59,50
Jeltsin toch in
JOpperste Sovjet
'oorstellen Bush maakten
jweg vrij naar compromis
Lezer
service
WHUUMM
CcidócSomont
,Ware parade van tanks
en raketten in Peking'^
Republikeinen gniffelen om
schandalen bij Democraten
Bulgaarse regering wil Turken kwijt
;d)E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DAGTOCHT
LUCHTVAART-
BEURS
^BUITENLAND
DINSDAG 30 MEI 1989 PAGINA 5
Hongaarse minister
tvil communisme kwijt
3UDAPEST De Hongaarse minis-
,er van staat Imre Pozsgay is van me
ting dat het tijd is het communisti-
iche systeem af te schaffen. In een
vraaggesprek het Amerikaanse radio
station „Radio Free Europe" zei Pozs-
»ay dat het onmogelijk is hervormin
gen aan te brengen in het huidige
Communistische systeem in de Sovjet-
mie en Oost-Europa. Volgens hem is
Hongarije meer gebaat bij een „nieuw
;ype partij, gebaseerd op de ideeën
yan Europese socialisten en sociaal-
jemocraten" dan bij een „hervormde
lommunistische partij". Aan de eerst
komende verkiezingen in Hongarije,
n 1990, zullen meer partijen dan al-
.een de communistische kunnen
ieelnemen.
Honderden doden in
Oost-Afghanistan
KABUL In Oost-Afghanis-
tan zijn de afgelopen drie da
gen ten minste 460 mensen
omgekomen rond de door het
verzet belegerde steden Jalala
bad en Khost. Rond de steden
worden de zwaarste gevechten
geleverd sinds de Sovjettroe
pen zich in februari uit Afgha
nistan terugtrokken. Intussen
beschuldigt de regering het
verzet ervan families die naar
Afghanistan willen terugkeren
tegen te houden. Kabul moe
digt de meer dan vijf miljoen
Afghaanse vluchtelingen in
Iran en Pakistan aan terug te
komen in het kader van een
nationaal verzoeningsplan.
WM-
Deze Afghaanse guerrillastrijder houdt het oog aan
dachtig gericht op regeringstroepen, die het vliegveld
van Jalalabad beschermen.
Oostenrijk wil geen
Tsjechische centrale
PRAAG De Oostenrijkse milieu
minister Flemming heeft aan
Tsjechoslowakije gevraagd de bouw
stop te zetten van een kerncentrale
niet ver van de gemeenschappelijke
grens. Flemming deed zijn verzoek
op een tweedaagse milieuconferentie
in Praag over de aanpak van grens
overschrijdende vervuiling. Vrijwel
alle deelnemers aan het overleg
landen in Midden-Europa heb
ben wel ruzie met elkaar over over
milieukwesties. Het lijkt niet waar
schijnlijk dat Praag zal ingaan op het
verzoek uit Wenen. Tegen de eeuw
wisseling moet de helft van de ener
gie in het land uit kernreactoren ko-
„Cubanen gebruiken
gifgas in Angola"
BRUSSEL Sinds 1986 gebruiken de Cu
baanse militairen, die de Angolese regering
bijstaan in de burgeroorlog tegen de bevrij
dingsbeweging UNITA, het chemische wa
pen gifgas. Dit heeft de Belgische toxicoloog
Aubin Heyndrickx gisteren verklaard. Zon
dagavond kwam hij terug van een twee-
weekse reis door het zuiden van Angola.
Volgens hem zijn als gevolg van het gas veel
doden en gewonden gevallen. In het hoofd
kwartier van de UNITA in Jamba onder
zocht hij slachtoffers en resten van twee
bommen. Na analyse bleek dat de bommen
onder meer het zeer giftig cyaanzout bevat
ten. Volgens Heyndrickx gebruiken de Cu
banen in Angola ook andere chemische wa
pens als mosterdgas en zenuwgassen.
DOOR INVOERING HEFFING
Stockholm wil auto's weren
STOCKHOLM De Zweedse hoofdstad
Stockholm wil automobilisten die met de auto
de stad in willen voortaan een heffing van 300
kronen (circa 100 gulden) per maand opleggen.
De gemeente hoopt hiermee te bereiken dat
meer mensen gebruik maken van het open
baar vervoer. Of de heffing wordt ingevoerd,
hangt af van de centrale overheid. In ruil voor
de heffing krijgen de autobezitters ook een
maandkaart voor bussen en metro in de stad.
De maatregel zou in september van kracht
moeten worden. Nu rijden dagelijks een half
miljoen auto's de stad in. Gehoopt wordt dat
dit aantal in ieder geval niet verder zal oplo
pen wanneer de nieuwe maatregel wordt inge
voerd.
^ütlTISCHE VRAGEN AAN NIEUWE VICE-PRESIDENT
jjOSKOU De voorma-
Jjjige Moskouse partijleider
Boris Jeltsin heeft toch
Ten zetel in het nieuwe
parlement, de Opperste
'Bovjet, gekregen. Een pro
cessor uit Siberië, Alexei
Kazannik, heeft zijn zetel
Afgestaan ten gunste van
Jjeltsin.
.President Gorbatsjov schaarde
Vfich achter het voorstel. En na
>en debat in het Congres van
'Volksafgevaardigden werd be-
Jloten Jeltsin alsnog zonder
[temming een zetel te geven in
Opperste Sovjet. Bij de parle
mentsverkiezingen van afgelo
pen maart wist Jeltsin meer
■itemmen te behalen dan enige
jindere kandidaat.
Jeltsin vierde zijn toetreding
Jot de Opperste Sovjet met een
.ipontane triomftocht vanaf het
Kremlin door de Gorkistraat.
De nieuwe vice-president van
de Sovjetunie, Anatoli Loekja-
nOV. foto: AP
Het besluit om Jeltsin alsnog
de Opperste Sovjet binnen te
halen werd zelfs geprezen
door het als conservatief te
boek staande politburolid Je-
gor Ligatsjov. „Het was demo-,
cratisch. Het was correct", zei
hij. Tot woede van velen had
het Congres, dat uit zijn mid
den de Opperste Sovjet kiest,
Jeltsin in de nacht van vrijdag
op zaterdag niet gekozen tot
lid van de Opperste Sovjet.
Jeltsin was één van de twaalf
kandidaten die de Russische
Federatie naar voren had ge
schoven voor de elf zetels
waarop deze deelrepubliek
aanspraak kon maken. Jeltsin
heeft in de partijtop veel
kwaad bloed gezet met zijn ri-
goreuze hervormingsdrang en
populistisch getinte verkie
zingscampagne.
Zonder stemming
Deze onverwachte ontwikke
ling, die in een paar minuten
zonder stemming in het Con
gres van Volksafgevaardigden
zijn beslag kreeg, overscha
duwde de benoeming eerder
op de dag van Anatoli Loeka-
nov tot vice-president. Van de
2.250 afgevaardigden stemden
er maar 179 tegen Loekjanov.
Er waren 137 onthoudingen.
Tijdens de discussieronde die
Boris Jeltsin drukt de hand van Alexei Kazanriik, de man die zijn
stond aan de voormalige partijleider van Moskou.
aan de benoeming vooraf ging,
vuurden de Congresleden kri
tische vragen op de oude
schoolkameraad van Gorbats
jov af. Opnieuw werd Loekja
nov om opheldering gevraagd
over zijn rol bij het harde op
treden van de oproerpolitie in
de Georgische hoofdstad Tiflis.
Daarbij kwamen op 9 april ze
ker twintig mensen om het le
ven. Zoals bij de meeste vra
gen wist de nieuwe vice-presi
dent een direct antwoord han
dig te omzeilen door te zeggen
dat het onderzoek naar de ge
beurtenissen in Tiflis nog
steeds niet is afgerond.
Roy Medvedev vroeg of Loek
janov het beleid van Gorbats
jov precies zou volgen als hij
het roer tijdens buitenlandse
reizen of ziekte van de presi
dent enige tijd zou moeten
overnemen. Volgens Medve
dev moet Gorbatsjov een vice-
zetel in de Opperste Sovjet af-
foto: ap
president aan zijn zijde hebben
op wie hij blindelings kan ver
trouwen, omdat het beleid
vaak „vijftig, zestig of zelfs
honderdtachtig graden" draait
zodra de president een voet
buiten het Kremlin zet, aldus
Medvedev.
Loekjanov antwoordde dat hij
de pogingen van Gorbatsjov
om de democratie in de Sovjet
unie door te voeren zou steu-
(Vervolg van de voorpagina)
PEKING Waarom
heeft het Chinese leger
reusachtige luchtafweer-
raketten meegenomen om
de studentenbetogingen in
de straten van Peking te
onderdrukken? Westerse
militaire deskundigen, die
een ware parade van Chi
nese legervoertuigen rond
de hoofdstad voorbij zien
komen, zeggen verbaasd
te zijn.
Toen de legervrachtwagens
een week geleden aan de oost
grens van Peking verschenen,
dacht iedereen dat de lange
groene kokers op de aanhang
wagens traangas bevatten.
Maar westerse legerdeskundi-
gen onthulden gisteren dat het
5A-2 grond-luchtraketten wa
ren. „Geen wonder dat de sol
daten zenwuwachtig keken
naar de drommen mensen die
rond het konvooi zwermden",
aldus één van de experts.
Elk van de twaalf, meer dan
zes meter lange, kokers zou ra
ketbrandstof vervoeren. In an
dere vrachtwagens werden de
koppen van de raketten gezien
en ontsmettingsmiddelen, voor
het geval er brandstof gemorst
werd. Niemand had lanceerin-
richtingen gezien.
De extra manschappen die
naar Peking gestuurd werden
zouden niet bedoeld zijn om
tegen de studenten op te tre
den, maar om te verzekeren
dat de rond Peking gelegerde
27e en 38e legers hun orders
uitvoerden.
Zeldzaam
Wat ook de achterliggende re
den mag zijn, de staat van be
leg die op 20 mei van kracht
werd gaf westerse deskundi
gen een zeldzame mogelijk
heid het normaal door ge
heimzinnigheid omgeven
leger in actie te zien. Behalve
het konvooi SA-2 raketten za
gen de diplomaten lichte T-79
tanks met een replica van een
Brits 105 mm geweer en grote
aantallen T-63 pantservoertui
gen voor personeel. De laatste
kunnen een snelheid van 65
kilometer per uur halen en
dertien soldaten vervoeren.
Het officiële „Peking Review"
meldde gisteren dat er onge
veer 150.000 militairen bij Pe
king gelegerd zouden zijn. Het
is voor het eerst dat in China
cijfers over het aantal ingezet
te soldaten bekend zijn ge
maakt.
£ijr
yai
e kj(Vervolg van de voorpagina)
Het van-
^ïacht bereikte akkoord
rdeöver de SNF-raketten is
•ouvftiede mogelijk geworden
'oor de ingrijpende ont-
apeningsvoorstellen die
iresident Bush gistermor-
die gen lanceerde. Daardoor
abbntstond zowel voor de
nlaiyS als voor de Bondsrepu-
°4)liek ruimte voor een
[ODDe Westduitse minister Gen-
s, Lgcher, die zich sterk heeft in-
gezet voor de verwijdering
van alle SNF-wapens, heeft in
dat compromis maar ten dele
;ijn zin gekregen. Zo zal de
jance-raket toch worden ver-
■angen, hoewel daarvoor geen
idatum is genoemd. De West-
regering is eigenlijk te
gen deze modernisering.
de andere kant is Bonn
weer tevreden gesteld
door de belofte dat de VS zo
jyjknel mogelijk met de Sovjetu-
ppie gaan onderhandelen over
^ue SNF-wapens. De VS op
^re<hun beurt zijn tevreden, nu in
terfelk geval een deel van de nu-
miffleaire slagveldwapens van de
(bijNAVO behouden blijft. Presi-
dent Bush benadrukte dat hij
sterk gekant is tegen volledige
verwijdering van dit laatste
type op land gestationeerde
veekernwapens in Europa.
inder
t b'Premier Lubbers zei gisteren
eal te verwachten dat de voor
stellen van president Bush de
besprekingen over de SNF-
wapens zouden vergemakkelij-
jicen.
sHet plan van Bush voorziet in
President Bush maakt tijdens een gesprek met de premiers Martens en Kohl een gebaar van ,,we
Premier Lubbers kijkt op de achtergrond toe. foto: ap
een vermindering van de in
Europa gestationeerde Ameri
kaanse en Sovjetrussische
troepen. Ook wil de president
gaan onderhandelen over een
reductie van het aantal ge
vechtsvliegtuigen en helikop
ters. Tot dusverre wilde de
NAVO slechts praten over
tanks, artillerie en pantser
voertuigen.
Bush wil voor de troepen die
de VS en de Sovjetunie op het
grondgebied van hun Europe
se bondgenoten hebben
■tioneerd een plafond instellen
van 275.000 man aan beide zij
den. Dit betekent dat de Ame
rikanen hun gevechtstroepen
in Europa met twintig procent
verminderen. De Sovjetunie
zou haar land- en luchtstrijd
krachten in Oost-Europa met
ongeveer 325.000 manschap
pen dienen te verminderen.
Volgens Bush moet het op
grond van zijn voorstellen en
de recente positieve stappen
van de Sovjetunie mogelijk
zijn om binnen een half jaar
tot concrete resultaten te ko
men op de Weense onderhan
delingen over de conventione
le ontwapening. De uitvoering
daarvan zou in de jaren 1992
en 1993 zijn beslag moeten
krijgen
Onderscheid
Bush presenteerde zijn initia
tief als een antwoord op het
feit dat het Warschau Pact de
afgelopen weken positieve
voorstellen heeft ingediend in
Wenen. „Wellicht staan wij
aan de vooravond van een tot
dusver niet mogelijk gehouden
revolutionair en ambitieus
ontwapeningsakkoord".
Overigens zijn ondanks de
concessie op het gebied van de
vliegtuigen de problemen op
dit punt nog niet de wereld
uit. Want volgens de Ameri
kaanse cijfers zou het War
schau Pact veel meer vliegtui
gen en helikopters dienen te
ontmantelen dan de NAVO.
Het Warschau Pact is echter
van mening dat het Westen
veel meer aanvalsvliegtuigen
heeft.
Volgens NAVO-functionaris-
sen construeert het Oostblok
hier een Westers overwicht
door een oneigenlijk onder
scheid tussen vliegtuigen voor
aanvals- en luchtverdedigings
doeleinden. Er kan in de Wes
terse optiek slechts sprake zijn
van te land gestationeerde
vliegtuigen, zonder nadere dif
ferentiatie en dan zou er een
duidelijk overwicht aan Oost-
blok-zijde zijn.
Onder druk
In Brussel werd erop gewezen
dat Bush met zijn voorstellen
in elk geval verschillende
vliegen in één klap heeft ge
slagen. Hij toont aan dat Sov
jet-leider Gorbatsjov niet het
monopolie heeft als het gaat
om spectaculaire ontwape
ningsinitiatieven. Bovendien
zet hij Moskou onder druk,
door binnen zes a twaalf
maanden een antwoord te vra
gen op zijn voorstellen.
Als Gorbatsjov ja zegt, haalt
Bush een historisch vredesak
koord binnen. In het andere
geval valt Gorbatsjov als vre
desapostel door de mand en
kan het Westen nog keurig op
tijd zijn kernwapens voor de
korte afstand moderniseren.
Het voorstellenpakket is ook
een signaal aan het Ameri
kaanse Congres, waar de afge
lopen jaren herhaaldelijk de
roep weerklonk om een deel
van de Amerikaanse troepen
terug te halen vanwege de
Amerikaanse begrotingspro
blemen.
Overigens was, naar uit Ne
derlandse bron vernomen
werd, Nederland samen met
een paar andere bondgenoten
de enige die vorige week reeds
werd geïnformeerd over het
tamelijk verrassende initiatief
van Bush. Inmiddels hebben
alle NAVO-landen zich er in
besinsel instemmend over uit
gelaten. Dit betekent dat de
Amerikaanse voorstellen als
NAVO-voorstellen zullen wor
den ingebracht bij de onder
handelingen over verminde
ring van de conventionele
strijdkrachten in Wenen.
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Nog
deze week valt het aftre
den te verwachten van de
machtige en tot voor kort
zeer populaire Jim Wright
als „speaker" van het
Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden. Wright is
in opspraak gekomen om
dat hij zich heeft ingela
ten met een aantal hoogst
onethische financiële
transacties die hem en zijn
vrouw Betty aanzienlijk
hebben verrijkt.
Een onderzoek door een com
missie uit het Huis van Afge
vaardigden was vernietigend
voor de Texaanse politicus, die
zich vervolgens de steun van
een meerderheid van zijn De
mocratische collega's zag ont
vallen.
Eind vorige week kondigde de
derde man in de Democrati
sche fractie van het Huis van
Afgevaardigden, Tony Coelho
(spreek uit: Kwelhoo) aan zijn
zetel te beschikking te stellen.
Coelho had een aandelentran
sactie van 100.000 dollar niet
ingevuld op zijn aangiftefor
mulier van de belastingen. „Ik
wil mijzelf, mijn familie en
mijn partij een pijnlijk en
Verbijstering
Coelho's totaal onverwachte
stap verbijsterde zijn Demo
cratische collega's in het Huis
en veroorzaakte de nodige op
winding aan Republikeinse zij
de. De Republikeinen krijgen
door het vertrek van de twee
Democratische topmannen een
onverwacht politieke voor
deeltje in de schoot geworpen.
In Washington is de „ethische
crisis" in de bovenlagen van
de Amerikaanse politiek het
onderwerp van gesprek. Vijf
jaar geleden nog zouden
Wright en Coelho zich onder
vergelijkbare omstandigheden
moeiteloos staande hebben
kunnen houden. Maar dat is
niet meer mogelijk in een
Washington, dat 110 medewer
kers van de regering Reagan
in aanraking met de rechter
bracht; dat het hoofd van de
voormalige minister van justi
tie Edwin Meese eiste en dat
John Tower niet accepteerde
als Bush' minister van defen
sie. Wright en Coelho zijn min
of meer het slachtoffer gewor
den van de door de Congres
zelf strak aangehaalde ethi
sche teugels. Te verwachten
valt overigens dat het finan
ciële doopceel van nog meer
toppolitici zal worden gelicht.
Het financiële doen en laten
van een Amerikaans congres
lid is een hoogst ingewikkeld
gebeuren. Een afgevaardigde
in de VS verdient slechts
89.000 dollar per jaar. Daarvan
kan hij zichzelf en zijn staf
nauwelijks op de been houden.
Met het geven van toespraken
kan hij zijn inkomen welis
waar fors opvijzelen, maar hij
moet de aldus verkregen
neveninkomsten melden bij
het Huis. Een deel van die
neveninkomsten moet hij af
staan aan liefdadighiedsinstel-
lingen. Bovendien is een lid
van het Huis van Afgevaar
digden gedwongen om de twee
jaar een vele honderdduizen
den dollars verslindende ver
kiezingscampagne te voeren.
Vandaar dat veel congresleden
langs andere wegen pogen hun
inkomen aan te vullen.
Het plotselinge vertrek van
Coelho heeft dan ook tot een
lichte paniek op Capitol Hill
aanleiding gegeven. Er zal in
de naaste toekomst nog nauw
keuriger naar het financiële
doen en laten van de senato
ren en afgevaardigden worden
gekeken.
Intussen zitten de Democraten
met de gebakken peren. Hun
politieke standing heeft een
forse klap opgelopen. Ze ver
liezen met Wright en Coelho
twee uiterst begaafde en in
vloedrijke leiders. Dit maal
staan de Republikeinen gniffe
lend langs de zijlijn.
SOFIA - De Bulgaarse pre
sident Zjivkov heeft Turkije
gevraagd alle „Bulgaarse
moslims" die dat willen op te
nemen. In een aantal Bul
gaarse steden is de avond
klok ingesteld na het weer
opgeleefde protest van etni
sche Turken. Aanleiding
voor de onrust is het Bul
gaarse assimilatiebeleid, dat
de 900.000 Turken verbiedt
hun taal te spreken en hun
traditionele kleding te dra
gen. Zij moeten onder druk
hun Turkse namen in Bul
gaarse veranderen. De Bul
gaarse regering legt alle kri
tiek tegen haar beleid naast
zich neer. Volgens haar zijn
de etnische Turken gewoon
Bulgaren. Wie zich daar niet
in wil schikken moet ver
trekken.
24.000 MIJLEN OCEAANRACE
ti379) Maar Bill heeft geluk gehad! Boomtakken en struikgewas
jUr hebben zijn val gebroken en halverwege de helling is hij blijven
3 èpan9en OP ®en tak. Verdoofd door zijn val blijft hij daar hangen
jn de volgende dag vinden twee schaapherders hem. Met moeite
ae2>rengen ze hem in veiligheid en zij slagen er in hem weer bij ken-
iis te brengen. Wanneer Bill ontwaakt, begrijpt hij eerst niet,
waar hij is, maar langzamerhand wordt het bonzen in zijn hoofd
minder en dan herinnert hij zich weer wat er is gebeurd. Hij staat
op en kijkt naar beneden. Daar, in de baai, liggen nog steeds de
schepen. „Jij dacht mij te pakken te nemen, Larry!" schreeuwt
hij opeens; „maar ik verzeker je, dat jij je doel niet zult berei
ken!" De inboorlingen begrijpen er niets van en kijken schuw
naar de vreemdeling, die zich zo zonderling gedraagt.
ADVERTENTIE
Internationale luchtvaartbeurs te
Le Bourget
Op zondag 18 juni
Luchtvaartliefhebbers opgelet! Ook dit
jaar vindt de internationale lucht- en
ruimtevaartbeurs plaats op de luchthaven
Le Bourget, ten noorden van Parijs.
1478 exposanten uit 32 landen, 180 toes
tellen en gedurende de gehele dag vlieg-
shows maken deze beurs tot een uniek
luchtvaartevenement.
Inclusief «reis per luxe touringcar «en
tree beurs.
Vertrek uit Gouda 00.00 uur (za/zo nacht)
en Den Haag om 00.30 uur. Terugkomst
's avonds om ongeveer 23.59 uur.
