adicaal milieuplan Los Angeles
at zelfs barbecue niet ongemoeid
Amerikaans dreigement
maakt weinig indruk
Bonden klaar
voor „oorlog"
tegen Thatcher
REilitairen gaan
0< schietend met
I embussen vandoor
Kadar was blok aan been hervormers
PA(TENLAND
CeidócSoutcmt
DINSDAG 9 MEI 1989 PAGINA 5
anse agenten
d bij aanslag
[a DE HENARES Twee
politiemannen zijn gedood
gewond geraakt toen een
o explodeerde op het moment
ïerbet( in een bus passeerden. De
t, de i had plaats in Alcala de He-
van Aij Madrid. Daar staat een ge-
?r zichs waarin een aantal ETA-
ven „hten vastzit in afwachting
bouwejn proces. Voor de aanslag
tuitte <ch nog niemand verantwoor-
j de fgesteld, maar de autoriteiten
tsraad^en de band van de ETA: de
uwe hbe afscheidingsbeweging die
'unt lPrd bet bestand met de rege-
Drote^egde nadat vredesbesprekin-
iancipf^ger^e waren rnislukt.
Boetes wegens „Spycatcher'
LONDEN Drie Britse kranten zijn in Londen
veroordeeld tot een geldboete van 150.000 gulden
wegens het publiceren van delen uit het boek Spy
catcher, op het moment dat de memoires van de
voormalige Britse geheim agent Peter Wright in
Groot-Brittannië nog verboden waren. Wright
schreef in zijn boek onder meer dat Britse geheime
diensten hebben getracht het socialistische bewind
van premier Harold Wilson te destabiliseren. De
Britse regering voerde tot in Australië processen
om het boek verboden te krijgen, maar verloor uit
eindelijk. De hoofdredacteuren van twee van de
veroordeelde kranten, de Sunday Times en the In
dependent, zeiden geschokt te zijn over het vonnis.
Volgens hen vormt dit een gevaarlijke aanval op
de persvrijheid in het Verenigd Koninkrijk. Zij
kondigden aan in hoger beroep te gaan. Het derde
blad, News on sunday, bestaat niet meer.
Verloren H-bom VS
roept protest op in Japan
TOKYO In Japan is gisteren verontwaar
digd gereageerd op een bericht in het Ameri
kaanse blad Newsweek dat de Amerikaanse
regering 24 jaar geleden het verlies van een
waterstofbom voor de kust van het Japanse
eiland Okinawa geheim heeft gehouden. Een
gevechtsvliegtuig met de bom aan boord rolde
van het dek van een Amerikaans vliegdek-
schip, aldus Newsweek, en zonk naar een diep
te van vijfduizend meter. Het blad baseert zich
op gegevens van het Amerikaanse Institute of
Policy Studies. Het incident werd in 1981 al
door het Pentagon onthuld. Maar toen werd
beweerd dat het ongeluk had plaatsgehad „750
kilometer verwijderd van de kust". In werke
lijkheid is de bom circa 105 kilometer voor de
kust gezonken.
Herrenberg ontslagen
bij Militair Gezag
PARAMARIBO Henk Herrenberg is ontslagen als
directeur van het kabinet van het Militair Gezag in
Suriname. De legerleiding heeft geen bijzonderheden
bekendgemaakt, maar in Paramaribo gonst het van
de geruchten. Deze lopen uiteen van frauduleuze
handelingen met gelden van het kabinet van het Mi
litair Gezag tot mogelijke betrokkenheid bij cocaïne
zaken. Herrenberg was sinds de staatsgreep van 1980
persoonlijk adviseur van legerleider Bouterse. In
1982 werd hij ambassadeur in Den Haag. In deze
functie spande hij een proces aan tegen Het Parool,
dat hem betrokkenheid bij de handel in verdovende
middelen uit Colombia verweet. Later werd Here-
renberg minister van buitenlandse zaken van Suri
name. In 1986, na zijn aftreden als minister, kreeg hij
de functie van directeur van het kabinet van bevel
hebber Bouterse en later het Militair Gezag.
i onze correspondent
Jo Wijnen)
blNGTON Er is
(twijfel mogelijk: de
miljoen inwoners
ios Angeles ademen
jilste lucht van heel
Ska in. Gedurende
lagen van het jaar is
Jht boven de Califor-
t metropool aanzien-
luiler dan de toch al
milieustandaards
VS toelaten, soms
met driehonderd
le bor
an de'l altijd hangt de vuil-
FOTO's een duidelijk zichtba-
;l-bruine wolk boven de
stad. Klimatologische en geo
grafische omstandigheden zor
gen ervoor dat die vuillaag
meestal blijft waar ze is. En
dan maakt het leven in Los
Angeles niet alleen hoogst on
aangenaam, maar ook hoogst
ongezond. De milieuschade be
loopt jaarlijks vele miljoenen
dollars. Over de nadelige ef
fecten voor de volksgezond
heid durft geen mens uitspra
ken te doen.
Maar het zijn niet klimaat en
ligging van de stad die het vuil
veroorzaken. Daarvoor zorgen
de inwoners van Los Angeles
zelf. Want ze mogen dan wel
in de vuilste stad van de VS
leven, ze lijden tegelijkertijd
aan een niet te bedwingen
verslaving aan de auto. Er rij
den in de stad acht miljoen au
to's. De uitlaatgassen daarvan
voegen zich bij de vuiluitstoot
van duizenden fabrieken en
een groot aantal raffinaderij
en.
De milieudienst van de stad
(de South Coast Air Quality
Management) heeft nu een mi
lieuplan ingediend dat zo ver
strekkend is, dat de inwoners
van Los Angeles er hevig van
zijn geschrokken. Het 5500 pa
gina's tellende document voor
ziet in het „schoonmaken van
de lucht" in twintig jaar met
maatregelen, die de industrie
en de individuele burger be
hoorlijk zwaar op de maag zul
len liggen.
De in het plan voorziene be
perking van het autogebruik
heeft de meeste aandacht ge
trokken. Zo worden bedrijven
met meer dan 500 personeels
leden vanaf begin volgend jaar
verplicht hun medewerkers
zekere financiële voordelen te
bieden als die op de fiets naar
het werk komen of van een
car-pool gebruik maken. Over
enkele jaren worden dezelfde
regelingen van kracht voor
bedrijven die meer dan 100
mensen in dienst hebben. Be
drijven die niet meedoen staan
zware boetes te wachten.
Het plan schrijft voorts de in
voering voor van elektrische
autobussen, trucks en over-
heids voertuigen. Vrachtwa
gens moeten tijdens het spits
uur van de weg af en worden
op een groot aantal wegen niet
meer toegelaten. In de tweede
fase van het plan moeten ook
particuliere busbedrijven, au
toverhuurbedrijven en onder
nemingen die er grote wagen
parken op na houden gebruik
gaan maken van schone
brandstof. Dat betekent dat de
verkoop van de veel schonere
methanol sterk zal toenemen.
In de slotfase van het plan, die
in 2009 ingaat, moeten alle au
to's van schone brandstof ge
bruik maken.
Intussen moeten bedrijven
hun vuiluitstoten in 1996 met
80 tot 90 procent hebben ver
minderd. Ook de hout- en ko-
lenverbranding wordt aan
banden gelegd. Dat kan bete
kenen dat de barbecue uit de
tuinen van de inwoners van
Los Angeles wordt verbannen.
Het zeer verstrekkende mi
lieuplan is met instemming,
maar ook met veel kritiek ont
vangen. Het bedrijfsleven is al
een krachtige lobby gestart om
althans een aantal onderdelen
van het plan ongedaan te ma
ken. De ondernemers wijzen
daarbij op de enorme kosten
en bedrijven dreigen te ver
trekken.
Maar de echte problemen ko
men pas wanneer de automo
bilist de gevolgen van het mi
lieuplan aan den lijve gaat
voelen. Gevreesd wordt dat
dat tot politieke spanningen
kan gaan leiden die de stads
bestuurders zullen dwingen
hun zeer rigoreuze voorne
mens minstens voor een deel
in te trekken.
Dat neemt niet weg dat ook de
federale overheid in de VS
steeds meer aandacht aan het
milieu besteedt en dat de dag
niet ver meer is dat de milieu
belangen noodgedwongen bo
ven de de economisch belan
gen worden gesteld.
'olg van de voorpagina)
AMA-STAD De
mese verkiezingen
en gisteren tot wilde
itig alen geleid, waarbij
Sneljussen werden gesto-
,w,ei^oor schietende mili-
beho
es to1'
enger
ggiAuigen vertelden dat in
;r ieidersbuurt San Miguli-
"en in de havenstad Colon
,jn jt ussen waren gestolen
j kete uiteindelijke tellingslij-
7nrjer district. In de Vene-
itracP0*100* in Panama Stad
ie na'een regeringsverteêen"
iaar ilger aan de mee
als Jien naar het centrale tel-
eenii, maar toen de oppositie
;trektdezwaar te8en maakte,
net licht uit en werd er
;nt nten. Toen het licht weer
"verjng,'waren de hjsten ver"
l het eigenkjke stembil-
de W0I"den verbrand om
iaesdling onm°gelijk te ma-
»n Brit de die er nog
om bleek dat de regering
be had verloren, soms zelfs
kenh'tegen 1'
meï klachten waren er ook
sondide organ'satie van de
_e'ezingen Veel stemloka-
eld ngen een Paar uur te ^aat
j,en het kiesregister bleek
J jeen kant te kloppen. Op-
eleiders verklaarden dat
e kiezerslijsten ongeveer
DO namen stonden van
en die zijn overleden of
[and hebben verlaten. Ook
-at
zouden veel aanhangers van
de regering meer dan een
identiteitskaart hebben gekre
gen om meer dan eens te kun
nen stemmen. In een kiesdis
trict waar de oppositie hoge
verwachtingen koesterde, kre
gen honderden kiezers te ho
ren dat ze niet geregistreerd
stonden en hun stem niet uit
konden brengen. Veel militai
ren zouden meer dan eens hun
stem hebben uitgebracht.
In de Panamese hoofdstad was
nauwelijks informatie bekend
bij de hevolking over het ver
loop van de verkiezingen. De
radio, tv en kranten mogen
dezer dagen alleen die infor
matie verspreiden die goedge
keurd is door de regering.
Zelfs de grote Amerikaanse
nieuwszender CNN, is volledig
uit de lucht.
In de Panamese hoofdstad
hebben gisteravond tiendui
zenden boze aanhangers van
de Panamese oppositie gepro
testeerd tegen het geknoei met
de stemformulieren. Tegen het
eind van de manifestatie
kwam het tot een incident
toen gewapende mannen in
een auto op de menigte inre
den. Drie mensen raakten
daarbij gewond. De protest
mars van de oppositie werd
geleid door Endara en trok
vanuit het oosten van de
hoofdstad naar het centrum
terwijl duizenden de betogers
toejuichden. „Het volk zal zijn
overwinning verdedigen", zei
Endara, „Het volk zal rege-
^e\geland bepleit
Necnferentie over broeikaseffect
[enh
986
Drza' YORK De Britse ambassadeur bij de Verenigde Naties
n gisteren een internationale conferentie voorgesteld over
iroeikaseffect. Hij wil ook dat de Veiligheidsraad wereldwij-
^dreigingen van het milieu op de voet volgt. „De atmosfeer
iecto geen grenzen, en de winden dragen geen paspoorten", al-
"rispin Tickell. Hij wil dat een conferentie maatregelen uit-
e ?efct ter bestrijding van het broeikaseffect naar analogie van
a" ^sluiten die de VN heeft genomen ter bescherming van de
i/errÜaag. Tickell wil overigens utopische plannenmakerij ver-
1 d^pn en acht onmiddellijke veranderingen in het energiege-
k van landen niet realistisch.
ijkt
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Kinder
huwelijk
Hoewel
officieel
verboden
door de
autoriteiten
vinden
kinder
huwelijken in
India nog
(Vervolg van de voorpagina)
BUDAPEST Janos Ka-
dar, de ex-partijleider die
gisteren definitief het po
litieke bos in is gestuurd,
was de architect van het
moderne Hongarije. Hij
leidde het land gedurende
bijna 32 jaar.
Hij verwierf echte populariteit
omdat hij zijn landgenoten de
liberaalste en meest open sa
menleving verschafte binnen
het Oosteuropese systeem.
Maar zijn conservatieve in
borst en zijn onvermogen om
aan het verlangen naar ver
dergaande hervormingen tege
moet te komen, leidden tot zijn
definitieve verdwijnen van
het politieke toneel.
In mei 1988 werd hij als secre
taris-generaal van de commu
nistische partij vervangen
door Karoly Grosz, een ener
gieke persoonlijkheid die uit
hetzelfde hout gesneden lijkt
als Sovjetleider Michail Gor-
batsjov.
Ondanks zijn rol bij de op
bouw van de bijzondere positie
van Hongarije in het Oostblok,
werd Kadar de laatste jaren
een blok aan het been van de
nieuwe hervormers. Die lan
ceerden onlangs een recht
streekse aanval op Kadar, door
te verwijzen naar „vroegere
leiders", die Hongarije „on
voorstelbaar grote morele, po
litieke en materiële schade
hebben berokkend". Toen was
al duidelijk dat hij ook zijn
laatste posities spoedig zou
gaan verliezen.
24.000 MIJLEN OCEAANRACE
r Zo geruisloos mogelijk varen de twee handlangers van
garet-Larry" naar de voor anker liggende zeilschepen. „Jam-
dat die maan nou net doorbreekt", mompelt Tobias, „voor-
t Jojo, schiet op. We moeten de „Vrijheid II" te grazen hebben.
ziek: is de snelste boot van het hele stel". Maar in de nacht zijn
ties namen van de schepen niet al te best te lezen en Tobias ver-
t zich. Hij ziet de „Mayflower" voor de „Vrijheid II" aan. Ze
nmen aan boord en bemerken tot hun verrassing, dat de be
manning aan de wal is gegaan, zonder een wacht achter te laten.
„Die stommerds", grinnikt Tobias, „haal de benzineblikken maar
tevoorschijn, Jojo", beveelt hij. En dan is hun misdadigerswerk
gauw gedaan: de trots „Mayflower" wordt een prooi der vlam
men. Fel weerkaatsen de rode vlammen tegen de donkere hemel
en dikke rookwolken kolken omhoog. Het schip is reddeloos ver
loren.
Israel grendelt
bezet gebied af
JERUZALEM Het Israëli
sche leger heeft gisteren de
bezette gebieden afgegrendeld
om anti-Israelische aanslagen
te voorkomen tijdens de oor
logsherdenkingen vandaag en
de nationale feestdag die van
avond begint. In Israel zelf
werden auto's van Arabieren
bekogeld door demonstranten
die woedend zijn over de
moord op een soldaat die door
de autoriteiten aan Palestijnse
opstandelingen wordt toege
schreven. Premier Shamir
veroordeelde de aanslagen op
Israëliërs en beschuldigde de
leiders van de Palestijnse op
stand ervan het verzet aan te
wakkeren. In de Gaza-strook
raakten gisteren elf Palestij
nen gewond door kogels van
Israëlische soldaten. Op de
Westelijke Jordaanoever lie
pen twee Palestijnen verwon
dingen op.
„Gazeta" vliegt kiosken uit
Een drukker stapelt exemplaren van de nieuwe Poolse oppositie
krant „Gazeta Wyborcza" (verkiezingskrant) die gisteren voor
het eerst verscheen. In de meeste kiosken van Warschau was het
blad snel uitverkocht. Op de voorpagina stond: „Na meer dan
veertig jaar verschijnt in Polen en waarschijnlijk in het hele oos
telijke blok het eerste onafhankelijke dagblad in een grote opla
ge". Verder was een foto afgedrukt van Lech Walesa met als bij
schrift: „Opdat het anders en beter wordt, moeten wij de verkie
zingen winnen".
FOTO. EPA
(Van onze correspondent)
BONN Dreigementen
als zouden de Amerikaan
se troepen uit West-Duits-
land worden teruggetrok
ken wanneer de Bondsre
publiek blijft vasthouden
aan onderhandelingen
over de kernwapens voor
de korte afstand (SNF),
maken weinig indruk in
de Bondsrepubliek.
De bedekte dreigementen zijn
de afgelopen dagen in toene
mende mate te horen in Was
hington Zoals bekend wil de
Amerikaanse regering niets
weten van onderhandelingen
over de SNF-wapens en zou
volgens haar juist op korte ter
mijn moeten worden besloten
tot modernisering van deze ra
ketten. De mening van de
bondsregering staat hier haaks
op.
Ontwapeningsdeskundige
Egon Bahr van de Duitse op
positiepartij SPD hecht weinig
geloof aan de Amerikaanse
dreigementen. Volgens hem
zijn de Amerikaanse troepen
in de eerste plaats in de
- Bondsrepubliek gestationeerd
om Amerikaanse belangen te
behartigen.
Ook oud-bondskanselier Hel
mut Schmidt (SPD) heeft ver
klaard dat Duitsland het best
zonder Amerikaanse troepen
kan stellen. In dat geval moet
een beroep worden gedaan op
de Europese bondgenoten, al
dus Schmidt. Zelfs de christen
democratische bondskanselier
Kohl tilt kennelijk niet zo
zwaar aan het Amerikaanse
dreigement. „Er is maar een
veiligheid en er is maar een
vrede. En die worden hier ge
zamenlijk met de Amerikanen
verdedigd", aldus Kohl.
Sommige Westduitse politici
waarschuwen de VS dat al te
zeer dreigen met terugtrek
king ongewenste effecten kan
hebben, zoals een groeiende
„Yankee-go-home"-stemming
onder de Duitse bevolking.
LONDEN De Britse
bonden laten weer van
zich horen. Ze zeggen dat
hun geduld op is en dat ze
van de zomer diverse ac
ties zullen ontketenen om
premier Thatcher en haar
regering het vuur na aan
de schenen te leggen.
Het zou dus kunnen dat de
Britten een lange hete zomer
vol arbeidsconflicten te wach
ten staat, waarvan de weerslag
in de eerste plaats zal worden
gevoeld door Jan Modaal. Die
is altijd het slachtoffer van
welke onprettige situatie dan
ook.
Premier Thatcher neemt bij
voorbeeld zelden of nooit de
trein. Ze heeft er dan ook geen
last van dat sinds gisteren in
Zuid-Londen, Kent en Surrey
veel minder treinen rijden dan
normaal. Dit komt omdat de
3.300 treinbestuurders en -con
ducteurs van British Rails
Zuidoostelijke Sector een actie
zijn begonnen, waarbij ze de
lengte van hun werkweek be
perken tot de basistijd van 39
uren. De 5.000 dagelijkse trein
diensten van Zuidoost-Enge-
land dreigen daardoor kom
pleet in de knoop te raken.
„Network South-East" is de
drukste sector van British
Rail. Om hem „normaal" te
kunnen runnen moet doorlo
pend een beroep worden ge
daan op de goede wil. Van alle
treinbestuurders en -conduc
teurs wordt verwacht dat zij
overuren maken en regelmatig
vrije dagen laten schieten. De
treinbestuurders hebben vol
gens hun caö een werkweek
van 39 uur. In de zuidoostelij
ke sector is dat gemiddeld al
gauw 55 uur. Zelfs 78 uur is
niet ongewoon.
De mensen van „Network
South-East" zijn van plan hun
wilde actie twee weken vol te
houden. Ondertussen maakt
hun bond Aslef plannen voor
een officiële staking om de eis
voor een forse loonsverhoging
kracht bij te zetten.
In Londen noemt men het nog
een geluk dat de actiebij de
metro van Londen voorlopig is
uitgesteld. Was deze staking
gisteren begonnen, zoals eerst
de bedoeling was. dan zou de
verkeerschaos niet te overzien
zijn geweest. Maar het perso
neel zal vroeg of laat toch actie
voeren, want het eist meer
dan de zeven procent loons
verhoging die de directie
biedt Om die reden dreigen
ook de Londense busdiensten
binnenkort plat te worden ge-
legd.
Landelijk zijn er prikacties op
til van technici in diverse be
drijven die een kortere werk
week eisen. Bij Tante Pos en
de brandweer -dreigen acties
voor meer loon. Daarnaast is
er nog steeds sprake van een
staking van Britse havenarbei
ders.' Op de koop toe dreigen
ook de arbeiders in de elektri
sche centrales en de ambtena
ren op gemeentehuizen het
werk neer te leggen. Bij de
BBC wordt vandaag en mor
gen weer gestaakt. De bonden
zijn kennelijk van mening dat
het tijd is om een algemene
oorlog te ontketenen tegen het
Thatcher-regime.
Yoerens spook
blijft Martens
achtervolgen
BRUSSEL Begin vorige
maand nog vierde hij uitbun
dig zijn tienjarig premierschap,
en juist afgelopen week blikte
zijn vijf partijen-coalitie tevre
den terug op de zegeningen
van een jaar rooms-rood re-
geerwerk. Maar het spook van
Voeren, de politieke voetangel
van België en directe aanlei
ding tot de val van zijn voor
vorige kabinet, blijft premier
Wilfried Martens (53) achter
volgen.
Een klein vonkje volstaat om
het hele politieke landschap in
vuur en vlam te zetten. Het
vonkje van nu: twee omstre
den subsidiebesluiten van het
Voerens gemeentebestuur. Dat
besloot midden vorig jaar
49.900 frank uit te trekken
voor de Franstalige ouderver
eniging en 7.000 frank voor de
dito VVV, zonder daar verge
lijkbare subsidies aan de
Vlaamse oudervereniging en
VVV, tegenover te stellen.
In Voeren dreigt nu de Frans
talige gemeenschap er met
omgerekend maar liefst
3.134,45 gulden tussenuit te
knijpen. Geen wonder dus dat
heel het land weer eens gron
dig op zijn kop staat.
Nadat de omstreden subsidies
waren toegewezen, kwam
eerst de Limburgse gouver
neur (bij ons commissaris van
de koningin) Harry Vander-
meulen in actie. Hij schorste
eigenhandig de twee subsidie
besluiten. Voeren, althans de
Franstalige meerderheid, ging
daartegen in beroep. Voor de
Vlaamse minister van Binnen
landse Aangelegenheden Luc
Vanden Bossche was dat aan
leiding dan zelf de besluiten
van de Voerense raad maar te
schorsen, wat vervolgens weer
een woedende reactie opriep
bij vice-premier Moureaux.
een Waal. Martens wist deze
opkomende ruzie in zijn kabi
net nog behendig af te stop
pen.
Hoelang het nog duurt voor de
Voerense kwestie weer hoog
op de agenda van de minister
raad staat, is een open vraag.
Na drie staatshervormingen is
blijkbaar het evenwicht op de
taalgrens nog steeds zo wan
kel. dat een schamele driedui
zend gulden het al kunnen
verstoren.