Emilio Castro: „Kerken hebben slecht geweten" ÊeidócSoiwmt kerk wereld beroepingen Westerse christenen vergeten Palestijnen" Raad van Kerken Verenigde Staten in zware crisis brieuen lezers GEESTELIJK LEVEN/OPINIE EeidócSoincMit WOENSDAG 24 MEI 1989 PAGIN !N] AMSTERDAM De Neder landse Oorlogsgraven Stich ting heeft de namen bekend gemaakt van 109 Nederlandse joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Polen zijn omgebracht en begraven. Op de joodse begraafplaats in Bytom (het vroegere Beuthen) liggen 64 joden begraven, op de rk begraafplaats te Sczcedrzyk (in de buurt van het voormalige dwangarbei derskamp Malapane bij de Graven Nederlandse joden in Polen gevonden vroegere Hitlersee) nog eens 45. De voor het grootste deel onbekende namen liggen in Amsterdam ter inzage bij het Joods-Maatschappelijk Werk, de Liberaal-Joodse Gemeente, de Nederlands-Israëlietische Hoofdsynagoge en de Portu- gees-Israëlietische Gemeente. De Nederlandse Ooorlogsgra- ven Stichting laat op deze be graafplaatsen herstelwerk zaamheden uitvoeren. Tezij- nertijd zullen er gedenkste nen worden geplaatst. Hetzelfde geldt voor de joodse begraafplaats van Pyskowice (het vroegere Peiskretscham). Daar het juridisch niet aan toonbaar is dat daar ook Ne derlandse joden zijn begraven, kon deze begraafplaats niet op kosten van de Nederlandse Oorlogsgraven Stichting wor den gerestaureerd. Daartoe is in 1986 de stichting Restaura tie Joodse Begraafplaats Pys kowice opgericht, die voor dit doel fondsen verzamelt. Spreken in spreuken past de ouderdom. SAN ANTONIO De moet ze beginnen bij de men- van de Wereldraadcommissie helaas nog steeds kerken die kprkpn hphhpn vnlapnc sen die in de marge leven, al- voor zending en evangelisatie, de groei van hun ledenaantal Hue PflQtrn Hpt Knninkriik hield de 800 conferentieean- hplanpriiker vinden dan ver- secretans-generaal dr. Emilio Castro van de We reldraad van Kerken een „slecht geweten". Zij heb- ben de laatste jaren oog steund in hun pogingen hun gekregen voor de bijzon- w dere positie van de ar- dus Castro. Het Koninkrijk van God wordt gebouwd bui ten de centra van macht en succes. Arme en machteloze mensen moeten worden ge- men, maar proberen nog jag de conferentie toesprak, steeds krampachtig hun eigen rijkdom te recht vaardigen. Castro sprak dinsdag op de Wereldzendingsconferentie in San Antonio, Texas. Deze vergadering is een vervolg op de zendingsconferentie die negen jaar geleden werd ge houden in Melbourne, waar voor het eerst duidelijk onder woorden werd gebracht dat God aan de armen in de we reld een voorkeurspositie heeft gegeven. Als de kerk zending wil be drijven in het voetspoor van Christus het thema van de tiendaagse conferentie dan lot in eigen handen te nemen. Net als zijn collega dr. Eugene Stockwell, die eerder op de maakte Castro duidelijk wel ke schade zending de afgelo pen eeuwen heeft aangericht. Zending en evangelisatie vie len samen met kolonisatie en overheersing. Alleen door oe cumenische ontmoeting en door een „getuigende dialoog" met de andere godsdiensten in San Antonio zijn twaalf vertegenwoordigers van an dere religies aanwezig kunnen de kerken voorko men dat ze opnieuw in hun eigen valkuilen van arrogan tie en zelfzucht vallen. Sussend Ook de Grieks-Orthodoxe bis schop Anastasios, voorzitter hield de 800 conferentiegan gers in San Antonio voor hoe het in de zending niet toe hoort te gaan. Het grootste ge vaar is volgens hem dat er een sussend en comfortabel christendom ontstaat, waarin geen plaats meer is voor het kruis van Christus. Zending die geen oog heeft voor het kruis en de opstanding, is vol gens Anastasios „een schaduw en een fantasie". Stockwell hoopt dat de 800 af gevaardigden in San Antonio een duidelijk „nee" zullen la ten horen tegen allerlei ver werpelijke, achterhaalde vor men van zending. De kerk bracht veelal het Woord, maar vergat de daad. Zij dreigde in naam van de he mel met de hel, sprak woorden van gerechtigheid maar negeerde of vervolgde mensen die uit die gerechtig heid leefden. Hoewel er sinds de tijd van de eerste Wereldzendingsconfe rentie (Edinburgh, 1910) veel ten goede is veranderd, zijn er belangrijker vinden dan ver dieping van de eigen spiritua liteit. Ook de hevige ver deeldheid onder de vele ker ken vindt Stockwell uiterma te triest. „In de geschiedenis van het christendom hebben we het geloof in Christus verkondigd, terwijl we de eenheid van „het lichaam van Christus" vernietigd hebben", aldus Stockwell, die dit „ronduit schandalig" noemde. Hij zou het geweldig vinden als de tiende Wereldzendingsconfe rentie de kerken op de weg naar een nieuwe eenheid plaatst. Stockwell wond zich tenslotte hevig op over de manier waarop kerkeh en christenen met de cultuur zijn omge sprongen. Ondanks alle goede bedoelingen hebben zending en missie hele culturen onder de voet gelopen. Dat gebeurde vaak hand in hand met de militaire en koloniale macht hebbers. BERT VAN DER KRUK Dr. Emilio Castro. Pater krijgt 118e eredoctoraat WASHINGTON Pater Theodore M. Hesburgh, die sinds 1982 het wereldrecord eredoctoraten bezit, neemt een nog grotere voorsprong op de concurrentie. Hij neemt deze maand vier ere doctoraten in ontvangst, waarmee hij zijn totaal op 118 brengt. Hesburgh (71), lid van de reli gieuze congregatie van het H. Kruis, was van 1952 tot 1987 hoofd van de universiteit in Notre Dame in de staat India na. Hij heeft vele bestuurs functies vervuld. Zo was hij onder meer voorzitter van de Internationale Federatie van Katholieke Universiteiten. Hij is nu nog voorzitter van de Rockefeller Foundation. In 1982 ontving Hesburgh zijn 90e eredoctoraat. Daarmee verdrong hij oud-president Herbert Hoover uit het Gui- ness Book of Records. Hoover, die president was van 1929 en 1933 en bij de presidentsver kiezingen van 1932 werd ver slagen door Franklin D. Roos evelt, werd ondanks zijn wei nig succesrijke presidentschap door 89 universiteiten met een eredoctoraat onderschei den. Hesburgh ontvangt deze maand onder meer een ere doctoraat aan de Loyola-uni- versiteit in New Orleans en de Ivy-League Brown univer siteit in Providence in de staat Rhode Island. Latijnse Liturgie De jaar lijkse ledendag van de Vereni ging voor Latijnse liturgie is gisteren onjuist vermeld Zij wordt aanstaande zaterdag ge houden in de Utrechtse Augus- tinuskerk. Aanvang 10.30 uur. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Delft (studentenpredi kant) J. de Heer te Rotterdam-Zuid, te Tietjerk (SOW) (toez.) S. Benedic- tus. gereformeerd predikant te Schiermonnikoog; te Vreeland (SOW) mw.C.J. van Leeuwen-Assink; te Oostelijk Flevoland (herv.geref.), won. te Biddinghuizen, die dit beroep heeft aangenomen. Aange nomen naar Dordrecht K. Beuckens te Borne; naar Lisse J. Verdijk te Westerlee. Gereformeerde Kerken Beroepen te Twello mw.drs. T.W. Griffioen, kand. te Amsterdam. Aan genomen naar Dalfsen drs.A. Geer- ling te 's-Gravenzande; naar Pjjnac- ker en Nootdorp mw.drs.J. Borst, kand. te Amsterdam. Bedankt voor Herwijnen drs.F. de Vries te Emmen. Christelijke Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Wormerveer G. Huisman, kand. te Westervoort. JOODS-ARABISCHE VERWIJTEN KLINKEN IN NES AMMIM: NES AMMIM Westerse christenen tonen maar bitter weinig belangstel ling voor Arabische chris tenen in Israel. Wat bete kent christelijke solidari teit met Israel als de Pa- lestijnen (achttien procent van de bevolking) wor den „vergeten?". Deze kritiek kwam dinsdag naar voren in Nes Ammim, de christelijke nederzetting in Israel, tijdens een daar gehou den internationale conferen tie. Ze" werd geuit door de or thodox-joodse vredesactivist Yehezkel Landau en door de Arabisch-anglicaanse geeste lijke Shehadeh Shehadeh. Shehadeh, die ook voorzitter van het comité tegen de lan- donteigening is, constateerde bitter dat het westers chris tendom na de zonde van het antisemitisme zich opnieuw schuldig maakt, namelijk door het Palestijnse volk op te of feren. „Godslasterlijk" vond sche kringen dat de weder komst van Christus zou af hangen van de staat Israel. Als 15-jarige jongen uit het buurdorp Kafr Yassif had Shehadeh geholpen bij het stenen ruimen toen Nes Am mim werd gesticht. Net als Landau pleitte hij ervoor dat de christelijke nederzetting weer een rol zal spelen in de ontmoeting tussen joden en Palestijnen. Landau sprak zijn afschuw uit over de vele kerkelijke dele gaties die een zeer kort be zoek aan Israel brengen, „zo genaamd om de feiten te on derzoeken maar die in feite hun meedogenloze oordeel al klaar hebben" (de delegatie van de Raad van Kerken in Nederland die in 1983 een be zoek aan het Midden-Oosten bracht, werd na afloop van joodse zijde fel bekritiseerd omdat de schending van de mensenrechten in de bezette gebieden wel werd veroor deeld maar die in de Arabi sche landen hoegenaamd niet). Landau keerde zich verder tegen het christelijk zionisme, dat Israel liefderijk omarmt maar op grond van bijbeltek sten oordeel en doem over an deren (Arabieren) profeteert. Ook wees hij anti-joodse voor oordelen bij sommige bevrij dingstheologen af die zwart wit schema's toepassen op het Midden-Oostenconflict door Palestijnen uitsluitend als on derdrukten en Israëliërs uit sluitend als onderdrukkers te zien. NEW YORK De Ame rikaanse Raad van Ker ken (NCC) wordt ingrij pend gereorganiseerd. Slechts vier van de elf af delingen worden gehand haafd, terwijl van alle stafmedewerkers wordt gevraagd hun ontslag aan te bieden. Ook de positie van secretaris-generaal dr. Arie Brouwer staat ter discussie. De bedoeling is dat de 42 lid kerken en de afdelingsdirec teuren meer invloed op het beleid krijgen terwijl die van het bestuur kleiner wordt. De NCC bevindt zich al enke le jaren in een financiële en institutionele crisis. De bijdra gen van de kerken zijn sinds 1975 met 53 procent gedaald. De NCC heeft vooraan ge staan in de strijd tegen de kernwapens, de Amerikaanse interventiepolitiek in de Der de Wereld en de nieuwe ar moede in de VS. De laatste ja ren hebben echter de behou dende kerken van evangeli sche signatuur meer invloed op de politiek gekregen. Bij de NCC. die in 1950 werd opgericht, zijn 32 kerken met ruim 42 miljoen leden aange sloten. Daartoe behoren de Episcopaalse Kerk, de Metho- distenkerken, de meeste Lu therse Kerken, sommige Bap- tistenkerken, de Hervormde Kerk en de Otrhodoxe Ker ken. Brouwer, wiens voor ouders naar de Verenigde Staten zijn geëmigreerd, is lid van de Hervormde Kerk (Re formed Church of America). Brouwer begon de vergade ring in Lexington met een scherpe aanval op zijn critici die hij wraakzucht verweet. Het was voor het eerst dat Brouwer in het openbaar te rugsloeg. Tot dusver onthield hij zich van commentaar op de kritiek van medewerkers dat hij op autoritaire wijze lei ding geeft. Brouwer zei tegen het ver baasde bestuur dat hij had be sloten de waarheid te zeggen omdat de NCC gereinigd moest worden. De huidige cri sis is zowel een bedreiging als een mogelijkheid van geeste lijke vernieuwing. Hij suggereerde dat de aan vallen op zijn personen geleid werden door een handjevol invloedrijke kerkleiders. „De afgelopen twee jaar werd de oecumenische sfeer verpest door geruchten en verdacht makingen." Brouwer (53) verloor in 1984 de strijd tegen Emilio Castro als opvolger van Philip Pot ter, de secretaris-generaal vari Arie Brouwer. de Wereldraad van Kerken. Hij was toen tweede man bij de Wereldraad. Daarvoor was hij secretaris-generaal van de Reformed Church of Ameri ca. Een jaar na de verkiezing van Castro vertrok Brouwer naar de NCC. Als lid van het centraal comi té van de Wereldraad en be stuurslid van de NCC heeft hij zich enorm ingespannën voor betere betrekkingen met de kerken in de Sovjetunie. FOTO: PERS UNIE Het is de ironie van de ge schiedenis dat juist de Russi sche lidkerken in 1984 de ver kiezing van Brouwer tot op volger van Potter hebben ver hinderd. Tijdens het diepte punt van de Amerikaans-Rus sische betrekkingen, een ge volg van het beleid van presi dent Reagan, weigerden de Sovjets om Amerikanen op vooraanstaande posities bij in ternationale organisaties te benoemen. Bisschoppen: geen commentaar over Missieraad UTRECHT De bisschoppen geven geen commentaar op het standpunt van de Neder landse Missieraad die maan dag het door de bisschoppen vastgestelde statuut van de NMR heeft verworpen. Dit heeft de woordvoerder van de bisschoppenconferentie mede- De bisschoppenconferentie wacht op een antwoord van de Missieraad op de brief van 27 februari 1989 van de bis schoppenconferentie. Daarin zegden de bisschoppen toe de statuten nogmaals te zullen agenderen als er binnen de Missieraad zwaarwegende be zwaren tegen het statuut zou den bestaan. De Missieraad is verbolgen omdat na een moeizaam be reikt compromis de bisschop pen zonder voldoende voor overleg de tekst van het sta tuut hebben aangescherpt. Van de gezamenlijke verant woordelijkheid van religieu zen en leken enerzijds en bis schoppen anderzijds is in de nieuwe tekst niets terug te vinden, zo deelde de Missie raad maandag na afloop van de vergadering van het alge meen bestuur mee. Met uitzondering van twee participanten die hun achter ban nog niet hadden kunnen raadplegen, wees de Missie raad unaniem de door de bis schoppen vastgestelde tekst af. Op bovengenoemde twee participanten na hebben de overige veertien missionaire organisaties verklaard dat ze geen deel willen uitmaken van een Missieraad die vol gens het voorgelegde statuut gaat werken. 'fi I Bneven graag kort en duideh|k geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten Conciliair Proces Het Tweede Vaticaanse Conci lie heeft veel aandacht besteed aan een 'nieuwe aarde' van vrede en gerechtigheid. Onder invloed van de Noordeuropese groep-Alfrink onder de conci lievaders werd de traditionele rooms-katholieke 'gesloten heid' tegenover de wereld ver vangen door 'openheid' naar de wereld in de hoop een 'nieuwe aarde' van 'vrede en gerechtigheid' te bouwen, in de geest van gelijkheid van alle mensen als schepselen Gods en door haar universali teit te beklemtonen door de naam Wereldkerk. De kerken van de Reformatie sloten zich bij deze nieuwe op vattingen aan en hun Wereld raad gaf het nieuwe-aarde- denken grote voorrang. Alle christelijke kerken hebben in middels wel bemerkt dat 'ge slotenheid' kracht betekent en 'openheid' zwakte. Ondanks alle mooie doelstel lingen vormt het zogeheten Conciliair Proces door aard- sgerichtheid een groot gevaar voor de toekomst van het he- melsgericht christendom. De initiatiefnemer, Carl Frie- drich von Weiszacker doelde met het begrip 'proces' op de evolutie-theorie van Teilhard de Chardin (ex SJ) en ver bindt haar met het huidige streven naar 'een nieuwe aar de van vrede en gerechtig heid'. Wanneer de evolutie zal zijn voltooid en alle mensen in liefde met elkaar leven, dan wordt in het punt Omega (Christus) de stoffelijke schep ping vergoddelijkt en vereeu wigd. Dit denken is alleen al door het buiten beschouwing laten van de gebrokenheid van mens en wereld door Adams zondeval onaanvaard baar. De prijzenswaardige doelstel lingen dwingen de RK Kerk er aan deel te nemen, wil ze onkundigen over de achter gronden van het Conciliair Proces niet kwetsen. De pu blieke opinie dwong de Euro pese bisschoppen afgelopen week aanwezig te zijn in Basel en noopte de Nederlandse bis schoppen tot het schrijven van een soort Vastenbrief ('Bond genoten in Gods Schepping', februari 1988). Wie beseft dat de woorden 'vrede, gerechtigheid en heel heid van de schepping' in we zen zijn voortgevloeid uit het denken van de groep-Alfrink ten tijde van Vaticanum II? Bespreekbaar alternatief MET het soms voorzichtig-vage verkiezingsprogramma de PvdA hebben enkele prominente CDA'ers, gemeten hun eerste reacties, veel minder problemen dan in voorj de gevallen. De PvdA die al vele jaren ongelukkig is i rol van de grootste oppositiepartij, heeft niet de behoefte van het kap- en snoeiwerk uit de periode-Lubbers onge v te maken. Slechts wat opmerkelijk 'zeer', zoals de med knaak en een aantal onderwijsbezuinigingen moeten var baan, en uiteraard een deel van de belastingoperatie Discutabele punten ongetwijfeld, maar de klok wordt volledig teruggedraaid, zoals tevoren in het CDA ge1 werd. Het beruchte punt van de koppeling is zelfs niet lange zaak waar een eventuele toekomstige samenwerking ti CDA en PvdA bij voorbaat op stuk loopt. De PvdA-leid het congres moet het program nog goedkeuren - wil de ale uitkeringen en het minimumloon weer de stijging va cao-lonen laten volgen. Maar uitdrukkelijk wordt ver dat er geen sprake kan zijn van een automatische koppe)^> zoals in de jaren zeventig. Twee factoren kunnen dit - het PvdA-program - immers verhinderen: een buitensp loonsverhoging èn een enorme toename van het a werklozen. Door die factoren uit te sluiten wordt het le< len' van de staatskas voorkomen. Gejuich aan CDA-zijde, waar gezocht wordt naar coalitie-alternatief voor de voortmodderende VVD. Maai aan christen-democratische kant zelf keert het tij. De negentig zullen er voor bejaarden, werklozen en andereil van een uitkering afhankelijk zijn, anders moeten ui dan de door bevriezingsverschijnselen gekenmerkte tachtig. CD A-fractievoorzitter De Vries heeft dit al geo] en ook minister De Koning van sociale zaken heeft nu naar het advies van de Sociaal-Economische Raad dal nieuwe koppeling betaalbaar zal zijn. Dit van vorig jaar rende advies is aanvankelijk door De Koning afgewezi HET kabinet wil trouwens ook nu nog niet verder gaai een koopkrachtgarantie voor de minimumlonen en de ringen, zoals is neergelegd in een wetsontwerp dat ij Tweede Kamer op behandeling wacht. Daarin is niet s] van 'koppeling tenzij', maar van 'geen koppeling tenzij minister moet jaarlijks maar beoordelen of de economii stijging van minimumloon en uitkeringen toelaat. De veiligheden die de PvdA in een nieuwe koppelingsj ling wil inbouwen, vormen voor het wetsontwerp een bespreekbaar alternatief. De garantie van gelijke koopkJ die het kabinet voorstaat is immers ook niet zonder r: voor de schatkist. Het zou wel eens nodig kunnen zijn voor opnieuw het middel van de belastingverlaging aa grijpen als de prijzen stijgen. In een periode van begrotii verschrijdingen en een duur milieuplan is dit geen aani kelijk vooruitzicht. DUS toch maar een stijging van uitkeringen en mininlrei loon, ondanks de bezwaren die een groot deel van bedrijfsleven daartegen zal inbrengen? Het is niet eenvij kiezen voor het CDA. Eén ding is zeker: door het schraler van de automatische koppeling van uitkeringen aan ca nen heeft de PvdA een onmogelijke barrière op de a een 'grote coalitie' opgeruimd. Warm DE BILT (KNMI) Het ho- gedrukgebied, dat ons nog steeds een overvloed aan zon neschijn en warmte brengt, ligt vanavond met zijn cen trum boven west-Rusland. Dit systeem verwijdert zich verder naar het oosten. Door de aan wezigheid van een lagedruk gebied boven Spanje blijft de wind bij ons nog overwegend oost maar neemt geleidelijk in kracht af. Ons land blijft daar door ook het komende etmaal nog geheel in de droge en war me lucht liggen, waarin vrij wel geen bewolking voorkomt. Na een nacht met minima van ongeveer 14 graden wordt het morgen opnieuw erg warm. Met middagtemperaturen tus sen de 25 graden bij zee en 29 graden plaatselijk in Brabant kan dan opnieuw een zomerse dag worden genoteerd. De wind waait dan zwak uit het oosten, aan zee 's middags een zwakke zeewind op met enige verkoeling. Op wat langere termijn bezien doet een nieuw hogedrukgebied, dat vanaf de Britse Eilanden nadert, de wind naar het noorden draai en. Daardoor wordt het vanaf vrijdag aanmerkelijk koeler. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor donderdag en vrijdag: Zuid-Scandinavië: Half tot zwaar bewolkt en af en toe wat regen. Middagtempera- tuur circa 15 graden. Denemarken: Eerst zonnig en droog met middagtemperatuur rond 23 graden. Vrijdag enkele wolkenvelden en iets koeler. Benelux: Vrij zonnig en vooral op donderdag kans op een on weersbui. Middagtemperatuur ongeveer 23 graden. Britse eilanden: Perioden met zon en overwegend droog. Middagtemperatuur van 13 graden in Schotland tot 20 gra den in het zuidoosten. Noord-Duitsland: Vrij zonnig en droog. Middagtemperatuur 24 graden, op vrijdag iets koe- Midden- en zuid-Duitsland: Zonnig. Middagtemperatuur ongeveer 26 graden. Frankrijk: Perioden met zon en vooral in de middag en avond enkele regen- en on weersbuien. Middagtem|ajf tuur van 20 graden noordwesten tot 27 gradrf het binnenland en zuidenf' Spanje en Portugal: Perin^ met zon en van tijd tot tik regen- of onweersbui. Mi<rn* temperatuur van 19 gradj het* noordwesten tot 26 git in het binnenland. mn Alpenlanden: Zonnig. Op dag mogelijk een lokale weersbui. Middagtemper in de laag gelegen geb ®n omstreeks 25 graden. ge Italië: Perioden met zon e kele regen- of onweersb Middagtemperatuur ron< graden. j Joegoslavische en kust: Perioden met zo\ kans op een lokale reg< onweersbui. Middagtemj tuur ongeveer 24 graden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN 19 >ni 19 d

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2