Allah
lacht
niet in
Iran
Heel het lichaam
finale
NAj
ZATERDAG 10 JUNI 1989 PAGINA 25
De bisschop wil niet praten. De
Nederlandse zakenman wel, maar
pen namen'. De Nederlandse vrouw
henkt wel koffie, maar zwijgt achter
haar sluier. Angst overal. Ook angst
jij de westerse diplomaten. Maar als
op de universiteit van Teheran het
vrijdaggebed klinkt, springen ze het
liefst naakt in hun privézwembad
achter hun veilige hoge tuinmuren.
Weg van de onverdraagzaamheid,
weg van die extatische zwarte massa,
weg van hen die geen greintje twijfel
kennen, weg van die geestelijke
terreur. Want pas op, in Teheran
zitten 'ratten in de muur die oren
hebben'. Het Iran na Khomeini is een
land van angst, een land zonder lach.
<feriHERAN - Een week Iran is een
k ergernis. Een week overgele-
zijn aan de arrogantie van een
ilbaar geloof. Altijd maar weer
eigen ideaal, dat geen andere
rtuigingen verdraagt. Na een
ik wil je weg omdat je misselijk
van de mensen die recht in je
cht zeggen: „Als jij niet in de
an gelooft ben je onkruid dat
ied moet worden".
een week Iran schrik je plotseling,
ifend dat westerse verdraagzaam-
een zwaktebod kan zijn. „We heb-
onze vader verloren, wat is het le-
nog zonder imam", riepen deze
i miljoenen mensen op een zinde-
je zandvlakte buiten Teheran en hys-
jch trokken ze een dode oude man
Seren van het lijf.
[jd hun harten open en je zult zien
ze werkelijk denken. Ze zeggen het
want de machinegeweren van de
jahs houden ze tegen", zegt Hassan
iledingverkoper. En de westerse di-
paat, cynisch: „Weet je waarom ze
I zo graag naar het vrijdaggebed
Omdat ze op het universiteitster-
op vrijdag gratis mogen bellen met
ele wereld. Dat is een lokkertje van
regime". En zijn collega: „Er is in
:ran geen fluit te doèn. Voor de be-
nis kregen de mensen vrij en de re-
g liet gratis eten uitdelen. Daarom
:n er zoveel naar het graf'.
Hassan, die in de oorlog met Iran
22-jarige zoon verloor, is cynisch:
mensen op het kerkhof huilden
brood, voor auto's en ook nog een
e voor hem".
iRSTEN
zou het aardse paradijs voor de
moslim zijn, als we het regime in
ran mogen geloven, maar na een
zie je de eerste barsten in dat
1. Deze ideale moslimstaat kent een
>en drugsverslaafden. Een onbekend
il Iraniërs is alcoholist, verslaafd
zelfgestookte drank die ze wodka
ien. Dagelijks worden drugshande-
zonder pardon per tientallen opge-
:n. „Iedere drugshandelaar moet
:n 24 uur de kogel krijgen", heeft
rrechter Ardebili verklaard. En dat
irt dus.
de verslaafden is er ook een aardi-
ierapie. Ze worden tewerkgesteld op
ens tussen Iran en de buurlanden
itan en Afghanistan om daar over
lengte van 1.200 kilometer een net-
van mijnenvelden aan te leggen,
zijn er nog de zeden die tijdens de,
tbombardementen van Iraq op Te-
n door gebrek aan controle wat zijn
lapt. Vrouwen durfden oogschaduw
doen en lieten hun haar weer zien.
r het was een korte lente. Nu zijn er
e bussen zelfs stangen aangebracht
bannen en vrouwen te scheiden. Al-
lv ePet uitstappen blijft een probleem.
Ik aale deur schuiven mannen en vrou-
i onzedelijk dicht, borst aan borst,
?er lt elkaar de bus uit. De religieuze po-
aaijzoekt nog naar een oplossing,
en 4nder geluid. „Jullie Hollanders be-
zlJn I ik niet. Jullie bouwen scholen en
stateeën voor moslims, je geeft ze pri-
ad ?es, maar je krijgt er niets voor te-
'igt. Ze vragen alleen maar meer". De
'n b^ pater snapt echt niets van de Ne-
zlJdsinders. Hij kijkt schichtig om zich
:rs té
heen. Zijn bisschop heeft hem verboden
met journalisten te praten. Hij komt
toch naar ons hotel, maar in elk oog ziet
hij een dreigende afranseling door de Is
lamitische Revolutionaire Wachters. De
pater vertelt het verhaal van de onder
drukte Assyrische katholieke kerk in
Iran: „Voor de islamitische wet zijn we
gelijk, maar ze controleren onze dien
sten, want ze zijn bang van de katholie
ke kerk". In Iran heeft de Assyrische ka
tholieke kerk 30.000 aanhangers. Tien
jaar geleden - voor de ayatollahs - wa
ren dat er nog 80.000. De meesten zijn
nu gevlucht.
Spion
Mohammed is student. Hij toont een
Arabische vertaling van het werk van de
Franse filosoof Herbert Marcuse. „Kant,
Plato, Machiavelli, ik lees ze allemaal,
want i'k wil jullie cultuur leren kennen.
Ik wil weten hoe jullie in het Westen
denken en ik wil er het beste uithalen".
Mohammed zegt veel geleerd te hebben
over Europa en Amerika: „In Europa
denken de mensen na. In Amerika noe
men ze ons terroristen. Maar vraag een
Amerikaan eens waar Iran ligt. Hij zal
antwoorden dat hij het niet weet. Ameri
kanen weten niets van de beschaving. Ze
denken alleen aan auto's en aan vrou
wen en de Amerikaanse regering ver
vreemdt zijn burgers door ze veel geld te
beloven".
We praten over de scheiding der mach
ten, een van de verworvenheden van die
andere grote revolutie, in Frankrijk: de
wetgevende, de uitvoerende en de rech
terlijke macht die elkaar controleren. Hij
spreekt er bevlogen over. „Maar Mo
hammed, zal dat ooit in Iran kunnen?".
Hij zwijgt lang en zegt dan: „Wij in Iran
hebben de zegéningen van de islamiti
sche revolutie. Ayatollah Khomeini
heeft óns het goede voorbeeld gegeven,
dat moeten we volgen". „Mohammed,
terreur, het gijzelen van vrouwen en kin
deren, Lockerby? Is dat het goede voor
beeld?". Hij zwijgt. Pakt z'n boek en
gaat. Mohammed is een spion, in dienst
bij het Ministry of Guidance, onder de
journalisten hier bekend als 'het ministe
rie van oppassers'.
Kanm is ook moslim en woont in Enge
land. Hij doet aan een verderfelijke wes
terse sport: bodybuilding. Eigenlijk is hij
een agitator, een exporteur van de revo
lutie van Allah, uit Engeland naar de be
grafenis gekomen als inspiratie om in
het Westen de moslims weer te kunnen
opstoken tot demonstraties tegen Sal
man Rushdie. Hij vertelt het met trots.
„Het was zo erg op het kerkhof', zegt hij
bijna huilend als hij terugkomt van een
bezoek aan het graf van de grote betreur
de leider. Hij getuigt van zijn liefde voor
de overleden iman, ontkent vervolgens
stellig dat de mensenrechten zoals wij
die kennen ook voor de islam gelden:
„Wie niet in Allah gelooft is slecht. Hij
hoort tot het onkruid»dat weggesneden
moet worden. Dat is de wet van de is
lam en die geldt voor de hele wereld".
Hassan de koopman heeft gloeiend de
pest aan de ayatollah's. „Ze blijven niet
lang meer, let op. Rafsanjani en Khame
nei hebben geen gezag. Ze worden weg
gejaagd". Maar wie moet dat doen, Has
san? Hij haalt de schouders op en zwijgt.
Het is hopen tegen beter weten in.
Er is geen oppositie, zegt de jonge pater.
Veelbetekenend gaat hij met zijn hand
langs de keel. „Er zijn veel mensen die
de Khomeini-kliek weg willen hebben,
maar er is niemand die de leiding kan
nemen. Iedereen is dood". En de muja-
hedin dan, de verzetsbeweging die van
uit Iraq aanvallen doet op het Iraanse
moslimbolwerk? „Het regime is doods
bang voor de mudjahedin", vertelt een
diplomaat. „Er zit veel geld achter".
„Mudjahedin allemaal communisten",
bromt Hassan de koopman. Hij zou het
liefst de sjah terug willen, want die liet
zijn handel vrij. Maar de sjah is dood en
dus rekent hij nu op diens zoon.
Bende
Eén ding staat vast: als er een omwente
ling in Iran komt zal die van binnenuit
moeten komen. Vroegere leiders als
Bani Sadr en Bazargan zijn politiek
dood omdat ze geen aanhang meer heb
ben. En het regime heeft 'de bende'. Zo
noemen tegenstanders de Islamitische
Revolutionaire Wachters: ongeletterde
geüniformeerden die bij willekeurige
straatcontroles steevast je paspoort on
dersteboven lezen. Maar de bende telt
1,5 miljoen 'broeders', want zo noemen
de Wachters elkaar. Dat is drie keer zo
veel soldaten als het gewone leger van
Iran telt. Bovendien bezit de bende tach
tig procent van de wapens en heeft hij
sinds kort een eigen marine en een eigen
luchtmacht.
Het is deze 'bende' die onder het eigen
volk terreur en angst verspreidt. Zo ont
ploften er kort geleden bommen in een
van de winkelcentra in Teheran. Het wa
ren geen bommen van de oppositie,
maar bommen als straf voor winkeliers
die naar de zin van de 'broeders' te veel
westerse produkten verkochten. Bom
men als sanctie op de overtreding van
de islamitische warenwet.
Enkele weken geleden heeft de bende de
top van het geregelde leger afgehakt. Een
paar dozijn generaals zijn toen geëxecu
teerd onder het mom van 'een Ameri
kaans complot'. Dat maakt de toekomst
van Iran extra ingewikkeld. Rafsanjani
de gedoodverfde opvolger van de huidi
ge president Khamenei staat bekend als
een gematigd man, althans naar Iraanse
begrippen. Maar Rafsanjani kan niet
overweg met de 'bende'. De Revolutio
naire Wachters ontvangen hun orders
van de radicale geestelijke Karrubi. Deze
man is in Teheran ook verantwoordelijk
voor de speciale opleiding voor terroris
ten.
Zweep
Allah lacht niet in Iran. Het land is in de
greep van de angst. Het geloof is hier
een zweep die het volk tot deemoedig
heid ranselt. Dat geldt ook voor de bui
tenlanders. Europeanen die in Iran wer
ken houden hun vrouwen binnen. Hen
rest slechts de moslimlevenswijze: met
een hoofddoek bij elkaar op de koffie
gaan en praten over de kinderen. Ie
mand van de Nederlandse ambassade
vertelt: „Sommige diplomaten duiken in
een reactie op die lange zwarte jurken en
al die islamitische zwartgalligheid thuis
onmiddellijk naakt in het privézwem
bad. In hun beschermde tuin". Bij de
Nederlandse ambassade, ergens in een
achterafstraatje, staan dagelijks nog lan
ge rijen Iraniërs die een visum willen
voor Holland. Sinds het Rushdie-vonnis
wordt de ambassade bewaakt door drie
agenten met geweren. Het personeel ver
maakt zich thuis met uit Nederland ge
stuurde kranten en video's.
„Een glas bier, de pinupclub en het
zwembad. Dan heb je het wel gehad", zo
laat iemand zich ontvallen.
Een zakenman, een van de twintig Ne
derlanders in Iran, vertelt dat de mensen
hun aanhankelijkheid aan het regime be
tuigen om 'brood te krijgen' of 'voor een
stempel in hun paspoort'. „Het is gek
maar doe je hier niks dan krijg je pas
problemen". Niemand van de Nederlan
ders wil met journalisten praten. „Bij de
Iraanse ambassade in Den Haag lezen ze
alle kranten", is het veelbetekenende ex
cuus.
Er zijn Nederlandse vrouwen die ge
trouwd zijn met Iraniërs. Een van hen is
Joke in Isfahan. Ze wil geen contact,
zelfs niet met de ambassade. Haar man
is zendeling voor de Afrikaanse kerk
maar 'de broeders van de bende' hebben
z'n hele levenswerk vernietigd en het
echtpaar leeft onder grote druk en in
heel ellendige omstandigheden. „Men
hult zich liever is stilzwijgen", is alles
van derde secretaris Brandsema van de
Nederlandse ambassade nog kwijt wil.
Ook onder de Iraniërs zelf is er angst
voor de terreur van de theocratie. Op
nieuw een diplomaat: „Iraniërs die bij
westerse ambassades werken willen dat
voor de buurt liever niet weten. Ze zijn
bang dat ze Revolutionaire Wachters op
bezoek krijgen".
Teheran anno 1989 is een enorm hu
morloos zwarte-kousendorp. Op straat
zie je slechts sombere gezichten. Wie
hier wat gedaan wil krijgen moet zichzelf
vernederen. Elke keer weer: voor een te
lefoon, voor een taxi, voor een hotelka
mer. Zonder goedgesmeerde kniebanden
en een voortdurend 'goede vriend' kom
je nergens. En je wordt getild bij het le
ven. Een blikje cola kost de helft van
een hotelkamer. De officiële koers van
het Iraanse geld is 7000 rials voor 100
dollar. Wissel je zwart bij een taxichauf
feur, dan krijg je 10.000 rials voor 20
dollar en dan nog ben je voor 10.000 ri
als geflest. Ga je met de andere journa
listen niet mee op een door de overheid
geregelde zoveelse excursie naar het graf
van Khomeini, dan krijg je onmiddellijk
'de oppassers' op je dak. „Waar was je
vanmiddag?".
Je bent de man uit het verderfelijke
Westen, onkruid, en vogelvrij volgens de
Iraanse uitleg van de islam. Als je de 'ge
matigde' Rafsanjani mag geloven dan
mag er bovendien op je geschoten wor
den. „Lachen mag van God", schreef
Annie M.G. Schmidt. Wie een week in
chagrijnig Iran rondloopt zou dat bijna
vergeten.
PAUL DE SCHIPPER
t ik
itpEN - Het was een kwestie
pure beroepsdeformatie ge-
,uJJefct. Op het moment dat de voe-
n e van de tennisser op het tv-
rm verschenen, riep Ron
:p al: die heeft iets aan zijn
En toen de knie langzaam in
1 ik 1d kwam, zat er inderdaad een
erband om. De- tennisser bleek
de ronde ervoor een blessure
'geb' z'n knie te hebben opgelopen,
een) zette z'n linkervoet anders
datr, dat viel me meteen op". Daar
vlde.Sneep dan ook fysiotherapeut
prnt het zo gek niet bedenken, of de
itherapeut komt er wel bij te pas - te
tg geboren baby's, dertigers met rug-
jiten, topsporters, ouderen die aan
jaftakelen zijn. Knedende handen,
Jezen, trainingsschema's, instrumen-
%verredingskracht, alles wordt aan-
5nd om de klachten te behandelen.
Jt de geest de belangrijkste veroorza-
A-an de klachten, dan haakt de fysio-
apeut af. Zelf hebben ze er een wat
«fllijke omschrijving voor: het li
jm (het tastbare) is het aangrijpings-
je al niet meemaakt als fysiothera-
'Shopping patients' („Zo, ik kom
u maar eens bij u proberen"), pa
in die door een specialist worden
'keerd („Misschien kun jij er wat
woedende patiënten als ze van
pijn zijn afgeholpen („Je neemt ze
recht af om ziek te zijn, dat is heel
rigend"), mensen die zichzelf ko-
aanbieden („Hier is mijn rug").
Sneep weet er inmiddels wel weg
Begonnen in 1972, nu hoofd van
'ienst Fysiotherapie in het Acade-
h Ziekenhuis Leiden (AZL). En
de gelegenheid - honderjang be-
van het Genootschap voor Fysio-
>ie - ook voorzitter van de com-
•ie die het internationale congres or-
EMOTIVEERD
n leek het of iedere fysiotherapeut in
fferland een lezing wilde houden,
t daar hebben Sneep c.s. snel een
Zegt een arts datje met een verzwikte enkel
maar tien dagen omhoog moet gaan zitten,
vertrouw hem niet. Hij heeft zijn literatuur al
tijden niet meer bijgehouden. Een paar dagen
Haags Congresgebouw zouden 'm goed doen,
daar zijn begin volgende week honderden
fysiotherapeuten bij elkaar. Van 13 tot 16
juni praten en discussiëren ze er in het kader
van een internationaal congres over het vak.
Dat alles onder het motto 'Beroep in
Beweging'; de kennis over het menselijk
bewegingsapparaat - botten, spièren,
pezen - houdt maar niet op. „Hoe leer je
iemand opnieuw lopen als het onderbeen
wordt gebruikt als bovenbeen en de enkel als
kniegewricht?".
WERELDCONGRES FYSIOTHERAPEUTEN
stokje voor gestoken. Het typeert de in
stelling van deze groep specialisten: ge
dreven, enthousiast, leergierig. Precies
de eigenschappen die de mensen opbre
ken die het zo graag willen worden. Om
dat ze zo gemotiveerd zijn juist dit vak
te kiezen, kunnen ze geen kant meer op.
Nederland zit vol, propvol met fysiothe
rapeuten, er kan niemand meer bij. Ron
Sneep: „En uitgerekend voor die mensen
is er gewoonweg geen alternatief. Medi
cijnen? Ook vol. Academie voor Licha
melijke Opvoeding? Moet je lesgeven.
CIOS? Ook lesgeven en dan hog eens
een niveau lager". Niet voor niets krij
gen geïnteresseerden op voorlichtingsa
vonden te horen: „Begin er niet aan,
want je komt niet aan de slag". De
markt is trouwens overvol met dertigers,
waardoor er nauwelijks verloop is. Het
impliceert ook dat er over zo'n 25 jaar
in één klap een enorm tekort zal ont
staan.
Het zóu anders kunnen, vindt Ron
Sneep, want er zijn ontwikkelingen die
een groter aantal fysiotherapeuten recht
vaardigen. Vooral het voorkomen van
klachten wordt almaar belangrijker en
daar zou de fysiotherapeut eeii essentiële
rol in kunnen (moeten) spelen. Want het
gaat om verantwoord bewegen; zeker bij
het ouder worden. En in bedrijven zou,
zoals in Japan en de Verenigde Staten,
veel en veel meer aan fitness gedaan
moeten worden. Sneep: „Daar ligt echt
een enorm terrein braak. Mensen zijn
zelf verantwoordelijk voor wat ze doen,
dat moet je ze leren". En uit de VS komt
Een fysiotherapeut kan in principe helpen
bij alle klachten van het
bewegingsapparaat: botten, spieren, pezen.
al weer een nieuw gebruik van fysiothe
rapie: mensen die in de wao terecht zijn
gekomen zodanig met training aanpas
sen dat ze - als ze zelf willen - weer
voor een bepaalde functie geschikt wor
den. De Amerikaanse hoogleraar D.
Hart zal op het congres als gast spreken
over deze 'hardening' van patiënten met
chronische klachten.
Meniscus
Nu zijn er maar twee manieren om met
een fysiotherapeut in aanraking te ko
men: door verwijzing van huisarts of
specialist danwel bij een Sport Medisch
Adviescentrum (SMA). Het gaat dan om
lichamelijke klachten, die weer zijn on
der te verdelen in tijdelijke en chroni
sche. Ron Sneep: „Bij tijdelijke klachten
kun je denken aan onwillige spieren bij
het trimmen of een gebroken been. Of
een meniscusoperatie. Na zo'n ingreep
voelt je knie anders aan dan er voor, dus
ga je ook anders bewegen. En die bewe
ging slijt dan in als je er niets aan doet.
Een fysiotherapeut let daar op en zorgt
dat je weer gewoon beweegt. Na een aan
tal behandelingen is het over en zie je de
patiënt meestal niet meer terug. Dat is
de meerderheid van de patiënten; die
komen en gaan weer".
„Bij chronische klachten is er in principe
geen eind aan de behandeling. Je moet
dan bijvoorbeeld denken aan reuma. Je
leert mensen leven met hun pijn, want
die kun je nooit volledig wegnemen.
Waarbij je natuurlijk andere eisen stelt
aan iemand van tachtig dan aan een
kind van vijftien. Bij een oudere is het
okee als je ervoor kunt zorgen dat-ie
zichzelf weer kan aankleden, zo weinig
mogelijk pijn heeft. Maar bij een jong
kind laat je geen beperkingen toe, want
daar zit het dan wel z'n hele leven mee.
Maar het kan ook, zoals vaak bij hoofd
pijn, dat je op een gegeven moment
moet concluderen dat fysiotherapie geen
zin heeft. Dan moet je ook stoppen, ik
ben tegen het eindeloos doorbehandelen
van mensen".
Sneep is voorstander van een zogeheten
consultsysteem. Daarbij gaat iedereen
die daarvoor volgens de huisarts of spe
cialist in aanmerking komt één keer naar
de fysiotherapeut. Die bekijkt of de pa
tiënt met fysiotherapie te helpen is of
niet. Dus niet zoals nu, dat er na de ver
wijzing in negen van de tien gevallen per
■definitie een aantal behandelingen vol
gen. Sneep: „Zo'n ander systeem vereist
wel dat de fysiotherapeut zich zéér ver
antwoordelijk opstelt, dat-ie geen mis
bruik van de situatie maakt. En daar ligt
het knelpunt, want als het je boterham
is, is het moeilijk om te zeggen dat je ie
mand beter maar niet kunt behandelen.
Maar in principe zou je er mee kunnen
voorkomen dat patiènten klakkeloos
worden doorverwezen of klakkeloos
worden behandeld".
DICK HOFLAND
ccidócsouaotlt
