„Poppenspel is een soort onkruid" Leonard Frank verlaat uit onvrede Nationale Toneel POPPENSPEELSTER FELICIA VAN DETH: KUNST Qtid&iQowuwt DINSDAG 9 MEI 1989 PAGIEK] Radius en Ebbelaar stoppen met dansen AMSTERDAM Alexandra Radius en Han Ebbelaar hebben besloten met ingang van 1 september 1990 gezamenlijk hun carrière in de balletwereld te beëindigen en hun contract bij het Nationale Ballet op te zeggen. Han Ebbelaar nam in 1986 bij het Nationaal Ballet afscheid als danser en werd in 1987 onder Rudi van Dantzig benoemd tot adjunct-artistiek leider van dit gezelschap. Deze functie zal hij nog blijven uitoefenen tot en met het volgende seizoen. De 46-jarige Ebbelaar begon zijn loopbaan in oktober 1959 bij het Nederlands Dans Thea ter Alexandra Radius startte in september 1957 bij het Neder lands Ballet. In de periode 1968 tot 1970 waren zij en haar echtgenoot als solist werkzaam bij het American Ballet Thea tre in New York. In 1970 keerden zij naar Nederland terug en traden als solist in dienst van het Nationale Ballet. De 46-jari- ge Radius zal in de periode januari-september 1990 onder meer hog te zien in het programma „Ballerina's, een tijdsbeeld", sa men met Fred Berlips en Alan Land. Alexandra Radius en Han Ebbelaar in een karakteristieke pose. foto: pr DEN HAAG Zonder conflicten, maar met groeiende onvrede over het achter- grondbeleid, verlaat Leonard Frank de lei ding van het Nationale Toneel. Frank heeft zijn ontslag ingediend, dat per 1 augustus van dit jaar moet ingaan. De regie van De Kersentuin van Tsjechow, die hij zou voe ren, zal door een ander worden overgeno men. Leonard Frank, die samen met Shi- reen Strooker, Franz Marijnen, Ger Thijs en Hans Croiset het artistieke beleid van het Nationale Toneel bepaalde, heeft moeite met de ondersteunende afdelingen van de- toneelgroep, die volgens hem nog steeds de mentaliteit van de Haagse Comedie hebben. Dat uit zich onder meer in een afwijzende houding ten opzichte van het toneel dat hij voorstaat, en onvoldoende ruggesteun, aldus de regisseur. Frank zegt ook zijn twijfels te hebben over de mogelijkheden die de Ko ninklijke Schouwburg een groot gezelschap als het Nationale Toneel biedt. Ook heeft hij moeite met het Haagse publiek, dat zoals be kend de geheel eigen aanpak van het Natio nale Toneel maar moeilijk kan waarderen. Overigens ontkent Frank dat er sprake is van een conflict met artistiek leider Hans Croiset. Rushdie- affaire beheerst openingsdag PEN-congres MAASTRICHT Oproe pen tot moord als gevolg van intolerantie is veel verschrikkelijker dan welk misbruik van de vrije meningsuiting ook. Dit zei demissionair minis ter Brinkman (WVC) gis teren bij de opening van het 53ste Internationale PEN-congres in Maas tricht. De zaak Salman Rushdie stond op de eer ste dag van het drie dagen durende congres centraal. De voorzitter van de interna tionale schrijverorganisatie, de Brit Francis King, zei dat PEN en wel idealen heeft maar geen ideologieën. Die zijn onvermurwbaar. Schrij vers hebben de taak daarmee te worstelen en ideologieën van kritiek te blijven voor zien. King zei verder dat Rushdie vooral gebaat is met rust. Over die zaak zijn we reldwijd al genoeg protesten gehoord. Over Rushdie hoor dé hij nog kort geleden dat de bedreigde schrijver het liefst zou zien dat men zijn zaak laat betijen. Overigens liggen er twee ontwerpreso luties voor over deze affaire. Eén van de resoluties vraagt Uitgevers in de boeken van Rushdie de verklaring op te nemen dat PEN de vrije me ningsuiting als hoogste goed beschouwt. De moties komen morgen in stemming. Meer dan driehonderd schrij vers, vertalers en redacteu ren van uitgeverijen uit ruim veertig landen bezoeken het congres. Zij komen uit onder meer Ivoorkust, de Filipij- nen, Thailand, Nigeria, Zuid- Korea en de Sovjetunie. Dit laatste land is voor het eerst vertegenwoordigd. Niet zoals verwacht werd door tien schrijvers maar door vijf. De leden van de officiële Russi sche schrijversbond hebben verstek laten gaan. De wel aanwezige Russische auteurs proberen een Russisch Pen- centrum op te richten. De in Frankrijk in balling schap verblijvende Russische schrijver Alexander Ginz- burg, zegde daaraan alle steun toe. DEN HAAG Nadat het poppenspel een tijdlang uit de belangstelling ge weest is, lijkt het erop alsof het langzaam om hoog krabbelt uit de don kere put van vergetel heid. Zo begint, na jaren lang aandringen vanuit de vakwereld, in septem ber aan de Amsterdamse theaterschool een oplei ding voor het poppenthe ater. Overal in het land worden tentoonstellingen over pop pen, het spel en de geschiede nis gehouden. In Dordrecht begint morgen een poppenfes- tival. Eén van de optredenden is de Haagse poppenspeelster Felicia van Deth. Zij speelt daar met Mieke Smeulers haar nieuwste produktie „Herkenaar... soms", een spel voor volwassenen opgebouwd uit negen non-verbale scènes. Dat het poppenspel in de lift zit verbaast haar niets. „Het is een soort onkruid. Het pop penspel is onuitroeibaar". In haar poppentheater annex museum „Guido van Deth" vertelt Felicia van Deth (58) gedreven over het poppen spel. „Ik ben er helemaal aan verknocht. Mensen vinden het raar dat je je levenslang met levenloze dingen bezig houdt. Vroeger zocht ik daar een excuus voor. Tegenwoor dig niet meer. Ik ben er een voudigweg mee vergroeid". Ze is al ruim 35 jaar bezig met het poppenspel. In 1950 komt ze in contact met de poppen speler Guido van Deth. In dat jaar doet ze eindexamen en moet voor de schoolkrant een voorstelling recenseren van Van Deth Ze raakt zo gefasci neerd door het spel dat ze opeens, volkomen onberede neerd, weet wat ze wil: pop pen leren spelen bij poppen theater „Guido van Deth". Ze gaat bij hem in de leer en as sisteert hem bij al zijn stuk ken. In 1955 trouwen ze. „Respect voor..." Als Van Deth in augustus 1969 overlijdt zet Felicia van Deth zijn werk voort. „Ga door, want we zijn nog lang niet klaar" waren zijn laatste woorden en werden haar le- Felicia van Deth en haar poppen. vensmotto. „Ik zal volhouden tot de laatste snik". Felicia van Deth zegt zich be wust te zijn dat ze door een vakman is opgeleid. Ze ado reert hem. „Ik vind hem één van de grootste van de we reld. Het was een bijzonder mens met een positieve uit straling en een enorme dosis vakkennis". Ze huldigt dan ook zijn kijk op het poppenspel. „Guido heeft altijd gezegd: een pop is een middel om iets te vertel len. Ze mogen nooit een doel op zich worden. Met mijn poppen wil ik laten zien wat ik voel, denk en geloof". Deze opvattingen probeert de poppenspeelster met het pu bliek te delen. „Ik gebruik mijn poppen om dingen te zeggen waarvan ik denk dat ik ze kan zeggen. Het uit gangspunt van ieder stuk is respect voor... en dan kun je het zelf wel verder invullen: leven, dood, mensen". Ze hoopt dat haar „boodschap" overkomt bij het publiek. Ge beurt dat niet, dan is dat jam mer. „Wat kun je eraan doen als het niet gebeurt? Je kunt geen kanon op de zaal zetten om mensen te dwingen je op vatting te delen". In haar nieuwste produktie „herkenbaar... soms" staan respect voor het leven en de wereld centraal. In negen non-verbale scènes laten Feli cia van Deth en Mieke Smeu lers zien hoe mensen met el kaar omgaan, hoe objecten zich gedragen ten opzichte FOTO: CEES VERKERK van elkaar. Net zoals met al haar andere stukken was een beeld aanleiding voor het ver haal. „Een paar jaar geleden zag ik een weefsel van kunst stof van Mieke. Ik werd er bijzonder door getroffen. Vooral door de bewegingen van het weefsel". Nadat dat beeld een tijdje in haar hoofd had rondgespookt, maakte ze er samen met Mieke Smeulers objecten bij. „Zo'n idee gaat bezit van je nemen. Er is een ontkomen aan. Je maakt een stuk, hoe dan ook". Langzamerhand is er een woordeloze voorstelling uitge groeid. „In eerste instantie wilden we iets met poëzie doen. Maar het bleek dat het idee alleen via beweging en muziek uitgedrukt kon wor den". Uiteindelijk ontstond er een stuk bestaande uit negen scènes, die samengevat zijn in een enkel woord en verbon den worden via vioolmuziek. Nieuw aan dit stuk is dat ge werkt wordt met een „open theater". Dat betekent dat de speelsters nu zichtbaar zijn. Dit in tegenstelling tot geslo ten theater waarbij de pop- penspeelsters vanachter een kast spelen. Zowel Felicia van Deth als Mieke Smeulers dra gen zwarte pakken en mas kers en zitten zover mogelijk buiten het licht. Op die ma nier blijft de aandacht gericht op de poppen. „Dit is geen nieuwe trend. De objecten brachten dit als vanzelfspre kend met zich mee. Sommige zijn zo groot dat we er zelfs in spelen. Het kan gewoon niet anders". Van Deth doet meer dan pop penspelen. Zo is ze conserva trice van het poppenmuseum. Ze restaureert ook poppen. In 1971 werd het museum minis terieel erkend „een postuum eerbetoon aan Guido") en sinds 1980 vormt het een on derdeel van het Nederlands Theater Instituut. Het mu seum heeft veel bijzondere theaterpoppen. De zeldzame collectie Wajang treft men zelfs in Djakarta nauwelijks in deze vorm aan. Ondanks haar „verlanglijstje" voor de toekomst, blijft pop penspelen haar lust en haar leven. Het laat haar niet los. „Het gaat zelfs zover dat ik er op vakantie nog mee bezig ben. Zo wandelde ik met mijn rugzakje in de bergen, op 2000 meter hoogte. Ik zag daar een boomtak liggen, die me intri geerde. Die tak heb ik hele maal mee naar beneden ge zeuld. Twee jaar later ontdek te ik er een kop in. Je neemt zori stuk hout mee omdat je er iets bij voelt. Dan denk je dat je helemaal los bent van je vak zo hoog in die bergen. Dat is dus niet waar. Het doordrenkt mijn hele leven". PETRA KROON Voor een uitgebri J, agenda, ook voor de Oil' mende dagen, raadpL-j-^ s men „UIT", de gratis f j\\ TERD (chapp |um 1 en tej ALPHEN AAN DEN RIJN «^j. wi ROCINEMA I (Van Boetz«f.ips e straat 6, tel. 01720-20800)T Q11 ked gun (al); 13.30, 18.30, 2°e Jeu ma. di. niet 13.30. EUROCfl febl MA II: Rain Man (al); 1fcou m 21.30. Junglebook (al); oedini 14.00. EUROCINEMA "l:|rdan stepmother is an alien 13.45, 18.45, 21.30. ma. di.|Asscr 13.45. EUROCINEMA iplj za Twins (al); 13.45, 18.45, 2fect OJ ma. di. niet 13.45. p bet LEIDEN LUXOR (Stations. V 19, tel. 071-121239): Naked ltldI (al); 19.00, 21.15. wo. LIDC STUDIO (Steenstraat 39, 124130): Rain Man (al); 1<i^W 18.45. 21.15 Working girl I M My stepmother is an alien H Twins (al); 14.30, 19.00, 21 Dangerous liaisons (al); 19 W 21.15. ma. di. 14.30. «TRIAN-^ (Breestraat 31, tel. 123875): Bear (al); 20.00. REX (Hi lemmerstraat 52, tel. 125414): Rolierbabie8 14.30, 19.00, 21.15. Langkous; wo. 14.00. ^d, ter itsproi KATWIJK CITY THEATE»d" 2 (Badstraat 30, tel. 01718-740, Monkey shines (12); 19 21.15. Tom and Jerry (al); i M.45. CITY THEATER Jh JERS it ik VOORSCHOTEN GREENW JoOl (tel. 01717-4354): Cocktail 4as - wo. 15.45. A fish called Wai Hi: (al); ma. t/m wo. 20.15. DialniJ voices, still lives (16); 20.45 «een e gel KINDERVOORSTELLINGEN Zelfs Who framed Roger Rabbit; me, 14.15, 15.45. De nieuwe avor ren van Pippi Langkous; °Pr(J 14.00. Licer ;elijk WASSENAAR ASTRA 01751-13.269): Kiss of the *cht" derwoman (12); 20.00. !tien KINDERVOORSTELLINGEN u;ke] avontu'en van Pi|and ntie DEN HAAGASTA 1 (Spui 27, 201 463500): My stepmother is ie w alien (al); 14 00. 18.45. 21.én k ASTA 2 Working girl (ahni 18.15, 21.30 ASTA 3 The i. J cused (16); ma. t/m wo. 14.(lj&c 18.45, 21.30. BABYLON Ode (Winkelcentrum Babylon, um. 471656): Dangerous liais<th b (al); 14.30, 17.00, 19.15, 21.«aan BABYLON 2: Rain man (l 14.30, 16.45, 19.00, 2lJ®m BABYLON 3: Rituelen (i de 14.30, 16.45, 19.00, 21.30. I naa NEAC 1 (Buitenhof 20, COi 630637): Twins (al); 14.Lppr 18.45, 21.30 CINEAC 2: W ried to the mob (al); 14.P &e 18.45, 21.30. CINEAC 3: T In accidental tourist (al); 17.fcen 21.30. ma. di. ook 14.00. M0f a TROPOLE 1 (Carnegielaan, 1 456756): Rain man (16); 14.r" 18.45, 21 30. METROPOLE^sel The naked gun (al); 14.IZOU 18.45, 21.30. METROPOLEyner Mijn vader woont in ria (i ppv 14.00, 18.45, 21.30. METR POLE 4 Another woman (i D| 18.45, 21.30. ma. di. ook 14.P k METROPOLE 5: The bear (en 14.00, 18.45, 21.30. ODEON hel (Herengracht 13, tel. 46240 The naked gun (al); 13./ 16.45, 21.30. ODEON 2 fish called Wanda (al); 13.«p 16.45, 21.30. ODEON 3: TwiBa (al); 13.45, 16.45, 21.30. OCfll ON 4: Mississippi burning 1; 18.45, 21 30. ma. di. ook 13 4» STUDIO 1 (Kettingstraat 12b, tj 656402): Het leven is een lanflH rustige stroom (16) 19.3. 1R 21.30. STUDIO 2 Madame So'"'°: satzka (16); 19.15, 21.45. STr vj DIO 3: La lectrice (16); 19. L 21.45. HAAGS FILMHUI? Zaal 1 Reefer and the modr 19.30, 21.45. Zaal 2: King Let 19.30. Son of the North-Ea£ 21 45. Zaal 3: Danton; rrt 20.00. Le Nuit de Varennes; r 19.30, 21.45. Austerlitz; w 20.00. p KINDERVOORSTELLINGEN n CINEAC 3: Lady en de vag.u p_ bond. wo. 14.00. METROPC LE 4: Who framed Roger Ral bit, wo. 14.00. ODEON - Kunst en vliegwerk; wo. 13.45

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 14