£997
Vertel de wereld alsjeblieft
wat op het plein gebeurd is
Enorme haat
tegen leger
China-reizen opgeschort
rrUITENLAND
EG over China
ïongkong
dreest
PEKING, EEN STAD IN OORLOG
IEUWO
CekLc Courant
MAANDAG 5 JUNI 1989 PAGINA 3
.USSEL/DEN HAAG De lidstaten van de
iropese Gemeenschap zullen op zeer korte
«mijn in spoedzitting bijeen komen om de ge-
urtenissen in China te bespreken. Volgens
lPlfnister Van den Broek is een gecoördineerde
.ropese reactie op zijn plaats. Daarbij denkt
minister niet meteen aan economische maat
delen. „We zullen zorgvuldig moeten bekij-
1 hetn of dat wel zinvol is", aldus Van den Broek,
oor 9 ze' hij „zeer geschokt en buitengewoon
simistisch" te zijn. „Ik vrees dat we moeten
eken van een duidelijke stap terug" Ook el-
s op de wereld is met woede en ontsteltenis
eageerd op de gebeurtenissen in Peking,
ar in de officiële verklaringen klinkt ook
ge voorzichtigheid door. Zo veroordeelde
sident Bush het medogenloze optreden in de
inese hoofdstad. De Amerikaanse ambassa-
ir in Peking eiste maatregelen tegen Peking
Zon;
gepai
yoltr(
rute I
>nge\'
zal ij
de lal
in H(
i opi
"ofdsPNGKONG De bloe-
rachtF onderdrukking van
dg J democratische bewe-
et pjkg in China heeft Hong-
2genfcgs vertrouwen in de
Jrde jkomst ernstig geschokt.
roorlfarnemers en diploma-
i zeiden vandaag te ver-
ichten dat deze vrees
fti zal uiten in meer aan-
J kgen voor emigratie en
scherpe daling van de
Ijzen van onroerend
tgevW. De koersen op de
ïrs van Hongkong zijn
Timorgen gekelderd.
vanwege de „weerzinwekkende en overgeeflij-
ke" gebeurtenissen. Maar de Amerikaanse re
gering heeft grote politieke en militaire belan
gen in China en zal daarom waarschijnlijk niet
snel tot ingrijpende sancties besluiten. In veel
reacties klinkt de vrees door, dat China in een
situatie van „permanente burgeroorlog" zal ge
raken. In elk geval zullen de gebeurtenissen
vérstrekkende gevolgen hebben voor de relatie
tussen China en het het Westen. Ook de econo
mische contacten zullen een forse klap krijgen.
In de Tweede Kamer zijn alle fracties van oor
deel dat van een verder aanhalen van de ban
den tussen China en Nederland voorlopig geen
sprake kan zijn, laat staan dat de reis van ko
ningin Beatrix en prins Claus, die vorige
maand op de valreep werd uitgesteld, snel zal
kunnen plaatsvinden.
In Den Haag hebben
gisteren zo'n 150
Chinese studenten
voor de ambassade
van hun land
gedemonstreerd
tegen het optreden
van het leger in
Peking. Vanmiddag
is in Den Haag
opnieuw een
betoging gehouden.
Ook elders op de
wereld betoogden
Chinezen voor
ambassades tegen
het bloedbad in hun
land.
len
:onoi
de ki'
zes miljoen Chinezen in
tigkong zaten het afgelopen
eel ^fkeinde gekluisterd aan
ti radio toen de berichten
minSnenkwamen dat het Volks-
evrefer in China de betogers in,
crisiScing onder vuur namen. In'
wordsen en trams waren de ge-
konirtemssen in China het eni-
onderwerp van gesprek,
.nduizenden gingen de
van lat op om te protesteren,
n allfc kan je zien waarom wij de
dat bimunisten niet vertrouwen,
tlle vprom kwam ik hierheen in
e raz^ en daarom vertrek ik
tr 1997", aldus een taxi-
luffeur. De Britse kroonko-
tterhje Hongkong komt in 1997
tijd |er Chinese soevereiniteit
grond van een overeen-
rtst tussen Londen en Pe-
:g. Hongkongs overwegend
inese bevolking is daarover
lit rechtstreeks geconsul-
rd. De verzekering van de
tse premier Thatcher, dat
veiligheid van Hongkong
[arandeerd zal worden,
;ft weinig indruk gemaakt,
vrees dat Hongkong in een
etsbare positie komt is na
recente gebeurtenissen in
oa alleen maar groter ge-
(•den, aldus Bob Broadfoot
i het Adviesbureau voor
jitieke en Economische Risi-
De zakenlieden die hij ge-
oken heeft, zijn allemaal
simistisch gestemd. „Er is
vrijwel geen handel rich-
j China. Joint ventures, in
teringen, het is allemaal stil
hen te liggen. Zij hebben
Ina allemaal de rug toege-
jrd".
rieden jaar emigreerden uit
ngkong 46.000 mensen,
°P imamelijk mensen met een
■n /o'epiding en hun gezinnen. Di-
hiaten verwachten dat de
ag naar buitenlandse pas-
irten drastisch zal stijgen.
Hongres eist
"opzetting
'Hkilitaire hulp
kiariAsHINGTON De
13 totnerikaanse president
iorge Bush staat onder
■se Juk van het Congres om
n°zoiu militaire hulp aan Chi-
ur va» stop te zetten.
Dminente Congresleden ach-
Min Ra het onvoldoende dat presi-
nt Bush in een verklaring
8 gebeurtenissen in China be--
9 lurt. Niet alleen Democra-
8 maar ook Republikeinen
9 iten sancties tegen China.
Igevaardigde Edwards (Re-
6 Iblikein) noemde de houding
4 (n de Amerikaanse regering
n verdreven behoedzaam".
8 fiplomatieke boodschappen
1g p afkeuring zijn een knap
e 'ak antwoord op de moord
1® h onschuldige burgers, wier
5 ige misdaad het is dezelfde
8 ijheden te willen die wij in
1g t Westen als vanzelfspre-
16 ind beschouwen". Stephen
7 llarz, de Democratische
örzitter van de subcommis-
14 Azië van het Huis van Af-
'g vaardigden, zei dat „het po-
4 lek onaanvaardbaar zou zijn
or ons om verder wapens te
1t jrkopen aan een land dat
19 .'h inlaat met het bewust af-
1* fchten van het eigen volk".
N VANDAAG
IN HET VJ
PEKING Op het mo
ment dat tanks, pantser
wagens en soldaten in het
wilde weg schietend door
dringen tot op het Plein
van de Hemelse Vrede,
rennen ook de laatst ach
tergebleven westerse ver
slaggevers voor hun le
ven. Een van hen wordt
staande gehouden door
een wanhopige jonge Chi
nees. „Je moet niet weg
hollen, maar je werk
doen. Vertel de wereld
alsjeblieft wat op het plein
gebeurd is". Achter zijn
rug stromen steeds meer
militairen schietend het
plein op. Er vallen ontel
bare doden.
Peking, zondag 4 juni, 01.30
uur. De grote aanval van het
leger op het Plein van de He
melse Vrede is dan toch be
gonnen. Zeven weken hebben
studenten het immense plein
bezet gehouden. Samen met
miljoenen inwoners van- Pe
king hebben zij vreedzaam ge
demonstreerd voor meer vrij
heid en democratie en, vooral,
tegen de corruptie.
Het was in de loop van zater
dag wel al duidelijk geworden
dat het geduld van de autori
teiten op raakte. Maar dat met
zulk niets en niemand ont
ziend geweld zou worden op
getreden, had niemand kun
nen denken.
Zaterdagavond waren hon
derdduizenden mensen er net
als vrijdag nog in geslaagd mi
litairen op weg naar het Plein
van de Hemelse Vrede tegen
te houden, door simpelweg
midden op de weg te blijven
staan. In totaal hielden deze
menselijke barricades zeker
vijf konvooien met zwaarbe
wapende soldaten tegen.
Rond middernacht deden wel
enkele berichten de ronde
over gewelddadig optreden
van het leger in de buitenwij
ken van Peking, maar die
werden op het plein nog afge
daan als incidenten. De sfeer
was er ontspannen. Studenten
zongen de Internationale en
het volkslied.
En nu is er dan opeens ver
warring, chaos en paniek. Van
•v -
fi
gsaaft
Met hekken, borden en verkeerszuilen is zaterdag tevergeefs getracht de opmars van het leger
naar het Plein van de Hemelse Vrede te stoppen.
FOTO: AP
alle kanten zijn militairen met
tanks en pantserwagens op
weg naar het plein. Overal
klinken schoten. Rode lichtko-
gels kleuren de hemel en in de
straten hangen wolken traan
gas.
Met afgrijselijk geweld for
ceert het leger zich een weg
naar het Plein van de Hemelse
Vrede. Burgers die pantserwa
gens willen tegenhouden wor
den zonder pardon overreden.
Tanks breken door barricades
van bussen en vrachtwagens.
Zowel aan de oost- als aan de
westkant van het plein klinkt
hevig geweervuur. Er wordt
gericht geschoten op mensen
die met stenen, flessen en mo
lotovcocktails naar het leger
gooien. Studenten schreeuwen:
„Honden van fascisten", „Uit
Peking" en „China, China".
„Dit was mijn laatste sigaret,
vannacht gaan wij sterven",
schreeuwt een man.
Onder de demonstranten ver
dringt de woede over het mili
taire ingrijpen al spoedig de
angst en verbazing van het
eerste moment. In een van de
straten slagen betogers er in
een pantserwagen tot staan te
brengen. Die wordt direct in
brand gestoken; de bemanning
dreigt te worden gelyncht.
Door de luidsprekers op het
Plein van de Hemelse Vrede
worden de studenten beticht
van „contra-revolutionaire op-
roerkraaierij". De studenten
op hun beurt smeken het leger
via luidsprekers om hen niet
verder aan te vallen. Die op
roep wordt met geweervuur
beantwoord.
Afgrijselijk lot
Terwijl de meeste mensen van
het plein wegvluchten blijft
een harde kern van de studen
ten onverzettelijk achter in de
tenten, waarin zij wekenlang
hebben gewoond. Hun lot is
afgrijselijk. Onder het portret
van Mao Zedong worden zij
met tientallen tegelijk verplet
terd onder de tanks van het
Volksbevrijdingsleger. Een
tweede groep van mogelijk
duizenden studenten en arbei
ders wordt door het leger bij
een gedreven. Over hun lot is
niets bekend.
Intussen duurt het schieten
onverminderd voort. Overal
vallen slachtoffers. Kate Adie,
verslaggeefster van de BBC-
televise, weet maar net het
vege lijf te redden. Wegvluch
tend struikelt ze over mensen
die vlak voor haar door ieger-
kogels dodelijk zijn getroffen.
Een Poolse verslaggever meldt
even later gezien te hebben,
dat militairen vluchtende stu
denten in de rug hebben ge
schoten. Ook de meeste wes
terse journalisten vluchten nu
van het plein naar hun hotels
of schuiladressen, waarvan
daan zij zo goed en zo kwaad
als het gaat de rest van de
nacht verslag doen. Drie Ne
derlandse journalisten zijn een
groot deel van de avond en de
nacht (Nederlandse tijd) recht
streeks op de radio. Hun ver
slag moet onwerkelijk overko
men. Het ene moment ratelen
de tanks door de straten en
vliegen de kogels in het rond.
Het andere moment is het
doodstil in de stad en verwel
komen vogels zingend de na
derende ochtend.
Bloedbad
Peking, zondagmorgen. Als
het eerste licht over het Plein
van de Hemelse Vrede valt
wordt pas goed duidelijk welk
bloedbad hier vannacht is aan
gericht. Temidden van de
massaal aanwezige militairen
liggen de lichamen van tien
tallen doden en gewonden. In
de paniek hebben ontelbare
mensen hun fietsen achterge
laten. Het alternatieve Vrij
heidsbeeld, dat Mao sinds vori
ge week recht in de ogen
keek. is neergehaald
Op het plein is het dan wel
rustig, elders in de stad duurt
het schieten voort. Maar wat
de precieze stand van zaken is
weet niemand Door het aan
houdende schieten rond het
plein kunnen lang niet alle
slachtoffers door ambulances
worden bereikt. Op sommige
plaatsen worden militairen ge
zien die kennelijk de opdracht
hebben lijken zo snel mogelijk
te verbranden. Op die manier
zal nooit bekend worden hoe
veel mensen vannacht zijn ge
sneuveld.
Bezoeken aan en berichten uit
de ziekenhuizen bevestigen
dat ook elders in de miljoenen
stad Peking wordt gevochten.
Vannacht hebben artsen bij
gebrek aan operatiekamers
onder het licht van zaklan
taarns moeten opereren. De
meeste slachtoffers hebben
schotwonden. Het aantal do
den en gewonden is niet te tel
len. De ziekenhuizen kunnen
het werk niet aan.
Vlakbij het plein klinkt
opeens weer hevig geweer
vuur. De militairen schieten
gericht op jongeren, die hen
kennelijk te dicht zijn gena
derd. De menigte vlucht alle
kanten op, doden en gewon
den op straat achterlatend.
Peking, zondagmiddag. De
Chinese hoofdstad verkeert in
een staat van oorlog. Op kruis
punten staan kapotte leger
voertuigen, vrachtwagens met
lekgestoken banden en uitge
brande bussen. Sommige
wrakken smeulen nog na.
Intussen duurt het schieten
onverminderd voort. Militai
ren richten op alles wat be
weegt, ook op mensen die van-,
uit hun huizen op straat kij
ken Burgers worden bij bosjes
opgepakt en publiekelijk in el
kaar geslagen.
Een eerste officiële verklaring
van de regering via de televi
sie heeft het over „een contra
revolutie die door het Volks
bevrijdingsleger is neergesla
gen" Over de verliezen aan de
kant van de bevolking wordt
weinig gezegd. Daarna gaat
het gewone programma door,
alsof er niets aan de hand is.
Verwarring ontstaat even later
als de officiële Engelstalige ra
dio onomwonden melding
maakt van het door het leger
aangerichte bloedbad. De
nieuwslezer is nog niet uitge
sproken of hij wordt vervan
gen.
Bij gebrek aan berichten
werkt het geruchtencircuit op
volle sterkte: het leger zou on
derling slaags zijn geraakt; de
militairen zouden zijn doorge
stoten naar de Verboden Stad,
waar de partij- en regerings
leiders verblijven. Maar het
blijft bij geruchten: er is nie
mand die namens de regering,
de partij of het leger officiële
verklaringen aflegt.
Inwoners van Peking die zich
even op straat wagen zijn vol
komen verbijsterd over het ge
weld van de voorbije nacht.
„Dit is Hitier, dit is fascisme",
aldus een vrouw van middel
bare leeftijd. „Het is erger dan
de verkrachting van Nan
king", aldus- een oudere man,
verwijzend naar de wreedhe
den die Japanse troepen in
1937 in die Chinese stad begin
gen. „Toen waren het buiten
landse troepen. Nu is het ons
eigen Volksbevrijdingsleger
dat Chinezen doodt".
Nog niet voorbij
Peking, maandagmorgen.
Tanks denderen nog steeds
door het centrum van Peking.
Het lijken er zelfs meer dan
gistermorgen, en ze schieten in
het wilde weg. „Om de bevol
king te intimideren en binnen
te houden", aldus een diplo
maat. Maar dat is niet overal
zo. Op het Plein van de He
melse Vrede schieten soldaten
op ongewapende fietsers die
hen uitscholden voor „beesten,
beesten".
Op andere plaatsen in de stad
wordt nog werkelijk gevoch
ten. Grote angst heerst er on
der de studenten. Zij vrezen
dat het leger de universiteiten
zal bestormen. Maar als dat ge
beurt hopen zij op de steun
van de bevolking.
Veel inwoners van de Chinese
hoofdstad denken dat de strijd
nog niet voorbij is. „Er zijn
meer burgers dan militairen.
Wij zijn niet bang voor hen.
Wat maakt een paar doden
meer nu nog uit. Andere lan
den zouden ons in het geheim
wapens moeten verstrekken".
In de loop van de ochtend ko
men berichten uit de rest van
het land, waar studenten soli
dariteitsacties zouden zijn be
gonnen. Zo zouden studenten
zijn gaan liggen op de rails van
de spoorlijn van Peking naar
Kanton, waardoor het spoor
verkeer tussen Noord- en
Zuid-China stil kwam te lig
gen. In andere steden wordt
gedemonsteerd.
Het gruwelijke optreden van
het Chinese leger heeft de
roep om meer vrijheden en
democratie niet kunnen ver
stommen.
E KNOLLEN
DEN HAAG De twee groot
ste Nederlandse reisorganisa
ties voor vakanties naar China
hebben hun reizen voorlopig
opgeschort. VNC in Utrecht
heeft tot en met 20 juni de rei
zen geannuleerd. Special Traf
fic in Amsterdam heeft de rei
zen tot en met 15 juni afge-
zegd.
Het aantal Nederlandse toeris
ten dat momenteel in China
verblijft ligt tussen de honderd
en tweehonderd. De meesten
van hen zijn er in groepsver
band. Een aantal verblijft ook
via Engelse reisorganisaties in
China. VNC heeft inmiddels
na overleg met eigen mensen
in Shanghai en Hongkong de
Nederlanders die via deze or
ganisatie reizen geadviseerd
terug te keren. Een woord
voerster van VNC verklaarde
dat men de indruk heeft dat
problemen voor toeristen zich
met name in Peking voordoen.
Volgens het ministerie van
buitenlandse zaken in Den
Haag zijn de ongeveer hon
derd Nederlanders die voor
langere tijd in China wonen
goed op de hoogte van de situ
atie. Toeristen moeten, totdat
zij naar huis kunnen terugke
ren, in hun hotel blijven.
Deze gewonde demonstrant kreeg zaterdag nog de kans om zijn
woede te uiten over het toen nog beperkte militaire optre
den. Na gistermorgen wordt zonder pardon op dergelijke de
monstranten geschoten.
FOTO: AP
leiders in het openbaar gezien.
De demonstraties voor meer
democratie begonnen half
april, toen na het overlijden
van voormalig partijleider Hua
Yaobang op de universiteiten
van Peking anti-regeringspos
ters werden opgehangen. Bin
nen een maand breidden de
protesten zich uit naar vrijwel
alle grote steden van China,
waar zij gesteund werden door
mensen uit alle lagen van de
bevolking. Zij ergeren zich aan
de corruptie binnen de partij
en regering en eisen politieke
veranderingen. De afgelopen
maand marcheerden twee da
gen na elkaar een miljoen
mensen door de straten van
Peking, die het aftreden van
premier Li Peng te eisen.
Het Plein van de Hemelse
Vrede werd op 13 mei bezet
door tienduizenden studenten,
van wie er honderden in hon
gerstaking gingen. Op 20 mei
kondigde Li Peng de staat van
beleg af, maar de machtsstrijd
was toen nog in volle hevig
heid gaande en het leger hield
zich afzijdig.
Duizenden burgers gingen in
de dagen daarna de straat op
om de studenten in bescher
ming te nemen. De studenten
besloten een hongerstaking te
beëindigen, maar gingen door
met de bezetting van het plein.
Het legeringrijpen werd al in
geluid in de nacht van vrijdag
op zaterdag, toen legertroepen
van drie kanten het plein pro
beerden te naderen maar door
duizenden mensen nog kon
den worden tegengehouden.
Zaterdag in de loop v^n dag
voerden leger en politie voor
het eerst charges uit, die al
snel uitliepen op gevechten.
In de nacht van zaterdag op
zondag werd het Plein van de
Hemelse Vrede bestormd door
tanks, pantserwagens en dui
zenden soldaten die in het wil
de weg schoten. Daarbij vielen
al ontelbare doden, onder wie
veel bejaarden en kinderen
die niets met de acties te ma
ken hadden en gewoon op
straat waren. Hoewel het leger
het plein na enige uren in
handen kreeg, zijn de gevech
ten elders? in de stad gisteren
en vandaag doorgegaan. Daar
bij werd opnieuw gericht op
burgers geschoten.
Intussen is het protest overge
slagen naar andere Chinese
steden. In de grootste stad van
China, Shanghai, zijn de men
sen vanmorgen massaal de
straat op gegaan om te protes
teren tegen de gewelddadige
ontwikkelingen in Peking. In
Shanghai zijn nog niet veel
militairen gesignaleerd.
(Vervolg van de voorpagina)
PEKING Een ongeken
de haat tegen het leger
heeft zich meester ge
maakt van de bevolking
van de Chinese hoofdstad
Peking. Ondanks het gru
welijke legergeweld van
de afgelopen 48 uur ver
zetten vele duizenden
mensen zich tegen de
massaal in de stad aanwe
zige militairen.
Op een kruispunt in Peking
werd vanmorgen het naakte
lijk van een militair uit een
bus gehangen. Hij was ge
lyncht nadat hij zeker vier
burgers zou hebben doodge
schoten. Op tal van plaatsen in
de stad werden nieuwe barri
cades opgericht in een poging
de aanvoer van verse troepen
te verhinderen. In de omge
ving van het Plein van de He
melse Vrede werden woeden
de menigtes met geweerscho
ten uiteengejaagd. Ook in an
dere wijken van de stad is ge
weervuur gehoord. „Dit is vol
ledig uit de hand gelopen. De
militairen hebben alle zelfbe
heersing verloren", aldus een
westerse diplomaat, die de si
tuatie „volkomen onoverzich
telijk" noemde.
Op talrijke aanplakborden
hangen foto's van studenten,
die tijdens het bloedbad zijn
omgekomen. Aan het toe
gangshek van de volksuniver
siteit van Peking zijn grote
witte kransen bevestigd met
het opschrift „Dood van een
natie". Een zegsman van de
onafhankelijke studentenbond,
die de protesten leidde, zei dat
„wij door zullen gaan met onze
strijd tegen de regering".
De opdracht om zaterdaga
vond (Nederlandse tijd) op te
treden tegen de demonstran
ten op het Plein van de He
melse Vrede is volgens Chine
se bronnen afkomstig geweest
van China's sterke man. Deng
Xiaoping. De hoogbejaarde
Deng, die volgens diplomaten
in een ziekenhuis wordt be
handeld aan prostaatkanker,
zou persoonlijk het bevel heb
ben gegeven. Deze berichten
vormen een nieuwe bevesti
ging van het vermoeden, dat
de machtsstrijd in de legertop
en de partij is beslist in het
voordeel van de conservatieve
vleugel onder leiding van ster
ke man Deng Xiaoping en
premier Li Peng. Officiële mé
dedelingen zijn hierover ech
ter niet gedaan. Sinds vorige
week is geen van de Chinese
ADVERTENTIE
/CT\ Tweedaags prtfsvi
Deur links/rechts-
draaiend le monteren
HxBxD:
85x55x60 cm
34 WINKaS IN ZVID-HOUAND
ROTTERDAM* HOOGVLCT* SfKJKENtSSE rflLEVOETSLUS
SCmEOAM* VLAARDHO0I* GOUOA UAASSLLtS DELFT
CAFELLE KDUSSEL RCOERKERA OENHAAG* RUSWJL t
MSSEMAR HAAUMA LEDSOfNOAM* DORDRECHT
ALPHEN A-QROH VOORBURG* ZCETERMEER* GCRMXEM
