lassale zuivering p komst in China §pllars houden Polen nog leefbaar ^Inland ei Molotov-Ribbentropkaart met handtekening Stalin in BonrV JEUGD QeidóaQowvant VRIJDAG 9 JUNI 1989 PAGINA 5 ^Jjafrika verlengt □odtoestand ij de )t vaAD De drie jaar oude noodtoe- ij de Zuidafrika is vandaag met op- perso 3e v#alf maanden verlengd. Volgens fit koPieter Botha is dit nodig om het els ttannen bieden aan krachten die irden 'ikaanse samenleving met geweld lefenj-anderen. De noodtoestand werd te KaB6 voor het eerst afgekondigd als het toenemende verzet van de volking tegen het blanke apart- nens^id Overigens zou de regering aar «ijn geweest over het verlengen a dattodtoestand. Botha had goede sier ben d>ken met het opheffen van de jn ra voor hij zich in september terug- ïn heir uiteindelijk moest hij zwichten rsoneeviken binnen zijn kabinet. Oost-Europa te gast^ in Raad van Europa DEN HAAG Hongarije, Polen, de Sov jetunie en Joegoslavië kunnen voortaan als Oosteuropese „gaststaten" deelnemen aan de zittingen van de parlementaire assem- blée van de Raad van Europa. Daartoe is gisteren besloten. Van de 23 leden tellende Raad van Europa maken slechts landen deel uit, waar een volwaardig democratisch systeem functioneert. Met de gaststatus voor de vier Oosteuropese landen wil de raad hen aanmoedigen hun politieke syste men verder te liberaliseren, zodat zij vol waardige leden kunnen worden. De eerste Oosteuropese parlementariërs worden ver wacht tiidens het bezoek van president en partijleider Gorbatsjov aan Straatsburg op 6 juli. Palestijn in ziekbed vermoord JERUZALEM Een Palestijn die ervan werd verdacht met het Israëlische leger samen te werken, is in het ziekenhuis in Nablus doodge schoten door andere Palestijnen. De Palestijn herstelde in het ziekenhuis van zijn steekwon den die hem eerder deze week door Arabieren waren toegebracht. De stad Nablus, op de wes telijke Jordaanoever, is daarna tot militaire zone verklaard door het Israëlische leger. Gis teren werd in de stad nog een Palestijn neerge schoten, die er eveneens van werd verdacht met de Israëliërs te collaboreren. Woensdag werd om dezelfde redenen een Palestijn opge knoopt aan een elektriciteitsmast. Tot dusverre zijn al meer dan veertig Palestijnen vermoord die van collaboratie worden verdacht. Oppositie Nicaragua bundelt krachten MANAGUA In Nicaragua hebben veertien oppositiepartijen de krachten gebundeld om gezamenlijk de parle mentsverkiezingen van volgend jaar fe bruari in te gaan. Onder dë nog niet of ficieel geregistreerde naam „Nationale Oppositie Unie (UNO) willen zij het op nemen tegen de regerende Sandinisten. De UNO verenigt zowel conservatieven als communisten en dat leidde al direct na de oprichting tot confrontaties. Vol gens waarnemers wilden de rechtse groeperingen de communisten uitslui ten. De UNO zou geen betrekkingen hebben met de Contra's, de guerrilla's die de steun hebben van de Verenigde Staten in hun strijd tegen de linkse San dinisten. Rafsanjani wil helpen om gijzelaars te bevrijden TEHERAN De Iraanse parlementsvoor zitter, Ali Akbar Hashemi Rafsanjani, heeft aangeboden te helpen de Ameri kaanse gijzelaars in Libanon vrij te krijgen onder voorwaarde dat de Verenigde Staten moeten helpen met het opsporen van Iraanse onderdanen die door christelijke milities in Libanon gevangen worden ge houden. „Wat Rafsanjani zei, kwam neer op een herhaling van eerdere verklarin gen", zei Witte-Huiswoordvoerder Merlin Fitzwater. Volgens hem weten de VS niets van Iraanse gijzelaars in Libanon. De Iraanse regering zou ook bereid zijn om het doodvonnis tegen de Britse schrijver Salman Rushdie te laten vallen op voor waarde dat diens boek „De duivelsverzen" uit de markt wordt genomen. VAL OP UNIVERSITEIT IS VOORBODE" P! -ke gezichten wordt kennis genomen van de nieuwe de- iïarmee de staat van beleg in Peking is verscherpt. FOTO: AFP illen niet breken met Peking GTON De Verenigde Staten kunnen geen normale gen met China hebben zolang de Chinese leiders geen •^lhouden met de eisen van de bevolking voor meer de- U Jn het land. Dat heeft president George Bush verklaard n persconferentie op het Witte Huis. erkenning zijn van de rechten van individuen en res- 1 degenen die het oneens zijn met het bewind", aldus ^-^Amerikaanse president maakte echter ook duidelijk, I ■"jniets voor voelt de betrekkingen met China te verbre- ^Himin voelt hij iets voor economische sancties tegen het s het stopzetten van de Amerikaanse graanleveranties, aar alleen het Chinese volk de nadelen van zal onder- n d(Volgens Bush is het in het belang van de Verenigde duidi goede betrekkingen met China te handhaven, rtonflulde dat hij de afgelopen dagen pogingen heeft onder kent J Chinese leiders persoonlijk via de telefoon te spreken I kaï Bush, die in de jaren '70 ambassadeur in China is ge ils eid indertijd een nauwe persoonlijke band met sterke ig g Xiaoping. .Maar, zei Bush, „ik heb eenvoudig geen ngeitet ze kunnen krijgen". T olgd (Vervolg van de voorpagina) PEKING De inval, vanmorgen, door leger en politie in de universiteiten van Peking is volgens waarnemers in de Chinese hoofdstad de voorbode van grootscheepse zuive ringen die op komst zijn. De Chinese regering noemde de leiders van de protestbewe ging voor meer democratie gisteren „belangrijke leden van de contra-revolutionaire onrust". Zij eiste dat de leiders zich zouden overgeven aan de autoriteiten. Op contra-revolu tionaire activiteiten staal in China de doodstraf. Alle ande ren betogers kregen te horen dat ze mild zouden worden be handeld, als ze zich melden bij de officiële instanties en be rouw tonen. „Maar mensen die verzet bieden, zullen zwaar worden gestraft", zo werd ge zegd. De staatstelevisie en -radio pu bliceerden een lijst met tele foonnummers die burgers kunnen bellen om melding te maken van schendingen van de staat van beleg, die sinds 20 mei in Peking van kracht is. Daarnaast werd een decreet uitgevaardigd waarin expliciet verboden werd barricaden op të werpen of het verkeer te hinderen. Volgens waarne mers blijkt uit de decreten en televisie-uitzendingen, waarin te zien is hoe woedende me nigten soldaten lynchen, dat 11-Jarige voert actie tegen bloedbad China GRONINGEN Veront- waardiging en afschuw over de gebeurtenissen in China is niet voorbehou den aan volwassenen. Zo is de 11-jarige Anne Hof- ma uit Groningen een handtekeningenactie be gonnen, nadat ze op tv had gezien wat er in China ge beurde. Met een vriend en vriendinnetje haalde zij gisteren in een winkel straat in Groningen meer dan duizend handtekenin gen op. Met het ophalen gaat zij elke minuut van haar vrije tijd door tot dinsdag. Bovendien heeft ze in openbare gebouwen in Groningen en Chinese restaurants lijsten neerge legd. Volgende week wil ze alle handtekeningen aanbieden aan de Chinese ambassade in Den Haag. Als niemand ze in ont vangst wil nemen, stuurt Anne Hofma „ze gewoon op naar China". Voor het eerst sinds dagen is het voor de inwoners van Peking weer mogelijk om in contact te komen met soldaten, zonder dat deze direct het vuur openen. Maar pogingen hen op andere ge dachten te brengen, heeft geen resultaat. FOTO: AFP de conservatieve leiders vaart willen zetten achter hun cam pagne de democratiseringsbe weging in diskrediet te bren gen en de bevolking ervan te overtuigen, dat hard militair Het toegenomen zelfvertrou wen van de conservatieve Chi nese leiders bleek gisteren ook, toen premier Li Peng voor het eerst sinds vijf dagen in het openbaar verscheen. Hij hield een rechtstreeks door de televisie uitgezonden toe spraak tot enkele honderden soldaten in de Grote Hal van het Volk. „Jullie hebben hard gewerkt, kameraden", zei Li, die de soldaten in een vlam mend betoog opriep „hard te blijven werken om de veilig heid en de orde in de hoofd stad te beschermen". Het optreden van Li Peng be vestigt volgens waarnemers de val van partijleider Zhao Ziy- ang, die al drie weken niet meer in het openbaar is ver schenen. Premier Li zag er energiek en resoluut uit, en werd enthousiast toegejuicht door de aanwezige militairen. Hij werd vergezeld door vice- president Wang Zhen, evenals Li een aanhanger van de har de lijn. Wang zou een rol heb ben gespeeld bij de val van partijleider Zhao Zijang. De berichten uit de rest van China blijven intussen ver ward, maar over het algemeen is de indruk, dat ook daar de autoriteiten de duimschroeven aandraaien en demonstranten zich rustiger houden, uit vrees voor ingrijpen door het leger. Zo werden in Shanghai de barricades die de studenten in de straten hadden opgeworpen opgeruimd. In de westelijke stad Lanzhou gaven studenten hun pogingen om het treinverkeer stil te leg gen op, nadat de gouverneur van de provincie Gansu hen had vergeleken met „ratten" die moeten worden verdelgd. Het Russische partijblad Prav- da toonde gisteren in een com mentaar begrip voor het optre den van de Chinese machtheb bers. In een artikel over de troebelen in China vergeleek commentator Vsevolod Ovts- jinnikov het gebruik van ge weld om de orde te handhaven met „het afzetten van een been bij een zieke". „Het doet altijd pijn en het is altijd onge wenst. maar soms is het nodig Nederlanders Intussen blijven de buitenlan ders China in groten getale verlaten. Volgens de Neder landse ambassade in Peking vertrekken ook de meeste Ne derlanders, maar is er absoluut geen sprake van paniek. Philips heeft zijn kantoren in Peking, Nanjing en Shanghai gesloten en het Nederlandse personeel opgedragen naar Hongkong te gaan. Ook de tien Amsterdamse studenten die in Peking een opleiding voor acupuntuur en kruiden- geneeskunde volgden, zijn op weg naar huis, omdat er geen onderwijs meer wordt gege ven. Aanvankelijk was het plan dat zij in de Chinese hoofdstad zouden blijven. Novib/Gast aan Tafel heeft besloten haar steun aan een vijftal ontwikkelingsprojecten in China voorlopig te bevrie zen. Bevriezing van de projec ten betekent dat er voorlopig geen geld meer wordt overge maakt en dat voorgenomen bezoeken zijn afgelast. iiidei ensiJ iet s ooi D-k111 onze speciale abin.verslaSg?ver n piP van Vlijmen) Ie b^HAU De stap politieke mop m Poolse hoofdstad rt, is nauwelijks 'aan T J fragi Jacek komt na •not^anden in Oosten- jke ejobt" te hebben >ercéarschau terug en aandat hij 40.000 shil- ag" heeft verdiend. min£ijn moeder: „Hoe- dat in ons geld?". .eek: „Drieduizend niet, het is waar dat «1 in Polen niet al- Icharrelaars in dollars nmaar ook kamerver en loodgieters, huis- en boerinnetjes op de .larkt. Alleen de staat in chronisch gebrek ts. irs heeft, kan in Po- fer in de rij te staan al- ie zjn wat hij maar wil: ld. |ng, een auto, schaarse kteen, een paar degelijke icipt. Wie met een groen tellcjet wappert, krijgt on- 304c een taxi, wordt i wgeholpen door de tv- reparateur en kan een deugde lijke wasmachine aanschaffen. Wie alleen maar zloty's op zak heeft kan hoogstens de juf- frouw van de toiletten betalen of een krantje kopen. Die dollars hoef je echter niet meer op de zwarte markt te kopen. Sinds drie maanden is in Polen de handel in valuta's vrijgegeven en ligt de koers met bonus bijna vijf maal zo hoog als de officiële. En daar mee zo dicht bij die van de il legale wisselaars dat er op de zwarte markt niet veel meer te verdienen valt. Met dit stukje liberalisering heeft de Poolse regering in fei te niet alleen de Poolse munt eenheid laten vallen, maar te vens erkend dat het land dicht bij een bankroet staat. Buitenhuisje De officiële economie is zo ziek dat er een tweede econo mie is ontstaan waarmee de Polen vele dagelijkse proble men in de consumptiesfeer proberen op te vangen zodat het systeem nog enigszins leef baar is. De dollar is daarbij de allesbepalende factor. Maar het grijze circuit maakt de officiële economie almaar zieker. Want de Polen ver plaatsen hun werkzaamheden steeds meer naar de informele sector, echter wel in de tijd van hun (staats-)baas. Bij voor beeld de 35-jarige bouwvakker Leszek die elke middag en paar uur eerder van de bouw vertrekt, omdat „hij zonder materiaal toch niet vooruit kan", maar die wel altijd in z'n kreunende Volks wagentje jaargang '69 (bijéengeschar- reld tijdens het jobben in West-Berlijn) een vrachtje planken, stenen of cement mee naar huis sleept. Dat ge bruikt hij dan weer voor de bouw van een comfortabel buitenhuisje in opdracht van meneer Dombrowski, die de dollars die hij Leszek daarvoor moet betalen verdient door als verkoper in een meubelzaak (van de staat) tafels, kasten en zithoeken tegen een dollar- premie te verkopen of tegen een astronomisch bedrag in zloty's die hij weer voor dol lars inruilt. Wordt Leszek in dollars be loond, hij op zijn beurt betaalt een vriend die hem bij de bouw van het buitenhuisje voor Dombrowski komt hel pen in natura: in wodka. Die wodka betrekt hij van een zwager die connecties heeft met een exportfirma. Gat in de markt Ook in de particuliere „buiten landse handel" draait alles om de dollar. Op het vliegveld van Warschau wemelt het van de Polen die op weg zijn naar het Verre en Nabije Oosten of er zojuist vandaan komen. Ze voeren kampeeruitrustingen of cosmetica uit (voor weinig dollars op de Poolse markt ge kocht) en keren terug met cd- apparatuur, personal compu ters of transistorradio's die met honderd of meel- procent winst bij het Skra-stadion in de Warschause wijk Moko- towska worden verkocht. Het grijze gilde vult hier een gat in de markt waar de buitenland se (staats-)handel zich niet om bekommert Andrzej behoort eigenlijk he lemaal niet tot dit grijze cir cuit. Hij is een veelbelovend econoom uit de provincie, as sistent aan de Universiteit van Warschau, met een professo raat in het vooruitzicht. Maar niet met uitzicht op woongele genheid in de hoofdstad, want daar moet hij voor de huur van een kamer vijftig dollar per maand betalen en dat is tweemaal zoveel als hij in die zelfde maand verdient. Maar dagelijks honderd kilometer heen en terug pendelen naar z'n ouderlijk huis bevalt hem ook niet. Nu probeert hij naar Oostenrijk te komen om te gaan werken bij een verre neef die daar een goedlopende bouwonderneming heeft. „Met 24.000 MIJLEN OCEAANRACE zuinig leven kan ik daar in vijf jaar tijd wel genoeg dollars bij elkaar sparen om in War schau een woning te kopen". Zijn baan aan de universiteit krijgt hij dan natuurlijk niet terug, maar in het grijze cir cuit is er waarschijnlijk ook dan nog plaats genoeg voor hem. Dollar-groen In dat grijze circuit dat de kleur van het dollar-groen heeft aangenomen is naar schatting twaalf miljard dollar in omloop. Indien dat bedrag in de officiële economie zou worden gepompt zou Polen binnen enkele jaren de gigan tische buitenlandse schuld van veertig miljard dollar tot nor male proporties kunnen terug brengen. De oppositie ziet als enige op lossing een volledige privatise ring van de economie zonder enige staatsbemoeienis. Maar onder een hele reeks voor waarden en eisen. Er mogen geen arbeiders ontslagen wor den doordat onrendabele be drijven dicht gaan. Onvermij delijke prijsverhogingen moeten voor de volle honderd procent worden gecompen seerd. En vooral: het aanbod aan consumptiegoederen moet al dit jaar kwantitatief en kwalitatief worden verbeterd. Aandachtig neemt Lech Walesa verschillende documenten door voor hij de besprekingen met de regering ingaat. Nieuwe kans regeringskandidaten WARSCHAU Voor de 33 nog vacante zetels in de Sejm (de Poolse Tweede Kamer) bestemd voor prominente regeringsfunc tionarissen zullen op 18 juni nieuwe verkiezingen worden ge houden. Ditmaal zullen de partijfunctionarissen het echter moeten opnemen tegen mededingers. Wie als tegenkandidaten worden voorgedragen, is nog niet bekend. Na een acht uur du rend onderhoud ging Solidariteit gisteren akkoord met het plan van de regering. Met deze overeenkomst is de dreigende consti tutionele crisis uit de weg geruimd. Na het bekendworden van het akkoord beschuldigden honderden woedende leden de vak bond er echter van dat zij aan de regering heeft toegegeven en het electoraat heeft bedrogen. Van de 299 zetels die in de Sejm beschikbaar zijn voor de regering zouden er vijfendertig worden bezet via de „landelijke lijst" van prominenten, die geen concur rentie van andere kandidaten te duchten hadden. Uit de officië le uitslagen die gisteren zijn vrijgegeven blijkt dat slechts twee van de 35 vooraanstaande communisten zijn gekozen. pHet volgende traject heeft als eindpunt de Cook-eilan- me|fry, die er tot dusver niet in geslaagd is de snelste mede- g,uit te schakelen, is vast besloten deze race te winnen. nkf ,aPPen bij", commandeert hij en Jojo stuurt hij de fok- )A. om r'ffen ,e peilen. Want het is gevaarlijk vaarwater eetje bakboord!" roept Jojo, die hoog in de mast hangt. De roerganger herhaalt het bevel. „Beetje stuurboord!" klinkt het weer van boven. Zo laveert de „Memphis" naar buiten en John Brookfeller volgt van zijn schip af vol bewondering de ma noeuvres van zijn mededingèr. „Een knappe vent", mompelt hij, ,,het mag dan eén rare sinjeur zijn, hij weet wel iets van het zei len af". MOSKOU De Bondsre publiek Duitsland is in het bezit van een kaart uit 1939 met de handtekening van Josef Stalin erop, die duidelijk aantoont dat de Sovjetunie en Nazi-Duits- land handjeklap pleegden om Oost-Europa in in vloedssferen te verdelen. Dit heeft een medewerker van de Westduitse ambas sade in Moskou, die niet bij name genoemd wil worden, gisteren ver klaard. De kaart is gehecht aan een geheime bijlage bij een ver drag waardoor de Baltische staten en Oost-Polen in de in vloedssfeer van de Sovjetunie kwamen. Het verdrag is ge noemd naar de ministers van buitenlandse zaken die het slo ten Vjatsjeslav Molotov na mens de Sovjetunie en Joa chim von Ribbentrop namens Hitler-Duitsland. Van boven naar beneden loopt er een ge bogen scheidslijn over de kaart. Dwars over de kaart staat in grote blauwe letters de handtekening van Stalin, met die van Ribbentrop in rode inkt eronder. Estland, Letland en Litouwen dringen al jaren aan op onaf hankelijkheid van de Sovietu- nie, die de drie Baltische sta ten in 1940 bezet en ingelijfd heeft. Volgens de officiële le zing van Moskou echter heb ben de Oostzeestaten zich in 1940 uit eigen wil bij de Sov jetunie aangesloten. Moskou heeft altijd het béstaan van de geheime bijlage van het niet- aanvalsverdrag tussen Duits land en de Sovjetunie uit 1939 ontkend. Maar volgens de Westduitse diplomaat hebben Sovjetfunctionarissen het ori gineel in Bonn enige jaren ge leden te zien gekregen. door Jo Wijnen WASHINGTON Ergens in Washington heeft een grootmoeder dezer dagen de buurtbewoners en vooral de pers naar haar huis geroepen. Ze deed dit ter rechtvaardiging van een bij haar inwonende kleinzoon, de 14-jarige A.S. die zijn 12-jarig vriendinnetje Mika dat zwanger van hem was een kogel door het hoofd had geschoten. Na de euveldaad was A.S. huilend bij zijn grootmoeder gekomen met de mededeling dat er iets mis was gegaan. Zij startte daarna een soort campagne ter rechtvaardiging van haar kleinzoon die immers goed en aardig was, die het eigenlijk allemaal anders had gewild en die het slachtoffer was geworden van. Inderdaad, van watVan de tien keer dat A.S. met de politie in aanraking was geweest, verkeerde hij zes keer onder invloed van verdovende middelen. Een keer was hij betrokken bij een schietpartij. Zijn vriendinnetje Mika wilde haar baby graag houden, maar A.S. niet. Die wilde dat Mika zich zou laten aborteren. De ruzie die de twee daarover kregen liep af met het fatale revolverschot. Een mens weet niet wat hij met dit soort verschrikkelijke tragedies aan moet. In de zwarte getto's van Amerika leven ettelijke miljoenen kinderen als A.S. en Mika. Die kinderen verwekken onderling weer kinderen. Jongens als A.S. gaan daarna gewoon hun gang. Meisjes als Mika houden zich moeizaam staande met een kleine uitkering, bemoederen hun kind en knopen vaak een nieuwe relatie aan met een andere A.S. van wie ze opnieuw een kind krijgen. Zo is er langzaam maar zeker een zogenaamde underclass ontstaan, waar de samenleving geen greep meer op heeft. Het ergste is nog dat veel kinderen uit die underclass bij de drugshandel zijn betrokken of zelf drugs gebruiken. De jongens hebben meestal een wapen op zak en hebben iedere gevoel voor moraliteit verloren. Alleen geld telt nog. In de zwarte getto's van Amerika is de samenleving totaal uit elkaar gevallen. Een onlangs gehouden opiniepeiling heeft uitgewezen dat de oudere Amerikanen zich steeds meer zorgen maken over hoe hun kinderen opgroeien. Ze vinden dat er zwaardere straffen, meer gevangenissen en meer politie moeten komen. De bezem moet door de getto 's gehaald, desnoods met inschakeling van het leger. Veel ouderen vinden bovendien dat kinderen die nog geen achttien jaar oud zijn ook voor de elektrische stoel in aanmerking zouden moeten komen. Of jongens als A.S. en meisjes als Mika daar iets aan hebben, moet worden betwijfeld. A.S. heeft in de veertien jaar dat hij door het getto zwerft alleen maar naar geborgenheid, liefde, ouderlijke leiding en aanmoediging gehunkerd. Hij heeft nooit e$n vader gehad die met hem ravotte, nooit een gezin dat hem enige veiligheid bood, nooit een school die hem hielp een beetje wegwijs te worden in het leven. A.S. heeft zich daarom nooit kunnen permitteren een echt kind te zijn. Met Mika was het niet anders. Natuurlijk heeft A.S. geen moord gepleegd. Misschien heeft hij wel zielsveel van zijn Mika gehouden. Niettemin koerste zijn leven regelrecht en onvermijdelijk aan op iets fataals en verschrikkelijks. Zijn grootmoeder gelooft terecht in de feitelijke onschuld van haar kleinzoon, die natuurlijk alleen maar een pechvolgel is die. met miljoenen leeftijdgenoten, aan de verkeerde kant van het leven terecht is gekomen. A.S. zit nu achter slot en grendel. Hem wachten een paar jaar in overvolle, smerige en ontoereikende jeugdgevangenissen. Als hij straks thuiskomt vernederd, uitgeteld en waarschijnlijk beroofd van ieder gevoel van tederheid en meedogen is er niemand die hem kan geven wat hij het meeste van alles nodig heeft: liefde en gevoel voor eigenwaarde. Zijn leven heeft dan elk doel verloren. De maatschappij heeft hem de rug toegekeerd. Zo komt A.S. in die verschrikkelijke kringloop terecht die hem tenslotte van gevangenis naar gevangenis zal brengen. We zouden iets voor A.S. moeten doen. Maar watEn hoeVoor A.S. en zijn generatiegenoten in de zwarte getto's is het al te laat. veel te laat.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5