f
„Aanval op Smit-Kroes verkeerd getimed"
I
Kamer nog veel
is lonend werk verzetten
Havo in tijdnood bij Nederlands
Joodse kinderen
niet bij NCRV
Boeken uit Bareelona op het beeldscherm
„Anne Frankhuis
wordt kijkdoos"
VOORHOEVE ERKENT:
Opsporen Kabinet wil met
crimineel
vermogen
Sail Amsterdam^;
professioneler en
ruimer van opzeF
BINNENLAND
toidóe Commit
DONDERDAG 18 MEI 1989 PA(
HILVERSUM De redactie van de
NCRV-tv-rubriek „Getijden" mist zater
dag joodse kinderen voor het discussie
programma over het joodse, christelijke,
hindoestaanse en islamitische geloof.
De nieuwe rabbijn van de Nederlandse
Israëlitische hoofdsynagoge Frank Lewis
heeft de toezegging tot deelname inge
trokken.
Hij vreest dat joodse kinderen zullen wor
den beïnvloed en doelwit worden voor
bekering.
De NCRV zegt van haar kant in deze
kwestie uitermate behoedzaam te zijn op
getreden, in de sfeer van het programma.
TILBURG In samenwerking met
de computergigant Digital Equipment
uit Utrecht wil de Katholieke Univer
siteit Brabant (KUB) medio 1991 de
nieuwbouw realiseren van een 45 mil
joen gulden kostende „bibliotheek van
de toekomst". De geavanceerde bieb,
volgens de initiatiefnemers de mo
dernste van Nederland, fungeert als
proeftuin voor Europa en gaat ruimte
bieden aan duizend studieplaatsen.
Van de duizend studieplaatsen wor
den er 750 uitgerust met de nieuwste
informaticavoorziening: het pilotsys-
teem. De computer fungeert daarin
als geautomatiseerde catalogus die de
gebruiker meedeelt hoeveel boeken er
over een bepaald onderwerp op de
planken staan en waar ze te vinden
zijn.
In het nieuwe systeem krijgt de ge
bruiker bovendien de mogelijkheid de
inhoud van alle boeken, tijdschriften
of beeldmateriaal bij alle andere aan
gesloten biblitheken en databanken
via het scherm te bestuderen en even
tueel te bewerken. Dit pilotsysteem
heeft „grensoverschrijdende mogelijk
heden". Zo is het mogelijk dat een
willékeurig stukje tekst uit een boek
van de universiteitsbibliotheek van
Bareelona direct via het beeldscherm
wordt ingepast in de scriptie van de
Tilburgse student. De scriptie kan hij
vervolgens vormgeven met een, in
hetzelfde systeem geïntegreerde desk
top publisher. Grootste voordeel van
het nieuwe systeem is de snelheid
waarmee informatie kan worden ge
vonden.
Voor het zover is, zal eerst al het aan
wezige materiaal in de databank
moeten worden gezet. Letter voor let
ter zullen alle boeken, tijdschriften en
het aanwezig beeldmateriaal in het
Tilburgse universiteitsgebouw geauto
matiseerd worden ingelezen en opge
slagen. Over enkele jaren zullen ook
andere bibliotheken in binnen- en
buitenland binnen het systeem op
roepbaar zijn. Twee buitenlandse uni
versiteiten (Bareelona en Patras,
Griekenland) hebben al interesse ge
toond.
AMSTERDAM Heemschut, de vereniging die ij
vert voor het behoud van cultuurmonumenten,
heeft zich achter de tegenstanders van de verbou
wing van het Anne Frankhuis in Amsterdam ge
schaard. „Onaanvaardbaar", noemt de bond de
plannen in een brief aan het college van b en w
Eerder lieten ook omwonenden en historici zich
zeer negatief uit over de uitbreiding zoals de Anne
Frankhuisstichting voor ogen staat. Het plan is in
gegeven door ruimtegebrek. Ook is de veiligheid
in het gedrang door de drommen toeristen die door
de kleine ruimten van het huis schuifelen. Het
plan gaat onder meer uit van een uitbreiding van
het huis door een verzonken zaal in de tuin.
Heemschut vreest echter dat het huis wordt gere
duceerd tot een „los element in een levensvreemde
omgeving en zal verworden tot een kijkdoos".
Nachtvluchten biL
Maastricht niet st<f
DEN HAAG De kans dat 01 Pv
den van „Maastricht Airport"M™
wakker worden door opstijf
landende vliegtuigen is zeer J1
dus een onderzoek van een inl a®
bureau en de Katholieke Uir
Nijmegen. Hun rapport is gistf
geboden aan de kamercommif U1
verkeer en waterstaat en miliP
De directie van vliegveld M1"
had om zo'n onderzoek gevraap—
zij al jaren probeert toesten
krijgen voor uitbreiding van D
haven met een nieuwe starthi-P
daar af zouden nachtvluchtei
worden uitgevoerd. De weersti
tegen is echter groot. Het volg
binet moet een besluit nemeD
aanleg.
Defensie verl
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Joris
Voorhoeve heeft gisteren
in een vergadering van de
VVD-fractie erkend dat
zijn aanval op minister
Smit-Kroes in elk geval
qua timing volkomen
verkeerd was. De fractie
voorzitter zei dit tijdens
een discussie over het
krante-interview, waarin
hij vorige week de VVD-
bewindsvrouwe de schuld
gaf van de val van het ka-
Joris Voorhoeve
foto: milan konvalinka
binet. Sommige liberalen
zeiden na afloop dat 'er in
jaren niet zo'n harde kri
tiek was geleverd op de
fractievoorzitter'.
Voorhoeve had het krante-in
terview zelf als punt één op de
agenda geplaatst. Hij wilde per
se niet de indruk wekken dat
een discussie over deze zaak
hem niet welgevallig was. Zo
als verwacht verweten ver
scheidene fractieleden hun
voorzitter een inconsequent
beleid. De ene dag verklaarde
Voorhoeve op de televisie dat
hij Smit-Kroes dringend ver
zocht had in de politiek te blij
ven en de volgende dag gaf hij
haar in een ochtendblad de
schuld van de kabinetscrisis.
Over het waarom van Voor
hoeves aanval is in de fractie
eigenlijk niet gepraat. „Ach,
dat was iedereen wel duide
lijk", zei een liberaal kamerlid
na afloop. Hij doelde erop dat
de VVD-fractie het minister
Smit-Kroes 'zeer kwalijk'
neemt dat zij de fractie heeft
afgeschilderd als een stel laffe
struisvogels, die als het gaat
om het milieu liever de kop in
het zand steken dan de han
den uit de mouwen. Boven
dien verwijt men Smit-Kroes
de indruk te hebben gewekt
vanwege het milieu uit de po
litiek te stappen, terwijl zij vo
rig jaar oktober al zou hebben
laten weten dat ze zich niet
nog eens herkiesbaar zou stel
len. Voorhoeve verklaarde dit
gisteren nog eens met grote
nadruk in de vergadering met
zijn fractie.
De voorzitter weersprak niet
dat zijn aanval op Smit-Kroes
strijdig was met de feiten. Het
was namelijk niet- de minister
van verkeer en waterstaat
maar de minister van finan
ciën (de CDA'er Ruding) die
zijn veto had uitgesproken
over een andere, door de
VVD-fractie voorgestelde fi
nanciering van het Nationaal
Milieubeleidsplan. Voorhoeve
gelooft niet dat hij door een
van de eigen ministers met op
zet verkeerd is voorgelicht. Er
was alleen sprake geweest van
een 'onvolledige' voorlichting,
aldus Voorhoeve.
De fractievoorzitter weigerde
pertinent te zeggen welke van
de VVD-ministers hem had
geïnformeerd. Sommigen in
de VVD-fractie denken dat
het milieuminister Nijpels is
geweest die opzettelijk zijn col
lega Smit-Kroes bij Voorhoeve
verdacht heeft gemaakt, om zo
zijn eigen straatje schoon te
vegen. In de fractievergade
ring kwam Nijpels ook om an
dere reden ter sprake. De
VVD waardeert het allerminst
dat de minister „zich nota
bene op zijn eigen gebied heeft
laten overvleugelen door Lub
bers". Voorhoeve kreeg het
dringende advies zaterdag op
de bijzondere partijraad van
de VVD in Bussum man en
paard te noemen over zijn be
leid voor, tijdens en na de ka
binetscrisis.
twee fregattet
aan Indonesi'
DEN HAAG
twee fregatten uit i
Speykklasse van de B
ke Marine zijn verk
Indonesië. Met de vei]
de Evertsen en (A/
Sweers is, inclusief r| K
len, opleidingen en g
onderhoudsbeurt v.
overdracht, 179 miljof,
gemoeid. Ons land
schepen uit bezuinin^HS
gingen af. Met de aarie
de twee schepen heap
donesische marine d^
king gekregen over
schepen uit de Van Sr
se. De eerste vier^'
werden in de periodtan
overgedragen. da,
bij
TILBURG Het is niet
noodzakelijk de wetge
ving op te rekken om cri
minelen hun uit kwade
zaken verkregen vermo
gen af te nemen. Minister
Korthals-Altes heeft een
dergelijke oprekking wel
in petto, maar een experi
ment van justitie in Eind
hoven toont aan dat de
huidige wetgeving vol
doende mogelijkheden
biedt.
Dit brengt een groep van
dertien wetenschappers van
de Katholieke Universiteit
Brabant naar voren in hun
gisteren verschenen boek
'Voordeelsontneming in het
strafrecht'. In Eindhoven
heeft de politie 900.000 gul
den uitgetrokken voor de
vorming van speciale teams
die crimineel verkregen ver
mogen opsporen en de 'eige
naars' ervan bij het openbaar
ministerie afleveren, waarna
strafvervolging kan worden
ingezet en de rechter boetes
op kan leggen. Volgens de
Brabantse onderzoekers
blijkt deze speciale aanpak
vruchten af te werpen; de
kosten van negen ton wor
den in Eindhoven ruim
schoots terugverdiend.
Het is daarom niet nodig
en bovendien uit princi
pes van rechtbetrachting on
wenselijk om de wettelij
ke mogelijkheden tot het
kaalplukken van criminelen
uit te breiden, aldus de on
derzoekers. Zij storen zich
met name aan het plan van
minister Korthals-Altes om
in sommige gevallen on
danks vrijspraak een terug
betaling te vorderen en om
criminelen niet alleen te be
boeten voor de zaak waar
voor de rechter hen veroor
deelt, maar ook voor zaken
waarvoor zij niet gestraft
worden; zogenaamde „soort
gelijke strafbare feiten".
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Als het
aan premier Lubbers ligt
zal de Tweede Kamer in
de demissionaire periode
van het kabinet nog een
groot aantal wetsontwer
pen moeten afhandelen.
In een brief die de pre
mier gisteren naar de Ka
mer zond, worden enkele
tientallen onderwerpen
opgesomd. Volgens Lub
bers gaat het om urgente
zaken die niet tot na de
formatie van het nieuwe
kabinet kunnen blijven
liggen.
De premier tekent hierbij aan
dat het natuurlijk aan het par
lement zelf is om een oordeel
over de behandeling van wets
voorstellen te geven. Het de
missionaire kabinet vindt het
noodzakelijk dat in elk geval
onderwerpen die voortvloeien
uit wettelijke-, internationale-
of EG-verplichtingen nog dit
jaar in de Tweede Kamer wor
den behandeld.
Op het lijstje van het kabinet
komt een aantal politiek ge
voelige onderwerpen voor
waarvan het nog maar de
vraag is of de Kamer tot be
handeling zal overgaan. Het
betreft onder meer de wijzi
ging van de Mediawet in ver
band met grensoverschrijden
de televisie-uitzendingen, het
ontwerp arbeidsvoorzienin-
genwet, de vereenvoudiging
van de wet studiefinanciering
en de voorstellen om belasting
te gaan heffen op overreserves
van verzekeringsmaatschap
pijen en pensioenfondsen.
Andere onderwerpen die vol
gens het kabinet geen uitstel
dulden zijn onder meer: wijzi
ging van de wet Vermeend-
/Moor in verband met wer
kervaringsplaatsen, de wet
verplaatsing mestproduktie, de
tijdelijke wet capaciteitsreduc
tie ziekenhuizen, verhoging
van de accijnzen op diesel en
LPG, de paspoortwet, uitbrei
ding van de reclamezendtijd,
bouw van de stormvloedke
ring Nieuwe Waterweg, af
schaffing van de fiscale af
trekbaarheid van geldboetes,
de wet consumentenkrediet,
wijziging van de colportage
wet, de wet structurele sane
ring binnenvaart en de wet
politieregisters.
Regering: 10 jaar graf rust handhaven
DEN HAAG De huidige termijn van grafrust van tien jaar
moet worden gehandhaafd. Dat stelt het kabinet in een voorstel
tot wijziging van de nieuwe wet op de lijkbezorging dat gisteren
bij de Tweede Kamer is ingediend. De 'regering komt hiermee
tegemoet aan bezwaren van de Eerste Kamer tegen het wets
voorstel De nieuwe wet bevatte op wens van de Tweede Kamer
het voorstel de termijn van grafrust op 20 jaar te stellen. Op dit
moment mag een graf niet eerder dan na 10 jaar worden ge
ruimd. Vorig jaar bleek echter dat de Eerste Kamer de termijn
van 20 jaar te lang vond.
NOS stopt wekelijkse uitzending met Lubbers
HILVERSUM De komende maanden zal de NOS geen weke
lijks gesprek met de minister-president uitzenden. De omroep
heeft hiertoe in overleg met de Rijksvoorlichtingsdienst beslo
ten. Als reden geldt de demissionaire status van het kabinet-
Lubbers, de Europese verkiezingen van 15 juni en de campagne
voor de vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer op 6
september. De premier was zelf eveneens voorstander van het
opschorten van de wekélijkse uitzending.
SUSKE EN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL
AMSTERDAM Sail Am
sterdam belooft in 1990 weer
een groots schouwspel te wor
den, waarbij van 9 tot en met
14 augustus in de Amsterdam
se IJhaven meer dan vier mil
joen bezoekers worden ver
wacht. Die kunnen zich dan
vergapen aan een vloot van
honderden deelnemende zeil
schepen, waaronder de reus
achtige windjammers en de
traditionele Nederlandse vloot
van onder meer platbodems.
Op een bijeenkomst gisteren in
Amsterdam legde het bestuur
van de stichting Sail Amster
dam uit dat in 1990, de vierde
keer dat Sail Amsterdam
wordt gehouden, de leiding
een meer professioneel karak
ter krijgt. Niet langer een or
ganisatie die bestaat uit men
sen die door de gemeente Am-
;ets
sterdam worden vittrr
maar een professional
geleid door directeur |wi]
M. Key. Zij verklaartvor
voor gewaakt wordt-raó
Amsterdam uitmondizul
groot commercieel fd z
IJhaven zal daartopag
Sail Amsterdam woriet
sloten voor scheep ka
keer dat niet besch hj
een bepaalde wimj on
name wil de organisjist
mee het aantal partder
terugdringen. Het Jn
wordt in 1990 uitgebri te
noordoever van de L ee
toe heeft de organisathur
zegging van twee t n
mers om Sail AmsteWV
te doen: de Sovjetj m
Kruzensjtern en de 1
Amerigo Vespucci, den v
zeilgetuigde schepen ;n
reld. pel
ief
Bijzonder™
regelingef™
buitenland
leerling :ers
tiel
NIJMEGEN Buif"'.
jongeren die
doen, kunnen onffen
tijd dat ze in Nederlar
een beroep doen op eL"a
zondere regelingen. j„0
om het verlengen vaij n
mentijd met maxima^
minuten, het gebruiku^
Nederlands woordenLr
een aangepaste normr e
betrekking tot spel- eiva.
ten. Dit is te dankei
oplettendheid van ee
in Nijmegen die een IJT
ling vond in het ei V*
sluit en de richtlijnen
Volgens de richtlijnejffljj
de faciliteiten alleen U|p
tenlandse jongeren, ,Jr?i
sief het examenjaar lij;
of minder onderwijst
gevolgd in Nederlajji
examenbesluit da^v
heeft het slechts oveijHj
landse jongeren". Djj
wijsinspectie erkend
duidelijkheid en bep
scholen zich op dit
het besluit in plaats
de richtlijnen moeter
tekst voor het einde:
tijn. Hoewel de leerliP
het St. Janscollege
Haag niet zo veel Cit
den gelezen, was de
volgens docent A. val
vering toch goed te d<?n*v
dat vereiste volgens Y®
een grote nauwk#r"'
„Want bij slordig rur
stond de kans op er
fouten".
Te voet
In Amsterdam
gaan zelfs
prinsen te
voet. Het heeft
niet zo veel te
maken met
een
republikeinse
instelling van
de bewoners,
maar veeleer
met het
vastlopen van
het verkeer.
Gisteren
ondervond
prins Claus dit.
Voor zijn
bezoek aan
Amnesty
International
moest hij zijn
auto uit om het
laatste stuk
lopend af te
leggen.
foto: anp
DEN HAAG De circa
230.000 eindexamenklan
ten van het lbo, mavo,
havo en vwo beleefden
gisteren hun vuurdoop. In
de anders zo rumoerige
schoolgebouwen, sluipen
de komende weken de la
gere klassen op hun tenen
door gang. Want de kan
didaten, die zich in gym
lokaal of aula aan lange
rijen tafeltjes over het ge
vreesde centraal schrifte
lijk buigen, mogen vooral
niet gestoord worden.
Er staat ook heel wat op het
spel. Want er mag maar in één
vak herexamen worden ge
daan (op 16 juni). Lukt dat
niet, dan moeten de leerlingen
een jaar wachten. Elk jaar zijn
er meevallers bij het eindexa
men, maar... ook tegenvallers.
Zoals gisteren de Nederlandse
tekstverklaring voor de havo
over het overigens aanspre
kende onderwerp „spijbelen"
Volgens een ijlings gehouden
enquête door het onderzoeks
bureau van Maurice de Hond
bleek dit gisteren het moeilijk
ste vak. En ook de heer N.
Spitzen, leraar Nederlands aan
het Westlandcollege in Naald
wijk, sprak van een pittig exa
men. „Het was op zich wel een
goede tekst, maar er stond
nogal wat wetenschappelijk
taalgebruik in en er waren
veel vragen. Daardoor hadden
de leerlingen -vooral moeite
om op tijd klaar te zijn".
Een zucht van verlichting
slaakten de vwo-leerlingen na
afloop van hun Nederlandse
samenvatting van een tekst
van auteur mr. M. Bovens
over „klokkeluiden" ofwel
verklikken. Klokkeluiden be
tekent in dit verband dat een
medewerker aan de bel trekt
over mistoestanden in een be
drijf. Omdat de organisatie
soms helemaal is vastgelopen,
probeert hij er nog wat aan te
doen door de vuile was buiten
te hangen. De auteur pleit
voor een wettelijke bescher
ming van „klokkeluiders".
Geen fratsen
„Ze halen op het eindexamen
gelukkig geen rare fratsen met
ons uit, was zo ongeveer stem
ming", vertelt mevrouw M.
Broodbakker, lerares Neder-
Deze havo-leerlingen van het Erasmuscollege in Zoetermeer moesten er gisteren toch echt aan
geloven. Gezeten aan lange rijen tafeltjes begonnen zij aan hun opgaven op de eerste dag van het
centraal schriftelijk eindexamen. foto- dijkstra
lingen het idee dat er meer
achter zat. Het was beter ge
weest de vragen uit te splitsen
naar deelvragen". Bij het
handvaardigheidsgedeelte
werd gevraagd naar technie
ken. Leerlingen moesten bij
voorbeeld van een bronsplas
tiek zeggen hoe het tot stand
was gekomen. „Daar was de
vraagstelling veel beter, veel
specifieker". Handelsweten
schappen en recht voor de
havo was „goed te maken", al
dus D. Zwikker van hét Lucas
College in Voorschoten. Door
het gebruikelijk vele reken
werk werd door de meesten de
volle drie uur benut. Volgens
Zwikker sloten de opgaven
goed aan bij wat de leerlingen
op school hadden gehad. „Ik
had inderdaad verwacht dat er
een vraag als opgave 4 over
marketing tussen zou zitten.
Daarentegen zat er geen opga
ve bij over financiering van de
onderneming".
Cicero
Een gedeelte uit een redevoe
ring van Cicero vormde de
lands aan het Bonaventuracol-
lege in Leiden. „En dat is be
langrijk zo aan het begin van
het eindexamen". Volgens
haar vonden de leerlingen het
een prettige tekst. En dat had
volgens haar alles te maken
met de glasheldere structuur
van het verhaal. „Daar staat
tegenover dat de tekst een ze
kere saaiheid had. waardoor je
hem waarschijnlijk niet zou
uitlezen, als je hem zomaar er
gens in een tijdschrift zou zien
staan".
Ook de mavo-leerlingen (D-ni-
veau) kwamen gisteren met
hun leesvaardigheid Neder
lands (tekstverklaring) niet
voor verrassingen te staan.
Volgens Broodbakker sprak
het onderwerp twee teksten
over sport in de middeleeuwen
en voetbal(vandalisme) de
eindexamenkandidaten bijzon
der aan. „Ze waren heel en
thousiast over het onderwerp,
ook de meisjes. En hadden niet
het gevoel overvallen te wor
den". Na de twee teksten volg
den nog drie kleine fragmen
ten over voetbalvandalisme.
Ook het C-examen van de
mavo stond in het teken van
sport en voetbal. Eén tekst
(„sport in de middeleeuwen")
kwam overeen met die van
het D-niveau. Voor beide ni
veaus moesten 35 meerkeuze
vragen en 8 open vragen be
antwoord worden.
Teleurgesteld
In de expressievakken doen
maar weinig leerlingen exa
men. Op het St. Maartenscolle-
ge in Voorburg waren het er
welgeteld zes. Het centraal
schriftelijk bestaat uit een al
gemeen deel (met vragen over
bijvoorbeeld compositie en
kleurstelling van kunstwer
ken) en een specifiek deel
voor handvaardigheid, teke
nen of textiele werkvormen.
De handvaardigheidleraar van
het Maartenscollege, J'. Nij-
kamp, typeerde het algemene
gedeelte als eenvoudig, maar
toch waren de kandidaten vol
gens hem achteraf teleurge
steld. „Dat kwam omdat de
vragen niet altijd even duide
lijk waren. Het was niet duide
lijk wat men precies wilde we
ten. Daardoor hadden de leer-
htl ooh. hèflli
het hoofd ra
krenken.
