In China kan niemand
zich verborgen houden
|estand Angola
a top in Zaire
tuttig doden bij
^Segramp in Peru
Yves Saint Laurent sluit zaak Peking
Wake voor
ambassade
opgeheven
Alleen drastisch ingrijpen kan
Afrikaanse olifant nog redden
Noodlanding wegens bedorven voedsel
Kolonel
fjENLAND
CcidócSotnont
VRIJDAG
23 JUNI 1989 PAGINA S
U- In het Peruaanse Andes-gebergte
vliegtuig van de luchtmacht met
Inensen aan boord tegen een berg
>n en in stukken gebroken. Geen
ïinzittenden heeft het ongeluk over-
l)ver de mogelijke oorzaak van het
i is niets bekendgemaakt.
Lfgelopen twee jaar zijn in Peru zes
Uandse militaire of civiele passa-
jiegtuigen verongelukt. De meeste
Deken zouden het gevolg zijn van
[onderhoud wegens gebrek aan on-
Het Zuidamerikaanse land ver-
1 ernstige economische crisis en
r de aanschaf van onderdelen is er
DDR: De Muur houdt
Republikaner tegen
OOST-BERLIJN Het politburo van de
Oostduitse communistische partij (SED)
heeft het bestaan van de Berlijnse Muur
opnieuw gerechtvaardigd, maar dit keer
met een geheel nieuw argument: het op
komende rechts-extremisme in de Bonds
republiek. Volgens politburolid Joachim
Hermann zou het wel eens zo kunnen
worden, dat Westduitse sociaal-democra
ten en Groenen achter de Muur asiel ko
men zoeken, omdat de Republikaner hun
het leven onmogelijk maken. Hij veroor
deelde voorts de hervormingen in andere
Oosteuropese landen, met name in Hon
garije. Het politburo sprak verder zijn
steun uit voor de wijze waarop de Chine
se leiders de democratiseringsbeweging
in hun land hebben onderdrukt.
Exodus Turken dupeert Bulgaarse economie
(Vervolg van de voorpagina)
SOFIA De massale
emigratie is desastreus
voor de Bulgaarse econo
mie die er zeker twee tot
drie jaar door achterop zal
raken, aldus een econoom
uit Bulgarije. De Turken
die weg gaan zijn voorna
melijk boeren en bouw
vakkers.
De emigranten zouden al zo'n
400 miljoen leva (ruim 570
miljoen gulden) van de bank
hebben gehaald. Geschat
wordt dat dat bedrag tot een
miljard leva kan toenemen.
Intussen heeft de Bulgaarse
regering een plan van acht
punten opgesteld, dat het plot
selinge verlies aan arbeids
krachten moet helpen onder
vangen. Zo zullen langere
werktijden worden ingevoerd,
zal kantoorpersoneel machines
moeten bedienen, zullen zo
mervakanties gewijzigd wor
den en zal een versneld scho
lingsprogram worden doorge
voerd. Daarnaast zullen arbei
ders van „niet-kritieke" naar
„kritieke" gebieden of bedrij
ven worden overgeplaatst.
Verder wordt de hulp van stu
denten ingeroepen bij de oogst
en worden gepensioneerde
specialisten opgeroepen het
werk te hervatten.
Ook zonder de Turkse emigra
tie had Bulgarije al te kampen
met gebrek aan arbeidskrach
ten. Zo werken in Bulgaarse
fabrieken minstens 30.000
Vietnamezen, die door de re
gering van hun land als goed
kope arbeidskrachten zijn uit
gezonden.
De Bulgaarse autoriteiten zeg
gen niet uit te sluiten dat veel
Turken „gedesillusioneerd
over het leven in Turkije waar
het levenspeil veel lager ligt
en waar zij veel minder zullen
verdienen, als ze al werk kun
nen vinden" terug zullen
keren naar Bulgarije.
Amerikanen mogen
vlag verbranden
WASHINGTON Het Amerikaanse
Hoogegerechtshof heeft bepaald dat de
Amerikanen het recht hebben hun vlag
te verbranden, als teken van protest.
De uitspraak kwam als een verrassing,
gezien de meerderheid die de conserva
tieven in het hoogste rechtscollege van
de Verenigde Staten hebben. Maar de
rechters besloten met vijf tegen vier
stemmen dat het in de brand steken
van de Amerikaanse vlag, het „sym
bool van de natie", onder de vrijheid
van meningsuiting valt. Met de uit
spraak haalde het Hof een streep door
de straffen die in 48 van de 50 Ameri
kaanse staten staan op het verbranden
van de Amerikaanse vlag.
in Europa; slecht weer in de VS. In de Amerikaanse
Ij'abama heeft een week van onophoudelijke regenval er-
leid, dat rivieren buiten hun oevers zijn getreden. De geiten
er Bill Palmer kozen voor de eenvoudigste oplossing: de
jboot. Hielden ze tenmniste droge poten.
FOTO: AP
IJz
ppi
20
k 5HASA De Ango-
an burgeroorlog zal mor-
2m jm 00.00 uur worden
3fftdigd met een staakt-
tussen het An-
regeringsleger en
oeiUNITA van rebellen-
sr Jonas Savimbi.
kd
het resultaat van de top
ruken tiental Afrikaanse lei-
die gisteren in Zaïre
olthad.
ngolese president Eduar-
os Santos en UNITA-lei-
lavimbi hadden gisteren
het eerst sinds het uitbre-
van de burgeroorlog in
la in 1975 een ontmoeting
'jjilkaar. Na afloop schud-
lij elkaar broederlijk de
n al meerdere keren be
hagen afgekondigd in Ango-
aar volgens de gastheer,
aïrese president Mobutu
Seko, is het „deze keer
Jaer".
De linkse regering in Luanda
heeft een plan opgesteld om
strijders en aanhangers van de
Unita op te nemen in de An
golese maatschappij en in
staatsinstellingen. Er is sprake
van dat Unita-leider Savimbi
het land tijdelijk zou verlaten
en uit de politiek* zou stappen,
maar daarover wilde Mobutu
geen mededelingen doen.
Savimbi's UNITA voerde sinds
de Angolese onafhankelijkheid
van Portugal in 1975 een bur
geroorlog tegen de regering
van de voormalige onafhanke
lijkheidsbeweging MPLA en
wist met steun van de Vere
nigde Staten en Zuidafrika de
controle over grote delen van
het land te krijgen. De buiten
landse steun voor beide partij
nam echter sterk af, nadat
Zuidafrika in december vorig
jaar had toegezegd de steun
aan de UNITA te staken in
ruil voor de terugtrekking van
de naar schatting 50.000 Cu
baanse soldaten uit Angola.
PEKING Al zijn ze uit
hun huizen gevlucht, heb
ben zij hun naam en voor
komen veranderd en ge
bruiken zij valse papieren,
de leiders van de neerge
slagen democratiserings
beweging in China wor
den de een na de ander
opgepakt, berecht, ter
dood veroordeeld en te
rechtgesteld.
Hun aanhouding illustreert
hoe moeilijk het is je in deze
strikt gecontroleerde maat
schappij voor de autoriteiten te
verbergen, ondanks de onme
telijkheid van China's grond
gebied en zijn bevolking van
1,2 miljard zielen.
Liu Gang, zesde op de lijst van
21 meest gezochte studenten
leiders, vluchtte naar de pro
vincie Hebei ten zuiden van
Peking, waar hij zich voor
deed als de werkloze arbeider
Zhang Shun. Hij werd echter
ontmaskerd door oplettende
burgers, die zagen dat zijn
huid te blank was voor een ar
beider.
Krap behuisd
Zelfs onder normale omstan
digheden kan een vluchteling
gemakkelijk worden herkend.
In kleine dorpen valt. een bui
tenstaander vanzelfsprekend
op. In grote steden houden
buurtcomité's van vrouwelijke
vrijwilligers ieders komen en
gaan in de buurt scherp in de
gaten, en zorgen ervoor dat
gasten van buiten prompt bij
de politie worden geregi
streerd.
Chinezen zijn krap behuisd, en
veel mensen wonen in een of
twee kamers die rond een bin
nenplaats zijn gegroepeerd,
waardoor het vrijwel onmoge
lijk is een vluchteling te ver
bergen.
Verder heb je in China om te
reizen altijd officiële identi
teitspapieren nodig, en sinds
de militaire actie van 3 en 4
juni wordt extra streng gecon
troleerd. De straten in veel
steden zijn vergeven van poli-
tie-agenten in burger, die zich
zelf soms verraden door de
Deze inwoner van Peking leest een van de plakkaten, waarmee de executies van „leiders van de
contra-revolutie" worden aangekondigd.
FOTO: AP
PARIJS Het Franse modehuis Yves Saint
Laurent trekt zich terug uit China uit protest
tegen de terechtstellingen van demonstranten
die voor de democratie hebben betoogd. Yves
Saint Laurent wil niet langer de culturele en
textiel-adviseur zijn van de Chinese regering,
welke post het modehuis in 1986 kreeg van
Deng Xiaoping. Het modehuis beheerde een
winkel in de Friendship Store in Peking, waar
alleen met buitenlandse valuta kan worden ge
kocht. Ook het restaurant Maxim's in Peking
van de Franse modeontwerper Pierre Cardin is
voorlopig gesloten en het personeel naar
Frankrijk teruggekeerd.
DEN HAAG Voor de Chi
nese ambassade in Den Haag is
gisteren een einde gekomen
aan de protestwake tegen de
gebeurtenissen in China. Sinds
het Chinese leger in Peking
een einde maakte aan de de
monstraties voor meer vrijheid
en democratie hebben Chinese
studenten in ons land voor het
ambassadegebouw hun wake
gehouden. Intussen beziet de
Nederlandse regering welke
lopende Nederlandse projecten
voor ontwikkelingshulp in
China kunnen worden opge
schort. De VVD en de PvdA
hebben opschorting van alle
ongeveer 180 lopende projec
ten bepleit, maar minister Van
den Broek wil een deel van de
onderwijs- en landbouwprojec
ten niet staken, omdat daar
mee de allerarmsten worden
getroffen. Een delegatie van
vier leden uit de Tweede Ka
mer heeft op de Chinese am
bassade tevergeefs geprobeerd
handtekeningen te overhandi
gen aan de Chinese zaakgelas
tigde in Nederland, Li Qin-
ping. Deze weigerde het pro
test in ontvangst te nemen. Hij
sprak over een „ongewenste
inmenging in de binnenlandse
aangelegenheden". Burge
meester Peper van Rotterdam
wil de relatie die Rotterdam
onderhoudt met Shanghai „on
der de huidige omstandighe
den" bevriezen.
voorbijgangers tè nadrukkelijk
op te nemen, of doordat van
onder hun jas verdacht ge
kraak van een radio klinkt.
Veel „werkbrigades" in bedrij
ven hebben speciale veilig
heidsmensen in dienst, en ie
dere nieuwkomer die nu werk
zoekt kan rekenen op een mi-
nitieus antecedentenonder
zoek. Ook de douane heeft op
dracht gekregen extra alert te
zijn op personen die proberen
het land te verlaten.
De grootste vijand van de stu
dentenactivisten en andere
voortvluchtigen is echter de
landelijke propagandacampag
ne, waarmee de regering er
kennelijk veel mensen van
heeft weten te overtuigen dat
de militaire actie tegen de stu
denten gerechtvaardigd was.
Toen de regering het televisie
kijkend publiek opriep te hel
pen bij de opsporing van een
man die werd beschuldigd van
het verspreiden van geruch
ten, en een portret van de ge
zochte op het scherm toonde,
traden ogenblikkelijk twee
vrouwen naar voren om de
beschuldigde aan te wijzen.
Toen de naam van de student
Zhou Fengsuo verscheen op de
lijst van gezochte activisten,
gaven zijn zuster en zwager
hem aan.
Kranten en nieuwsuitzendin
gen roepen het publiek her
haaldelijk op „rebellen" aan te
geven, inspelend op de verlei
ding buren te bespioneren en
bij plaatselijke autoriteiten in
de gunst te komen. Dat laatste
kan doorslaggevend zijn voor
het verkrijgen van een huis of
schaarse goederen. Ook men
sen die geneigd zijn een oogje
dicht te doen als een buurman
iemand verbergt, weten dat zij
zelf als verdachten te boek ko
men te staan als blijkt dat zij
hebben verzuimd hun obser
vaties aan de autoriteiten mee
te delen.
3e^menië blokkeert
[oord conferentie
isenrechten
HAAG De mensen-
Tï'lenconferentie in het ka
an de CVSE (Conferentie
veiligheid en samenwer-
in Europa) in Parijs is
aag zonder slotverklaring
loten vanwege „obstruc-
van Roemenië. Ook
hoslowakije, de DDR en
arije liggen dwars, aldus
ider van de Nederlandse
[atie, Max van der Stoel,
aenië probeert onder de
aken uit te komen die be-
dit jaar op de Weense
E-conferentie zijn ge
it over het toezicht op de
'ing van de mensenrech-
Daar kwamen de 35 lan-
van de CVSE onder meer
I sen dat zij schendingen
ï.^de mensenrechten aan de
'in mogen stellen via een
B ïtenprocedure.
Met een lang hek van prikkeldraad wil de Roemeense regering de Hongaarse minderheid in haar
land beletten naar Hongarije te vluchten.
FOTO: AP
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
24.000 MIJLEN OCEAANRACE
10t)— Het geluid van de ontploffing is aan de wal goed te ho-
s^Rob, Nils, Brookfeller, Morris en Marga springen tegelijk
sind. „Laten we gaan kijken, wat er gebeurd is", stelt Rob
en hij rent naar buiten, gevolgd door de anderen. Gelukkig,
schepen liggen veilig voor anker. Maar aan dek van de „VI-
staat de schipper zenuwachtig te zwaaien. Ze roeien er
en horen dan het hele verhaal. Nils is woedend. Wie heeft
hem die poets gebakken? „Maar ik weet wel, wie je die fruit
mand heeft gestuurdroept Willy opeens uit: ,,'t was die me
neer, die ons altijd achterna liep. Ik heb hem nog gefilmd". „Dan
hebben we hem gauw te pakken!" zegt Rob. Met Nils en de
meisjes gaat hij aan land, waar ze de inboorling, die de kano
heeft geroeid, spoedig vinden. Ja, die kent de vreemdeling wel
en hij weet ook, in welk hotel hij logeert!
NAIROBI De druk
voor een internationaal
verbod op de handel in
ivoor om de Afrikaanse
olifant te redden wordt
steeds groter. Maar het is
zeer de vraag of zo'n
maatregel de diersoort
nog zal kunnen redden".
Zonder drastische maatre
gelen zal het dier tegen
het einde van de eeuw bij
na volledig zijn verdwe
nen.
Natuurbeschermers en bezorg
de Afrikaanse staten verschil
len van mening over de zin
van een verbod. Voorstanders
zeggen dat de olifantenpopula
tie van Afrika wordt gedeci
meerd door stropers, die op
een gemakkelijke manier geld
willen verdienen. De ivoor-
prijzen zijn de afgelopen twin
tig jaar verdrievoudigd. Voor
een kilo moet nu ongeveer 450
gulden worden betaald. Stro
pers, gewapend met automati
sche geweren en kettingzagen,
slachten jaarlijks ongeveer
80.000 olifanten af. Een verbod
zou, aldus de voorstanders, tot
een sterke daling van de
ivoorprijs en het wegvallen
van de ivoormarkt leiden.
Tegenstanders van een verbod
zien andere oorzaken voor de
jacht op de olifant. Volgens
hen zorgen de strijd tussen
mens en dier over grond, het
ontbreken van effectieve con
troles en Afrika's enorme ar
moede ervoor dat ivoor waar
devolle handelswaar is, die tot
bijna elke prijs verkocht kan
worden. Zij willen dat de in
ternationale gemeenschap
meer doet om de ivoorhandel
te controleren. Een verbod zou
bovendien de illegale praktij
ken alleen maar versterken.
De tegenstanders verwachten
het meeste resultaat van het
beschermen van olifanten en
andere bedreigde diersoorten,
zoals de neushoorn, in wild
parken en natuurreservaten.
Daar is echter veel geld mee
gemoeid. Regeringen in Afrika
moeten volgens berekeningen
ten minste 450 gulden per
vierkante kilometer uitgeven
om de natuur in hun nationale
parken afdoende te bescher
men. Weinig landen in Afrika
komen aan dat bedrag. Daar
zou het Westen moeten bij
springen.
Kenya en het buurland Tanza
nia, twee landen waarvoor het
toerisme zeer belangrijk is, lei
den de campagne voor een
verbod op de handel in ivoor.
Hun pleidooi vorige maand
voor het afkondigen van zo'n
maatregel kreeg de steun van
de Verenigde Staten en de Eu
ropese Gemeenschap. De ver
wachting is dat de Conventie
voor de Internationale Handel
in Beschermde Dieren (CI
TES) de handel in ivoor tij
dens haar volgende zitting in
oktober van dit jaar volledig
zal verbieden. Om de campag
ne kracht bij te zetten maakte
de Kenyase president Moi gis
teren bekend dat zijn land de
twaalf ton ivoor zal vernieti
gen die recent in beslag zijn
genomen. Alleen enkele zeer
bijzondere slagtanden zullen
bewaard blijven.
In schril contrast met de hou
ding van Kenya en Tanzania
staat de opvatting van Zim
babwe, Zuidafrika en Botswa
na, die fel tegen een verbod
zijn, en staten als Zaire, Ga
bon, Congo, en de Centraal
Afrikaanse RepUbliek, die er
tot nu toe het zwijgen toe heb
ben gedaan. De oerwouden
van deze landen herbergen de
meeste olifanten in Afrika.
Daar leven naar schatting tus
sen 400.000 en één miljoen
exemplaren. Deze landen zijn
tegen een wereldwijd verbod,
omdat zij naar eigen zeggen te
veel olifanten hebben en om
dat een verbod de stropers nog
verder in de illegaliteit zou
drijven.
De belangrijste afnemers van
ruw ivoor zijn Hongkong, Ja
pan, Singapore, Taiwan en an
dere Aziatische landen. Alleen
als zij meedoen zou een verbod
op de handel in ivoor echt zin
hebben.
KARACHI Een Airbus van de Arabische giers liggen nog in het ziekenhuis, maar zij zijn
Emiraten heeft in Pakistan een noodlanding. aan de beterende hand. De achtkoppige beman-
gemaakt, omdat bijna honderd van de 139 pas- ning had haar eigen lunchpakket meegebracht
sagiers ziek waren geworden na het nuttigen en a* wijselijk niet van het door een hotel
van bedorven voedsel aan boord. Zeven passa- Karachi bereide vliegtuigvoedsel.
door Frans Boogaard
BRUSSEL Optimisten
houden het erop dat hij er met
vijftien jaar dwangarbeid
afkomt. Pessimisten weten nu
al dat het levenslang wordt.
Over de toekomst van
luchtmacht-kolonel Guy Binet
(55) wordt dinsdag beslist.
Maar dat het krijgshof dan een
zware straf voor hem in petto
heeft, is ook Binet zelf wel
duidelijk.
Binet, een model-officier over
wie tot najaar '88 slechts in
superlatieven werd gesproken,
werd op 3 september vorig jaar
ingesloten wegens
hoogverraad. Hij zou van zijn
topfunctie bij het Belgische
leger misbruik hebben
gemaakt om militaire
geheimen aan de Sovjets door
te verkopen. In een zee van
tranen bekende Binet. En
's anderendaags werd bij de
holle boom in Court-St-
Etienne waar hij zijn jongste
zending microfilms zou
droppen, inderdaad een
Sovjet-agent betrapt, die daar
natuurlijk puur toevallig het
natuurschoon aan het
bewonderen was. Een aardig
detail, omdat in het tijdperk
van computers, microchips en
satellieten de spionage
kennelijk nog steeds niet
zonder holle bomen kan.
De afgelopen weken is tegen
Binet, grotendeels achter
gesloten deuren, een bizar
proces gevoerd. De peis werd
maar bij enkele zittingen
toegelaten, niet in het minst
omdat de Belgische
defensieminister Coëme en
NA VO-chef Manfred Wörner
daar het Hof om hadden
gevraagd. Binet zelf barstte
aan het begin van de zitting in
tranen uit en verontschuldigde
zich omdat hij zijn uniform en
het hele leger door het slijk
had gehaald.
Zijn verdere verdediging
moest hij aan zijn advocaten
overlaten. Die vertelden het
Hof dat Binet zeer aangeslagen
was door de dood van zijn
vader, waardoor de eens zo
wilskrachtige officier een
geestelijk wrak was geworden.
Hij bekeerde zich tot het
katholicisme, verwisselde dat
korte tijd later voor de
vrijmetselarij en kwam
uiteindelijk bij de Waalse Parti
Socialiste terecht. Zijn
huwelijk, met een overtuigd
pacifiste, liep op de klippen,
nadat het aantal echtelijke
ruzies al jaren gelijke tred had
gehouden met het aantal
sterren en balken dat er op
zijn uniform bijkwam. Tegelijk
begon ook Binet, die een
buitensporig grote intelligentie
wordt toegedicht, steeds meer
te twijfelen aan zijn militaire
roeping. De hypocrisie van de
wereldpolitiek drong steeds
duidelijker tot hem door, het
gebrek aan vertrouwen tussen
de supermachten, en de
waanzin van een
bewapeningswedloop die de
miljarden opvreet waaraan in
veel Derde-Wereldlanden zo'n
grote behoefte is.
„Hij was over dat alles diep
ontgoocheld en vond
bovendien nooit een
gesprekspartner die hem
voldeed", aldus de psychiater
die Binet in opdracht van het
Hof onderzocht. In '83 bezocht
de in zijn werk zo succesvolle,
maar daarbuiten zeer eenzame
luchtmacht-kolonel een
bijeenkomst van de Amities
Belgo-Sovietiques, 'die een
thema-avond aan Toergenjev
wijdde. Binet vond er
vriendschap, antwoorden op
vele vragen die hem
bezighielden, maar ook het
gezelschap dat hem later zou
opbreken. In januari 87, bij
zijn eerste contact met een
Sovjet-agent in Wenen, werd
hij al door de CIA
geschaduwd, maar pas vorig
najaar leidde dat tot zijn
aanhouding. Binet bekende
direct, bijna opgelucht, en gaf
al het geld dat hij met zijn
spionage-acti viteiten had
verdiend, een slordige 2,5 ton
die hij helemaal niet nodig
had, onmiddellijk aan de staat
Zijn oversten smeekte hij om
vergiffenis. Zijn uniform heeft
hij afgelegd, zijn wat naïeve
pacifisme nog steeds niet.
Het Hof staat in tweestrijd. De
aanklacht, hoogverraad, is
zwaar, het motief van de
beklaagde onduidelijk, maar in
zijn oorsprong voor velen die
zijn proces volgden zeker niet
onsympathiek. Het probleem
van Binet, een wereld die voor
goedwillende, sociaal-bewogen
mensen onredelijk hard is, is
nu het probleem van het Hof.
Nadenken in het leger mag;
daarnaar handelen alleen
maar binnen enge, strak
getrokken grenzen.
