Roep om maatregelen
tegen smog neemt toe
jdische Nederlanders
#i geen minderheid
terdam geeft „startsein'
r bouw nieuw vliegveld
Bonden terughoudend over
uitspraken Van der Reijden
Hagenaar met ultra-klein
vliegtuigje naar New York
PA
"TlLAND
CeidócSoutant
VRIJDAG 16 JUNI 1989 PAGINA 3
Clfondsraad:
kan lager
De premie
[plichte ziekenfonds
kan in 1990 omlaag
jB procent. Voor aow-
tslapremie moeten wor-
ndeteld op 1,9 procent
ng gt heeft de Zieken-
g Jrekend.
tnie van 7,8 procent
'ars»ten worden betaald
etel-kgever en 3 procent
rerknemer. Óp het
i die percentages 4,95
onsbr mensen met aow
2n werkgevers-premie-
Wel zijn ook zij de
verschuldigd.
de—
Moeder van drie
kinderen doodgestoken
CLINGE Een 30-jarige moe
der van drie kleine kinderen is
in haar woning in het Zeeuws-
Vlaamse Clinge door meerdere
messteken om het leven ge
bracht. De moord houdt waar
schijnlijk verband met relatie
problemen van de vrouw in
Zaanstad. Inmiddels zijn daar
drie verdachten aangehouden.
De drie kinderen (7, 3 en 1 jaar)
ontdekten donderdagmorgen om
half vier dat hun moeder niet
meer in leven was en sloegen bij
buurtbewoners alarm die op hun
beurt de politie waarschuwden.
De vrouw woonde pas een
maand in het grensplaatsje.
Legergroet zonder pet
DEN HAAG Het is militairen binnenkort toegestaan te groe
ten zowel met als zónder hoofddeksel. Op dit moment is groeten
zonder pet nog steeds verboden.
Dit is één van de wijzigingen in het uit 1953 stammende exerci
tiereglement. De nieuwe regels van de Koninklijke Landmacht
gaan op 1 november in, zo meldt de „Defensiekrant" van het
gelijknamige ministerie.
Het rechtsomkeert maken bij het inrukken komt in het nieuwe
reglement niet meer voor. In plaats hiervan hoeft de soldaat na
het groeten nog slechts een pas naar voren te maken. Verder
komen enkele als overbodig ervaren bewegingen te vervallen
zoals het maken van passen zijwaarts tijdens de mars. Ook het
„hoofd links" tijdens de mars is geschrapt. De vaste draagwijze
van het wapen zoals uzi, fal en karabijn zal van de rechter naar
de linker schouder verhuizen, zodat een soldaat die het wapen
draagt, de handen vrij heeft om te groeten. Het pistool wordt
links aan de koppel op de heup gedragen.
Het ministerie heeft een videoband vervaardigd ten behoeve
van de introduktie van het nieuwe exercitiereglement. De vide
obanden zullen onder de kazernes worden verspreid.
OUD-PREMIER ZULSTRA:
Verkiezingsprogramma's missen onderbouwing
DEN HAAG In de gepresenteerde ver
kiezingsprogramma's van de drie grote
politieke partijen ontbreekt een solide fi
nanciële onderbouwing. Dit zegt oud-mi
nister-president, oud-minister van finan
ciën, oud-president van de Nederlandse
Bank dr. Jelle Zijlstra in een gisteren ge
publiceerd interview met het NRC Han
delsblad.
De programma's gaan uit van een inflatie
van 2 procent per jaar maar berekenen
niet de nadelen van een inflatie door in
hun programma's. Verder maken de par
tijen geen onderscheid tussen de rijksbe
groting en de sociale verzekeringen. De
programma's gooien de financiële ruimte
die door de economische groei in elk van
deze sectoren ontstaat op één hoop, aldus
Zijlstra.
CDA en PvdA creëren overigens ook een
tijdbom, aldus Zijlstra. Zowel PvdA als
CDA trekken zoals bekend 12 miljard gul
den uit voor de koppeling tussen lonen en
uitkeringen. Daarmee wordt voor deze
groepen de prijsstijging van 2 procent ge
compenseerd.
De 1,5 procent reële produktiviteitsstij-
ging wordt in die visie bij overheid en
bedrijfsleven geheel aangewend voor inci
dentele verbetering van cao-lonen. Zijl
stra denkt dat het niet realistisch is om
dat aan te nemen., „Als je dan doorrekent
wat 1 procent reële loonstijging betekent
voor uitkeringen en salarissen komt er
nog een gigantisch bedrag bij die 12 mil
jard gulden", aldus Zijlstra.
Topman politie
naar Heineken
PAPENDRECHT De Papen-
drechtse korpschef F. Hoek
treedt op 1 september bij het Hei-
neken-concern in dienst als be-
leidscoördinator security mana
gement. Commissaris Hoek, die
sinds 1983 leiding geeft aan de
politie van Papendrecht, was
vroeger chef van de recherche en
plaatsvervangend korpschef in
Rijswijk. De laatste jaren zijn al
diverse hoge politiefunctionaris
sen naar het bedrijfsleven ver
trokken. Eerder gingen de chef
van de Amsterdamse recherche
Sietsma naar Philips en de Haag
se commissaris Cazemier naar het
Ahold-concern.
mo-nunitievondst
Explosieven Opruimings Dienst halen granaten uit de grond in het Eerderbos in
hectare blijkt bezaaid met zeer gevaarlijke Duitse munitie uit de Tweede Wereld-
zojOD houdt rekening met de grootste wapenvondst uit de oorlog tot nu toe. De dienst
g maanden met het onschadelijk maken van de munitie bezig te zijn. foto: anp
het
rde|AM De,Rot-
jemeenteraad is
sta<ti unaniem ak-
dw<gaan met het
eenm de milieuge
Vi het verplaat
st vliegveld Zes-
te laten onder-
smgraal Plan Noord-
iok de bouw van
!gen en het aanleg-
nieuwe autosnel-
Een positieve
eer m het onderzoek
if°ig dat in de pol-
een nieuw
let een gedraaide
cteregd zal worden.
!n n.iteit- van de ge-
het
ordi
meenteraad kwam overigens
niet vanuit dezelfde overwe
gingen tot stand. Het overgrote
deel van de gemeenteraad ziet
wel perspectief in de plannen
van het college van B en W,
terwijl de tweemansfractie van
Links Rotterdam meent dat de
Milieu Effect Rapportages
(MER-procedures) zullen aan
tonen dat het handhaven van
een vliegveld aan de noordzij
de van de Maasstad uit milieu
oogpunt niet aanvaardbaar is.
Minder eenstemmig is de raad
over de vraag wat er moet ge
beuren als de MER - naar
verwachting zijn de uitkom
sten over twee jaar bekend -
mocht uitwijzen dat de nieuwe
luchthaven onhaalbaar is. De
PvdA, die met 24 zetels de ab
solute meerderheid in de Rot-
terdamse raad heeft, legde in
een motie vast dat in dat geval
de oude luchthaven gesloten
moet worden. Het huidige Zes
tienhoven veroorzaakt teveel
geluidsoverlast en belemmert
de zo noodzakelijke woning
bouw aan de noordrand, aldus
de PvdA. CDA, VVD en D66
vinden dat als die situatie ont
staat een nieuwe afweging
noodzakelijk is.
Ook het colle
ge van B én W, waar naast de
PvdA ook de VVD en D66 elk
een wethouder hebben, is ver
deeld over deze kwestie. De
gemeenteraad sprak zich in
meerderheid uit dat nacht
vluchten op het huidige vlieg
veld en in de toekomst tot een
minimum beperkt moeten
worden.
PATIJN OVERLEGT MET BURGEMEESTERS
(Vervolg van voorpagina)
DEN HAAG Het voort
durende mooie weer en
de daaraan gepaard gaan
de verhoogde luchtver
ontreiniging doet de roep
om wettelijke maatrege
len in heel het land toene
men. Terwijl koortsachtig
wordt gewerkt aan een
draaiboek voor uniforme
maatregelen kunnen pro
vincies en steden uitslui
tend ad hoe beslissingen
nemen wanneer de alarm
fase wordt bereikt.
Dat bleek vandaag bij een
rondvraag langs de vijf provin
cies die nu een waarschu
wingsfase kennen: Zuid- en
Noord-Holland, Noord-Bra
bant, Utrecht en Zeeland. De
eventuele maatregelen zijn
sterk afhankelijk van de om
standigheden. Bovenal wil
men voorkomen „dat bij het
publiek verwarring wordt ge
zaaid". De Zuidhollandse com
missaris van de koningin rnr
S. Patijn, heeft vanmiddag
overleg gevoerd met negentien
Zuidhollandse burgemeesters
over ingrijpende maatregelen
tegen smog-vorming. Zoals be
kend is Patijn een groot voor
stander van verkeersbeperken
de maatregelen. In de zoge
noemde alarmfase zou Patijn al
het gemotoriseerde verkeer in
de Zuidhollandse gemeenten
van meer dan 40.000 inwoners
willen stilleggen tussen zes uur
's morgens en middernacht.
Het zelfde geldt voor kleinere
gemeenten die behoren tot de
agglomeraties Rotterdam en
Den Haag. Ontheffing moet
volgens Patijn uitsluitend wor
den verleend aan wagens van
hulpverlenende instanties zoals
de politie, ziekenvervoer en
openbaar vervoer. De commis
saris is al bevoegd in de alarm
fase bedrijven op te dragen be-
Nauwelijks
klachten bij
ziekenhuizen
DEN HAAG De smog
die ons land nu al enkele
dagen teistert, heeft tot nu
toe niet geleid tot een
noemenswaardige toena
me van het aantal klach
ten van long- en hartpa
tiënten. Zelfs in het Rot
terdamse Dijkzicht Zie
kenhuis, nabij een van de
meest door smog bedreig
de gebieden, was tot van
daag nauwelijks sprake
van extra klachten.
Op plaatsen met veel smogvorming krijgt ook de politie het advies c
lijk aan de kant te laten staan.
paalde produktieprocessen te
stoppen.
Gemeenten
Vooralsnog zjjn het vooral af
zonderlijke gemeenten die het
voortouw nemen in de strijd
tegen de smog. Gemeentebe
sturen van verscheidene ste
den hebben hun ambtenaren
gevraagd de auto zo veel moge
lijk te laten staan en het werk
te voet of per fiets uit te voe
ren. In Den Haag laten burge
meester en wethouders de
dienstauto met ingang van
vandaag indien mogelijk staan.
B en W hebben ook een oproep
gedaan aan alle ambtenaren
het autogebruik zoveel moge
lijk te beperken. De oproep
geldt njet alleen voor particu
liere auto's, maar ook voor het
gemeentelijke wagenpark. De
Haagse politie werkt in elk ge
val van harte mee: het korps
besloot meteen het gebruik
van dienst- en surveillance-au
to's tot het hoogst noodzakelij
ke te beperken. Volgens een
woordvoerder van de gemeen
te is het niet zo dat de dienst
verlening hierdoor vermin
dert, maar wordt er wel ge
richter gewerkt. De HTM (de
Haagsche Tramweg Maat
schappij) zet met ingang van
vandaag extra materieel in.
Ook de Leidse politie maakt zo
min mogelijk gebruik van de
auto. Er wordt zoveel als kan
gepatrouilleerd met de fiets of
per voet.
In Tilburg voert de politie bo
vendien extra snelheidscontro
les uit. Daarbij werden in korte
tijd 68 bekeuringen uitgeschre
ven. De distriktsleiding van de
rijkspolitie in Den Bosch heeft
voor vandaag een training van
de Mobiele Eenheid afgelast.
In plaats daarvan moesten de
50 ME-ers een verplichte fiets
tocht maken.
Het ministerie van defensie
heeft meegedeeld dat ook de
marine en de luchtmacht in
middels maatregelen hebben
getroffen. De marine vliegt
niet meer boven gebieden
waar de waarschuwingsfase
geldt en de luchtmacht vliegt
nog slechts in beperkte mate
na drie uur 's middags.
Die klachten zouden
melijk afkomstig moeten zijn
van ara-patiënten, die toch al
kampen met overgevoelige
luchtwegen. Als gevolg van de
verhoogde concentraties ozon
en stikstofdioxyde in de lucht
kunnen deze mensen het eerst
last krijgen van benauwdheid
en hoesten. Een woordvoerder
van het Academisch Zieken
huis in Leiden bevestigt dat er
geen toename van het aantal
klachten is geconstateerd. Hij
verklaart dit uit het feit dat de
overheid door middel van de
waarschuwings- en alarmfase
vooral preventief werkt. De
tot nog toe gemeten concentra
ties zijn het kritische punt nog
niet genaderd. Daar komt bij
dat mensen met een verhoogd
risico ook zelf weten dat ze bij
warm weer bepaalde plaatsen,
zoals steden, het beste kunnen
mijden. Overigens juicht de
woordvoerder het toe dat de
overheid het voortouw neemt
door bij de minste dreiging de
aandacht op de luchtvervui
ling te vestigen.
In het Juliana Kinderzieken
huis en verscheidene verzor-
gings-en verpleegtehuizen in
Den Haag overheerst een zelf
de beeld: zowel kinderen als
bejaarden hebben vooralsnog
weinig hinder van de huidige
luchtverontreiniging onder
vonden. Bij de GG en GD in
Den Haag is evenmin sprake
van een toename van het aan
tal klachten. Hier wijst men er
op dat mensen met problemen
zich in eerste instantie zullen
melden bij hun huisarts of spe
cialist. Het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieuhy
giëne (RIVM) in Bilthoven
gaat zich in de komende dagen
richten op de registratie van
klachten bij huisartsen.
ian VAN DOORN WAARSCHUWT VOOR SLACHTOFFERROL
fc," 1 1 1
laatste ja_
zich onder de
irr
'een toenemend
j af (nog steeds)
T groep in de sa-
J te zijn en een
[titeit te hebben.
worden ook
jns gezet bij de
ilijk geslaagde
van deze mi
jn ons land. En
1 vragen zich
bf er voor deze
t een apart min-
beleid op poten
worden gezet,
an Doorn, emeri-
leraar sociologie
lasmus Universi-
lotterdam meent
h niet.
En voorkomen dat
idoor de Nederland-
ving in een slach-
pordt gedrukt en
jkelijk gaat opstel-
js hij een voorstan-
eer aandacht en er-
bor de geschiedenis
roep, ook wel Indo's
genoemd, een term die door
sommigen als scheldnaam
werd gezien, maar nu steeds
meer de betekenis lijkt te gaan
krijgen van een geuzennaam.
Van Doorn is een van de spre
kers vandaag op een studiedag
aan de Rijks Universiteit Lei
den over „Indische Nederlan
ders in de ogen van de weten
schap". Dat dit onderwerp
kennelijk bij velen leeft blijkt
uit het behoorlijk grote aantal
deelnemers van tweehonderd
aan deze bijeenkomst.
Dat pas nu de belangstelling
voor het Indo-zijn op gang
komt, wijt prof. Van Doorn
aan veranderingen in de sa
menleving. „Toen deze groep
in de jaren vijftig naar ons
land kwam, was Nederland
een homogene samenleving.
Er waren geen etnische min
derheden. De Indische Neder
landers hadden over het alge
meen een redelijke opleiding,
spraken Nederlands, er was
een tekort aan arbeidskrach
ten en dus konden ze zonder
meer aan de slag. Daarmee
was de kous af".
Nu is Nederland echter, meent
Van Doorn, door de komst van
grote groepen Marokkanen,
Turken en Surinamers veel
heterogener geworden, waar
door de Indo's hun identiteit
als het ware zijn gaan heront
dekken. Van Doorn: „Daar
komt bij dat het hele Indonesi
sche vraagstuk opnieuw in de
belangstelling is gekomen.
Denk maar aan de protesten
die er kwamen op het boek
van dr. L. de Jong over Ne
derlands Indië. Veel oudere
Indische Nederlanders zitten
nu trauma's. Of een kampsyn.-
droom".
Geen basis
Omdat - ze zowel Indisch als
Nederlands bloed hadden, be
kleedden de Indo's in het oude
Indië een tamelijk vage tus
senpositie: de een was meer of
juist minder Europees dan de
ander. Velen van hen „ver
dwenen" na verloop van tijd
door huwelijken weer gewoon
in de gelederen van de inland
se bevolking. Anderen behiel
den hun aparte positie en kon
den zich later zelfs emancipe
ren. Ze stuurden hun kinderen
voor een opleiding naar Ne
derland en bekleedden vooral
administratieve functies, die
voor inlanders taboe bleven.
Ook had men, aldus Van
Doorn, sterk anti-nationalisti
sche gevoelens: Indië moest
Nederlands blijven. Maar, zo
Prof. J. van
Doorn: „Onze
samenleving is
meent hij. het was geen sa
menhangende groep. Dé Indi
sche Nederlanders zaten ver
spreid over heel Indië en ook
daarom is de groep ook nu nog
zo moeilijk te begrenzen. „Ze
hebben geen lokale basis. Dat
is heel anders bij de Moluk-
kers. Nu waren dat geen Ne
derlanders ze maakten al
leen deel uit van het Neder
landse leger maar ze waren
als groep veel samenhangen-
der. Daardoor kon er later ook
een bepaald fanatisme ont
staan onder de jongeren, zoals
bij de treinkapingen. Bij de In
dische Nederlanders was daar
geen basis voor.
Maar ook al mogen zij „geruis
loos" zijn geassimileerd, hun
veronderstelde integratie in
ons land is niet moeiteloos
verlopen. Van Doorn weet dat
circa 23.000 a 24.000 mensen
uiteidelijk naar de Verenigde
Staten zijn gegaan. „Dat is een
vrij groot aantal. Ongeveer
tien procent heeft hier dus
niet kunnen aarden. Voor ve
len moet het hier toch zijn te
gengevallen".
Niettemin hebben volgens
hem de Indische Nederlanders
het in ons land toch „redelijk
gevonden". Aan uiterlijke
kenmerken wil hij niet te veel
aandacht geven. Op dat punt
zijn er immers ook onderling
verschillen. Men onderscheidt
zich nu voornamelijk door
subtiele culturele verschillen
en die zijn moeilijk overdraag
baar. „Ik denk dat nog heel
wat mensen terug willen naar
destijds. Maar het zijn herin
neringen. Indië bestaat niet
meer. Het is nu Indonesië".
CLARISSE BUMA
Slachtoffers na 45 jaar herdacht
SOESTERBERG In de officiersclub van de vliegbasis Soester-
berg zijn gisteren de twintig slachtoffers herdacht die op 7 sep
tember 1944 met een luchtmacht-Dakota verongelukten in de
bergachtige omgeving van Cairns in het noord-oosten van Au
stralië. Begin dit jaar werd 45 jaar na de ramp het wrak ontdekt
en konden de stoffelijke resten worden geborgen. De inzitten
den waren Nederlandse en Australische militairen en burgers,
die vanaf het toenmalige Nieuw-Guinea op weg waren naar Au
stralië om daar hun verlof door te brengen. Onder de Neder
landse militairen waren zeven jachtvliegers die op Merauke ge
stationeerd waren. De stoffelijke resten worden op 28 juli op een
ereveld op de begraafplaats van Cairns met militair eerbetoon
begraven.
UTRECHT De AbvaKabo
en de CFO hebben gisteren te
rughoudend gereageerd op de
uitspraken van oud-staatsecre
taris Van der Reijden woens
dagavond voor de NCRV-ra-
dio. De voormalige bewinds
man, die het cao-conflict in
het ziekenhuiswezen „ver
kent", zei dat zijn contacten
met de diverse partijen in het
conflict hem hadden geleerd
dat 5 procent loonsverhoging
alleen mogelijk is als alleen
verpleegkundigen daarvoor in
aanmerking komen.
De twee bonden streven naar
5 procent loonsverhoging voor
de hele sector, dus ook voor bij
voorbeeld keukenpersoneel en
technische dienst. Volgens
Van der Reijden stellen partij
en daar niet voldoende midde
len voor beschikbaar. Woord
voerder G. Veth van de Abva
Kabo wilde geen conclusies
verbinden aan die uitspraak.
„Wij moeten eerst afwachten
waar het kabinet en in aan
sluiting daarop het PGGM en
de werkgevers mee komen",
zei hij. „Dan kunnen we zien
waarover we moeten onder
handelen". Naar verwachting
bepaalt de regering vandag
haar standpunt. Als er extra
geld beschikbaar wordt gesteld
voor het ziekenhuiswezen, dan
is ook het pensioenfonds
PGGM bereid met een extra
premie verlaging bij te dragen
aan een salarisverhoging van
de werknemers in de gezond
heidszorg.
Volgens algemeen secretaris
H. Brtlning van de CFO houdt
zijn bond onverkort vast aan
de eis van 5 procent loonsver
hoging voor alle werknemers
in het ziekenhuiswezen. „Het
gaat om een totaalverhaal", al
dus Brtlning. „Dat blijft ons
uitgangspunt". Inhoudelijk
wilde hij niet nader ingaan op
de uitspraken van Van der
Reijden. De actiegroep Verple-
genden en Verzorgenden in
Opstand (VVIO), die zelf niet
meedoet aan de cao-onderhan
delingen, gaat er „desnoods
met acties" bij de AbvaKabo
en de CFO op aandringen de 5
procent binnen te halen, ook
al geldt die alleen voor ver
pleegkundigen. De VVIO pleit
voor een afzonderlijke behan
deling van de verpleegkundi
gen en verzorgenden en
streeft naar een aparte cao
voor die beroepsgroepen.
Woordvoerder J. van den
Bosch noemde de uitlatingen
van Van der Reijden „gun
stig". Directeur J. Storm van
de Nederlandse Maatschappij
voor Verpleegkunde (NMV)
sloot zich aan bij de strekking
van de VVIO-verklaring. „De
woorden van Van der Reijden
zijn een herhaling van de posi
tie die wij al in een veel
eerder stadium hebben inge
nomen", zei zij.
DEN HAAG Vannacht lag
Eppo Harbrink Numan (48),
restauranthouder van Charcoal
aan de Haagse Denneweg, pas
om drie uur in bed. -„Ik moest
nog zo veel inpakken en rege
len". Toch was hij vanochtend
weer vroeg op om de voorbe
reidingen voor het vertrek
vanmiddag vanaf vliegveld
Zestienhoven af te ronden.
„De tocht moet lukken, niet
voor mezelf maar voor Moeder
Aarde".
Harbrink Numan wil met zijn
ultra-lichte vliegtuig, een del
tavleugel met open cockpit, de
Atlantische Oceaan oversteken
om in New York bij de Vere
nigde Naties een milieu-artikel
van ecoloog Jean Carlier aan
te bieden. In' dit artikel staat
de eis geformuleerd op een ge
zond milieu en het recht op
een stabiele ecologie voor ieder
mens. Het moet worden toege
voegd aan de universele ver
klaring van de rechten van de
mens. De vliegtocht van ruim
8500 kilomter met verschillen
de tussenlandingen is gevaar
lijk, dat wil Harbrink Numan
niet ontkennen. Maar het laat
hem toch onverschillig. „Als ik
in de auto van Den Haag naar
Amsterdam over die mooie,
gladde wegen ga, dan kunnen
daar meer ongelukken gebeu
ren. Op de snelweg zijn we
niet zo alert op ongelukken in
een klein hoekje, maar ik in de
lucht wel. Ik ben supervoor
zichtig". Harbrink Numan is
natuurlijk niet voor niets ruim
drie jaar geleden met de voor
bereidingen van zijn reis be
gonnen. „Als ik motorpech
krijg, zak ik in mijn rubber
bootje en drijf op zee met een
zender". Onzekere factor voor
de tocht blijft het weer. „Daar
kan ik niets aan veranderen".
De smogvorming in de provin
cie vindt Harbrink Numan
verschrikkelijk. Toch wil hij
nu niet z'n vliegtocht afzeggen.
De kleine „gif-uitstoot" van
zijn vliegtuigmotor is, aldus de
vlieger, de grote boodschap
waard. „Dat kleine beetje vuil
is nodig voor deze grote bood
schap. En vergeet niet: er zit
een heel bewuste meneer ach
ter het stuur".
WOUTER SMIT