1 1
1
II
O
c
Ie
Nr. 24
Ruitenpuzzel
Eerste zilveren dukaat sinds 1816
fa mlum
taj»iyK«syi
i o o nm
CcidóèSouAOtit
ZATERDAG 24 JUNI 1989 PAGINA 28
Oplossing
vorige puzzel
De winnaars van puzzel 23 zijn:
J.H.M. Frentrop, Titus Brandsmalaan
31, 2321 CE Leiden
M. Aartman, Erfvoort 50, 2211 DE
Noordwijkerhout
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 24 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
Puzzelredaktie
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blok-
letters vermelden.
Rondom de genummerde vakjes dienen woorden
van 4 letters van navolgende betekenis te worden
ingevuld. Alle antwoorden lezen in de richting
van de wijzers van de klok.
De beginletter van het eerste antwoord komt in
het vakje boven het cijfer 1. Het vakje waarin de
beginletter van de overige antwoorden komt,
dient door combinatie met de letters van de om
ringende antwoorden te worden vastgesteld.
Bij juiste oplossing vormen de letters op de bui
tenrand - te beginnen met de letter in het vakje
boven het cijfer 1 en verder gaande in de richting
van de wijzers van de klok - een spreekwoord.
1onverschrokkenheid; 2. zonder energie; 3. spijs
kaart; 4. ontstekingskoord; 5. grappig; 6. verbond;
7. maaltand; 8. morsdoekje; 9. motorvoertuig; 10.
vertaler; 11. ruimte in de mond; 12. winters voer
tuig; 13. vuurwapen; 14. witte plek op het voor
hoofd van donkerharige paarden; 15. burcht; 16.
lid van zekere Indogermaanse volksgroep; 17.
zonder inhoud; 18. soort kabeljauw; 19. plomp
dier; 20. moesplant; 21. vloeibare spijs; 22. alleen
zang; 23. tak van sport; 24. familielid; 25. merk
van gehalte op goud of zilver; 26. lichaamsdeel;
27. drank; 28. toetsing; 29. vrouwelijk dier; 30. li
chaamsdeel.
Welk spreekwoord vormen de letters op de buiten
rand?
Informatiedoublet (slot)
Het wordt tijd dat we deze serie over
het informatiedoublet een beetje gaan
afronden, anders zitten we rond de
Kerst nog te doubleren.
Net als bij openen en herbieden is het
handig om de diverse handen in cate-
goriên te verdelen: b.v. 11-14, 15-17,
18-19, 20-22, 23+. die puntengrenzen
moeten uitsluitend als indicatie wor
den opgevat. Verliezers tellen (indien
er een nt is) is wel zo handig en als er
toch punten worden gesteld, let dan
meer op azen/heren dan op vrouwen/
boeren.
Tegenover een opening kun je goed
koop forcing bieden. Tegenover een
informatiedoublet kan dat niet.
ZUID WEST NOORD OOST
Met
H B 10 2
V 5 3
O H 7 3
4 10 9 2
kun je niet volstaan met 1 schoppen
en wel omdat dat bod op nul punten
gedaan kan worden. Een veel gehan
teerde indeling in categorién is hier: 0-
7, 8-10 en 11+. Met de laagste catego
rie bied je een kleur zo goedkoop mo
gelijk, met 8-10 jump je in een hoge
kleur (of ISA, met goede dekking in
de openingskleur) en met een cue (bod
in de kleur van de tegenpartij) geef je
aan datje 11+ hebt. Vervolgens moet
naar een fit worden gezocht. Met ex
terne verdelingen (6-kaart hoog enz.)
kan direct de manche worden gebo
den. Met extreme verdelingen PLUS
kracht eerst weer het cuebod.
Op deze manier zijn dit dus vergelijk
bare biedseries:
In beide gevallen heeft west een mini
male opening, waardoor een manche
poging geen zin heeft. Met overwaarde
zal west dit in voorbeeld 1 met een
long/short suit trial doen en in voor
beeld 2? Dat ligt aan het biedsysteem.
3 harten is niet de meest geschikte
vorm van een trial, aangezien het geen
inzicht geeft in de aard van die trial. 2
Schoppen, 2 SA, 3 Klaver en 3 Ruiten
zijn biedingen waaraan een speciale
betekenis moet worden gegeven, zodat
de partner weet op welke gronden hij
wel of niet in de manche moet klim
men.
Hier een voorbeeld van hoe het niet
moet, uit een viertallenwedstrijd. Dit
is de oosthand:
9 6 4
A V B 9 2
H B 6
V 6
en dit de bieding (Z/allen):
ZUID WEST NOORD OOST
pas pas 1 KI. dbl.
pas 1 Sch. pas
Die vraagtekens hadden ook al in de
eerste biedronde kunnen staan, want
waarom een informatiedoublet met 3
waardeloze schoppens en 5 aantrekke
lijke hartens? Bij sommige paren ge
beurt dat vanwege het volgende: daar
is een volgbod géén opening en een
doublet wel. Dat systeem deugt dus
niet. Zowel een volgbod als een infor
matiedoublet is een manier om na een
opening door de tegenpartij in de bie
ding te komen. Met de ene hand volg
je (9-15 bijvoorbeeld) en met de ande
re geef je een informatiedoublet (11+).
Onze oost had nu natuurlijk moeten
passen, want met de 2 harten die hij
nu bood, gaf hij natuurlijk een sterke
tot zeer sterke hand aan (forcing).
Dit dramaatje verliep verder als volgt:
Z/allen
Noord
e
A B
H 6 5
O
V 5 2
A 10 8 4 3
west
oost
H V 5
3
9 6 4
10 7 3
A V B 9 2
08 7 4
o H B 6
H 9 5
V 6
zuid
10 8 7 2
O 8 4
o A 10 9 3
*B72
WEST NOORD OOST
pas 1 KI. dbl
1 Sch. pas 2 Ha
2 SA pas 3 SA
Drie keer vrijwillig bieden met zo'n
oosthand is natuurlijk vragen om
moeilijkheden. Oost geeft nu zeker 17-
19 aan tegenover een westhand die
nog steeds een stuk zwakker kan zijn.
Het contract ging 500 down (200 had
gekund) en op een simpel deelscores
pelletje is dat in een viertallenwed
strijd rampzalig. Oost had of 1 harten
moeten volgen of op 1 schoppen
moeten passen. Dan scoren OW mini
maal +80 en dat scheelt toch een klein
vermogen.
Corr. p.a. Leharstraat 10. 2162 AC
Lisse.
EXPERIMENT BERLIJN LOOPT BETER
Automaatzegels slaan niet massaal aan
in Duitsland
Westduitsers hebben de automaatzegel
ruim acht jaar na de invoering nog
niet massaal ontdekt. De Duitse PTT
is daar deels schuld aan. Ze maakt
weinig reclame voor het strookje uit
de automaat, de vormgeving van de
strook noopt niet tot kopen en de au
tomaten staan alleen in of voor de
grotere postkantoren.
Vanwege die geringe belangstelling,
vooral van de normaal zo kooplustige
verzamelaars, is de Duitse PTT in
Berlijn een experiment gestart met
mooie automaatzegels. Volgens de eer
ste resulaten loopt die verkoop beter.
Filatelisten gooien ook geld in de au
tomaten. Zoals gemeld gaat de Neder
landse PTT een experiment doen met
dergelijke zegels. Ze kijkt daarbij on
dermeer naar de ervaringen in Duits
land.
Een postkantoor vlakbij de haven van
Hamburg. Twee loketten kent het ge
bouwtje. Een automaat met de zegel
stroken is er niet te vinden. „Die auto
maten zijn nogal duur, die hebben we
alleen op de grotere postkantoren.
Dan moet u twee metrostations ver
der", luidt het commentaar.
De Duitser heeft wel gewone zegels.
Het assortiment rolzegels bestaat uit
tien afbeeldingen. Heel wat meer dan
in Nederland waar postkantoorperso-
neel tot ergernis van veel mensen vaak
veel tijd nodig hebben met het scheu
ren van zegels uit vellen.
De automaat in het grote postkantoor
in hartje Hamburg valt niet op. Er is
geen opvallende reclame op aange
bracht. Ook wijzen geen posters of an
der promotiemateriaal op het nut van
de machine. Het apparaat ziet eruit
alsof er ook nylons uit kunnen worden
1, of condooms.
Het bedieningsgemak maakt vee
goed. De gebruiker kan kiezen uit dij
verse tarieven van zegels. Ook de 'bij
plakwaarden' van bijvoorbeeld eer
dubbeltje zijn verkrijgbaar. Verdei
kunnen er van elke waarde vijf stukj
met een druk op de knop gehaald wor
den. Na het kiezen van de waarde van
de zegel moet er geld in de gleuf worj
den gegooid. Gepast geld hoeft niet;
De automaat keert het wisselgeld uit
Totaal zijn er 416 dergelijke automa
ten in Duitsland.
VERMOGEN
Alhoewel handig om aan te schaffen
blijkt de automaatzegel niet massaal
zijn aangeslagen bij het grote publiek.
Een heel klein testje onder vijf volwas
sen Duitsers levert twee verbaasde re
acties op. „Nog nooit eerder gezien]^
zijn die nieuw?". Anderen kennen i'
automaatstroken, kopen doen ze
frankeerzegels echter niet. Ze hale:
liever een „mooie" postzegel.
Een Hamburgse postzegelhandeh
vertelt dat maar een enkele verzame
laar de stroken spaart. „Wat wil je. AlsAA
je ze allemaal zou willen hebben, benden
je een vermogen kwijt. Ze zijn er vai\VO(
een dubbeltje tot negenennegentii>e]
Mark negentig. Dat kost een kapitaaï
om die allemaal te verzamelen". lx
Het voor postzegels verantwoordelijkePe'
ministerie geeft eerlijk toe dat deVf.31
vormgeving niet het verkoopargumenten
voor de zegel is. „Sie sind nicht ele-hij
gant gestallt", luidt het commentaaijn
van de persvoorlichter. Waarom deArr
Duitsers niet massaal de automaatze-^
gel kopen doet hij kort af met dtjoe
woorden: „De mensen willen bediend^
worden".
Ie re-
:zienj"W
•n de I
e de I
-ïalei^J
elaar
Het startsein voor de produktie van
de eerste zilveren dukaten 1989 bij 's
Rijks Munt werd dezer dagen gegeven
door een gezelschap dat het heden en
verleden van deze munt symboliseert:
staatssecretaris Koning van financién,
Tweede-Kamerlid Joekes; commissa
ris van de koningin in de provincie
Utrecht Beelaerts van Blokland en'de
Utrechtse burgemeester Mevrouw
Vos-Van Gortel.
Eind vorig jaar besloot Koning over te
gaan tot de eerste uitgifte van zilveren
dukaten sinds 1816. De zilveren du
kaat werd in 1987 opnieuw in de
Muntwet opgenomen op aandrang van
dé Tweede Kamer onder aanvoering
van de liberaal Joekes. De ere-naam
'Joekes-munt' zal dan ook wel gauw
ingeburgerd raken.
(gen
Dukaten waren oorspronkelijk Veneti-gaa
aanse munten, maar werden sindsn'e
1586 vooral in Nederland geslagen. Zema
zijn thans dan ook te beschouwen als®al
typisch Nederlandse munten. De Ne-nu
derlandse zilveren dukaat werd één
van de favoriete betaalmiddelen in dejR
handel met landen aan de Oostzee, j
De vormgeving van de zilveren du-No
kaat '89 is gebaseerd op de beeldenaar ver
van de dukaat uit 1816. Voor de hui-JP'1'
dige uitgifte is de beeldenaar enigszinsjl9r
aangepast. De keerzijde toont dan ookzin
het wapenschild van het Koninkrijk in r9e
plaats van het destijds gebruikelijke
wapen van de Staten-Generaal. Dezac
voorzijde toont een ridder in wapen-nje
uitrusting met bepluimde helm en in^j
de rechterhand een zwaard. PPT
-[kei
Wereldbekertoernooi
Reikhalzend zullen vele schaakliefheb-
bcrs hebben uitgekeken naar het we
reldbekertoernooi te Rotterdam. Acht
tien topgrootmeesters 'live' in aktie
zien is, getuige de grote toeschouwers
aantallen, een aparte belevenis. Een
domper op de vreugde was het afzeg
gen van Spassky vlak voor en Hubner
vlak na het begin. Hierdoor worden de
standen onoverzichtelijk en zijn de
omstandigheden niet voor iedere
speler gelijk.
Na dc eerste toernooihelff lijkt het als
of de kloof tussen Kasparov, Karpov
en dc rest van de wereldtop er niet
kleiner op geworden is. Het gemak
waarmee Karpov dc WK-kandidaten
Timman en Portisch versloeg en daar
mee overtuigend de leiding nam, be
vestigt het vermoeden dat in het lo
pende kandidatentoernooi slechts om
dc titel 'Best of the rest' gespeeld kan
worden. Karpov en Kasparov maken
dan wel uit wie dc volgende wereld
kampioen wordt.
Dc Hongaar Lajos Portisch is een der
hardst werkende schaakprofessionals.
Zijn openingskennis is zo goed, dat hij
zich daarmee als oudere speler (Por
tisch is 55 jaar) nog in de wereldtop
kan handhaven. In zijn partij tegen
Karpov demonstreerde hij deze kwali
teit, door met zwart moeiteloos een
gelijke stelling te bereiken. Twee
zwakke zetten na de opening gaven
Karpov echter het initiatief, met als
vervolg een vlekkeloze demonstratie
van techniek door de ex-wereldkam-
piqen.
A. Karpov-L. Portisch
Dame-Indisch
l.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6 4.g3 La6
5.b3 Lb4f 6.Ld2 Le7 7.Lq2 co 8.Lc3
d5 9.Pe5 Pfd7 10.Pxd7 Pxd7 ll.Rd2
0-0 12.0-0 Pf6 13.e4 b5!
De geijkte manier om in dit type stel
lingen het sterke witte centrum aan te
tasten. Na 13...dxe4 14.Pxe4 Pxe4
15.Lxc4 Dc7 16.Dh5! g6 17.DD zou
wit beter slaan.
14.Tel!?
Impliceert een pionoffer om de strijd
gaande te houden. De gewone voort
zetting 14.cxd5 cxd5 15.e5 Pd7 16.Lb2
zou na een grote afruil langs de c-lijn
lot een bloedeloze remise hebben ge
leid.
14...dxe4 15.Tcl Tc8 16.c5 Pd5
17.Txe4 Pxc3 18.Txc3 f5!?
Portisch is niet bang, maar veiliger
lijkt mij 18...b4 19.Tcl Lb5 gevolgd
door a5, waarna er weinig aan de hand
is.
19.Txe6 Dxd4 20.Tcl Lxc5 21.De2
Lb6?!
Handhaaft de druk op f2 en dreigt
22...f4. dc zwarte dame komt echter irri
moeilijkheden. Het sterkere 21...La3
22.Tcxc6 Txc6 23.Txc6 Lb7 24.Tc7
zou leiden lot een iets betere stelling
voor wit.
22.Pf3 Dg4?
Overziet een niet al te moeilijke com
binatie. na andere damezetten zou
zwart ook al slecht staan, daar wit bin
nendringt op de zevende rij.
23.Tdl f4 24.h3!
24...b4
Lijkt veel op wanhoop, nodig vanwege
24...Df5 25.g4 Dc5 26.Te7 en de zwar
te stukken komen te laat voor de ver
dediging. Portisch zal irr zijn vooruit-
berekening overzien hebben dat
24...Dxg3 niet mogelijk is: 25.Kfl en
zwart moet een stuk geven met
25...Lxf2 daar zijn dame geen vela
meer heeft.
25.hxg4 Lxe2 26.Txe2 fxg3 27.Kfl
Lxf2 28.g5
Zwart heeft drie pionnen voor het
paard, maar deze kunnen eenvoudig
geblokkeerd worden. Het is altijd een
lust voor hét oog om te zien hoe Kar
pov dit soort stellingen ogenschijnlijk
gemakkelijk wint; het handelsmerk
van dc gave technikus.
28...Tc7 29.Te4 c5 30.Ke2 g6 31.Td6
Kg7 32.Tde6 Tff7 33.Kd3 Tfd7+
34.Kc4 Tf7 35.Te8 Tfd7 36.Lh3 Tf7
37.Le6!
Door de matdreiging op g8 kan de lo
per zijn veilige plek verlaten.
37.,.Tf8 38.Ld5 Txe8 39.Txe8 h6
40.Te2! hxg5 41.Pxg5 Td7 42.Ph3
Ld4 43.Tg2 Le5 44.Pg5
Zwart geeft het op.
Een spannend slot kende de partij
Timman-Sokolov. Na de 31ste zet van
zwart was de volgende stelling ont
staan.
BBS
8 i
ft
Al
AS AAA
S
Timman was, mede door zwart's tijd
snood, remise door herhaling van zet
ten uit de weg gegaan, maar vele ex
perts in de perskamer vreesden nu
voor het schaakleven van onze landge
noot. Als de dame wijkt speelt zwart
32...Txb3t 33.cxb3 Pc3f met mataan-
val. Zoals vaker had Timman veel
verder gekeken dan de aanwezige pers,
hij speelde a tempo 32.Pxeo! Txf3
33.Pxd8f Dxd8 34.Txd5. Sokoiov ge
bruikte nu zijn laatste tijd om de ver
keerde beslissing te nemen, na 34...
Dxd5 35.Txd5 Txf2 zou zwart goede
remisekansen hebben gehad. Sokolov
speelde echter 34...Txb3f? 35.cxb3
Dh4 36.T5d4 en overschreed in deze
♦verloren stelling de tijd.
Corr.adres: Leo Hofland, C. Fock-'
straat 113, 2613 DE Delft.
Ladderwedstrijd
Vandaag de negende ronde van de lad
derwedstrijd. Alvorens u de nieuwe
\raagstukken aan te bieden volgen
hier eerst de oplossingen van de acht
ste ronde.
29. (Prins) 1.25-20(A) 14x25 2.34-29
23x34 (gedwongen) 3.43-38 34x32
4.26-21 25x23 5.24-20 15x24 6.42-38
32x43 7.48x6 en het is uit: op 27-31
8.36x18 16x27 wint 9. 18-12 7x18
10.6-1. en op 7...7-11 8.6x28 27-32
9.28x37 16x27 volgt 10.37-31 enz. met
oppositiewinst.
(A) Niet 1.34-29 23x34 2.43-38 34x32
3.25-20 14x34 4.24-20 15x24 5.42-38
32x43 6.48x6. want dat geeft na 22-28!
slechts remise omdat wit niet mag
damnemen. En evenmin goed is 1.26-
21? - met de bedoeling om na 27-32 te
combineren met 2.39-33 16x27 3.33-
28 enz. - want dan verliest wit na 13-
18 2.21x32 23-28 enz. zélfs.
30. (Burggraaff) 1.37-31 26x28 2.39-34
28x19 3.38-32 27x38 4.16x9 4x13
5.15x4 19-23 (Of? Na 19-24 6.4x49
24x33 wint wit eenvoudig door 7.40-
34 enz.) 6.4x43 23x45 7.44-40 45x34
8.43x2 met het bekende eindspel van
Canalejas. Nog even de hoofdvariant:
6-11 9.2x16 25-30 10.16-43 30-35.
11.43-34 1-6 12.34-7 enz. met winst.
31. (Prins) 1.49-43 16x27 2.24-19
13x24 3.34-30 25x45 4.44-40 45x34
5.39x10 28x48 6.10-4 48x31 7.4x19
(over 22) 31-48 8.19-37+.
32. (Hauschild) 1.34-30 39x48 2.30-24
n.k. 3.32-28 23x41 4.50-44 48x37
5.31x42 22x31 6.26x46 16x27 7.46-41
36x38 8.49-43 38x40 9.45x1 18-22
10.1-6 enz. met winst voor wit. Dit
vraagstuk blijkt bijoplosbaar. Zoals"
verschillende inzenders opmerkten
kan wit namelijk ook winnen met
1.34-29 n.k. 2.42-38 39x48 of 23x34
3.49-43 48x39 4.32-28 39x28 5.32x1.
Met de Top-25 na deze ronde wacht ik
even omdat er nog heel wat inzendin
gen binnen moeten komen. Wel staat
al vast dat de heer Hoogendoorn uit
Leusden met 386,5 punten winnaar is
geworden. Van harte gefeliciteer!
Dan nu de vraagstukken van de ne
gende ronde. De cijferstanden:
33. Prins.
zwart (10):
8.11.12.14.17.18,24,29,34,40.
wit (11):
23.27.28.31.32.37.38,41,43,48.49.
34. Hauschild.
zwart: 8.10.13.18,19,21,27,31,35,36,41.
wit: 24,28,30,33,34,38,42,43,44,47,48.
35. Burggraaff.
zwart: 1.6.8,9,10,1116,17,20,24,25,26.
wit:
22.27.28.31.32.33.34,35,38.39,43,48.
Het bekende eindspel hoeft niet te
worden uitgewerkt.
36. Prins
zwart:
5.7.8.10.12.14,17,19,20,23,24,26,35.
(13)
wit: 21,28,32,33, 34,36,37,
38.39.41.42.44.45,50. (14)
Hier wel de winst in het eindspel(letje)
aangeven.
De oplossingen weer binnen vier we
ken naar mijn adres: W. van der
Kooij. Maaspoortweg 137, 5235 KC
Den Bosch.
m
m m if i
i i bjbjl
0 o m n
B 1
HAUSSCHILD
H '11
BURGGRAAFF
H' C S OU
_&L_
PRINS
Lees ik hier dat 'n Rus
zijn koningin kwijt is.
Hoe kan dat nou?
