Klein-Wimbledon tussen Eliding aen Slagharen Golfer Ruud Bos gelooft in eigen kunnen uoetballerlei Heisa —SPORT CctebeSourcwit ZATERDAG 3 JUNI 1989 PAGINA 11 Geen erewedstrijd Hans-Peter Briegel Ruim zeventig keer voor het Duitse elftal uitkomen, dus bij- invajna een voetballeven buffelen boor de natie en dan te horen ^861 ^rijgen dat men je verdienste 364lniet hoog genoeg inschat om 39981»}' wijze van afscheid een ere- 3463hredstrijd te spelen tegen het 32861nationale team. Dat is Hans- *490{peter Briegel overkomen en 010(Ws iemand met risico voor het eigen voetballeven zich voor tie „Mannschaft' heeft inge spannen dan is het Briegel wel. Zo'n duel tussen zijn oude FC Kaiserslautern en het Duitse elftal was voor 29 au gustus gepland Nu de DFB zijn veto heeft uitgesproken gaat Kaiserslautern de boer op om een internationaal sterren team als opponent voor Brie- gel aan te trekken. De kans dat de DFB officieel voor dat duel wordt uitgenodigd is ech ter uiterst gering. De afwijzing is bij de Kaiserslautern duide lijk verkeerd gevallen. FOTO. AFP Sacci is velen een slag voor Arrigo Sacci, vorige week vooral dank zij de inbreng van de drie Nederlanders van AC Milan (Ruud Gullit. Marco van Basten en Frank Rijkaard), ge kroond tot de keizer van de trainers ziet het als een voor deel dat hij zelf niet op niveau heeft gevoetbald. Meestal is dat anders, maar de verklaring die de op 1 april 1946 geboren Sacci zelf geeft, komt logisch over. De cupwinnaar: „Dat ik nooit op niveau heb gespeeld - alleen maar bij een heel klein clubje en dan nog in een on dergeschikte rol- hield welis waar in dat het moeilijk was om als trainer aan de slag te komen, maar daardoor kon ik wel frank en vrij beginnen. Het was immers een normale zaak dat spelers vervolgens als trainer hun carrière gingen voortzetten met als gevolg dat zij hetgeen ze in al die jaren als voetballer hadden geleerd vervolgens overbrachten op hun opvolgers. Daardoor was er vrijwel constant sprake van dezelfde lijn. terwijl ik zelf iets diende te bedenken om als trainer te slagen Daardoor was ik velen een slag voor". Steve Bull ook door Ajax gewild Steve Bull is de revelatie van het Engelse voetbal. Afgelopen zaterdag maakte de 24-jarige spits van de toekomstige twee de divisionist Wolverhampton Wanderers Wolveszijn de buut in het Engelse nationale elftal. Buil werd daarmee de vijfde international die zijn de buut in het keurkorps van de Engelse voetbalbond maakte als niet-speler van een club uit de eerste divisie. Twee jaar ge leden kocht Wolves Bull voor ruim 200.000 gulden van West Bromwich Albion, dat een jaar eerder de spits ontdekte bij Tipton Town in de West-Mid- landsleague. Nu staan de clubs, ook Ajax, te dringen om de gunsten van de kersverse in ternational. Nielsen terug in Deense selectie Ivan Nielsen is teruggekeerd in de voetbalselectie van De nemarken. De verdediger van PSV maakt deel uit van de groep van 16. door bondscoach Sepp Piontek opgeroepen voor de vriendschappelijke wed strijd tegen Engeland op 7 juni in Kopenhagen. Nielsen kwam dit seizoen nauwelijks voor PSV in actie. Hij speelde slechts mee in de eerste wed strijd van de competitie, tegen Feyenoord. Daarin viel hij ge blesseerd uit. Nielsen is de eni ge PSV'er in de Deense selec- GROOTVERDIENERS OP SPRIETEN UIT ARME PEEL 4 d. —ROSMALEN Toegege ven, de Eiffel-toren en de —■"ower zijn indrukwek kender objecten in de schaduw waarvan zich »en groots tennistoernooi ucceifspeelt. Maar als het aan $e organisatoren ligt svordt de Toren van Babel an: in Rosmalen ook een sym- ,len Dool voor een evenement le (d jlat zich binnen afzienbare szaajijd kari spiegelen aan zo vel Roland Garros als '<k iVimbledon. De Toren S27 ran Babel? In Rosmalen? 1749a wel. In Rosmalen! *20CL Dp een steenworp afstand van lie stad van Zoete Lieve Gerri- roaeF ^et inm'ddels tot een ^4 rj pretpark van ferme afmetin- 015-gen omgeturnde Autotron. Dat herbergt sinds de verhuizing ^3/an Drunen, waar slechts oude OEPputomobielen werden tentoon- Dise-fcesteld, naar Rosmalen een nk?ppro°t aantal attracties. Waar- ^entpnder de Toren van Babel. Dit gangpijbelse bouwwerk als collec tieve poging om de hemel te bestormen, is in het Autotron ^en object, waarop de jeugd Rich om minder religieuze re- _Jienen kan verpozen. Naast die Toren van Babel verrijzen vol gende week andere symbolen (van aanbidders van de Mam- Iris imon: tribunes, vip-boxen, pro- O70imodorp en dergelijke. Kortom, alle uiterlijke kenmerken van een evenement, waar mensen Ml ka ar kunnen ontmoeten en Bet geld moet rollen Het eer- ^te tennistoernooi op gras in 'öodrns lancb luisterend naar de 50ofimbitieuze benaming The 500, continental Grass Court voodChampionships (CGCC), moet 079iiet alleen Rosmalen opstoten in de vaart der volkeren. Maar pok dienen als reclamestunt woor het Autotron en niet in de laatste plaats als prestige- pakker en inkomstenbron voor de organisatoren. Babylonisch Zoals iedere min of meer bij belvaste figuur zich kan herin neren liep het met de bouwers van de Toren van Babel niet best af. Nadat hun gigantische inspanning al tot een bouw werk van ongekende afmetin gen had geleid, trof de gesel Gods hen. Het opperwezen sloeg keihard toe door alle pre-historische bouwvakkers van het ene op het andere mo ment op te zadelen met een taalprobleem. De Babylonische spraakverwarring was het re sultaat en die Toren van Babel werd nimmer afgebouwd. Het gaat te ver om een verge lijking te maken met het exemplaar in het Rosmalense pretpark. Dat staat er. In volle glorie. De vraag is nu evenwel of deze toren straks zal wor den afgezet tegen de Parijse Eiffel-toren en de Londense Tower of tegen het bijbelse bouwwerk. De voortekenen lijken er niet slecht uit te zien. Vooral wat betreft de unieke status van het grastoernooi. Want zoals bekend wordt er tegenwoordig alleen nog maar op dit soort pistes gespeeld in Groot-Brittannië, Ierland en de vroegere overzeese gebieds delen in het Dominion: Au stralië en Nieuw-Zeeland. Ook ergens in de bush-bush van de Verenigde Staten schijnen er nog een paar grastennisbanen Wenkbrauwen Toen de plannen voor een Ne derlands Wimbledon-in-het- klein vier jaar geleden werden gepresenteerd werden er nogal wat wenkbrauwen gefronst. Zeker toen in eerste instantie de relatie grastennis-Efteling werd gelegd Een sprookje er bij in het Kaatsheuvelse Dis neyland, dat echter vorig jaar werd ontluisterd doordat de directie vaij De Efteling, waarin oud-hockeyer Bart Ta- miniau, een kopje kleiner werd gemaakt. Autotron was de gretige plaatsvervanger. Vrijwel gelijktijdig kondigde men in Melbourne het einde van het gras-tijdperk bij de Open Australische kampioen schappen aan. En dan toch in of all places Nederland een dergelijk evenement organise ren? Dat leek gekkenwerk. Dat blijkt het niet te zijn, wan naast de Toren van Babel lig inmiddels een drietal grasba nen met een kwaliteit, die lijki te kunnen tippen aan die van Wimbledon. De Grontmij, expert bij uitstek van de Nederlandse bodem (waar komt die t van gront overigens vandaan?), verklaar de deze week dat men content is over de pistes. Uiteraard. Maar een tekstje in de dezer dagen uitgegeven persmap toont aan dat men een aantal slagen om de arm houdt. „De grasmat is nog zeer jong, we hopen dan ook dat hij het toer nooi goed doorstaat" en „Ten gevolge van het zeer intensie ve voetenwerk krijgt de mat veel te verwerken. Reparaties tijdens het toernooi zijn vrij wel niet mogelijk", zijn de voorzichtige zinsneden in de tekst van de Grontmij. Veldbeemd In het najaar van 1987 zag de grasmat van Rosmalen het le venslicht op het terrein van graszodenkwekerij Gramefo in Wanroy. Daar werd een goed doordacht mengsel (voor de insiders: 35% veldbeemd, 60% Jeugdige leden van de Rosmalense Lawn Tennis Club spelen blootsvoets Op de nieuwe grasbanen achtergrond de Toren van Babel. roodzwcnk en 5% struisgras) gezaaid. In november 1988 werden de drie banen naast de Toren van Babel in Rosmalen gelegd. (Opnieuw voor de ken ners: met een onderlaag van 30 centimeter zeer leemarm matig fijn zand, een tussenlaag van 20 centimeter lemig fijn zand en een toplaag van twee centimeter mengsel teelaarde en leemarm zand). Resultaat begin juni 1989: drie matten met recht opstaande spriefen, smalbladig en met een sterk wortelstelsel. Om mollen van ordinaire da*- dendrang af te houden is rond de pistes een zeventig centime ter diep gaaswerk in de grond geplaatst De heer Verschuren van de Grontmij eerder deze week: „Onze grote angst is een konijn dat zich even te goed gaat doen". En het persbericht besluit met: „De grasmat moet tijdens het kweken en het ver zorgen worden behandeld als je eigen kind". Waarvan acte. Kinderen Op kinderen heeft het Auto tron uiteraard wel gerekend. Pa (en in iets mindere mate ma) kan zich volop verliezen in nostalgische, automobilisti- sche bespiegelingen op het derde Brabantse pretpark naast De Beekse Bergen de Ef teling. Meegebracht kroost wacht een veelheid van amu sement, waarvan ook mag worden geprofiteerd als bezoe ker van het CGCC van 13 tot en met 18 juni. Wat dat betreft heeft het grastoernooi in Ros malen in elk geval de unieke status van (top)sport-accom- modatie annex speeltuin-in- optima-forma. En daar kun nen Roland Garros en Wim bledon echt niet aan tippen. Waarbij ter zijde even gemeld dat het heilige gras van de Londense Groene Kathedraal mede schijnt te worden gele verd door Nederlandse gras kwekers. Een geheim dat de groundsman van Wimbledon nog niet eerder aan de open baarheid heeft prijsgegeven. De drie vlekkeloos ogende graspistes in Rosmalen bieden vooralsnog geen plaats aan een ambitieuzer toernooi (lees: gro ter deelnemersveld). Als de toezegging van de spelersvak bond ATP, volgend jaar zoals bekend hoofdorganisator van het mondiale mannentennis. gestand wordt gedaan moet Rosmalen een grand prix-sta- tus hebben. Een gedachte die Evert Schneider, tegenwoor dig eigenaar van een marke- ting-adviseursbureau in Den Haag na eerder onder meer di recteur bij de TROS te zijn ge weest, met tegenstrijdige ge voelens vervult. De toernooi directeur en vroegere nationa le topspeler, die onlangs barre voets op de banen in Rosmalen oefende („Dat ging heel lek ker"), voorziet wat praktische problemen. „Dan moeten er zeker zes banen bij", zegt hij. „Maar het kan. Het moet". Argusogen Of daaraan straks behoefte be staat moet vooralsnog nog even worden afgewacht. CGCC heeft bijvoorbeeld nog geen hoofdsponsor kunnen an nonceren en nu kost het eve nement al één miljoen gulden. Een bedrag, waarvoor groten deels de firma Bauknecht ver antwoordelijk is. Ook de „pro ducent van (wat anders?) hoogwaardige huishoudelijke apparaten" (de directeur) zal met argusogen in de gaten van het Autotron. Op de FOTO: PERS UNIE houden of het streefaantal van 500 toeschouwers (die van 25 tot 45 gulden entree moeten betalen) per dag zal worden gehaald. Bezoekers die John McEnroe („Die vroeg honderdduizend dollar startgeld en wat heeft-ie in Ede laten zien?") moeten missen. CGCC hoopt wel op Miloslav Mecir, die overigens begin deze week in Parijs werd geteisterd door een rug blessure. Een hoopvolle ge dachte: in het Autotron ligt ook een visvijver. Zodat het „Wimbledon tussen sprookjes park De Efteling en ponypark Slagharen" mogelijk ondanks een niet al te aansprekend deelnemersveld toch een suc ces wordt. Daarvoor is het idee van tennissen op gras voor ons land toch een voldoende aar dig idee Zoals het ook amusant is te vernemen dat de sprieten voor de banen zijn gekweekt in De Peel, op de armste grond die men zich maar kan voorstel len. Naast de Toren van Babel straks dus grootverzamelaars van het slijk der aarde. Het kan verkeren. FRANK WERKMAN MMjROESBEEK In zijn in ^lk geval van een gezonde ■mbitie getuigende stre den om ooit nog eens een ^Berieuze aanval op de in- ^ernationale (sub)top te gaan wagen, komt prof- golfer Ruud Bos zowel i- hoogte- als dieptepunten :e legen. De 25-jarige Hil- 'ersummer moest in de- ember 1988 wel een paar teer iets weg slikken toen lij er tijdens het jaarlijkse iwalificatie-toernooi in iet Spaanse La Manga net liet in slaagde een offi- ieel startbewijs voor het ïuropees circuit te be- nachtigen. Heel wat beter oor het zelfvertrouwen vas de gedeelde zestiende lositie, onlangs behaald >ij een toernooi in Rome, vaar Bos benadrukte wel Iegelijk over meer dan [emiddelde kwaliteiten te tunnen beschikken. Met de mogelijkheden, die ik eenmaal in me heb, denk het op den duur best een eel tijdje als golfprofessional kunnen uitzingen, ja. Al- i, zoiets lukt niet van de ne dag op de andere. Mij niet, iemand niet, onmogelijk. Dat ;erproces heeft tijd nodig, eel tijd, een kwestie van ja- en. Maar wanneer ik er zelf iet van overtuigd zou zijn, at alle werk dat ik er nu aan esteed zin heeft, had ik al ing voor een andere weg ge- ozen. Want je moet er heel 'at voor opzij zetten, mijn le en bestaat momenteel uit olf. Reizen, trainen, spelen. oor iets anders is niet of nau- lijks tijd", aldus Bos, die h tussen twee oefenrondjes oor even heeft neergevlijd in het gras op de fraaie golfbaan Het Rijk van Nijmegen in Groesbeek, op slechts enkele voetstappen van de uit de Vierdaagse beruchte Zeven- heuvelenweg, waar dezer da gen het Nederlands kampioen schap voor profs plaats vindt. Tourkaart Door zijn 63e positie in La Manga wacht Bos weliswaar nog steeds op zijn officiële „tour-kaart", die slechts voor de 50 besten was weggelegd, toch is hij deze zomer actief bij circa tien, elf buitenlandse golf toernooien. Iri een bepaal de standby-functie, wanneer er nog vrije plaatsen te verge ven zijn, kan de organisatie bij Ruud Bos terecht. „Zo kom ik dus toch op de Eu ropese ranglijst voor. Wanneer ik aan het einde van het sei zoen bij de beste 120 zit, hoef ik in december niet opnieuw naar La Manga. Ik moet dan zo'n 15.000 pond verdienen. Dat is momenteel mijn eerste prioriteit, in Italië is gebleken dat het heus wel kan, vier da gen goed presteren, dus waar om niet. Maar ja, ik ben daarin niet de enige, er zijn heel wat meer kapers op de kust hè. Er zijn er nog veel die hopen liefst zo snel mogelijk liefst zo hoog mogelijk te komen". Mentale druk Behalve met het steeds weer opnieuw bijschaven van tech nische details („Streven naar perfectionisme, maar helemaal haalbaar is dat natuurlijk nooit"), moet een golfer als traditionele individualist ook maar met de immer nabije mentale druk overweg kun nen. „Je moet voor- en tegen spoed toch meestal alleen zien te verwerken. Niet altijd even gemakkelijk. Als ik een slech te bal sla, heb ik eerst de nei ging behoorlijk kwaad te wor den. Lijkt me ook heel mense lijk. Dat gevoel moet eruit, vallen er maar eens een paar Golfer Ruud Bos heeft inmiddels zijn emoties grotendeels onder controle, waardoor hij evenwichtiger is in toernooien. onaardige woorden. In mezelf in je hoofd blijven lopen. Dan plaats van over die laatste mis- of hardop, dat geeft niet, al gaat de adrenaline werken, ser. Die moet je zo snel moge- moet je het niet al te erg ma- nee, het is beter om dergelijke ken natuurlijk. Maar je mag dingen te relativeren, n'aden- lijk maar zien te vergeten. Ja, achteraf kun je er dan weer niks opkroppen, nergens mee ken over de volgende bal in even over nadenken: wat heb ik fout gedaan, hoe had het beter gekund, maar niet tij dens je ronde, dat is funest voor je concentratie". Haptonoom Ooit stond Ruud Bos, in navol ging van onder anderen Ruud Gullit, al eens met dergelijke kennis in het achterhoofd op de stoep bij haptonoom Ted Troost. „Een heel aardige vent, met goede ideeën, ik heb best wel wat aan die ontmoe tingen gehad. Je moet alle maal wel eens iemand hebben met wie je zulke ervaringen kunt delen. Helaas ontbreekt nu meestal de tijd daarvoor. Wat dat betreft hebben voet ballers het heel wat gemakke lijker. Die spelen tweemaal drie kwartier, voor ons duurt elk toernooi vier dagen, elke ronde gemiddeld zo'n vieren eenhalf uur. Plus wat daar dan nog bij komt aan trainingen en dergelijke. Dus blijven soms heel essentiële zaken door sim pel tijdgebrek te lang liggen". Voor de technische en tacti sche invulling van een aantal tekortkomingen zocht Ruud Bos onlangs steun van de ge routineerde leraar Tom O'Ma- honey. „Ook zoiets. Je hebt van jezelf een bepaald idee. Maar dat hoeft helemaal niet te kloppen met de werkelijk heid. Want je ziet jezelf nooit spelen. Dan moet een ander uitkomst bieden, die weet gauw genoeg wat eraan scheelt. Zo bleek er een klei nigheidje aan mijn swing ver beterd te kunnen worden. Zijn we gezamenlijk mee aan de slag gegaan. Daar is hard aan gewerkt en langzaam maar ze ker blijken dergelijke foutjes er dan uitgehaald te kunnen worden. Ook weer een kwestie van zo perfectionistisch moge lijk bezig willen zijn. Het gaat in golf immers vaak om heel kleine dingetjes. Maar juist die zijn o zo belangrijk. Goede bal len slaan, leuk en aardig, maar het gaat ook vaak om de slech te ballen. Hoe slecht zijn die en wat kun je er nog mee doen om de schade dan zo beperkt mogelijk te houden. Dat soort afwegingen kost dus veel tijd. Je vordert beetje voor beetje". Dertigste Geen wonder dus dat het me rendeel der heren golfers „pas" rond hun dertigste le vensjaar aan de grootste suc cessen toekomt. „Er zijn na tuurlijk uitzonderingen, maar zelfs een man als Jose-Maria Olazabal, die al heel jong tot opmerkelijke prestaties kwam en daardoor vaak. een uitzon dering is genoemd, was toch al jaren als amateur op grote toernooien actief. Een voetbal ler is misschien midden-twin tig aan z'n top, maar die twee sporten kun je zeker niet ver gelijken. Bovendien kun je golf nog een x-aantal jaren volhouden. Dat is een prettige gedachte. Wij hoeven de hon derd meter niet in tien secon den af te kunnen leggen. Na tuurlijk komen met ouderdom de gebreken, word je lichame lijk onherroepelijk zwakker. Maar het mentale gedeelte weegt dan zwaarder. Word je eenmaal geestelijk sterker, rij per, volwassener, dan kun je in golf daar je voordeel mee doen. Hetgeen bovendien bete kent dat ik met mijn 25 jaar nog een hele toekomst voör de boeg heb. Wacht' maar, mijn lijd komt nog wel. Mijn presta ties vertonen al jarenlang een stijgende lijn, soms met de on vermijdelijke pieken en dalen, maar dat moet je dan maar in calculeren. Vooral niet in pa niek raken wanneer het mis schien even iets minder loopt dan je had gehoopt. Relative ren en ondertussen welover wogen aan je zwakke punten blijven werken, dat is de enige remedie om op de langere duur mee te kunnen komen". DICK KIERS I door Frank Werkman De Nederlandse voetbalploeg en de vaderlandse volleybalformatie - ik heb het dan over mannen - behoren tot de betere in het eigen metier. De eerste behaalde vorig jaar de Europese titel, de laatste zou dat dit jaar wel eens kunnen doen. Er zijn steeds meer parallellen te ontdekken tussen voet- en volleyballers. De link is Italië. Het Nederlands voetbalelftal wil naar Italië, daar wordt zoals bekend volgend jaar het toernooi om de wereldtitel gehouden en een ambitieuze jongen als Gullit wil na glansparades op het continentale podium nu ook mondiaal schitteren. Van Basten en Rijkaard vallen hem daarin bij. Het trio heeft een leuke extra reden om er in het land van de Azzurri bij te willen zijn. ze spelen immers in de Italiaanse competitie. In het streven naar een ticket voor het WK is het gekrakeel in het Oranje-kamp niet van de lucht. Begin deze week werd daarbij voorlopig een dieptepunt bereikt. Gullit maakte bondscoach Thijs Libregts voor rotte vis uit. maar toen puntje bij paaltje kwam. krabbelde de voetballer terug. Beriep zich op een intern in de spelersgroep uitgesproken spreekverbod. Zwak. Gullit laadde daarmee te veel de schijn op zich dat het resultaat in Helsinki van invloed was op zijn stellingname. Gullit heeft zich deze week nadrukkelijker dan ooit in de voetsporen gezet van de door hem verafgode Johan Cruijff. Deze placht vroeger als nummer veertien vlak voor een belangrijk duel een partij heisa op touw te zetten, die zijn weerga niet kende. Later verklaarde Cruijff dat hij dit soort acties bewust ensceneerde om in de spelersgroep een klimaat te scheppen, waarin werd gepresteerd. Op scherp zetten, heet dat in het jargon Niet zelden leverde een half ingedommelde, ietwat op de lauweren rustende spelersgroep dank zij de mentale injectie van Cruijff dan toch weer een topprestatie. Gullit heeft kennelijk met hetzelfde bijltje willen hakken. Echter, het effect van de (onbewuste) intrigue van Nederlands huidige vedette is bepaald minder. Het heeft er alle schijn van dat de manoeuvre van de vedette van AC Milan eerder als splijtzwam werkte dan als katalysator. Want wat Oranje afgelopen woensdag tegen Finland liet zien. was van een pover gehalte. Waar was de inbreng van dure jongens als Van Basten. Koeman, Rijkaard tot het moment dat Gullit zich er zelf mee ging bemoeienKoeman de koelbloedige was nauwelijks te zien in zijn specialiteit. Van Basten de beste streefde te veel eigen spektakel na en Rijkaard de zwijger acteerde anoniem op het middenveld. Voorlopig heeft Gullit het recht van de sterkste. Hij snoerde persoonlijk critici de mond met zijn individuele actie, waaruit de treffer van Kieft viel. Gullit met andere woorden még wat zeggen. Zoals Cruijff zich ook alles kon permitteren, omdat hij onmisbaar was. Het doel heiligt de middelen, zal Gullit zeggen. Hetgeen Libregts noodgedwongen graag zal beamen. Ook de volleyballers hebben een doel: olympisch goud in 1992 in Barcelona. Op basis van collectiviteit. De eerste bres in de ambitie ontstond door de beslissing van coach Arie Selinger om voor het grote geld in Japan te kiezen. Spelers lijken hem nu te gaan volgen. Onvrede over het bondsbeleid bij de opvolging van Selinger en de verlokking van bundels bankbiljetten lijken de eens zo hechte Oranje-club te verstrooien. Jan Posthuma was de eerste die bezweek. Hij gaat naar Italië, waar dus niet alleen voetballers veel geld kunnen verdienen. Ron Zwerver lijkt de volgende kandidaat. Wie volgt? Komen de Nederlandse voetbalazen nu al uit Italië en boeken ze gezamenlijk successen, dat gaat straks ook met de volleyballers gebeuren. Waarom zouden die hun talent en arbeid niet vertaald mogen zien in klinkende munt? Gullit c.s. bewijzen dat het met Italiaanse import ook kan. Alleen mag de onnodige trammelant achterwege blijven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 11