docent moet ook tikwerk doen
Duizenden klachten over
dwang in psychiatrie
[|/|^akzinnige vrouwen vaker gesteriliseerd
Nieuwe risico's voor
Nederlandse zeehonden
Velen doen ten onrechte beroep op rechtshulp
KONINKLIJK
HUIS
PAG>
NENLAND
r
£eidM<2owumt
WOENSDAG 10 MEI 1989 PAGINA 3
ij HAAG Het aantal
vrouwen dat
jks wordt gesteriliseerd
üoger dan dan tot nu
aangenomen. Ongeveer
ïonderd geestelijk ge-
j fcapte vrouwen onder-
per jaar een dergelijke
rsSdeling. Een kwart
'oelenan woont bij de ouders,
ring i
tken gebleken uit een en-
ag he> ^ie vor]ig Jaar door de
j jskundige hoofdinspectie
voor de geestelijke volksge
zondheid is gehouden.
De uitkomst van de enquête ligt
aanzienlijk hoger dan de inspectie
had verwacht. Met name het hoge
aantal gesteriliseerde zwakzinni
gen dat thuis woont verraste de in
spectie. Alle gynaecologen en huis
artsen kunnen binnenkort een
brief verwachten van de inspectie
met haar opvatting over sterilisatie
van zwakzinnige vrouwen. Onder
deze nieuwe richtlijn vallen ook
thuiswonende zwakzinnigen. De
richtlijn van 1981, die zich alleen
tot geestelijk gehandicapten in in
richtingen uitstrekte, komt daar
mee te vervallen.
Volgens de inspectie mag geen ste
rilisatie worden toegepast als de
vrouw dat zelf niet wil en als ze in
staat is de gevolgen van haar be
slissing te overzien. Als dat niet
het geval is kan alleen de curator
bij een meerderjarige en de ouders
of voogd bij een minderjarige
daarover beslissen. Het staatstoe
zicht vindt dat de grootst mogelij
ke zorgvuldigheid in acht moet
worden genomen bij gedwongen
sterilisaties van een bepaald deel
van de bevolking.
PIETERBUREN/TEXEL Het zeehondevirus, dat vorig jaar
de dieren in grote getale trof, is ook in Nederland nog niet uitge
woed. Momenteel is er echter in de Waddenzee nog geen sprake
van een verhoogde sterfte onder zeehonden. Juni wordt van
grote betekenis. Dan komen deze dieren op de platen van de
wadden samen om te jongen. Pas dan is een redelijk exact beeld
te vormen van het aantal dieren dat de besmetting met het zoge
noemde hondeziektevirus overleefd heeft. Ook moet dan blijken
hoevéél zeehonden zullen jongen. Vorig jaar heeft het hoogte
punt van de ziekte zich in de paartijd voorgedaan. Gevreesd
wordt dat een aantal beesten dit jaar als gevolg daarvan niet
zwanger geraakt is. Komende maand is er kans op nieuwe be
smetting op de platen omdat de zeehonden daar in groepen bij
een zijn en elkaar kunnen „onderhoesten". Bovendien kan de
huidige verhoogde sterfte onder zeehonden in de Bondsrepu
bliek „overslaan" naar de Nederlandse wateren.
Officier in beroep tegen
vrijspraak in
Bolderkar-zaak
ROTTERDAM Het openbaar minis
terie heeft beroep aangetekend tegen
het vonnis van de Rotterdamse recht
bank waarin een 27-jarige man werd
vrijgesproken van seksueel misbruik
van zijn 4-jarig dochtertje. Het kind be
zocht het medisch kleuterdagverblijf De
Bolderkar in Vlaardingen. Officier van
justitie mr. H. Moraal had een jaar ge
vangenisstraf geëist tegen de man. De
man had zowel bij de politie als bij de
rechter-commissaris een bekentenis af
gelegd maar kwam hier later weer op
terug. De rechtbank oordeelde vorige
week dat er onvoldoende bewijs was om
tot een veroordeling te komen.
Rotterdam wil deel
Rijksweg 13 overdekt
ROTTERDAM De gemeente Rotter
dam wil dat het deel van Rijksweg 13
dat de wijk Overschie verdeelt in Oost
en West gedeeltelijk wordt overdekt.
Het rijk zou hiervoor geld op tafel
moeten leggen, want het past in het in
de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening
geformuleerde beleid ter verbetering
van de woonomgeving in de buurt van
verkeerswegen, vindt de gemeente. Dit
is een onderdeel van het gisteren gepre
senteerde plan voor een ingrijpende
vernieuwing van de wijk Overschie.
Volgens dit plan moeten er in tien jaar
1200 woningen worden gerenoveerd,
1200 woningen worden gesloopt en 600
woningen worden gebouwd.
^rstpeau bij uitzendburo
hoev(
voo:
'zanjtSFOORT Hoe-
ziet name in het cen-
van het land de in-
bestaat dat de uit-
e ^arkt opnieuw be-
.ijk overspannen be-
f, Z1le raken, is daarvan
en.ns de grote landelij-
r ^eJzendbureaus nauwe-
n nprake. De vraag van
aant^edrijfsleven is con-
;Sve£tot hoog en het aan-
ou Van mensen die als
ïdkracht willen wer-
Maalt enigszins. Toch
de pti een kritieke situa-
Dials in de periode '79-
iu geen sprake,
di
proi
Eerps de grote en middel-
,'uitzendbureaus blijft het
in 1 zaak op dit gebied de
êen aan de pols te houden,
e k(fc land worden jaarlijks
Smilalf miljoen uitzendbanen
de ptd en bij sommige bedrij-
ngenou ^et wer^ behoorlijk
lopen als daarvoor „op
jiste moment en op de
plaats" geen tijdelijk
en ^eel kan worden aange-
ongeveer 135.000 uitleningen
per jaar klassseert het 40-jarige
ASB zich als goede tweede.
Keeser, dat vooral in de zuide- Mentaliteit
lijke provincies actief is, bezet
(met 100.000 uitleningen) de
derde plaats. Op enige afstand
volgt ondermeer Tempo Team.
ruckchauffeurs krijgen bij ons
aanvullende opleidingen".
.viaagu geven zowel
aanhtad (Amsterdam) als
2(Den Haag) en Tempo
r (Amsterdam) toe dat er
categorieën pro-
n zijn. Van deze drie is
itad met jaarlijks 180.000
ingen de grootste. Met
Tekorten
Op de vraag of er bij zijn be
drijf ook enige stagnatie op
treedt zegt directeur A.W. Ko
nijn van ASB dat er in deze
bedrijfstak in bepaalde catego
rieën altijd tekorten zijn. Toch
heeft hij niet de indruk dat er
opnieuw een val in het aanbod
van tijdelijke arbeidskrachten
zit.
Volgens Konijn zijn er bij ASB
in de productiesfeer nu zeker
geen tekorten. „In de techni
sche sector zitten we nu wat
krapper, vooral waar het de
metaalindustrie betreft. De
vraag naar lassers en elektro
technici was echter altijd al
veel groter dan het aanbod",
zegt Konijn.
Hoewel ook in de administra
tieve sector toch wel sprake is
van structurele tekorten zijn
volgens de ASB-directeur op
dit moment geen extra maat
regelen nodig. Konijn: „Dat
neemt niet weg dat wij wel ge
neigd zijn onze kort-cyclische
opleidingen te intensiveren.
Daarbij moet worden gedacht
aan spoedcursussen op het ge
bied van bijvoorbeeld de ge
zondheidszorg, maar ook ma
gazijnbedienden en vorkheft-
Drs. D. van Gelder van Tempo
Team onderschrijft de opvat
tingen van zijn ASB-collega.
Met dien verstande dat hij de
arbeidssituatie in een breder
kader wenst te zien. Van Gel
der: „Mij is opgevallen dat het
bij de mensen die zich bij ons
voor uitzendwerk aanbieden
nogal eens aan een goede men
taliteit mankeert. Bij onze ves
tigingen melden zich bijvoor
beeld nogal wat mensen met
een onderwijsachtergrond. Die
hebben een goede opleiding
gehad, maar komen in het on
derwijs niet aan de bak of zijn
er op uitgekeken. Als ze zich
bij ons melden zullen ze ook
„simpel" tikwerk moeten kun
nen doen, maar als ze daar al
niet toe bereid zijn houdt het
natuurlijk snel op. Men moet
nu eenmaal aan de functie-ei
sen voldoen. Wanneer men
dan toch mensen krijgt die het
aangeboden werk nog moeten
leren, hebben de „inlenende"
bedrijven liever goedkope jon
geren dan duurdere ouderen".
Van Gelder is ook heel stellig
in zijn recept naar een oplos
sing van de huidige werkloos
heid. „Wanneer meer late
twintigers en dertigers het
zouden kunnen opbrengen
weer op nul te beginnen zou
door een zekere doorstroming
de werkloosheid aanzienlijk
kunnen dalen", zegt hij. „Veel
mensen die bij nader inzien in
het verkeerde beroep zitten,
blijven daar te vaak omwille
van het salaris te lang hangen.
Als ze dan worden ontslagen
vormen ze mijns inziens veelal
onnodige belasting van het
werkloosheidscijfer. Men zou
meer moeten beseffen dat je
beter een geschikte baan voor
minder salaris dan een frustre
rende baan voor meer salaris
kunt hebben".
Stagnatie
Met betrekking tot een zekere
stagnatie in de uitzendmarkt
heeft ook woordvoerder A.
Swilling van Randstad (nog)
geen concrete cijfers. Hij heeft
echter niet de indruk dat er
een even overspannen markt
als enkele jaren geleden zit
aan te komen, maar enige
stagnatie sluit hij niet uit.
„Daarbij komt dat de de lokale
arbeidsmarkten wat vraag en
aanbod betreft erg kunnen
verschillen", zegt hij.
Swilling wil wel kwijt dat ten
aanzien van de werkgelegen
heid, maar dan ten behoeve
van volledige banen de ar
beidsbureaus veel meer zou
den kunnen doen. Zoals het
nu gaat vindt hij dat „beslist
onvoldoende".
De komst van Uitzendbureau
Start, dat door de gewestelijke
arbeidsbureaus is opgezet, zet
voor de mensen zelf wellicht
wel zoden aan de dijk, maar
heeft volgens Swilling het
aanbod voor de uitzendmarkt
niet tot nauwelijks beïnvloed.
„Start is vooral bedoeld voor
mensen die een volledige baan
nastreven en is dus niet zo
concurrerend voor de markt
van tijdelijk werk".
Inruilen
Mede gelet op een recent
marktonderzoek vermoedt
Swilling dat er steeds mensen
zijn die tijdelijk werk voor een
vaste (volledige of halve) baan
inruilen. Uit het onderzoek,
uitgevoerd onder mensen die
gemiddeld 12 weken via
Randstad werkten, bleek dat
19 procent bij het inlenende
bedrijf bleef hangen en dat 28
procent elders een vaste baan
vond.
Van de tijdelijke werkers ging
7 procent opnieuw met het
uutzendbureau in zee, 8 pro
cent bleef werkzoekend en 38
procent werd onder de sector
„overig" samengevat. Dat wa
ren bijvoorbeeld mensen die
kozen voor voortzetting van
hun studie, mannen die hun
militaire dienstplicht gingen
vervullen en vrouwen die
moeder werden en daarom
stopten met werken buitens
huis. Swilling: „Voor de markt
die de uitzendbureaus bestrij
ken blijft genoeg potentieel
aanbod over. Het zal met die
stagnatie dus voorlopig wel los
lopen".
WESSEL POST
■KS:
^andbouw"
i. Mid
»™4>et blijven
vaart! O
legosilPDE Het ministerie
oveandbouw en visserij moet
!eveen bestaan. Nederland zou
reemd figuur slaan als er
een dergelijk ministerie
3en ijn, aldus minister Brak:
**en in Liempde na afloop
22 ïen bezoek aan de Werk-
22 ïdagen.
jns Braks heeft agrarisch
is rland een grote interna-
je uitstraling. Hij wees
Üat een.kwart van de ex-
tfkomstig is uit de agrari-
jsector en dat de Neder-
e economie er voor 25
nt van afhankelijk is. „Ik
>3 (het niet vreemd dat het
j° bestaan van het ministe-
'4 a weer ter discussie wordt
is id. Dat gebeurt regelma-
Ingeveer elke tien jaar",
5 i Braks.
6 £windsman reageerde op
7 ite uitlatingen van onder
3 ren de senatoren Luteijn
3 p) en Boorsma (CDA). De
0 ioud-voorzitter van het
3 jbouwschap, vindt dat
4 ,iouw als economisch ge-
maar het ministerie van
jimische zaken zou kun-
v worden overgeheveld.
|ma heeft berekent "dat
,ffing op jaarbasis een be-
ging van ongeveer 250
en gulden oplevert. Een
pkleed" ministerie dat
'in enge zin alleen met
Jóuw bezig houdt ziet
1 2S niet zitten. „Het moet
J ^departement met allure
1 ^Daarom is het goed dat
ins niet alleen bezig hou-
jjnet landbouw, maar ook
de inrichting en het be-
tvan het totale landelijke
i?d. Daarnaast hebben we
i!r meer bemoeienis met de
Jngs- en genotsmiddele-
lUstrie".
|js maakte nadrukkelijk
elijk dat hij in een nieuw
'rmen kabinet graag weer
ster van landbouw wil
jen. Maar ook de VVD
niet zeggen dat minister
is het slecht heeft gedaan
lie post, maar we willen
l.;meer liberale invloed op
f)ouw", aldus voorzitter
iBlauw van de kamercom-
je voor landbouw.
.Billboards"
Langs het Museumplein in Amsterdam worden momenteel vijftig „billboards" opgezet. Vanaf mor
gen is dit plein een tijdelijke expositieruimte met 8 m2 grote borden met affiches die de afgelopen
jaren het straatbeeld hebben gesierd.
Extra treinen
ondanks uitstel
OV-kaart
DEN HAAG De Nederland
se Spoorwegen en de samen
werkende streekvervoerbe-
d rijven beraden zich nog op
het indienen van een schade
claim voor reeds gemaakte
kosten, nu de Eerste Kamer de
behandeling van de OV-kaart
voor studenten heeft uitge
steld. President-directeur
Ploeger van NS sprak zaterdag
van voorbereidingskosten tus
sen de 3 en 8 miljoen gulden.
NS noemt het uitstel „een ge
miste kans". „Invoering van
de jaarkaart zou een structure
le bijdrage zijn geweest ter
vermindering van de file- en
milieuproblematiek", aldus
NS. De NS wil van minister
Deetman horen of er sprake is
van uitstel of afstel.
Het extra materieel en perso
neel „zal voor de huidige klan
ten van NS in ieder geval be
tekenen dat de kwaliteit van
de treinreizen, ook in spits, zal
toenemen", aldus NS.
De streekvervoerbedrijven
schatten tot nu toe 1 tot 2 mil
joen gulden te hebben besteed
aan de voorbereidingen van
het studentenvervoer: de BV
Studentenjaarkaart, werving
van extra chauffeurs en on
derzoeken naar het reisgedrag
van studenten.
ONDERZOERK REKENKAMER:
(Van onze parle
mentaire redactie)
DEN HAAG Mensen die
een advocaat nodig hebben
doen in veel gevallen ten on
rechte een beroep op de over
heid.
Volgens het Nederlandsde
rechtshulpsysteem kunnen de
genen die zelf geen advocaat
kunnen betalen tegen een
kleine vergoeding (minimaal
50 gulden) een door het rijk
betaalde advocaat „toegevoegd
krijgen". Van deze regeling
wordt nogal wat misbruik en
oneigenlijk gebruik gemaakt,
zo blijkt uit een onderzoek dat
de Algemene Rekenkamer
heeft verricht.
Volgens de Rekenkamer is de
rechtshulpregeling op een aan
tal punten onduidelijk en on
volledig. Bovendien is er ge
brek aan goede controle op
een juist gebruik van de rege
ling. Veel mensen doen zich
voor als minvermogend, ter
wijl ze dat helemaal niet zijn.
Ook komt het voor dat een ad
vocaat wordt toegewezen voor
een affaire die helemaal geen
rechtszaak waard is. Het on
derzoek van de Rekenkamer
concentreerde zich op 1985. In
dat jaar gaf het rijk 220 mil
joen gulden uit aan advocaats-
kosten. De Rekenkamer meent
dat daarvan in elk geval 16
miljoen ten onrechte is be
taald. Verder heeft 24 miljoen
van de totale uitgaven een
twijfelachtig karakter
Minister Korthals Altes vindt
de kritiek van de Rekenkamer
overdreven. Toch stelt hij en
kele verbeteringen in het sy
steem voor, maar hij verwerpt
het idee van de Rekenkamer
om bij aanvragen voor rechts
hulp de belastingdienst in te
schakelen.
Prinses Juliana opent in Terneuzen
het nieuwe streekziekenhuis „De
Honte" van de stichting Zieken-
huisgroep Zeeuwsch-Vlaanderen.
Prins Claus onthult in Lieshout, ter
gelegenheid van de Nationale Mo
lendag 1989 (op zaterdag 13 mei)
het nationaal monument 'De Mul
der'. Prins Claus is beschermheer
van de Vereniging De Hollandsche
Molen.
UTRECHT Patiënten
in psychiatrische zieken
huizen klagen steeds va
ker over het toepassen
van dwang en vrijheidsbe
perkende maatregelen.
Meer dan de helft van de
klachten komt van vrij
willig opgenomen patiën
ten.
Dit staat in het gisteren ver
schenen jaarverslag over 1988
van de Stichting Patiëntenver
trouwenspersoon Geestelijke
Gezondheidszorg. Volgens de
stichting is het nu echt nood
zakelijk dat er een wet komt
die de rechtspositie van psy
chiatrische patiënten regelt.
Vorig jaar hebben ruim 4400
patiënten de hulp van een ver
trouwenspersoon ingeroepen.
Zij kwamen in totaal met 8636
klachten. Die gingen vooral
over gedwongen opneming
(15,5 procent), dwangtoepas
sing en vrijheidsbeperking
(15,3 procent), de inhoud van
de behandeling (14,6 procent)
en de bejegening (7,6 procent).
Elk jaar komen er meer klach
ten over dwang. In 1982 ging
tien procent van de klachten
daarover en vorig jaar was dat
al ruim 15 procent, aldus het
jaarverslag.
Veel behandelaars zouden
weinig afweten van het pa
tiëntenrecht waardoor zij ten
onrechte dwang toepassen. De
separeercellen zijn vaak ge
brekkig: soms ontbreekt een
bel zodat de patiënt op de deur
moet bonken. Een andere te
kortkoming noemt de stichting
dat vrijwillig opgenomen pa
tiënten een regime van vrij
heidsbeperkingen krijgen op
gelegd dat overeenkomt met
dat van een gedwongen opge
nomen patiënt.
Nederlandse in Griekse cel
wil tot uiterste gaan
THESSALONIKI De
Nederlandse verpleegster
Ellie van Kuijk die al
ruim zeven maanden in
een Griekse gevangenis is
opgesloten, wil tot het bit
tere einde doorvechten.
Ze is niet van plan de haar op
gelegde boete van duizenden
guldens te betalen, zo heeft
haar vader telefonisch meege
deeld vanuit zijn hotel in
Thessaloniki. Het echtpaar
Van Kuijk uit Nuenen ver
blijft tot en met maandag in
Griekenland. Met de directie
van de gevangenis is afgespro
ken dat de Van Kuijks hun
dochter met uitzondering van
het weekeinde elke dag twee
maal mogen bezoeken.
Ellie van Kuijk woont al ge
ruime tijd in Griekenland. Ze
belandde vorig jaar in de ge
vangenis, omdat ze haar auto
niet volgens de regels zou heb
ben ingevoerd. Inmiddels is de
betreffende auto gestolen. De
Griekse autoriteiten verden
ken de Nederlandse er nu van
dat ze de auto illegaal heeft
verkocht.
Het echtpaar van Kuijk bracht
gisteren voor de eerste keer
een bezoek aan hun dochter,
achter vier lagen gaas. Dat
duurde een klein half uur. Zij
waren samen met kanselier R.
Tuinman van de Nederlandse
ambassade en de plaatselijke
consul naar de gevangenis ge
gaan. Ellie van Kuijk ver
wacht dat ze binnenkort wordt
overgeplaatst naar een gevan-.
genis in Athene omdat de
vrouwenafdeling in de gevan
genis in Thessaloniki wordt
opgeheven. „Dat betekent dat
Ellie straks terecht komt in
een gevangenis waar echt
zware criminelen verblijven.
Maar misschien krijgt ze er
wel wat meer privacy. Nu ver
blijft ze dag en nacht met
twintig andere vrouwen en
kinderen in één ruimte", aldus
vader Van Kuijk.
Kampeerder aan de schop
voor reptiel en vlinder
APELDOORN Een
gratis kampeervakantie in
de vrije natuur in ruil
voor de nodige zweet
druppels. Dit aanbod
komt van de vereniging
'Vrienden van de Hoge
Veluwe', die met vrijwilli
gers de komende zomer
maanden de handen uit
de mouwen gaat steken.
Het is de bedoeling dat men
een vergrast gebied in het cen-
traal-oostelijk deel van het
park met de schoffel gaat be
werken om vlinders en reptie
len de kans te geven zich te
handhaven. Het hele gezin
mag ervan profiteren, mits één
familielid bereid is vijf dagen
per week zes uren lang klein
schalig plagwerk te verrich
ten.
Coördinator Adrie van Wijck
uit Apeldoorn heeft van 3 juli
tot en met 2 september een
speciale camping voor de noes
te werkers gereserveerd. „Het
wordt beslist geen luxe vakan
tie. maar het zal ongetwijfeld
gezellig zijn", aldus Van
Wijck De natuurcamping is
telegen nabij de ingang
chaarsbergen en heeft geen
elektrische voorzieningen. Wel
is er een toiletwagen en een
(koude) douche aanwezig. Wie
warm water wenst, kan echter
op een commerciële camping
even buiten het park terecht.
Daar is ook een kampwinkel
aanwezig. Gedurende de
werkzaamheden heeft men
gratis toegang tot het Nationa
le Park, voor fietsen wordt ge
zorgd en daarnaast is er één
avond pee week een diavoor
stelling en maakt men een
wandeling onder deskundige
leiding, ,,'s Avonds om 22.00
uur gaat het hek van het park
dicht", zegt van Wijck. „Er is
verder geen vertier. Men weet
dus van tevoren waar men aan
begint".
Vlinders en reptielen zijn voor
hun warmteregulatie afhanke
lijk van de zon en van de mo
gelijkheid om van deze warm
tebron gepast gebruik te ma
ken. Zowel kale plekken die
snel opwarmen als schaduw
leverende dekking zijn nodig.
Van Wijck: „Bij adders wor
den de eieren in het moederli
chaam uitgebroed. Daarom zal
de slang in het voorjaar in de
volle zon moeten broeden. Dit
wordt door al dat gras steeds
moeilijker. Bij zandhagedissen
worden de eieren in de kale
zandgrond begraven en doet
de zonnewarmte de rest. Al bij
een geringe begroeiing van
bijvoorbeeld korstmossen kan
de zon niet diep genoeg door
dringen met alle gevolgen van
dien. Nu al zoekt deze hagedis
zandpaden op voor het begra
ven van de eieren. Terreinwa
gens maken deze eieren kapot.
Er zullen dus selectief kale
plekken in de hoge vegatatie
moeten worden gemaakt".
