Musici zijn als regel niet creatief
Internationale dag van de architectuur
paöNST
QeidócQowumt
DINSDAG 27 JUNI 1989 PAGINA 13
iakondriaan brengt
miljoen op
de Ae
Dat vJden De „Compositie met rood en
ondei ujt 1932 van Piet Mondriaan heeft
ethou<jen op de veiling van Christie's in
ie zal,en een bedrag van 3,19 miljoen pond
1.5 tokg ofwel ruim elf miljoen gulden op-
ecificscht. Het doek van krap 50 bij 50 cen-
irgem^er is gekocht door een kunsthande-
len d^jit Düsseldorf. De waarde van deze
werd aanvankelijk geschat op
aamd^joen. Het werk is op de veiling ge-
injt door de Haagse stichting Van Ees-
der oj, Fluck en Van Lohuizen, die eerder
aode^aags Gemeentemuseum het schilde-
zelfdejoor 12 miljoen heeft aangeboden.
j gezien het aankoopbudget van dit
regeljum maakte het Haagse museum geen
h van kans.
Van Collum
begraven
Op de
Amsterdamse
begraafplaats
Westerveld
hebben familie,
vrienden en
collega's gisteren
afscheid
genomen van de
filmjournalist
Simon van
Collum. Van
Collum overleed
vorige week
woensdagavond
tijdens de
presentatie van
de jongste Bond
film „License to
kill". FOTO: ANP
NJT stopt door
gebrek aan geld
DEN HAAG Kinder-
theater NJT heeft be
sloten de werkzaamhe
den te stoppen omdat
onvoldoende subsidie is
,Na een lan-
strijd om het NJT
gesubsidieerd te krijgen
op een niveau waarmee
het normaal zou kun
nen produceren, hebben
wij besloten de hand
doek in de ring te gooi
en. Het is ons onmoge
lijk gebleken het artis
tieke niveau te waar
borgen, met een subsi
die die half zo groot is
als van andere groe
pen".
Rudi Fuchs blijft
bij zijn verkoopplan
DEN HAAG Rudi Fuchs, directeur
van het Haags Gemeentemuseum, blijft
bij zijn plan om topstukken uit het mu
seum te verkopen om zijn eigen beleid
uit te kunnen voeren. De verkoop van
de topstukken - nog niet definitief be
kend, mogelijk een Monet en twee Pi
casso's - moeten 40 miljoen gulden op
leveren. Fuchs schrijft de Haagse wet
houder van cultuur dat zijn aankoop
budget de laatste jaren dermate is ge
kortwiekt, dat hij daarmee niet uit de
voeten kan en wel moet verkopen.
Wethouder Verduyn Lunel staat niet
onwelwillend tegenover de plannen
van Fuchs en evenmin wil hij op het
museum nog verder bezuinigen, „om
een totale uitverkoop te voorkomen".
ïiibl
gp{
'ijks
nvegpl
its vf
akkoi
1 van|
>uders
dschal
het
mm
krij Jongbloed.
oor 1
FOTO: DIJKSTRA
diéhgbloed en
rkingj
twp'n der Togt
k naar TV10
an ee
jfster
Of d6
van
ijven,
i sta
ook
in? LSMEER Hans van
poldeTogt (AVRO) en Jaap
>or pigbloed (TROS) stap-
beiden over naar
0. Ze treden daarmee
e voetsporen van heel
Hilversumse colle-
die hun weg naar de
(merciële satellietzen-
al hadden gevonden.
van der Togt (41), die
n jaar bij de AVRO als
fisie-omroeper werkte,
voor de zender van Joop
den Ende een kwispro-
jima maken. Hij zal vanaf
j oktober vijf maal in de
k op het scherm verschij-
Jongbloed wordt een van
Sterverslaggevers en pre
toren van het eigen jour
van TV10. Zijn overstap
eentkent echter niet het einde
ge „Jongbloed Joosten".
estaijens een TROS-woorder-
/as ajder .blijft de omroep, ook
•rlegbt nieuwe seizoen, het pro-
lerwtma uitzenden. Dat bete-
irhoijdat Jaap Jongbloed in het
om end seizoen zowel op
|0 als de TROS zal zijn te
leed I
'g alfens bet geruchtencircuit
;ns o de overstap van „Jour-
en, ^"-verslaggever Hugo van
potjn naar TV10, waarover
w vizaterdag al melden, van
Jt tre zaken af te hangen dan
jsalaris. Ingewijden weten
(telden dat Van Rhijn een
diporlijke schuld heeft bij de
aag. Pas wanneer TV 10 ze-
hetheid kan geven dat ze deze
4 vojoverneemt, zou Hugo van
eg njn kunnen overstappen.
e opfdag valt hierover, net als
de toekomst van nieuws-
Harmen Siezen, de be-
betÉ
de'
ROGER NORRINGTON EN ZIJN CLASSICAL PLAYERS IN MUZIEKTHEATER
LONDEN „Mijn orkest
en ik maken gouden tij
den mee." En zijn faam is
hem, zoals dat tegenwoor
dig vaker voorkomt, voor
al via geluidsconserven
vooruitgegaan: Roger Nor
rington en zijn London
Classical Players vestig
den de afgelopen jaren
een internationale reputa
tie op basis van hun HMV
opnamen met werken van
Van Beethoven en Ber
lioz.
Deze maand is Roger Norring
ton met zijn orkest in het ka
der van het Holland Festival
voor twee concerten in ons
land (op 29 juni in het Amster
damse Concertgebouw en 30
juni in het Haagse Muziekthe
ater met een programma,
waarin ze zich ook aan Schu
bert, Chopin en Mendelssohn
wagen.
„Het is iets kostelijks om op
nieuw over muziek na te den
ken en de resultaten daarvan
in klank om te zetten. Musici
zijn als regel geen erg creatie
ve mensen. Ze imiteren meest
al, passen zich aan. Maar ik
ben juist geriteresseerd in crea
tiviteit. De afgelopen 25 jaar
behoorde het tot mijn belang
rijkste taken orkestmusici bij
te brengen, dat ze hun werk
niet zo verbeten moeten op
vatten, maar dat ze er plezier
in moeten hebben."
Bloedserieus
,,In Duitsland en Frankrijk
begrijpt het publiek vaak maar
moeilijk, waar ik heen wil.
Daar wordt klassieke muziek
bloedserieus genomen. Waar
schijnlijk is dat in Nederland
met een opener traditie beter,
net als in de Angelsaksische
landen en Italië, waar ik suc
ces heb met mijn werkwijze.
Daar weet ik musici opnieuw
te motiveren, met wat nieuws
te confronteren.
Zijn gebleven musiceervreug-
de - als men hem bezig ziet
mag men het zelfs drift noe
men - ontleent Norrington aan
een rijke amateurtraditie. „In
Engeland kennen we een der
gelijke amateurcultuur. In Ox
ford begon ik al als klein kind
met zingen. Niet alleen in een
gewoon koor, maar ook in
operettes van Gilbert Sulli
van en een madrigaalkoor."
„Later werd de viool het pro
fessionele deel van mijn hob
by; niettemin ging ik in Cam
bridge literatuur studeren.
Maar de muziek hield de over
hand. Ik speelde in orkesten,
zong solopartijen, dirigeerde
en engageerde me voor mu
ziek waar dat maar mogelijk
was. Uitgangspunt was steeds,
dat ik voor mijn plezier mu
ziek moest kunnen maken."
Schützkoor
Terwijl hij een baantje in de
uitgeverswereld bij Oxford
University Press had, richtte
Norrington het Schützkoor op.
Zijn streven om aan de hand
van bronnenmateriaal zijn
vertolkingen te concipiëren en
elk concert als een première te
behandelen leidden tot succes:
„We hebben de eerste, echt
geldige uitvoeringen van in
Engeland volledig onbekende
werken van Schütz verzorgd.
Sinds ik daar weg ben, is er
helaas nauwelijks meer wat
van deze componist te horen
in Engeland."
„Intussen had ik besloten full
time musicus te worden. Ik
kreeg een kans als muzikaal
leider en dirigent bij de net
opgerichte Kent Opera, waar
ik om te beginnen Purcells
Dido and Aneas mocht doen.
Het aantrekkelijke was, dat
daar ruimte voor experimen
ten bestond."
„Ik dirigeerde er vierhonderd
voorstellingen van Gluck tot
Verdi, alle Monteverdi's, Gil
bert Sullivan, Offenbach,
maar ook Fidelio en alle Mo-
zartopera's met uitzondering
van Titus. Deze vijftien jaar
beschouw ik als een ideale
trainingstijd."
In die periode bond Norring
ton een team jonge, enthou
siaste musici aan zich, dat hem
niet alleen tot op de dag van
heden trouw bleef, maar dat
ook zijn eigen ontdekkingsreis
meebeleefde. Daaruit kwam
eerst het London Baroque or
kest voort.
„Maar dan moet je onder
scheid gaan maken tussen tus
sen oude instrumenten zoals
voor Monteverdi en barokke
of klassieke instrumenten. Hoe
verder onze projekten reikten
en hoe dichter we Mozart en
Beethoven naderden, des te
meer wijzigde zich ons instru
mentarium. Daarom konden
we ons nauwelijks nog een ba-
rokorkest noemen. Vandaar de
huidige naam London Classi
cal Players."
Musicus Roger Norrington surft niet mee op de authenticiteitsgolf.
Authentiek
Gelijktijdig met Norrington
gingen ook andere Engelse
musici zich specialiseren op de
omgang met authentieke uit
voeringspraktijken en oude in
strumenten. Samen met een
kern uit het ensemble van de
Kent Opera werd een pool ge
vormd, waaruit niet alleen de
London Classical Players,
maar ook Hogwoods Academy
of Ancient Music en Pinnocks
English Concert kunnen put
ten.
„Wat mij vooral boeit, is er
achter te komen, hoe de mu
ziek in de diverse periodes ge
klonken heeft. Dat is welis
waar steeds een conflict tussen
mijn eigen voorstellingsver
mogen en de theorie, maar het
resultaat is zo opwindend, dat
ik het zoveel mogelijk mensen
wil laten ondergaan.
Uit dit streven kwamen semi
nars in de Londense South
Bank Queen Elisabeth Hall tot
stand onder de titel 'Experien
ces'. Norrington behandelde
daar aan de hand van een
symfonie van Van Beethoven
het ontstaan, de invloeden, de
oorspronkelijke uitvoerings
omstandigheden, inhoud en
struktuur. Alles uit historisch
perspectief.
Proto-Wagner
„Met Beethoven schuilt het
probleem in het feit, dat we
hem sinds Wagner als een
soort proto-Wagner zijn gaan
zien. Dat is erg gevaarlijk,
want Beethoven was nog ste
vig in de 18e eeuw geworteld.
Daarbij komt nog, dat inter
preterend dirigeren pas rond
1830 begon en dat de tempo
aanduidingen van het grootste
belang waren voor een or
kest."
„Beethoven componeerde in
het kader van traditionele
tempi. Overigens kloppen al
zijn metronoomaanduidingen
met al onze inzichten over de
tempi in de 18e eeuw. Bij Leo
pold Mozart, maar ook bij an
dere componisten kunnen we
wat dat betreft interessante
aanwijzingen vinden.
Wanneer we de vele overgele
verde aanduidingen vergelij
ken, dan ontstaat geleidelijk
een duidelijk beeld, dat we
zenlijk afwijkt van onze huidi
ge musiceerstijl. Wat ook een
beslissende rol speelde, was,
dat de instrumentale techniek
pas na 1830, maar toen ook
heel snel, veranderde."
„Mijn ervaringen zijn ook met
gangbare orkesten te realise
ren, dat zie ik als mijn hoofd
taak en ik breng het onder an
dere met het BBC Welsh or
kest en Bournemouth Sinfo-
nietta in praktijk. We hebben
in de omgang met het klassi-
cisme en de vroegromantiek
dingen ontdekt, die belangrijk
zijn en die zo door grote orkes
ten kunnen worden toegepast.
Ik torn niet aan het vibrato,
maar vernieuw op het punt
van tempo en frasering. Daar
heb ik nauwelijks meer repeti
ties voor nodig; ook zo kan ik
vrij gauw een heel ander stuk
tot stand brengen.
Toscanini
„Of ik me als vernieuwend
specialist voel? Absoluut niet.
Daarvoor ligt het hele muziek-
spectrum me te zeer aan het
hart, ook de modernën."
Vrijmoedig geeft Norrington
verder toe:„Vergeet niet, dat
ik met Toscanini groot ben ge
worden. Als ik werkelijk ooit
naar inspiratie moet zoeken,
beluister ik nog graag een
oude Toscanini opname."
Aan toekomstplannen geen ge
brek. Niet alleen tijdens con
certen, maar ook in de
opnamestudio wijdt de diri
gent zich de komende tijd aan
Beethovens pianoconcerten
met Melvyn Tan en de vroe
gromantiek van Schubert,
Rossini, Chopin, Berlioz en
Mendelssohn.
Ook in Covent Garden en bij
de English National Opera
heeft men Norringtons gaven
ontdekt; hij gaat er onder an
dere Mozarts Don Giovanni
doen.
Wat aan deze rasmusicus naast
alle ernst, weten en zorgvul
digheid vooral imponeert, is
zijn volkomen onacademische
inspiratie. Hij weet niet slechts
zijn musici, maar ook het pu
bliek te enthousiasmeren.
JAN DE KRUIJFF
Voor een uitgebreide
agenda, ook voor de ko
mende dagen, raadplege
men „UIT", de gratis we
kelijkse bijlage van deze
krant.
bioscopen
ALPHEN AAN DEN RIJN EU
ROCINEMA I (Van Boetzelaer-
straat 6, tel. 01720-20800): Li
cense to kill (al): 13.30, 20.30.
EUROCINEMA II: License to kill
(al); 13.30, 20.30. Lady en de va
gebond (al); wo. 14.00. EURO
CINEMA III: Naked gun (al);
13.45, 18.45, 21.15. EUROCI
NEMA IV: My stepmother is an
alien (al); 13.45, 18.45, 21.30.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg
19, tel. 071-121239): Naked gun
(al); 19.00, 21.15. wo. ook 14.30.
LIDO en STUDIO (Steenstraat
39, tel. 124130): License to kill
(al); Rain Man (al); 14.15, 18.45,
21.15. Mississippi burning (12);
14.30, 18.45, 21.15. My stepmo
ther is an alien (al); 14.30,
19.00, 21.15. Dangerous liai
sons (al); 19.00, 21.15. ma. di.
14.30. Lady en de vagebond
(al); wo. 14.30. .TRIANON (Bree-
straat 31, tel. 123875): The Bear
(al); 19.00. wo. ook 14.30. 91/»
Weeks (16); 21.15. REX (Haar
lemmerstraat 52, tel. 071-
125414): New wave hookers
(16); 14.30, 19.00, 21.15.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30, tel. 01718-74075):
Twins (12); 19.00. The accused
(16); 21.15. Junglebook (al); wo.
14.45. CITY THEATER II: Her ali
bi (al); 19.00, 21.15. wo. ook
14.45.
VOORSCHOTEN GREENWAY
tel. 01717-4354): Twins (al);
wo. 15.45. Gorilla's in de mist
(al); ma. t/m wo. 20.15. wo.
15.45. Working girl (al); 20.45.
KINDERVOORSTELLINGEN
Avontuur met een staartje; wo.
14.00. Jungle book; wo. 14.00.
WASSENAAR ASTRA tel.
01751-13269):Working Girl (al);
20.00.
DEN HAAGASTA: 1 (Spui 27. tel.
463500): Dead bang (12); 14.00,
18.45, 21.30. ASTA 2: My
stepmother is an alien (al);
14.00, 18.45, 21.30. ASTA 3
Tequila sunrise (al); 14.00,
18.45, 21.30. BABYLON 1
(naast Den Haag Centraai tel.
471656): Dangerous liaisons
(al); 14.00, 19.15, 21.45. BA
BYLON 2: Homeboy (al); 14.00,
19.00, 21.30. BABYLON 3:
Mississippi burning (12); 14.00,
19.00, 21.30. CINEAC 1 (Bui
tenhof 20, tel. 630637): Pet Se-
matary (16); 14.00, 18.45, 21.30.
CINEAC 2: Her alibi (al);
14.00, 18.45, 21.30. CINEAC
3: Twins (al); 18.45, 21.30. ma.
di. ook 14.00. METROPOLE 1
(Carnegielaan, tel. 456756): Li
cence to kill (al); 14.00, 18.45,
21.30. METROPOLE 2: Rain
man (al); 14.00, 18.45, 21.30.
METROPOLE 3: The naked
gun (al); 14.00, 18.45, 21.30.
METROPOLE 4: A cry in the
dark (al); 14.00, 18.45, 21.30.
METROPOLE 5: The January
man (al); 14.00, 18.45, 21.30.
ODEON 1 (Herengracht 13,
tel. 462400): Licence to kill (al);
13.45, 18.45, 21.30. ODEON
2 A fish called Wanda (al);
13.45, 18.45, 21.30.'. ODEON 3:
The naked gun (al); 13.45,
18.45, 21.30. ODEON 4: Wor
king girl (al); 13.45, 18.45,
21.30. STUDIO 1 (Kettingstraat
12b, tel. 656402): Another wo
man (al); 18.15, 20.00, 21.45.
STUDIO 2: Moments of love
(16); 19.15, 21.30. STUDIO 3: La
lectrice (16); 19.15, 21.30.
HAAGS FILMHUIS: Zaal 1:
Vleugels; 19.30. The drauguts-
man'a contract; 21.45. Zaal 2:
De kommissaris; 19.30, 21.45.
Zaal 3: 19.30, 21.45. Cria Cuer
vos; ma. Le dernier metro; di.
Cul de sac; wo.
bond; wo. 14.00.
teu? Wanders.
W
FOTO: DIJKSTRA
t rijs Wanders
Jaar NOS-
fournaal"
[esp
I jVERSUM Gijs Wanders
t naar het „Journaal". Hij
in het nieuwe seizoen de
ken-sentade van onder meer
mir Half Zes en het Half Elf-
ééraaal voor zijn rekening
an] nen. Wanders is nu nog re-
me|teur op de „Journaal"-re-
;n i Ue-
ngr Wanders (39) begon zijn
0llj(rnalistieke loopbaan bij de
all,nschoter Courant. Na zijn
>rdi?rstaP naar het Nieuwsblad
i het Noorden maakte hij
ïl journalistieke reizen naar
'er meer El Salvador, Nica-
ua en Guatemala. Zij vorm
ver1 in 1987 de basis voor zijn
jeugdboek „Vogelvrije
Wanders deed on-
vi meer radio-ervaring op bij
rstiNOS waar hij „Op de rand
i het recht" presenteerde.
G. vendien werkte hij drieë
jaar als eindredac-
nilr voor „Met het oog op
Tgen".
Expositie over
100 jaar jazz
in Meervaart
AMSTERDAM Onder
de titel „A Hundred Years
of Jazz" is van 1 augustus
tot en met 10 September
in De Meervaart te Am
sterdam eententoonstel
ling te zien over de ge
schiedenis van de jazzmu
ziek.
De tentoonstelling begint hon
derd jaar terug toen de Ameri
kaanse burgeroorlog tot een
einde was gekomen en de sla
vernij werd afgeschaft. De
wortels van de jazz beginnen
in de periode ruim daarvoor
toen de schepen zwarte slaven
uit Westafrika naar de Vere
nigde Staten -brachten. Zij
werkten op de katoenvelden
waar zij communiceerden met
gezongen boodschappen. Via
de gospels en spirituals trekt
de expositie de lijn door naar
New Orleans, de bakermat
van de jazz, waar de New Or-
leans-jazz ontstond.
Na de drooglegging trokken
veel jazzmuzikanten weg uit
deze stad en verspreiden zich
over het continent of speelden
op de luxe schepen op de Mis
sissippi. Chicago wierp zich op
als nieuw centrum voor de jazz
en in Californië kwam de
West Coast Jazz tot ontwikke
ling.
De tentoonstelling besteedt
vooral aandacht aan muzikan
ten als Bix Beiderbecke, Louis
Armstrong, Duke Ellington,
Count Basie, Charlie Parker,
Dizzy Gillespie, Miles Davis en
John Coltrane, representanten
van diverse stijlvariaties.
De bezoeker volgt de gang van
swing, via bebop, cool jazz,
hardbop, free jazz en rock jazz
naar de meest contemporaine
geïmproviseerde muziek. Hier
Louis Armstrong.
bij besteedt de tentoonstelling
niet alleen aandacht aan de
ontwikkeling van de Ameri
kaanse jazz maar ook aan die
van de Europese geïmprovi
seerde muziek.
Alle foto's en documenten zijn
gereproduceerd op lichtdoorla-
tende kunststof panelen, waar
door de taferelen tot leven lij
ken te komen. De jazz-geschie-
denis wordt gepresenteerd als
een lange lichtbaan, verleven
FOTO: ANP
digd met originele objecten, als
instrumenten van beroemde
jazz-muzikanten, contracten
en persoonlijke brieven.
In de Meervaart vindt van 10
tot 13 augustus tevens het NOS
Jazz Festival weer plaats. Hier
treden onder meer op Clark
Terry/Red Mitchell, Bob Ste
wart, Cassandra Wilson, Nicky
Marrero/Nuevo Manteca Latin
Jazz, Vera Vingerhoeds
Buzzy Drones.
Italië
riddert
Bernstein
De 70-jarige
Amerikaanse
dirigent en
componist
Leonard
Bernstein is
gisteren in de
Italiaanse
hoofdstad Rome
ridder geworden
in de orde van het
Grote Kruis. De
Italiaanse
president
Francesco
Cossiga spelde
hem in het
presidentiële
paleis de
versierselen op.
FOTO: AP
AMSTERDAM Hoe de
Nederlandse architectuur
zich ontwikkelt, wordt za
terdag alom in den lande
getoond als voor de vierde
keer de internationale dag
van de architectuur wordt
gevierd.
Amsterdam en Rotterdam
hebben boottochten georgani
seerd en in veel binnensteden
zijn architectuurroutes uitgezet
die te voet, op de fiets of met
bussen kunnen worden afge
legd. Het aanbod is zeer geva
rieerd: in alle grote steden in
de provincies worden die dag
activiteiten georganiseerd. Dit
blijkt uit het overzicht dat de
Koninklijke Maatschappij tot
Bevordering der Bouwkunst
Bond van Nederlandse Archi
tecten (BNA) minder dan een
week voor het feest heeft op
gemaakt. De activiteiten zijn
geëntameerd door leden van
een van de 23 kringen die de
BNA in ons land telt. Zij en
anderen die in architectuur
zijn gëïntereseerd, proberen er
het publiek mee te informe
ren, vaak in samenwerking
met regionale dagbladen.
Gewest Den Haag liet het ar
chitectenblad „Kridelahé"
vragen of de moraal van de
architect is veranderd. De re
sultaten ervan staan ter dis
cussie in een paviljoen dat op
het Lange Voorhout tegenover
het Paleis wordt gebouwd.
De BNA-kring Centrum hield
een prijsvraag voor het ont
werp van een woonark, waar
aan een tentoonstelling is ge
wijd in de openbare biblio
theek in Utrecht.
Een avond over Havenarchi
tectuur leidt in Rotterdam een
dag in, waarop van buiten en
binnen poolshoogte kan wor
den genomen van woninbouw
bij oude havens, scheepslood-
sen, kantoorgebouwen, pak
huizen, vemen en veilingen.
