere gedachten. Sinds
juli 1986 werd, in het geheim,
gesproken over mogelijkheden
om gezamenlijk in te kopen.
Ook werd gekeken naar mo
gelijkheden tot samenwerking
aan de „kapitaalzijde" van
Ahold. Wat daaronder moet
worden verstaan, konden
woordvoerders van de twee
betrokken concerns niet ge
heel duidelijk maken. Secreta
ris C. Hooft Graafland van
SHV noemde als voorbeeld
„iets ondernemen op interna
tionaal gebied, waarvoor in
vesteringen nodig zouden
zijn".
Verzekering
Vanaf voorjaar 1988 is SHV
met medeweten van Ahold
een pakket in de laatste gaan
opbouwen, waarbij Ahold van
uit Utrecht de verzekering
ontving dat er geen enkele
overnemingspoging werd on
dernomen. Intussen heeft SHV
12 procent opgebouwd. De
laatste aandelen werden op 5
mei van dit jaar gekocht. In
totaal is het pakket driehon
derd miljoen gulden waard.
Wat SHV met het Ahold-pak-
ket gaat doen is nog onzeker.
„Alle opties blijven open", al
dus Hooft Graafland. Mogelijk
wordt het verkocht, maar dat
heeft geen prioriteit. Er zijn in
Europa verstrengelingen te
zien, zodat wellicht nog enige
tijd moet worden gewacht
voordat kan worden bepaald
wat de beste koers is met be
trekking tot dit pakket, aldus
SHV.
Ahold bevestigt dat er „inci
dentele gesprekken" over mo
gelijke samenwerking hebben
plaatsgevonden, maar op dit
moment ziet het er volgens het
Zaanse concern niet naar uit
dat er een vorm van samen
werking tussen Ahold en SHV
in binnen- en buitenland zal
worden aangegaan.
Aankopen
Ahold vindt dat zij vorig jaar
aankopen heeft gedaan die
van haar een concurrent van
de Makro-groothandels heb
ben gemaakt. Zo zijn daar het
meerderheidsbelang in de le
vensmiddelengroothandel
Schuitema en de supermarkt
keten First National Super
markets (FNS), die Ahold vo
rig jaar in de Verenigde Staten
heeft gekocht en die zij vol
gens een woordvoerder be
schouwt als een concurrent
van Makro in de Verenigde
Staten. Bovendien heeft Ahold
kortgeleden een intentie tot
samenwerking getekend met
,twee grote Europese ketens, de
Britse Argyll en de Franse Ca
sino.
„Jammer, het had interessant
kunnen worden", luidde het
commentaar van SHVs Hooft
Graafland. De Makro heeft
vestigingen in Nederland, En
geland, België, Spanje, de Ver
enigde Staten, Brazilië en Ar
gentinië. SHV blijft, zo zei hij,
uitkijken naar inkoopsamen-
werking. Die bestaat al wel,
onder meer met de Duitse ke
ten Metro, maar SHV zoekt
met het oog op Europa 1992
meer inkoopsamenwerking.
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 26000 - 26500 26020 - 26520 onbewerkt
bewerkt 28100 28120 bewerkt
Opgave- Drijfhout, A'dam
Pakhoed en
Hoogovens
flauw
AMSTERDAM De Amster
damse effectenbeurs kwam
gisteren niet goed op gang. Al
geruime tijd trekt het Beurs
plein zich weinig aan van wat
op Wall Street gebeurt en dit
maal bleek dat weer zeer dui
delijk, zij het in nogal negatie
ve zin. Want de stijging van
Wall Street vrijdag met bijna
50 punten noch de goed prijs
houdende dollar slaagden erin
enig enthousiasme te ontkete
nen. Winstnemingen hadden
de overhand en de algemene
stemmingsindex zakte 1,1 punt
tot 190,9.
Uitgesproken flauw ges
waren Pakhoed en Hoogo v|
Het Rotterdamse opslag^0
transportaandeel sloot Pr
lager op 147,80, na een
stijging vorige week. |s
Hoogovens moest na eeiïr
riode van vooruitgang rn^f1
terug en wel 2,90 tot lr
Bols leek aanvankelijk te
fiteren van het dorstige
en bracht het tot een stij»es
van 1,30 tot 152,30, ma 1
ter zakte dit aandeel ii0Vl
149, wat een verlies bet< °c
de van ƒ2. Heineken v d'
de markt 0,90 hoger op
Goed lag Koninklijke 01ii,aS.
2 vooruit ging naar 1 s
op de goede olieprijzen. ,ac
Veel aandelen bevonden r"'
in de zone rond het slot
vrijdag. Zo kwamen D/)
DSM weinig van hun p
Akzo trok eerst nog wat
maar zakte later 0,70 i "V1
153,10. Internatio Muller u
loor 1 op 100,50 en
sloot 2 lager op 75. ;'s
moest een verlies incasi
van ƒ1,30 op ƒ57,10. KL lut
Philips verloren elk ƒ0,4
respectievelijk 51,90 en
