Moskou dreigt met
ieuwe kernraket
WORDT1T LIMBURG, DE EIFEL
OF... ZANDV00RT?
„Niveau examen lager dan
in jaren zestig? Kom nou!"
anama koerst af op
(ieuwe confrontatie
F
N EN DOM DO
[NENLAND
CcidócSoivumt
DINSDAG 16 MEI 1989 PAGINA 5
chtsbescherming
egtuigpassagiers in
moet beter
HAAG Vliegtuigpassagiers moeten
etere rechtsbescherming krijgen binnen
ropese Gemeenschap (EG). Daartoe is
ettelijke regeling nodig die in alle lidsta-
de EG geldt, zo stelt de Nederlandse
arlementariër Ben Visser in een verslag
gin volgende week wordt behandeld in
iburg. Visser: „Consumenten kunnen
objectieve prijsvergelijkingen maken
it slechts enkele luchtvaartmaatschappij-
amenlijk het aanbod van vliegtickets be-
aldus Visser. „Dit is een zaak waarmee
jen guldens zijn gemoeid". Visser zegt
macht van de maatschappijen te wijten
de geautomatiseerde boekingssystemen
Onderwijsbonden noemen
Ginjaar halsstarrig
DEN HAAG De Katholieke
Onderwijs Vakorganisatie
noemt de houding van staats
secretaris halsstarrig nu zij
weigert consequenties te trek
ken uit de uitspraak van de
Raad van State over de perso
neelsstop in het speciaal on
derwijs. De onderwijsbond
wijst erop dat de overwegin
gen in de uitspraak in zeer al
gemene termen zijn gesteld en
er nergens gewag wordt ge
maakt van de specifieke om
standigheden die het geval in
Leiden betreffen. De bonden
reageren hiermee op de kri
tiek van Ginjaar-Maas op de
uitspraak van de Raad van
State die de stop in strijd met
de wet heeft genoemd. Vol
gens haar oordeelde de Raad
alleen in een specifiek geval
over een conflict tussen de ge
meente Leiden en de ouders
van een leerling. De ouders
wilden dat hun kind werd toe
gelaten tot het speciaal onder
wijs, maar de gemeente kon
door de personeelsstop geen
leerlingen meer aannemen.
Ginjaar-Maas ontkent dat er
nu een precedent is geschapen.
Ze zegt dat de schoolbesturen
beter moeten selecteren.
VS-waterstofbom voor
Japanse kust lekt
TOKYO Uit de waterstofbom die het
Amerikaanse vliegdekschip Ticondero-
ga 24 jaar geleden verloor voor de kust
van Japan is radioactiviteit gelekt, zo
meldt het Japanse ministerie van bui
tenlandse zaken. De bom raakte bij de
val in de oceaan beschadigd, maar er
bestaat geen explosiegevaar, aldus het
ministerie. Dit beriep zich op een ver
klaring van de Amerikaanse regering,
waarin deskundigen zeggen dat de ra
dioactieve materialen zich op de zeebo
dem hebben genesteld zonder dat er ge-
voor voor het milieu is ontstaan. In de
buurt van Japan hebben zich mogelijk
nog twee ongelukken met Amerikaanse
kernwapens voorgedaan, aldus de Ja
panse krant Asahi Shimbun.
Econoom president van Joegoslavië
BELGRADO De 39-jarige econoom Janez Drnov-
sek uit de deelrepubliek Slovenië is gisteren voor een
jaar president van Joegoslavië geworden volgens het
rotatiesysteem van het collectieve presidentschap. Dit
systeem geldt sinds het overlijden van president Tito.
Drnovsek, de jongste president die het land ooit had,
was een dag tevoren nog volslagen onbekend bij de
bevolking. Hij geldt als voorstander van politiek plu
ralisme binnen het socialistische bestel.
Man over de Muur naar Oost-Berlijn Kennelijk
uit woede over het uitblijven van een uitreisvisum voor
zijn verloofde en zijn zoontje, die beiden in de DDR wo
nen, is een 26-jarige man zondag in de Westberlijnse
wijk Kreuzberg over de Muur naar Oost-Berlijn geklom
men. Daar werd hij door grenswachten gearresteerd.
Vrijdagavond deed zich nabij de Brandenburger Tor
eenzelfde incident voor Een vrouw liep daar op de
Muur Westberlijnse politiemensen probeerden haar te
overreden naar beneden te komen, maar ze koos voor
het Oosten.
PTT Telecom heeft
bedrijf nodig voor
datacommunicatie
DEN HAAG De positie van PTT Telecom
op de markt voor datacommunicatie is zo
slecht dat de PTT naar een ander datacommu-
nicatiebedrijf uitkijkt om dit over te nemen.
Onder meer met behulp van het aangekochte
bedrijf zou het aandeel van PTT Telecom in de
datacommunicatie-markt binnen drie jaar
moeten worden opgeschroefd van 6 naar 20
procent. Volgens ir. P. Smits, bedrijfsdirecteur
PTT-Telecom, heeft de PTT een „ongelukkige
periode" achter de rug wat betreft de zogehe
ten grootzakelijke markt voor datacommunica
tie. „We presteren slecht, missen omzet en
schieten te kort als totaalleverancier".
Als de NAVO
ot modernise-
Van de raketten voor
lorte afstand (SNF)
jet Warschaupact ge-
iJg|gen kunnen worden
JlP^e ontwikkeling van
jp [nieuw raketsysteem.
f andere mogelijkheid,
I Sovjet-minister van
nlandse zaken Edou-
Bjevardnadze, is dat
3$||vjetunie stopt met de
«planteling van de SS-
R|cetten, die vallen on-
Iet INF-verdrag.
berikaanse minister van
ilandse zaken, James Ba-
jeageerde zondag terug-
md op het dreigement
ie Sovjetunie. Tijdens de
handelingen over de ont-
lling van de SS-23 heeft
rdnadze nooit geëist dat
IVO de verouderde Lan
cetten (SNF) niet mag
rniseren. Als de SS-23's
worden vernietigd,
pt Moskou het INF-ver-
laldus Baker.
ns het in 1987 gesloten
terdrag moeten de super
ten alle raketten met een
van 480 tot 4.830 kilo-
vernietigen. De Lance-
die een korter bereik
valt niet onder dit ver-
lÖüDe SS'23, die een afstand
tftfl kilometer kan over-
wel. Volgens Sje-
2ldze echter zijn beide ra
ti, als de Lance eenmaal
Berniseerd is, van vrijwel
fde afstandscategorie.
Als de NAVO vasthoudt aan
de modernisering van de ra
ketten voor de korte afstand,
zou de Sovjetunie bovendien
kunnen besluiten de aange
kondigde eenzijdige verminde
ring van deze wapens stop te
zetten, aldus de Sovjet-minis
ter vrijdag in Bonn. De vorige
dag nog had Sovjet-president
Michail Gorbatsjov aangekon
digd vijfhonderd SNF-raket-
ten uit Oost-Europa weg te ha
len. Het was de eerste keer dat
Sjevardnadze sprak over ver
nietiging van de SNF-raket-
ten. Tot nu was slechts sprake
geweest van een terugtrekken
van deze raketten uit Oost-Eu
ropa.
Akkoorden
Sjevardnadze besprak in Bonn
met bondskanselier Kohl en
zijn collega Genscher het be
zoek dat Sovjet-leider Gorbats
jov in juli aan de Bondsrepu
bliek brengt. Genscher en Sje
vardnadze losten tijdens hun
gesprekken problemen op die
ondertekening van een reeks
akkoorden tijdens het bezoek
van Gorbatsjov aan Bonn nog
in de weg stonden. Genscher
noemde de gesprekken met
Sjevardnadze „buitengewoon
produktief en nuttig"
Genscher en Sjevardnadze le
ken het uitstekend met elkaar
te kunnen vinden. De stand
punten over kernwapens van
de Bondsrepubliek en de Sov
jetunie liggen dan ook dichter
bij elkaar dan tussen West-
duitsland en verschillende
NAVO-partners. Bonn juicht
de eenzijdige ontwapenings
voorstellen van het Kremlin
toe, en is het helemaal met
Moskou eens over het verklei
nen van de arsenalen aan
kernraketten voor de korte af
stand (SNF). De Verenigde
Staten en Groot-Brittanie
daarentegen willen die arsena
len juist snel moderniseren.
De Sovjet-minister sloot een
oplossing in fasen voor het
vraagstuk van de SNF-raket-
ten niet uit en zei voorts dat
de Sovjetunie ook op het ge
bied van de conventionele be
wapening bereid is een even
wicht te bereiken. Hij kondig
de aan dat zijn land binnen
enkele weken de deelnemers
aan de onderhandelingen over
conventionele bewapening in
Europa (CFE), die in Wenen
plaatsvinden, zal voorstellen
binnen twee jaar de volgende
plafonds voor troepen en be
wapening vast te stellen: 1,35
miljoen manschappen, 1.500
gevechtsvliegtuigen, 1.700 ge
vechtshelikopters, 24 duizend
artilleriesystemen, 28 duizend
pantservoertuigen.
Sjevardnadze benadrukte dat
de NAVO-strategie van het
„aangepaste antwoord" reke
ning moet houden „met de
realiteit van de huidige wereld
en niet met die van de Koude
Oorlog".
Met een glas champagne beklonken de Sovjet-minister van bui
tenlandse zaken Edouard Sjevardnadze en zijn Westduitse colle
ga Genscher een hulpovereenkomst voor Armenië.
FOTO: AP
POSITIE MORGEN MASSAAL DE STRAAT OP
AMA-STAD De
^itie in Panama is van
morgen massaal de
jt op te gaan uit pro-
tegen de verkiezings-
}e van vorige week,
legd door aanhangers
Sterke man generaal
ega. De betoging
samenvallen met de
adering in Washing-
van de Organisatie
Amerikaanse Staten
de situatie in Pana-
anamese regering heeft
dels krachtige maatrege-
nkondigd tegen degenen
I! oproep voor de algeme-
1 iking opvolgen. Nadere
derheden zijn niet be-
Iemaakt. Maar gelet op
erder gebruikte geweld
leden van de oppositie
rn de stakers niet op een
zachtzinnige behandeling te
rekenen.
Volgens de Amerikaanse am
bassadeur in Panama, Arthur
Davis, is vorige week door
aanhangers van generaal No
riega getracht oppositieleider
Guillermo Ford te vermoor
den. Ford was de kandidaat
van de oppositie voor het vice-
presidentschap. TV-kijkers
over de hele wereld hebben
kunnen zien hoe hij door le
den van knokploegen werd
mishandeld, terwijl het leger
toekeek maar niet ingreep.
Davis deed zijn uitspraken gis
teren bij zijn terugkeer in de
Verenigde Staten. Hij is uit
protest over het geweld in Pa
nama door president George
Bush naar Washington terug
geroepen.
•De afgelopen dagen hebben de
inwoners van Panama de
kerkdiensten aangegrepen om
te protesteren tegen de fraude
van regeringszijde tijdens de
presidentsverkiezingen. In de
Christus-Koningkerk kregen
de twee vice-presidentskandi-
daten van de oppositie, Ford
en Racardo Arias Calderon,
een ware ovatie toen zij naar
hun plaats in de voorste rijen
liepen.
De kerk in Panama heeft de
laatste tijd ongebruikelijk vaak
haar stem verheven om het
bewind van Noriega te veroor
delen. In alle kerken werd
zondag een kritische brief
voorgelezen waarin de wan
toestanden nogmaals uiteen
werden gezet.
De Panamese oppositieleiders
zeggen de verkiezingen van
vorige week overduidelijk te
hebben gewonnen en vinden
dat hun overwinning moet
worden erkend. Zij zijn dan
ook tegen de voorstellen om
een junta te vormen die gene
raal Noriega zou moeten ver
vangen. In deze junta zouden
een oppositieleider, aanhan
gers van de regering en mili
tairen zitting moeten nemen.
SKE EN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL
(c) Standaard Uitgeverij.
„Open het
dorp"
succesvol
in België
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
ANTWERPEN „Ik had
er heimelijk wel op ge
hoopt, maar verwacht had
ik deze opbrengst zeker
niet. Dit is toch een gran
dioos succes?".
BRT-presentatrice Kathy Lin-
dekens, druk in de weer ach
ter het podium, is er helemaal
ondersteboven van Met een
soort „Open het dorp" zamelde
ze op eerste pinksterdag, tij
dens een geslaagde benefiet in
Antwerpen, ruim zestig mil
joen frank in voor de kanker
bestrijding. Onmiddellijk na
afloop mocht ze in een van de
ontvangstzalen van de Ant
werpse dierentuin de geluk
wensen in ontvangst nemen
van premier Martens en de
hele kabinets-top: vice-pre
mier Claes, de ministers van
binnenlandse en buitenlandse
Zaken Tobback en Tindemans
en nog vele anderen.
Kathy Lindekens (33) verloor
anderhalf jaar geleden kort na
elkaar haar vader en moeder
aan kanker. Op 23 juni vorig
jaar mocht ze in het program
ma „Kwistig met muziek" van
Radio Kortrijk twee harte-
wensen uiten. De eerste was
een oud Engels huis voor
haarzelf, de tweede een bene
fietavond ten voordele van
fundamenteel kankeronder
zoek. Die tweede wens ging
zondagavond in vervulling.
Zoals Mies Bouwman vele ja
ren geleden, hielden twee van
Vlaanderens populairste pre
sentatoren, Walter Capiau
(VTM) en Lutgart Simoens
(BRT), nauwgezet de giften en
opbrengsten van acties bij. Het
eindresultaat was ongekend:
3,3 miljoen gulden, opgebracht
door duizenden enthousiaste
Vlamingen en npg een handje
vol Nederlanders die toevallig
op BRT-2 hadden afgestemd.
„Nederland heeft de traditie,
maar blijkbaar zijn ook in
Vlaanderen zulke acties moge
lijk", klonk het overal in de
Antwerpse Koningin Elisa-
beth-zaal.
230.000
kandidaten
DEN HAAG Dit jaar ne
men zo'n 230.000 kandidaten
deel aan de centraal schriftelij
ke eindexamens in het voort
gezet onderwijs.
Morgen beginnen de examens
en de laatste examendag is
dinsdag 30 mei. De scholen
krijgen op donderdag 8 juni
van het CITO de resultaten
van de leerlingen.
De herkansing in één vak
heeft plaats op vrijdag 16
juni en de uitslag ervan is op
woensdag 28 juni bij de scho
len binnen.
In aula's en gymzalen buigen de examenkandidaten zich de komende dagen over de schriftelijke
opgaven.
FOTO: DIJKSTRA
DIKKE ONVOLDOENDE VOOR ZUURPRUIMEN
DEN HAAG „Ligt het
niveau van de huidige
examens lager dan in de
jaren '60, vóór de Mam
moetwet? Ach, in de zes
tiende, zeventiende eeuw
klaagden ouderen al over
het onderwijspeil van de
jeugd. En nu doen ze dat
nog.
Als die lieden uit het pre-
Mammoet-tijdperk hun eigen
examens naast die van hun
kinderen zouden leggen, zou
den ze ontdekken dat het ni
veau per vak nu veel hoger is.
De stof die twintig jaar gele
den voor het natuurkunde-
examen werd geëist wordt nu
behandeld in de derde en vier
de klas. De omvang en het ab
stractieniveau van de stof zijn
sterk toegenomen".
De kritiek klinkt indrukwek
kend maar mist elke grond,
vindt schcoldekaan Jan Heer-
ze. „Gebrom van zuurpruimen
die in nostalgie terugblikken,
maar de laatste twintig jaar
geen school van binnen heb
ben gezien. Ze weten niet
waar ze het over hebben".
Dat neemt niet weg dat ook
Heerze van mening is dat het
huidige examen voor verbete
ring vatbaar is. „De meerkeu-
ze-examens voor de vreemde
talen toetsen meer op intelli
gentie dan op taalvaardig
heid". Ofwel, door eerst de
overduidelijk foute antwoor
den weg te strepen kom je al
dicht bij het goede antwoord.
Het beoordelen van de logica
in de overige antwoorden doet
dan de rest „En dan heb ik
het er nog niet over dat meer-
keuze-vragen in het gewone
leven nergens voorkomen".
Daarmee houdt zijn kritiek
niet op. „Het hele centraal
schriftelijk examen is natuur
lijk het toppunt van subjectivi
teit. Een zeer kleine commissie
stelt de toetsen samen. Die
worden nagekeken en pas dan
wordt de normering bepaald
Dat moet om de curve mooi te
laten glooien. Het cijfer zegt
dus niets over de geleverde
prestatie Volstrekte willekeur.
Alleen gaat het om willekeur
die voor iedereen hetzelfde is".
Heerze, overtuigd tegenstan
der van de 'Kies exact'-eam-
pagne, zag daarvan vorig jaar
een prachtige illustratie aan
z'n eigen school. „Onder druk
van de staatssecretaris was er
een sterke toename van het
aantal leerlingen dat wiskunde
in het pakket koos. Vorig jaar
deed de eerste lichting exa
men. Nou, dat was dus een ca
tastrofe. Die zogenaamde ob
jectieve commissie besloot tot
een herberekening van de cij
fers. Op scholen, zoals de onze,
die zich nogal verzet hebben
tegen die wiskunde-dwang,
waren er toen ineens geen on
voldoendes meer". De herbe
rekening kon evenwel niet
verhinderen dat in het hele
land 46 procent van de kandi
daten een onvoldoende kreeg
voor wiskunde-A.
Correctie
Het examineren met open vra
gen verdient daarom in de
ogen van Heerze de voorkeur
boven de willekeurige meer-
keuze-toetsen. Maar dan
doemt weer een nieuw pro
bleem op: de overbelasting van
de leraren die het werk
moeten nakijken.
„Het corrigeren kost per kan
didaat een uur. Dat betekent
voor de meesten dus tussen de
vijftig en zestig uur. Maar
daarmee is de kous nog niet af,
want dan volgt nog zo'n portie:
de tweede correctie, bedoeld
om de beoordeling van een
collega van een andere school
te controleren. Intussen draai
en de lessen in de andere klas
sen gewoon door. Dat is een
enorm zware belasting, een
tijd vol irritaties en conflic-
tjes".
Zijn ervaringen als leraar Ne
derlands zullen niet vreemd
zijn aan Heerze's klacht Het
centraal schriftelijk examen
van de moedertaal bestaat uit
twee onderdelen, die geen van
beide voor correctie door de
computer in aanmerking ko
men. Dat betekent dus dubbel
werk voor de Neerlandici.
Gecommitteerden
Dat de opzet van het examen
grondig overhoop gehaald
wordt, ziet Heerze echter niet
één, twee, drie gebeuren. Ze
ker niet als het om de meer-
keuze-vragen gaat. Waar in de
ogen van Heerze nog wel iets
kan gebeuren is bij de correc
tie van het schriftelijke werk.
„De gecommitteerden moeten
weer terug. Omdat zij op meer
dan één school kunnen opere
ren, wordt de uniformiteit van
de beoordeling groter".
Zij die zich van vóór 1968 de
gecommitteerden herinneren,
zal de schrik om het hart slaan
bij het horen van zo'n voorstel.
In hun herinnering schiep de
gecommitteerde in de
beeldvorming gaat het altijd
om een man er een sata
nisch genoegen in om het de
kandidaten zo moeilijk moge
lijk te maken. Koel, afstande
lijk, streng en vooral meedo
genloos.
Maar er loopt zo langzamer
hand een behoorlijk legertje
van oud-leraren rond die uit
stekend geschikt zijn om als
gecommitteerde te fungeren.
Gebruikmakend van mogelijk
heden tot vervroegde uittre
ding of de doorstromingsrege
ling zijn ze op relatief jonge
leeftijd uit het onderwijs ge
stapt. „Op hun 57e ben je ze
soms al kwijt. Het gaat inmid
dels om een behoorlijke groep
die over veel vrije tijd en
vooral ook veel deskundigheid
beschikt. Daar moet je gebruik
van maken", vindt Heerze.
„Die mensen hebben ervaring,
gezag en vinden het boven
dien vaak leuk om bij het on
derwijs betrokken te blijven.
Daar moet een pool van ge
committeerden van opge
bouwd worden".
Meer vakken
Het fenomeen 'gecommitteer
de' was niet het enige dat in
1968 met het badwater werd
weggegooid. Met de criticasters
is Heerze van opvatting dat
het aantal vakken waarin mo
menteel examen wordt gedaan
te gering is. Dat gaat zonder
meer ten koste van de algeme
ne vorming van de scholieren.
Die oude HBS was dus toch zo
slecht nog niet met z'n dertien
vakken7
„De breedte van het oude sy
steem was goed. Ik wil daar
echter meteen bij aantekenen
dat dertien vakken te veel is.
Aan de andere kant: zeven is
te weinig. In de huidige situa
tie heeft iemand die bijvoor
beeld naar de technische uni
versiteit wil vrijwel geen keu
ze meer bij het bepalen van
z'n vakkenpakket. Nederlands
en Engels zijn verplicht. Om
dat hij nog niet de studierich
ting heeft bepaald, kiest de be
treffende leerling in elk geval
wiskunde-I en -II, natuurkun
de en scheikunde. Dan blijft er
nog één vak over. Zo'n pakket
is beperkt en dan krijg je heel
begrijpelijke klachten op de
universiteiten over te geringe
taalbeheersing en algemene
ontwikkeling".
Ander niveau
„Dat probleem wordt niet op
gelost met een extra examen
vak, zoals de staatssecretaris
wil. Het probleem is veel fun
damenteler", gaat Heerze ver
der. Nee, om de middelbare
scholier algemener te vormen,
meer talenkennis bij te bren
gen en goede kansen op ver
volgonderwijs te geven, moet
volgens Heerze een systeem
van hoofd- en bijvakken wor
den ingevoerd.
„Er is geen enkele behoefte
om het niveau van alle vak
ken zo hoog mogelijk op te
schroeven. Leerlingen moeten
in bepaalde vakken examen
kunnen doen op een lager ni
veau. Wat moet iemand die so
ciologie of pedagogiek gaat
studeren met een volledig pro
gramma wiskunde-A? Statis
tiek is al voldoende. En zo
kunnen de leerlingen met een
uitgesproken B-pakket alge
meen vormende vakken vol
gen. Het aantal lesuren voor
die bijvakken is kleiner en de
exameneisen zijn lager".
Maar of invoering van dit sy
steem kans van slagen heeft,
moet betwijfeld worden De
discussie over het onderwijs na
de (nog omstreden) basisvor
ming - een brugperiode waar
alle leerlingen na de lagere
school naar toe gaan - bood
wellicht enig perspectief. Die
bovenschool zou bestaan uit
twee- en driejarige opleidin
gen, die toegang zouden geven
tot het hoger beroepsonderwijs
en de universiteit.
„In de opzet van de boven
school zaten zeker mogelijkhe
den", meent Heerze, „Voort
bouwend op de basisvorming,
waar veel vakken aan bod ko
men, had de bovenschool iets
moois kunnen worden. Maar
over de bovenschool hoor je
niets meer. Het mocht geen
geld kosten en zonder extra
middelen kon het niet gereali
seerd worden. Het gesprek
was daarmee doodgeslagen".
FRANS BOSSCHER
(ADVERTENTIE)
De voorpret begint met de Vendorado folder. Een kleurige kijk-en-leesfolder over luxueuze bungalowparken in
Limburg, de Duitse Eifel enZandvoort: een nieuw, grandioos park
met 400 bungalows èn 125 appartementen, subtropisch zwembad,
overdekt centrum plus natuurlijk het mooie Noordzeestrand!
Ja, stuur mij gratis de gezellige, 36 pagina's dikke Vendorado kleurenfolder
Bel voor informatie en reservering: 020- 6656565
Stroot.
Postkode
i Stuur deze bon n een envelop zonder postzegel naar
Vendorado Antwoordnummer 10072.4800VB Breda frbgt ook een tolder voor u boor
bij V&D, ABN Bonk, O-Reizen, Arke, toerkoop, totfmk en de grote postkantoren
