pan je spreekt schande van
onnis spijsolie-schandaal
Sovjet-piloot vraagt
asiel in Turkije
Sleutelrol voor
Chinese leger
itterrand: oplossing
pkettengeschil dichtbij
„Rebellen" wijzen
agenda Gorbatsjov af
Hervormers uit op macht
binnen Hongaarse partij
Jen en vier jaar.
Nieuwe rellen
Gazastrook na opheffen
uitgaansverbod
JERUZALEM In de door Israel bezet
te gebieden hebben Israëlische soldaten
gisteren na het intrekken van het uit
gaansverbod het vuur geopend op Pale
stijnse betogers die hen met stenen beko
gelden. Daarbij zijn twee Palestijnse tie
ners gedood en zeker vijfentwintig ge
wond. Veel Palestijnen, die door het op
heffen van het uitgaansverbod weer naar
hun werk in Israel hadden kunnen gaan,
bleven gisteren echter thuis. Zij gaven
gehoor aan een oproep tot een algemene
staking van de ondergrondse leiders van
de Palestijnse opstand. De staking was
bedoeld om solidariteit te betuigen met
de 6.300 Palestijnen die in Israëlische ge
vangenissen zitten.
22 MEI 1989 PAGINA 5
EGYPTE WEER LID
ARABISCHE LIGA
CASABLANCA Na een afwezigheid
van tien jaar is Egypte vannacht weer in
de Arabische Liga opgenomen. Tijdens
een voorbereidende conferentie van de
ministers van buitenlandse zaken van de
Liga. De Marokkaanse minister van bui
tenlandse zaken Filali heette Egypte gis
teren van harte welkom bij de Arabische
top die voor een belangrijk deel in het te
ken zal staan van de ontwikkelingen in
Libanon. Alleen de Libische en de Syri
sche regering stemden tegen de beslissing
Egypte weer toe te laten. Egypte, dat met
52 miljoen mensen het grootste aantal in
woners in de Arabische wereld heeft,
werd in 1979 uit de Arabische organisatie
gestoten, omdat de toenmalige Egyptische
president Anwar Sadat een vredesver
drag met Israel sloot.
ITENLAND
k° ieniërs houden
sale zitactie
;OU In de hoofdstad Je-
van Armenië in het zuiden
Sovjetunie zijn gisteren bij-
.000 betogers een permanen-
ictie voor een overheidsge-
aegonnen. Zij eisen de vrijla-
an tien leden van het Comité
ach. De tien zijn vijf maan-
deden op een geheime plaats
;kou gevangen gezet wegens
1 veren voor aansluiting van
•meense enclave Nagorno-
ach in Azerbajdzjan bij Ar-
In Jerevan geldt wegens de
ie onlusten sinds maanden
ti nachtelijk uitgaansverbod,
jiermanente zitactie, die ook
ts voortduurt, betekent tar-
n dit verbod.
QeidócQowumt
■M, V5
Boris Jeltsin
spreekt in een
park in Moskou
zijn aanhangers
toe.
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU Onder stormach
tige bijval van de duizenden
betogers hebben „rebel" Boris
Jeltsin en andere radicale
Moskouse afgevaardigden gis
teren de agenda afgewezen die
het Centraal Comité en het
Presidium van de Opperste
Sovjet voor de eerste bijeen
komst van het nieuwe Volks
congres hadden opgesteld.
In hun eigen agenda eisen zij
„radicale besluiten over econo
mie, sociale rechtvaardigheid
en glasnost". Het congres moet
verder besluiten nemen over
pensioenen, de rechten van
kinderen en privé bezit.
Volgens Jeltsin worden de
plannen van de radicale Mos
kouse afgevaardigden ge
steund door eenderde van de
2,250 leden van het Volkscon
gres.
Onder de afgevaardigden die
de bevolking van de hoofdstad
toespraken, bevond zich ook
mensenrechtenactivist Andrei
Sacharov. Sacharov, die ook
veelvuldig applaus kreeg, nam
het in zijn toespraak speciaal
op voor de ook aanwezige
rechter van instructie Telman
Gdljan. Deze is sinds kort ook
afgevaardigde in het Congres,
maar werd zaterdag ontheven
uit zijn functie als chef van
een speciale eenheid van het
openbaar ministerie belast met
de strijd tegen de georgani
seerde misdaad. Volgens het
persbureau TASS heeft een
commissie van de Opperste
Sovjet die een onderzoek in
stelde naar de onderzoeksme
thoden van Gdljan hiertoe be
sloten.
Gdljan en zijn collega, de
Volksafgevaardigde van Le
ningrad, Nikolaj Ivanov, had
den in de verkiezingstrijd voor
een zetel in het nieuwe Volks
congres ernstige verdachtma
kingen geuit tegen hoogge-
plaatse partijfunctionarissen,
onder wie het conservatieve
Politburolid Jegor Ligatsjov.
(Vervolg van de voorpagina)
PEKING Het Chinese leger
zal een sleutelrol spelen bij het
beëindigen van de chaos en
verwarring die op dit moment
de Volksrepubliek China be
heersen. Sinds afgelopen vrij
dag wordt gedreigd met een in
grijpen van militairen, om een
einde te maken aan de demon
straties voor meer vrijheid en
democratie op het Plein van de
Hemelse Vrede. Maar afgezien
van overvliegende helikopters
en soldaten die de kant van de
betogers hebben gekozen, zijn
op het plein nog geen militairen
gezien.
Volgens de geruchtenmachine,
die bij gebrek aan een onafhan
kelijke nieuwsvoorziening in
Peking op hoge snelheid werkt,
zouden zeven vooraanstaande
militairen een open brief heb
ben gestuurd aan het Volksdag
blad, waarin ze het besluit het
leger de stad in te sturen bekri
tiseren. In een een verklaring
die op de staatsradio werd voor
gelezen werd evenwel met geen
woord gerept over die brief.
Wel werd beklemtoond dat de
militairen opdracht hebben ge
kregen de orde te herstellen,
maar dat zij zich daarbij zullen
onthouden van hard optreden
tegen de studenten en andere
betogers. Het is echter niet dui
delijk hoe de orde kan worden
hersteld zonder ontruiming van
het plein, dat al vijf weken het
centrum vormt van de demo
cratiseringsbeweging.
In trein
Volgens nog onbevestigde be
richten zouden ongeveer 70.000
soldaten erin zijn geslaagd om
met de ondergrondse door te
dringen tot het centrum van de
stad, waar ze de gebouwen
rondom het Plein van de He
melse Vrede hebben bezet. Op
het centraal station van Peking,
circa drie kilometer van het
plein, staat een trein met naar
schatting 1.500 militairen. Stu
denten zijn naar de trein ge
stroomd en houden de militai
ren vrijwel gevangen in de wa
gons.
Het grootste aantal van de meer
dan 400.000 militairen die rond
Peking zijn samengetrokken
kunnen de stad echter niet in.
Op alle toegangswegen en be
langrijke kruispunten zijn enor
me barricades opgericht van
autobussen, waarachter duizen
den mensen zich verschansen
in een poging een militaire op
mars tegen te houden
De Chinese staatstelevisie, die
vanmorgen weer beelden toon
de van demonstraties, liet een
militair aan het woord die zich
met een konvooi trucks aan de
rand van de stad bevond. Hij
zei dat hij van zijn superieuren
de opdracht had gekregen de
stad te verlaten, maar dat dit
onmogelijk was omdat de
trucks helemaal zijn omringd
door mensenmassa's.
Machtsstrijd
Politieke waarnemers zien in
het uitblijven van het militaire
optreden een bewijs van de
machtsstrijd in de top van de
partij. Zaterdag leken premier
Li Peng en Deng Xiaoping, bei
den voorstanders van de „harde
lijn" aan het langste eind te
hebben getrokken. Over partij
leider Zhao Ziyang, die zou zijn
afgezet maar officieel „ziek" is,
is niets naders vernomen.
Op het Plein van de Hemelse
Vrede verklaarde studentenlei
der Wang Dan vanmorgen dat
de studenten geen verzet zou
den bieden wanneer de tanks
en troepen alsnog tegen hen
zouden optrekken. „Als de sol
daten oris slaan, zullen we niet
terugslaan", aldus Wang Dan.
Wel zijn de betogers van plan
zo lang mogelijk passief verzet
te bieden. Daarom zijn voor
zorgsmaatregelen getroffen
voor een aanval met traangas.
Ook werden lampen en lan
taarns aangerukt voor het geval
de verlichting op het plein zou
worden uitgeschakeld.
Buitenland
De studentenopstand heeft niet
alleen in Peking weerklank ge
vonden bij de bevolking, die
ondanks de staat van beleg met
miljoenen de straat op is ge
gaan. Het afgelopen weekeinde
gingen in een groot aantal ste
den en dorpen in de provincies
mensen de straat op om te pro
testeren tegen de regering en
om hun steun te betuigen aan
de studentenprotesten, aldus
ooggetuigen.
Ook in het buitenland (Hong
kong, Macau en tal van landen
met grote Chinese gemeen
schappen) is betoogd voor de
omverwerping van de huidige
Chinese regering. Tal van wes
terse landen hebben hun onder
danen aangeraden niet naar
China te reizen en de Chinese
autoriteiten opgeroepen in hun
optreden tegen demonstranten
terughoudend te zijn.
y onze correspondent)
ID Heel Spanje
;t schande van het
in het spijsolie-
laai. Vijf van de
ioofdverdachten die
luldigd werden van
jrkoop van de giftige
en haadolie, die aan hon-
3n tyn mensen het leven
en3 gekost, werden ver-
Fc|eld tot straffen tus-
vier en twintig
>e officier van justi-
»"pjd tegen elk van de
5o|evenslange gevange-
af geëist.
ial werden 25 van de 38
jgden vrijgesproken. De
hoofdverdachten kregen
In van twaalf en twintig
je rest werd veroordeeld
^ustraffen tussen de zes
!n" .lelijkheid vrijgesproken,
^htbank achtte bewezen
olie, die vergiftigd was
n?pn anilinehoudende verf
rkocht als olijfolie. Door
,r.jisumptie van de giftige
a.vnjn sinds 1981 in totaal
^an zevenhonderd Span-
om het leven geko
Familieleden van slachtoffers van het spijsolie-schandaal proberen het gerechtsgebouw te berei
ken, om hun woede over de uitspraken te koelen.
men. Meer dan 25.000 mensen leven verminkt. De rechtbank
kregen last van vergiftigings- achtte echter niet bewezen dat
verschijnselen. Velen zullen de verdachten het doel hadden
de rest van hun leven ziek mensen te vermoorden of te
blijven. Anderen zijn invalide verwonden,
geworden of raakten voor hun In de rechtszaal braken zater
dag tijdens het voorlezen van
het vonnis tweeduizend
vellen tekst emotionele ta
ferelen los. De rechters en de
beklaagden moesten de zaal
uit vluchten en konden pas na
een uur terugkeren nadat de
politie met de wapenstok de
zaal had ontruimd. Enkele
honderden mensen die de uit
spraak op een groot scherm in
een nabijgelegen jaarbeurshal
volgden, togen naar de rechts
zaal. probeerden daar hekken
om te trekken en gooiden met
stenen ruiten in.
De enige troost voor de slacht
offers, van wie enkelen strom
pelend naar de rechtszaal wa
ren gekomen, was dat de kool
zaadolie nu officieel als de oor
zaak van de massale vergifti
ging is aangemerkt De giftige
stof zelf is nooit gevonden,
maar de drie rechters achtten
het causale verband tussen
consumptie van de olie en de
vergiftiging overtuigend ge
noeg bewezen.
Na de woede over de uitspraak
tegen de verdachte volgde op
nieuw grote beroering onder
de nabestaanden over de scha
devergoedingen. Aan gewon
den en verminkten is een be
drag toegewezen tussen de
400 000 en 1.5 miljoen gulden.
Nabestaanden van overlede
nen krijgen rond 250.000 gul
den vergoed. Wie dat moet be
talen is onduidelijk. Bij de
schuldig bevonden beklaagden
is slechts 3,8 miljoen gulden in
beslag genomen.
Zowel de advocaten van de
nabestaanden als de officier
van justitie gaan tegen het
vonnis in beroep.
Sovjetunie wijst
veertien Britten uit
Doden bij botsing
goederentreinen
LONDEN De Sovjetunie heeft veer
tien Britten acht diplomaten, drie
journalisten en drie anderen uitge
wezen omdat zij zich schuldig zouden
hebben gemaakt aan spionage. Volgens
Groot-Brittannië gaat het echter louter
om een vergeldingsactie voor de Britse
uitwijzing van veertien Sovjets wegens
„activiteiten die niet verenigbaar zijn
met hun status", oftewel spionage.
Groot-Brittannië had al vrijdag tot de
uitwijzing van de veertien Sovjetrussen
besloten, maar dit tot nu toe nog niet
bekendgemaakt om de betrekkingen
tussen beide landen, die de laatste tijd
juist duidelijk verbeterd waren, niet te
belasten. Onder de drie Britse journalis-.
ten die worden uitgewezen, is Angus Behalve Angus Roxburgh van de Sunday Times is ook BBC-corres-
Roxburgh van de Sunday Times. pondent Jeremy Harris (foto) door de Sovjets uitgewezen.FOTO: EPA
MOSKOU Bij een botsing
tussen twee goederentreinen
in Alma Ata, de hoofdstad van
de Sovjet-republiek Kazach-
stan, zijn afgelopen weekeinde
een onbekend aantal mensen
om het leven gekomen. Door
dat een van de treinen, die ge
laden was met propaangas, ex
plodeerde ontstond er een
enorme brand die verschillen
de fabrieken en dertien wo
ningen verwoestte. De treinen
reden op elkaar toen ze bij het
station van Alma Ata op een
ander spoor werden geran
geerd. Naar de oorzaak van
het ongeluk wordt een onder
zoek ingesteld.
(Van onze correspondent Wera de Lange)
SZEGED De hervormers binnen de communistische partij
van Hongarije willen de komende maanden op vreedzame wijze
de macht binnen hun partij veroveren. Dat hebben zij op een
bijeenkomst van „hervormingskringen" in de Zuid-Hongaarse
stad Szeged besloten.
Alleen een totaal vernieuwde partij maakt in de ogen van de
hervormers een kans op een respectabel aantal stemmen in de
eerste geheel of gedeeltelijk vrije verkiezingen van Hongarije
sinds 1947. Wanneer die verkiezingen plaatsvinden, is een van
de strijdpunten tussen de hervormers en de rest van de partij.
Met de vele oppositiegroepen vinden de hervormers dat die ver
kiezingen pas in de zomer van het volgend jaar moeten worden
gehouden. Dan hebben de kersverse oppositiepartijen tenminste
tijd om krachten te verzamelen. De vertegenwoordigers van
hervormingskringen eisen daarom dat in het komend najaar een
democratisch partijcongres wordt gehouden, waarin de partijbe
sturen van hoog tot laag geheel vernieuwd kunnen worden.
De huidige partijleider, Karoly Grosz, zou de hervormers het
liefst zo snel mogelijk de laan uitsturen. Hoeveel steun de her
vormers hebben onder de 700.000 gewone leden van de commu
nistische partij is moeilijk te schatten. Vast staat echter dat ze de
steun hebben van de media en van een belangrijk deel van de
regering, die steeds verder van de partijleiding komt af te staan.
Het MiG-29 gevechtstoestel waarmee de Russische piloot eergisteren in Turkije is geland.
FOTO: EPA
ISTANBUL Een piloot van
de Russische luchtmacht die
eergisteren met een MiG-29
gevechtstoestel uit de Sovjetu
nie gevlucht is en geland op
Turks grondgebied, heeft poli
tiek asiel aangevraagd in de
Verenigde Staten.
De vluchteling was na een
schietpartij met bewakers van
de luchtmachtbasis Tschakaja
aan de Zwarte Zee gewond ge
raakt aan zijn rechterarm.
De piloot slaagde er zaterdag
ochtend vroeg in zijn toestel
aan de grond te zetten op het
vliegveld van Trabzon aan de
Zwarte Zee, ongeveer 760 kilo
meter ten noorden van Anka
ra. De man was om gezond
heidsredenen ontslagen als pi
loot in het Sovjetleger. Hij zou
door bewakers in zijn arm zijn
geschoten toen hij het vlieg
tuig kaapte van het bewaakte
militaire vliegveld in Tschaka
ja. Volgens een woordvoerder
van het Turkse ministerie van
buitenlandse zaken zaten er
kogelgaten in de romp van het
vliegtuig en stukken van het
afdekdoek op het toestel".
Het Sovjetministerie van bui
tenlandse zaken ontbood di
rect de Turkse ambassadeur in
Moskou voor een spoedverga
dering en heeft om teruggave
van het toestel en uitwijzing
van de piloot gevraagd, zo
meldde het Sovjetpersbureau
Tass.
der twijfel grote veranderin
gen door Sovjetleider Michail
Gorbatsjov te matigen door
voorzichtigheid".
De Westduitse regering wil dat
modernisering of vervanging
van de Lance-raketten voor de
korte afstand wordt uitgesteld
en dat met de Sovjetunie
wordt onderhandeld over een
vermindering van de raketten.
Te vroeg
Het Amerikaanse tegenvoor
stel bestaat uit uitstel van de
beslissing over de produktie en
plaatsing van nieuwe raketten
tot 1992, zo zei de Amerikaan
se minister van buitenlandse
zaken James Baker.
Eerder waren er al berichten
geweest dat de VS en de
Bondsrepubliek dicht bij een
compromis waren over de kor-
te-afstandsraketten. De VS
hebben ingestemd met het
idee te gaan onderhandelen
met de Sovjetunie, nu Bonn
verklaard heeft niet uit te zijn
op de algehele ontmanteling
van alle korte-afstandswapens.
Baker verklaarde zaterdag
echter dat Bonn te vroeg was
gekomen met het onderhande-
lingsvoorstel, en dat er eerst
vorderingen moeten worden
geboekt in de onderhandelin
gen over conventionele wa
pens. De Westduitse regering
zou vandaag een compromis
voorstel voorleggen aan zijn
NAVO-partners.
24.000 MIJLEN OCEAANRACE
tON De Franse presi-
Mitterrand en de Ameri-
fe president Bush zijn op-
sch over de afloop van
[kettengeschil binnen de
i gaan ervan uit dat het
J over de kernraketten
Be korte afstand (SNF)
e NAVO-top van 29 mei
Borden opgelost. Op een
jnferentie na afloop van
|ezoek aan de VS ver-
e Mitterrand dat het nog
compromis „door
lien van het bondgenoot
schap als positief zal worden
ervaren".
Gisteren nog lieten de Vere
nigde Staten de Westduitse
minister van defensie Stolten-
Lerg weten dat het compro
misvoorstel van de regering in
Bonn voor de korte- afstands
raketten te vaag is en onvol
doende rekening houdt met
het overwicht in conventione
le wapens van het Warschau
Pact. Stoltenberg keerde eer
gisteren met een Amerikaans
tegenvoorstel uit Washington
terug naar de Bondsrepubliek.
Bush waarschuwde Europa
zijn „optimisme over de zon-
i de oceaan,
FOTO: AFP
met een paar kano's. Bill zal Larry dan dwingen schriftelijk te
verklaren, dat hij van verdere deelneming aan de race afziet.
Aldus geschiedt en wanneer de avond daalt naderen twee kano's
geruisloos het schip van „Cigaret-Larry", die rustig ligt te slapen,
dromend van de dollars, die hij ongetwijfeld zal winnen. Hij hoort
niet. dat twee bootjes licht bonzend tegen de „Memphis" botsen
en donkere-gestalten aan boord klimmen.
eeiH Ondertussen wachten de drie andere schepen rustig de
van de „Laura" af en Bill heeft ruimschoots de gelegen-
plannen, om Larry een loer te draaien, uit te werken. Hfj
og\ ft zich met de motorvlet van de „Viking" naar een naburig
De kanaken, die daar wonen, zijn vijanden van Larry -
ze eens schandelijk bedrogen! - en zijn er direct voor te
Bill te helpen. Besloten wordt de „Memphis" te. overvallen