3t o p
Henk Schoorl geëerd om zijn
kennis van de kunstontwikkeling
MERKEN
raaide aan zijn pun-
ïor en antwoordde:
dachte hierop voor:
er staat in het ver-
DINSDAG 20 JUNI 1989 PAGINA 13
LANGS
OMWEGEN
Op mijn omwegen door
stad en land kom ik
graag mensen tegen. U
kunt mij telefonisch of
schriftelijk vertellen wie
u graag in deze rubriek
zou willen tegenkomen.
Ik ben bereikbaar via
071-122244.
Zo ontplooide Henk Schoorl
zich en vestigde de ogen van
de wetenschappelijke broe-
der£ in de kunst op zich. Hij
noemt dit zelf geen verdien
ste, maar de uitkomst van het
lot. Naast de bronnenstudie
met inleidende hoofdstukken
(in '73 verscheen „Zeshon
derd jaar water en land", een
periode van ca. 1150 tot 1750
in de Kop van Noord-Hol
land) ontplooide Henk
Schoorl zich bovendien als
tekenend en schilderend lid
van „Kunst zij ons doel", een
eerbiedwaardige Haarlemse
schildersvereniging, te verge
lijken met „Ars Aemula Na
turae" in Leiden. „Ik ben
daar nog steeds lid van".
Hierdoor konden veel uitga
ven voorzien worden van
Schoorls eigen conterfeitsels
die ook op dat gebied een
groot talent verraden.
Schoorl zou een „Lamme
Goedzak" kunnen zijn die op
en langs het water tot grote
hoogten is gestegen
Zo kreeg Schoorl ook te ma
ken met de middeleeuwse ge
schiedenis van Callantsoog
onder het bewind van de
heren van Bredero, ca. 1250-
1614; in oorkonden, brieven
en rekeningen. „Een
z.g.bronnenuitgave met inlei
dende hoofdstukken en 296
documenten omvattend". En
altijd ging Schoorls werk ge
paard met „ontzettend veel
archiefwerk, tot uit Duits
land toe, pakken vol. Ik zat
een hele winter op dat Duitse
gotische schrift. Dat moest al
lemaal uitgeplozen worden".
Schoorls inspanningen die
tot de Zilveren Anjer hebben
geleid dragen niet het ka
rakter van ontspanningslec
tuur. Het was en is nog steeds
monnikenwerk in geschrifte,
aan de hand van boringscij-
fers en het bepalen van klei
en zandlagen en andere fac
toren, zoals het aanslibben
eigen tekeningen. Dat is ook
Schoorl, die nieuwe Anjer
drager.
Soort avontuur
Zijn kasten puilen uit van
het materiaal. Wilt u iets
over Wieringen weten?
Schoorls schappen helpen
aan documentatie daarover
Hij pleegde genealogisch fa
milieonderzoek bij het leven,
tot in de Zaanstreek toe. „Het
vinden van die dingen is
voor mij een soort avontuur.
Ik ben nu weer bezig met
een boek over Texel, Vlie
land en Terschelling; een his-
torisch-geografische studie
van een „kustboog", een
„convexe kustboog". Dat is
een manuscript dat dit jaar
nog voltooid moet worden.
Allemaal met subsidie. Dat
wel".
Henk Schoorl vertelde ook
nog over hoe eens schippers
in nood uit de hel van het
Marsdiep met hun koggen
(die hij ook tekende) wonder
baarlijk gered werden. Een
verhaal dat wetenschappelijk
verantwoord is, voorzien van
voetnoten en literatuurlij
sten. „Zo kwam ik, als niet-
Rooms auteur, zelfs terecht
in het Mirakelboek van 's
Hertogenbosch". Henk
Schoorl is nog steeds bezig
met een ingewikkeld gebied,
met zeegaten en spookhoe-
ken. Henk zit in de kustont-
wikkeling via een hobby die
professioneel is uitgegroeid.
Meedraaiend in de studie van
de „kust-genese", ofwel wor
dingsgeschiedenis van een
gecompliceerde kust. Dat is
zijn historische bijdrage aan
een heel proces. Onder Henk
Schoorls bewijsvoering zie je
een heel deel van Noord-Hol
land voor je ogen ontstaan.
Dat mag al een grote ver
dienste genoemd worden.
Verder leeft Henk Schoorl
zich nog steeds uit in allerlei
commissies. Zo is hij, onder
meer, lid van de Culturele
Raad van Noord-Holland („in
de historische werkgroep"),
en van de „Vrienden van de
Hondsbossche" („een bos van
100 roeden, dat is ca. 1500
m2", met die zeewering").
Alles is historisch gegroeid.
Henk Schoorl heeft daar
weet van. „Mijn grote trots is
een wetenschappelijke kaart
met kustreconstructies ca.
1350: Hollands Noorderkwar
tier. Een project van zeven
jaar werk. Het was het resul
taat van veel publicaties in
samenwerking met anderen.
En geaccepteerd door de we
tenschap".
„Ik heb 't druk, maar maak
me niet druk. Ik heb ook
weinig slaap nodig". Henk
Schoorl is buitendien een
verwoed bergbeklimmer, in
Schotland, Oostenrijk of
Zwitserland. Met de rugzak
op avontuur. En een enkele
keer, als het uitkomt, een
borrel pakken in de plaatse
lijke Hillegomse kroeg, even
om de hoek. Dan worden er
doorgaans gegevens uitgewis
seld die „soms bruikbaar"
zijn. Op die momenten is het
maar goed, dat het Noorder
kwartier goeddeels qua struc
tuur reeds bepaald is en de
zondvloed nog even uitge
steld. Dan kan het ook ge
beuren, dat mevrouw in haar
boudoir een boek ter hand
heeft genomen en om half
4kbij de stommelende thuis
komst van haar pappenhei
mer opkijkt, de zonnebril af
zet en zegt: „Nou Henk, het is
toch even later geworden
dan je gisteren dacht". Dan
lachen ze maar begripvol
naar elkaar, en na een uurtje
of vier staat Henk weer naast
z'n bed om de bezigheden te
hervatten die inherent zijn
aan z'n halfdagelijkse AWN-
taak (zie eerder in dit ver
haal). „Oh, ik heb een heer
lijk leven en heb er ontzet
tend veel plezier in, en ik
heb een schat van een vrouw
die me vrijlaat. En de Zil
veren Anjer vind ik een hele
(ADVERTENTIE)
Vüleroy&Boch
BADKAMER SANITAIR
bruynzeel
keukens kasten
poggen*
pohlH
keukens badkamers
ALKMAAR
Edisonweg 1, Industrieterrein Oudorp,
Tel. 072 - 18 1300.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK
Industrieweg 14, De Grote Polder,
Tel. 071 - 89 92 06.
RUIME PARKEERGELEGENHEID
Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur,
zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoon 071-
12.22.48 en uw krant wordt nog dezelfde avond nabe
zorgd.
3iNi)EN OMGEVING
SeidóaQowuvnt
^"jorrenleed
oroa
(h{
hterier zwaar en apart be-
man zou in juni
iet vorig jaar op de
^"jjjtwoudsesingel in
door rood zijn ge-
Tenminste, er was
itateerd dat het hier
in auto ging. Dé ver-
1 e sP' aan wiens opval-
- -kwast op de boven-
ijn gemoedstoestand
kunnen worden af-
n, ontkende het
licht te hebben gene-
eeft niet willen ver-
wie de auto bestuur-
larom bent u als ei-
van de wagen ge-
heflard"' verklaarde
ct firr Morshuis. „Het is
peps0 dat misschien ie-
je J anders in mijn wa-
?ersjeeft gereden, maar ik
/tte Ime niet voorstellen
•n waêen met w*e
i7e|0k achter het stuur,
?7 v4ood *s gereden", was
^^Jrklaring van de man
bruileen nu opgewekte
ikt ir onder zÖn neus.
p de rechter hem, na
warrige verklaring
id aankeek bekende,
lindelijk lachend dat
bestuurder geweest
agenten hebben ge
auditeerd dat uw wagen
food is gereden, klopt
vroeg Morshuis. De
il wel aan de ogen
^|]ie agenten gelegen
Morshuis legde
>n e)at ^et ^c^lt a^ zo n 20
j (/ejden op rood stond.
cje an dan toch niet als
jn twijfelgeval worden
>en Jfmerkt". De man zag
erdè toevoeging „20 se-
IVarfn" een nieuwe kans
j0g jnschuld te bewijzen:
roa/Jiet licht al zolang op
die 'istaat en ik rijd er
'rje s|een dan word ik
et d$P ^et kruispunt aan-
ca-rirnsnor begon
eenP van Pret te krullen,
j da]er De Mooij toonde
j.yjjJveinig onder de in-
■jes J van de verhaaltjes
rheeleze snorreman. „Er
Je\ verkeersovertreding
ïstateerd, en aange-
rpihet om uw vervoer-
j [TTp] gaat bent u verant-
|ggpelijk". De Mooij eiste
jHui^den boete. De snor
,ekuuna het aanhoren van
0 uurf iets te gaan hangen.
Cindefcen laatste maal pro-
20|e hij de rechter van
huirF^j te overtuigen:
I0-14 eet toch hoe dat gaat.
;se-afien agent denkt wat
raami te hebben dan
zijn maat hem door
dun. Zo komen ze
getal van twee
en vaen die het gezien
P|e9'ln". „U bent een poli-
li V/\cinermer"kte Mors-
9 304ijntjes op. „Jazeker,
lenhupit regelmatig politie
3-14.Ij in de zaak voor een
-15 0(Tkoffie en dan praten
'jpt. Ik weet heus wel
e: 'w<F gasten redeneren",
en ti de verdachte. Met
6.30 jeb gewoon niet door
i°d ml 8ereden eindigde
lisch'V1 reeks van ontken-
1 (be« opmerkingen,
iren éuis achtte de over-
u- e,ig toch bewezen en
gï Meelde de man, met
ouder!1 moment een snor
net (fi walrus, tot 135 gul-
raamu te
ifdelirf1 du.
hartb^t g
gelijk
oriopi recbter Morshuis
kan Jieen een ongeveer 25
oor loude, studentikoze
Kindf. Zij moest voorko-
LJ,®r®|oor een wel heel ou-
afspiP vergrijp: Het rij-
>fd. ESP een fiets zonder
voorpting. De vrouw had
en n^einste aller overtre-
voor laten komen
ze toch haar zegje
3.30.llit onderwerp aan de
4.15- r kwijt wilde. „Het
irdziftjj om continuïteit
hartbfe aanPak van deze
lezoefcding. De politie
3.30 uop dit punt al jaren
i. allèeer in. Vooral in het
[inde rijden onge-
MHgiegen op de tien fiet-
F Vonder licht. En dan
Js heb ik een bon",
B®Hle zij. De vrouw
zich duidelijk bena-
|door de „verveelde"
haar deze
hadden geleverd.
t Morshuis was het
lacht hoge mate met
;ns. Ook hij vond
dit punt duidelijk
was willekeur. Vol-
lem lette de politie
laad al jaren niet
le aanwezigheid van
iting bij fietsers,
ien kan de officier
jr zijn licht laten
letteen", vroeg Morshuis
or zojafelgenoot. Officier
woojtoij had wel een be-
"s «ng in petto: „Als de
huiprfHs 1 op 20 is dan be-
op dei voor deze overtre-
dus eigenlijk maar
SK"1" hijjiste
Vintig gulden. Mors-
fcn de jonge vrouw
uBiee? hiermee akkoord.
:sj3fOMAN LEEFMANS
ZIL VEREN ANJER VOOR EEN HILLEGOMMER DIE
HOLLANDS NOORDERKWARTIER IN ZIJN ZAK HEEFT
Cursussen
De Leidschendamse Vrou
wenraad organiseert vanaf
oktober drie cursussen: Vrou
wen lezen literatuur, spreken
in het openbaar en communi
catie en conflictbehandeling.
Vrouwen lezen literatuur om
vat zeven dinsdagochtenden
en wordt gegeven in het
Vrouwentrefcentrum aan de
Plaspoelstraat 48. De kosten
bedragen 55 gulden. Spreken
in het openbaar is een cursus
van tien woensdagavonden in
De Haar aan de Kerkstraat 6.
Kosten 60 gulden. De derde
cursus wordt ook in het Vrou
wentrefcentrum gegeven en
kost 61 gulden. Alle benodig
de inlichtingen worden ver
strekt via het secretariaat, tel.
272258.
Harmonie
Evenals vorig jaar geeft Val-
kenburg's Harmonie deze zo
mer weer een aantal zomera
vondconcerten in diverse wij
ken van Valkenburg. De data
zijn: woensdag 21 juni, Centu-
riedreef; 28 juni. Burgemees
ter van der Haveplantsoen; 5
juli, de Wei; 12 juli, Maj. Mal-
linckrodtveld; 19 juli, Boon-
rak. De aanvang is telkens
acht uur.
Bridge
Het tweede Anker Bridge-
toernooi in Hazerswoude be
gint dit jaar op woensdag 21
juni. In totaal vier voorron
den, op 21 en 28 juni en 5 en
12 juli leiden tot de finale die
woensdag 19 juli wordt ge
speeld. De wedstrijden wor
den gespeeld in Het Anker in
Hazerswoude-Rijndijk. De
voorronden beginnen telkens
om kwart voor acht. Inschrij
ven kan tot twee uur voor
aanvang van de wedstrijd. De
kosten bedragen 10 per paar.
Inschrijven kan bij Het An
ker, telefoon 01714-13480 of
bij A. Boers, telefoon 01714-
12351.
Helden
In de Schelft in Noordwij-
kerhout heeft morgengmid-
dag de afsluiting van het lee
sprogramma Helden plaats.
Burgemeester F. Winkel reikt
oorkondes uit aan de kinde
ren die vijf stickers in hun
deelnemerspas van het lee
sprogramma hebben verza
meld. Voorts worden enkele
prijzen uitgereikt. Om half
drie begint de voorstelling
„Neuzegeur en Spokenschijn
Deze is bestemd voor kinde
ren van 6 tot 12 jaar en ook
kinderen die niet aan het lee
sprogramma hebben meege
daan, mogen de voorstelling
zien. De toegang kost fl,
kaartjes zijn te koop bij de bi
bliotheek.
Bazuin
Fanfare-orkest De Bazuin
geeft vrijdagavond een con
cert op het Vuurtorenplein in
Noordwijk. Het Groningse
orkest, afkomstig uit Ezinge,
bestaat uit 36 mensen. De Ba
zuin heeft diverse malen de
eerste prijs behaald op con
coursen. Het orkest staat on
der leiding van Rieuwerd Wi-
renga en brengt moderne fan
faremuziek ten gehore.
Pretty Sharp
De formatie Pretty Sharp
treedt vrijdagavond op bij Ex-
Voto aan de Jacoba van Beie
ren weg in Voorhout. Het re
pertoire omvat bekend cover-
materiaal, met een voorkeur
voor stevig popwerk. Funk en
rock vullen elkaar naadloos
aan. Entree J5. leden gratis.
Aanvang half tien.
Kinderkoor
Het Voorhoutse kinderkoor
(onder leiding van Joke Ja
ger) sluit op vrijdag het sei
zoen af met een uitvoering.
Het optreden zal plaatsvinden
in de Boerhaaveschool, in
gang Linnaeuslaan. Aanvang-
tijd half acht. Op dezelfde
avond treedt het tienerkoor
voor de, eerste maal op.
Orgel
Organist Herman van Vliet
zal vrijdagavond het eerste
concert verzorgen in het ka
der van de internationale Zo-
merorgelserie op het Van de
Heuvelorgel in de Nieuwe
Kerk aan de Voorstraat in
Katwijk aan Zee. Op het
programma staan werken van
onder andere Bach, Handel,
Ravel, Tournemire en Van
der Panne. Entree 7
CJP/65+ 5,50kinderen tot
12 kaar /4. Aanvang kwart
over acht.
Vrouwengilde
De leden van het Zoeter-
wouds Katholiek Vrouwen
gilde gaan dinsdag 27 juni op
de fiets naar het Omniversum
te Den Haag. Wie mee wil,
moet zich deze week aanmel
den bij Carla van den Bosch,
telefoon 3073, of Ria Straa
thof, telefoon 1280. Het geza
menlijk vertrek is om half
tien vanaf Don Bosco. In het
Omniversum wordt de voor
stelling „De Vier Jaargetij
den" bezocht. De kosten van
de trip bedragen f13 Indien
het slecht weer is gaat de reis
richting Den Haag met de
auto.
Omdat Henk Schoorl,
mogelijk beter dan wie
ook, precies weet hoe de
Noordzeekust van de
Kop van Noord-Holland
tot stand is gekomen,
reikt prins Bernhard als
regent van het naar hem
genoemde Fonds Schoorl
volgende week dinsdag
in het paleis op de Dam
met veel respect de Zil
veren Anjer uit. De heer
Schoorl heeft inmiddels
te kennen gegeven, deze
onderscheiding graag te
accepteren en er erg ver
guld mee te zijn. Nu is
het Prins Bernhard
Fonds het grootste cul
tuurfonds van Nederland
en het kent de Zilveren
Anjer toe aan personen
die zich onverplicht en
onbetaald voor de cul
tuur in Nederland heb
ben ingezet „maar het
verrichte werk, in de
vorm van publicaties,
moet wel gesubsidieerd
worden, anders lukt het
me ook niet", bekende
de laureaat, terwijl hij
een stapeltje maakte van
boeken die een vrucht
zijn van liefdewerk en
van een noeste arbeids
zin.
In feite krijgt Henk Schoorl
de Zilveren Anjer voor zijn
studies op het gebied van de
cultuurhistorie en het geo
grafisch patroon in Noord-
Holland. Over vroegere leef
gemeenschappen en geografi
sche veranderingen heeft
Schoorl (69) meer dan zestig
lijvige en minder lijvige pu
blicaties op zijn naam staan.
Genoeg om danig indruk te
maken bij instanties die het
weten kunnen. „Onverplicht
en onbetaald"; het maakte
niets uit, want Schoorl kan
nu eenmaal niet anders. Zijn
liefhebberij groeide uit boven
alle stoffelijke tegenprestaties
van derden. Ik sprak met
hem daarover.
Henk Schoorl is zo door en
door Noordfiollander, dat hij
zelfs ip de mobilisatie van '39
als korporaal bij de zandha
zen, althans de infanterie, bij
Schoorl in de duinen lag.
„Scorello, Schoorlo: Loo bete
kent bos, maar honderden ja
ren geleden was er ook veel
water". In de loop van zijn
liefhebberende jaren heeft
Henk Schoorl via studie en
onderzoek ervaren wat dat
betekende. „Ik ben in Den
Helder geboren. Nou, dat kan
dus al niet missen. Aanvan
kelijk leerde ik voor onder
wijzer, maar die baan werd
zo slecht betaald (25 gulden
per maand) dat ik binnen een
half jaar de klas ontvluchtte.
Toen werd ik leerling-jour
nalist bij de Helderse Cou
rant en vandaar ging ik in
militaire dienst, tot aan de
oorlog".
Huize Schoorl, in Hillegom
als een fort weggedoken ach
ter een onneembare haag van
oprijzend groen, door hoge
bomen en ondoorbringbare
bosschages omringd en
slechts te benaderen via heel
smalle sluipgangetjes, welnu
huize Schoorl ademt de sfeer
van een volledig gerijpte
geestelijke instelling. De na
tuurlijke begroeing is milieu
vriendelijk en hecht, maar
ter plaatse raast het snelver
keer door de v.d.Endelaan.
Henk deert het allang niet
meer, maar zijn vrouw, dol
op klassieke muziek (met een
bijzonder plekje in haar hart
voor het vioolconcert van
Max Bruch en andere al dan
niet onstuimige, symfonische
romantici „ik kan hele
avonden platen draaien in
m'n eigen kamer" is ook
verzot op statistieken. Ze
heeft al eens langs empiri
sche weg vastgesteld dat per
etmaal 20.000 voertuigen
haar nederzetting passeren.
Ze stelde haar bevindingen
ter beschikking der gemeen
te, nadat was gebleken dat de
plaatselijke overheid geloof
hechtte aan een veel meer
geflatteerde (in de zin van
„veel minder") uitkomst.
Alleen maar boeken
Toch merk je er niet veel
van de gemotoriseerde over
last. De muren, immers, zijn
over het algemeen degelijk
geïsoleerd met enkele dui
zenden boeken. „Boven op
zolder", zo adstrueerde me
vrouw, „is het nog veel erger.
De vertrekken daar zijn na
genoeg niet te bereiken door
de aanplant van boeken die
voor een voortwoekerende
wildernis zorgen. Het is voor
m'n man halen, verzamelen
en op de kop tikken, maar
niets overbodigs kan de deur
uit. Wegdoen is er voor hem
niet bij. Ik zeg weieens: we
leven hier in een depót, waar
voor tonnen ligt opgeslagen",
getuigde mevrouw met een
olijke, doch hartelijke glim
lach. Ze kent haar pappen
heimer en is gul met haar bij
val; ze heeft al lang geleden
een concordaat met Henk ge
sloten. Niemand legt in huize
Schoorl de ander iets in de
weg.
Henk Schoorl is daar dank
baar voor, anders had hij niet
bereikt wat nu een Zilveren
Anjer heeft opgeleverd.
Vrouwe Schoorl is het zake
lijke brein terwijl haar man
voor de wetenschap leeft en
in touw is in zijn eigen tem
po. De tafel in de huiskamer
boven kent een tafelkleed,
maar dat zou niet nodig we
zen want alles ligt bezaaid
met vellen die manuscripten
verraden. En zo gaat het nu
al tientallen jaren lang. Nu
heeft ook prins Bernhard
daarvan vernomen, mogen
we wel veronderstellen.
Schoorls carrière is opzienba
rend door onregelmatigheid,
totdat het verleden bij hem
doorbrak. In de oorlog ont
kwam hij aan tewerkstelling
in Duitsland door als schip
persknecht met aardappelen
en zuurkool naar de grote
steden te varen, en na de be
vrijding werd hij boekhouder
van een bollenfirma in Broek
op Langendijk die kort daar
op zich in de Bollenstreek
vestigde. „Tot '72 heb ik in
de bollen gezeten als afde
lingschef in de export. In dat
jaar werd ik administrateur
voor de archeologische werk
gemeenschap voor Neder
land, AWN, en dat doe ik
nog steeds. Het is een baan
voor halve dagen. Leden-ad
ministratie en incasso; Ma
nusje van alles. Het is net een
kruidenierswinkeltje. Lande
lijk telt de AWN, een vereni
ging voor amateurs maar met
een professionele inslag; 2600
leden, maar we werken veel
samen met de ROB, de Rijks
dienst voor het oudheidkun
dig bodemonderzoek".
De „ogen"
Rond '50 raakte Henk
Schoorl goed verzeild in het
Henk Schoorl: wetenschap
pelijk verantwoord werk met
noten en literatuurlijsten.
„Dat is mijn historische bij
drage aan een proces".
FOTO HENK VAN DEN ENDE
genealogisch onderzoek: „Al
les uit de omgeving, zeer uit
gebreid, ik zocht naar alles
wat met de streek in het hele
kustgebied boven Alkmaar te
maken had. Van Egmond tot
Oost-Terschelling, van Ber
gen tot Fornerum. Ik ging de
zaken ordenen, de bewoning
bestuderen. Het was de ge
schiedenis van een hele
streek". Zo kwam Schoorl in
aanraking met „het land van
de Ogen", in de Kop van
Noord-Holland. „Ogen", zo
moge u weten, zijn eilanden.
Wel dan, „Er was een kaart
van een stuk van het oude
eiland Huisduinen: het
"Oge", als onderdeel van de
Waddenzee met kusteilanden
en een strandvlakte. Daar
heb ik over geschreven en
dat werd m'n eerste publica
tie. Daarna ging het regelma
tig verder: over bedijkingen,
kaarten, kunstgeschiedenis.
Dat deed ik onder m'n leer
meester dr.Jacob Westen
berg, oorspronkelijk visserij-
bioloog, een beroep apart".