finale KENIA dat is pas trendy MINDER ANIMO VOOR TRADITIONELE CHARTERREIZEN Stoeien V ertragingen Advies £eidóc6outtMit ZATERDAG 3 JUNI 1989 In het zomerseizoen zal het op Schiphol weer de nodige vertragingen geven. Soms dus eindeloos wachten. „Het klinkt toch anders als je tegen je buurman zegt datje morgen naar Miami vliegt dan naar de Canarische Eilanden". De mode in het reizen verandert. Weliswaar stappen nog altijd hele volksstammen in het vliegtuig naar Spanje, maar het zijn er minder dan voorheen. Even leek het zelfs of de chartermarkt op instorten stond, maar inmiddels spreken de luchtvaartmaatschappijen over'minder groei'. Leuk gespreksonderwerp voor wiens toestel deze zomer weer vertraging heeft: minder groei, is dat een kwestie van wind mee of van wind tegen? SCHIPHOL - Achteraf vlogen de fijnproevers elkaar in de haren. Had president-directeur Martin Schroder van Martinair het eind april tijdens de presentatie van zijn jaarverslag nu gehad over stagnatie of over stabilisatie? Of zei hij mis schien het eerste terwijl hij het tweede bedoelde? Verwarrend was het wel. In de toeristische vakpers werd gesproken over een 'dramati sche terugval chartervliegreizen', el ders heette het dat het aantal vlieg vakanties naar landen rond de Middellandse Zee 'nauwelijks zou stijgen'. Waren de passagiers de lange wachttij den beu en namen ze dus allemaal de ei gen auto? Welnee, luidt de diagnose nu, een maand later, aan de vooravond van het hoogseizoen. De mensen zoeken het wat minder massaal aan de Costa Brava en wat meer in de Dominicaanse Repu bliek en dat levert bij elkaar een stabiele markt op, of in marketing-bargoens: een nul-groei. Het begon al aan het einde van het vorig jaar. In Engeland, Scandinavië en Duits land werden veel minder vliegreizen ver kocht dan men had verwacht. Charter- reizen wel te verstaan, georganiseerde vliegvakanties dus, geen lijnvluchten. Vervolgens bleek ook in Nederland de verkoop tegen te vallen. De reisorganisa ties, die aangestoken door de top-omzet van 1988 gretig hadden ingekocht, wer den in februari gedwongen duizenden 'stoelen terug te geven', zoals dat heet: ze annuleerden de reserveringen die ze gedaan hadden bij de chartermaatschap pijen. In Nederland zijn dat, in volgorde van marktaandeel, vooral Transavia, Martinair en Air Holland. G. Couvreur, directeur van de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisbu reaus (ANVR), vertelt hoe het allemaal gekomen is. „We waren erg gelukkig met 1988, want dat was een recordjaar, met een groei van twaalf procent. Op grond van marktonderzoek verwachtten de reisorganisaties dit jaar weer een toena me van rond de tien procent, en op grond daarvan hebben ze hotelkamers en vliegtuigstoelen besteld. Maar in ja nuari bleek dat de groei uitbleef en dus hebben ze in februari hun stoelen en ka mers teruggegeven. Ja, dat kan, dat kost hun in dat stadium geen geld. Maar la ten we eens naar de cijfertjes kijken om te zien of het nu echt zo erg is. Dan blijkt dat we nu - en we beschikken over de gegevens tot eind april - een groei van twee tot drie procent boeken. Goed, het mag dan geen tien procent zijn, het is toch groei". Ook Toon Moeskops, woordvoerder van Transavia, hecht eraan niet al te verdrie tig over te komen. In de eerste plaats, zo zegt hij, had Transavia toch al niet gere kend op meer dan twee, drie procent groei en in de tweede plaats beschikt de maatschappij over relatief kleine toestel len en die zijn juist extra gewild nu de belangstelling voor massabestemmingen achterblijft. Transavia vervoert per jaar zo'n 1,2 miljoen passagiers (waarbij aan getekend dient te worden dat men in de luchtvaart de gewoonte heeft reizigers per enkele reis te tellen, zodat één char terreiziger voor twee telt) en rekent dit jaar op eenzelfde aantal, of iets meer. Dat kan Transavia nu wel beweren, zegt Udo Buys, de woordvoerder van Mar tinair, maar Transavia heeft ook nog een lijndienstje. Als we de passagiers daar van buiten beschouwing laten en ons dus zuiver op de charters richten, dan komt Transavia niet verder dan 900.000 reizigers. En ter verklaring van deze te rechtwijzing: „Wij zitten altijd wat te stoeien met elkaar". Nog wat duidelij ker: „Wij zijn degenen die verleden jaar 1,2 miljoen charterreizigers vervoerden. Wij zijn de grootste". En wat verwacht de grootste? „Een stagnatie van de Weliswaar stappen nog altijd hele volksstammen in het vliegtuig naar Spanje, m zijn er minder dan voorheen. FOTO'S: CEES VERKERK markt", zegt Buys in navolging van zijn baas Schroder. „Geen achteruitgang, maar de grote groei is eruit". Is dat erg? „Nee hoor, wij hebben een flexibele vloot, wij kunnen zowel vracht als pas sagiers vervoeren. Van moment tot mo ment kunnen we ons aanpassen aan de markt". Wat men in de reiswereld ook wil signa leren, geen dramatische terugval van de chartervliegreizen. Minder groei, meer niet. Wel neemt men interessante ver schuivingen waar. Couvreur: „De be langstelling voor Spanje neemt af, die voor Griekenland, Portugal en Turkije stijgt. Tegen Spanje zeggen we daarom: pas op je tellen, kijk of je je produkt niet kunt verbeteren. Het land is ook hard bezig zich te promoten als 'het andere Spanje', met Goya en dergelijke. Overi gens is Spanje nog altijd de populairste charterbestemming hoor, met veertig procent van de vliegvakanties. Grieken land neemt 25 procent voor zijn reke ning, Portugal tien en Tunesië zeven. Wat gebeurt er dus? Spanje krijgt con currentie". „Dat wisten we vantevoren", zegt Trans- avia-woordvoerder Moeskops. „Spanje begint wat duurder te worden en steeds meer mensen vinden dat ze het nu wel vaak genoeg hebben gezien. Het heeft ook te maken met de demografische ont wikkelingen; de wat oudere toerist voelt niet zo veel voor de massabestemming. De disco raakt een beetje uit, de natuur wat meer in. Dat spoort ook met het in dividualisme, de meest collectieve trend die we op het ogenblik kennen. De nieu we, populaire bestemmingen zijn minder massaal. De mensen zoeken het ook wat verder weg, zoals in Turkije, en ze willen zowel van de zon genieten als actief be zig zijn. In november gaan we naar Ke nia, dat is pas echt trendy". Zo weet Buys van Martinair er ook nog wel één: „We maken nu mee dat mensen op maandag boeken voor een reis naar Miami op vrijdag. Die gingen vroeger naar de Canarische Eilanden, maar het klinkt toch anders als je tegen je buur man kunt zeggen dat je morgen vertrekt naar Miami. En dat kan voor hetzelfde geld. Net als de Dominicaanse Repu bliek, die kan concurreren met Las Pal- Hoewel het volgens de luchtvaartmaat schappijen geen doorslaggevende rol speelt in de overwegingen van de passa giers, is het opvallend dat meer mensen kiezen voor bestemmingen die minder vertragingen opleveren. Want 'dat er voor een vlucht naar Miami minder ge wacht zal hoeven worden dan voor een vlucht naar Malaga staat vast. Algemeen wordt aangenomen dat de wachttijden deze zomer gelijk zullen zijn aan^die van verleden jaar. Voor Schiphol, waar het in vergelijking met Zuideuropese lucht havens allemaal nog erg meevalt, bete kent dat volgens cijfers van de Consu mentenbond dat vijf tot tien procent van de reizigers rekening moet houden met vertragingen van een uur of vier, vijf. Ongeveer twintig procent van hen zal waarschijnlijk met een oponthoud van twee uur te maken krijgen, de overi gen hoeven niet langer dan een uur te wachten. Hans Vorhauer van de Luchtverkeersbe veiliging (LVB) op Schiphol: „Op de ty pische Middellandse-Zeebestemmingen moeten de mensen ronduit rekening houden met vertragingen, al is over de. lengte ervan niets te zeggen; die kan va- rièren van enkele minuten tot enkele uren. We hebben het tekort aan lucht verkeersleiders en aan apparatuur dit jaar wel met ruim vier procent ingelo pen, maar dat is maar net genoeg om de groei in het passagiersvervoer op te van gen. De vertragingen zullen dus wel in dezelfde orde van grootte liggen als vorig jaar. Overigens worden ze niet in de eer ste plaats veroorzaakt door de proble men in ons land, maar door de zeer ma tige verbindingen met de landen aan de Middellandse Zee. En dat stapelt zich dan allemaal op. Het begint op Schiphol met een minuut of tien, dan komt er bo ven Frankfurt nog een kwartiertje bij. vervolgens een half uur boven Joegosla vië en dan uiteindelijk nog een uur in Griekenland, nou, dan zit je al snel op twee, drie uur vertraging, die dan boven dien nog doorwerkt in alle volgende vluchten". En een beetje doorjakkeren is er niet bij. De verkeersleiders geven een absolute prioriteit aan veiligheid, daar schipperen ze niet mee; liever vertragingen dan on gelukken. Maar is er dan niets te doen aan al dat wachten? Jawel, zegt Vor hauer, als de regeringen van de betrok ken landen maar zorgen dat hun lucht verkeersleiding voldoende is uitgerust. Zolang dat nog niet het geval is, kan het wachten alleen beperkt worden door het aanbod van reizigers uit te smeren over de tijd. „De zomervakantie zou gespreid moeten worden van half mei tot half ok tober. het charterverkeer kan beter ver deeld worden over de dagen van de week - nu vliegen ze allemaal zoveel mogelijk op de favoriete dagen woens dag, vrijdag en zondag - en de vluchten moeten meer gespreid worden over de Vorhauers suggesties zijn Couvreur uit het hart gegrepen. De ANVR-directeur is net bezig voor de reisbureaus een bro chure te vervaardigen over de vertragin gen (concept-titel: 'Best wat aan te doen') en daarin pleit ook hij voor sprei ding, uiteraard na eerst vastgesteld te hebben dat het wegwerken van de ver tragingen vooral een kwestie is van in ternationaal beleid, van politieke wil en van investeringen. De veiligheid van het luchtruim dient immers gewaarborgd te worden door de overheid. Maar zolang die het af laat weten (zo formuleert de reiswereld dat), moeten de luchtvaart maatschappijen zelf maar wat verzin nen. Couvreur: „We hebben onlangs met de maatschappijen om de tafel gezeten en aan de hand van de vertrekgrafieken vastgesteld welke dagen het drukst zijn. Vervolgens hebben we voor de zomer van 1990 een nieuwe vluchtplanning ge maakt. dat in de vorm van een advies naar de reisorganisaties toegaat. Als zij dat advies opvolgen, kunnen we de ver tragingen beperken'.'. Helaas, dat zal niet eerder zijn dan in 1990. Heeft Couvreur niets troostrijks te melden voor deze zo mer? Jawel, maar veel meer dan een doekje voor het bloeden is het niet. „We hebben met de luchtvaartmaatschappij en afgesproken dat ze vertragingen van meer dan vier uur zo vroeg mogelijk melden, zodat Schiphol ze via teletekst en via een centraal telefoonnummer kan melden. Mensen kunnen daar dan reke ning mee houden als ze van huis ver trekken". Een fijn gebaar, maar ach, het zal de stropm van tienduizenden dagelijkse toeristen op Schiphol nauwelijks kunnen indammen. De luchthaven verwacht dit jaar meer dan 195.000 vliegtuigen en zestien miljoen passagiers te verwerken (vorig jaren waren het er bijna vijftien miljoen). Om te voorkomen dat al die mensen elkaar voor de voeten gaan lo pen tussen de etalages van de taxfree- shops heeft de luchthaven besloten ze ruim tevoren plaats te laten nemen in de vliegtuigen. Passagiers die minder dan één uur moeten wachten, moeten op de normale tijd het toestel in en bij wacht tijden van twee uur en meer worden de passagiers een uur tevoren het vliegtuig ingeloosd. Maar niet getreurd, het is niet uitgesloten dat in dat geval ook al vóór de vlucht een drankje kan worden genut tigd, zo melden de chartermaatschappij en. Proost! STEVO AKKERMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 21