Conservatieven
verliezen in
Wales bolwerk
VS hoe dan ook verliezers
bij verkiezingen in Panama
Tjezeri
service
Spraakverwarring over SNF
vissen Bonn en Washington
unni
ink J
DAGTOCHT MAASTRICHT
PER VLIEGTUIG
Maancfog 15 mei (2e Pinksterdag)
EXTRA REIS
U hebt nog nooit gevlogen? U vindt Maas
tricht per auto te ver? Dan is deze dag
tocht voor u ideaal! Verwen uzelf en reis
per comfortabele Fokker Friendship vanaf
Schiphol naar het zonnige Nederlandse
zuiden.
Om 08.00 uur wordt u verwacht bij de
check-in balie van de NLM in de aan
komsthal van de internationale vluchten
van Schiphol. Om 16.30 uur bent u daar
weer terug.
Inclusief: «vlucht Amsterdam-Maastricht
v.v. «bustransfer Maastricht Airport-
stadscentrum v.v. «stadswandeling o.l.v.
VVV gids «drie gangen lunch «bustrans-
fer stadscentrum-grotten St. Pietersberg
■rondleiding grotten «heerlijke vlaai per
boeking.
Exclusief: «vervoer van en naar Schip
hol «eventuele verzekeringen.
iS-SIJTHOFF PERS
JjlTENLAND
Eeidóe Sowatit
ZATERDAG 6 MEI 1989 PAGINA 5
LONDEN Een dag na
het tienjarige jubileum
van Margaret Thatcher als
premier heeft de Britse
Conservatieve Partij een
gevoelige nederlaag gele
den. In het kiesdistrict
Vale of Glamorgan, dat 38
jaar in conservatieve han
den is geweest, verloor de
partij bij tussentijdse ver
kiezingen 12,5 procent
van de stemmen en werd
de 38-jarige John Smith
van de Labourpartij de
grote overwinnaar. De ze
tel was vacant geworden
door het overlijden van de
zittende Conservatieve
parlementariër.
De verliezende kandidaat van
de Conservatieven, Rod Ri
chards, gaf toe dat zijn partij
veel te lijden heeft gehad van
Thatchers plannen om de ei
gendomsbelasting te hervor
men, de National Health Ser
vice te reorganiseren en de
water- en elektriciteitsbedrij
ven te privatiseren. Volgens
Richards zijn veel mensen ge
schrokken van het radicale
karakter van de hervormin
gen die zijn partij wil doorvoe
ren, en moet het pleit hiervoor
eerst op landelijk niveau ge
wonnen worden.
Volgens Smith stond Richards
echter voor de opgave „het
overdedigbare te verdedigen",
en moet de uitslag gezien wor
den als een oordeel over tien
jaar Thatcher-beleid.
De Sociaal- en Liberaal Demo
cratische Partij (SLDP) en
haar rivaal de Sociaal-Demo-
cratische Partij (SDP) leden
zware verliezen. De SLDP
splitste zich na de algemene
verkiezingen van 1987 af van
de SDP en beide partijen be
taalden hiervoor nu de tol.
Thatcher, die donderdag ter
gelegenheid van haar tienjarig
jubileum als premier nog met
nauwelijks verholen trots ver
kondigde dat zij de Britse sa
menleving totaal had veran
derd, wacht behalve de neder
laag in Wales nog een onaan
gename verrassing. Het blad
The Guardian waarschuwde
gisteren dat Groot-Brittannie
het grootste loonconflict sinds
de mijnstaking van het mid
den van de jaren tachtig te
wachten staat: stakingen drei
gen bi] de staatsspoorwegen,
de scheepsbouw, de havens, de
technologische industrie, de
elektriciteitsbedrijven, de
brandweer, de Londense me
tro en de nieuwsredactie van
de BBC. In alle gevallen gaat
het om een loonconflict. De
uitslagen van de lokale verkie
zingen in de 47 graafschappen
van Wales en Engeland brach
ten de Conservatieven een be
tere tijding. Hier boekten zij,
evenals Labour, aanzienlijke
Duitse vrouwenarts
cel in wegens abortus
MEMMINGEN In de Westduitse deel
staat Beieren is de 50-jarige vrouwenarts
Horst Theissen gisteren tot twee en een half
jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens il
legale abortus. Daarnaast mag de arts drie
jaar lang zijn beroep niet meer uitoefenen.
De rechter verklaarde Theissen onder meer
schuldig aan 36 illegale abortussen en vier
pogingen daartoe. De rechter betrok in zijn
vonnis ook de eerdere veroordeling van de
arts wegens belastingontduiking. Hiervoor
kreeg Theissen indertijd een jaar voorwaar
delijk. In de uitspraak stelde de rechter dat
men eigenlijk niet van een „voorstadium
van het menselijk leven" kan spreken. „Dit
vonnis is een ramp voor vrouwen", aldus
Jutta Österle-Schwerin, woordvoerster van
de Groenen-partij in de Bondsdag.
Hongarije heeft weer
christen-democraten
BUDAPEST In Hongarije is
g'steren de „Partij voor Volks
democratie" opgericht. Het
gaat om de heroprichting van
de christendemocratische par
tij die sinds 1949, toen het één
partijstelsel van kracht werd,
was verboden. De Partij voor
Volksdemocratie is de vierde
heropgerichte partij sinds in
maart besloten is opnieuw een
meerpartijenstelsel in te voe
ren. Bij de laatste verkiezingen
vóór 1949 had de Partij der
Kleine Landbouwers het
grootste aantal kiezers, vier
miljoen. Daarna volgden de
christen-democraten met
800.000 stemmen.
"iimaatfonds
zeer vaag
l/SKINKI Op de
""J dag van de VN-confe-
j^f^tie in Helsinki over de
tje'n tasting van de ozon-
de o is men er met de op-
ivensjling van een zeer vage
visie^t in geslaagd een com-
•bfftejnis te bereiken over
tear internationaal kli-
^e4tfonds.
ren. I dit fonds moeten de ont-
ztff^elingslanden worden ge-
[en bij het overschakelen
d lieI apparatuur die minder
1 stoeldelijk is voor de ozonlaag.
ef mtizonlaag rond de aarde be-
aar flrmd het leven op de pla-
moetegen te sterke straling
R biji ultra-violet licht.
klimaatfonds was een
jstel van de directeur van
ók V! VN-Milieuprogramma,
te Jtafa Tolba. Het was echter
„ft prachtig verzet gestuit van
aantal geïndustrialiseerde
iL.leri, die menen dat het te
f^r zou zijn om op te zetten
2et je beheren. De ontwikke-
n planden hebben de vrees
et 8Ai dat de gelden die voor
r l2c fonds zouden worden uit-
^oéjokken zouden worden ont
zie J4ken aan andere financiële
oek ^programma's. Uiteindelijk
t nitd overeenstemming be-
laar it over een resolutie waarin
:er, al dringende noodzaak om
?ts bémationale financiële hulp
je kndere mechanismen in te
a] en" wordt erkend. Er zal
venl werkgroep worden inge-
die de mogelijkheden
'toe gaat bestuderen.
POSITIE„DRUGSGENERAAL"NORIEGA LIJKT ONAANTASTBAAR
PANAMA-STAD Nog
nooit lijken „democrati
sche verkiezingen" in een
gebied dat Washington
van oudsher als zijn ach
tertuin beschouwt de
Amerikaanse regering zo
zenuwachtig te hebben
gemaakt als die van mor
gen in Panama. Het land
gaat naar de stembus om
een nieuwe president en
een nieuw parlement te
kiezen.
Wat de uitslag ook moge zijn,
de werkelijke macht blijft zo
goed als zeker stevig in han
den van de „taaiste tegenstan
der" van de grote machtige
noorderbuur, de omstreden ge
neraal Manuel Antonio Norie
ga.
De onverzettelijke „drugsge-
neraal" is voor de Amerika
nen een nagel aan hun doods
kist geworden. Jarenlang was
hij hun bondgenoot in kwade
zaken. Washington wist al die
tijd af van de duistere praktij
ken van Noriega, uiteenlopend
van drugshandel, verkiezings
fraude en moorden op ver
meende tegenstanders. Maar
zolang Noriega de Amerika
nen hand- en spandiensten
verleende in de strijd tegen
het „communistische gevaar"
in Latijns-Amerika, werd één
en ander door de vingers ge-
Haat-liefde
Begin 1987 kwam er echter
een einde aan de haat-liefde
verhouding. Washington liet
Noriega vallen en probeerde
hem voor een Amerikaanse
rechter te slepen wegens
drugshandel. Noriega bleek
duivelser te zijn dan de Ame
rikanen voor mogelijk hadden
gehouden. Hij was niet langer
„our son of a bitch".
De Panamese generaal spande
niet alleen samen met de mee
dogenloze drugsmaffia van
Colombia, die de Amerikaanse
markt vergiftigt met cocaïne.
Hij flirtte volgens Washington
ook met de „communistische
aartsvijanden", Cuba en Nica
ragua. Noriega moest weg, hoe
dan ook, luidde het nieuwe
Amerikaanse beleid.
De VS hebben vervolgens al
les geprobeerd om de „sterke
man" van Panama weg te krij
gen. Het kleine Middenameri-
kaanse land werd volledig van
de van levensbelang geachte
Amerikaanse geldstroom afge
sneden. Panamese tegoeden in
de VS werden bevroren, de
Amerikaanse banken mochten
geen zaken meer doen met Pa
nama en de huur van het voor
Washington strategisch zeer
belangrijke Panama-kanaal
werd stopgezet.
Economische sancties werden
vergezeld van militaire dreige
menten, operaties van Ameri
kaanse geheime diensten tot
aan ontvoerings- en coupplan-
nen toe. Het mocht allemaal
niet baten.
len. Veel ervan moeten welis
waar ook niet veel hebben van
de pokdalige drugsgeneraal,
maar de „imperialistische
agressie" van de „Goliath" VS
tegen David" Noriega vinden
zij absoluut onaanvaardbaar.
Noriega heeft handig inge
speeld op de anti-Amerikaanse
stemming in zowel Panama als
de rest van Latijns-Amerika.
In de huidige verkiezingscam
pagne beklemtoont Noriega
zijn favoriete thema dat de VS
het Panama-kanaalverdrag al
van meet af aan hebben willen
opzeggen en daarom jacht op
hem maken. De generaal, die
zich overigens niet door zijn
regerénde Revolutionaire De
mocratische Partij (RPD) pre
sidentskandidaat wilde laten
stellen, hamert erop dat Pana
ma alleen vrij en onafhanke
lijk kan blijven als zijn kandi
daat, de 59-jarige zakenman
Carlos Duque Jaen, tot presi
dent wordt gekozen.
Een samenwerkingsverband
van acht partijen van sociaal
democraten, conservatieven en
marxisten, de Coalitie voor de
Nationale Bevrijding (COLI-
NA), steunt Duque en Noriega
in de strijd tegen de ADOC, de
oppositionele Democratische
Alliantie van de Burgeropposi
tie. De uit drie partijen be
staande ADOC heeft als presi
dentskandidaat de 53-jarige
advocaat en ondernemer Guil-
lermo Endara.
Fraude
Tijdens de verkiezingscampag
ne hebben regering en opposi
tie alle registers van beschul
digingen over en weer openge
trokken. Fraude, dreigemen
ten en waarschuwingen voor
sociale onrust waren niet van
de lucht. De Amerikaanse re
gering deed hierbij een be
langrijke duit in de zak. Presi
dent George Bush verklaarde
onomwonden dat de „Verenig
de Staten een frauduleuze
stembusuitslag die Noriega aan
de macht houdt niet zullen ac
cepteren".
Veel waarnemers menen dat
de oppositie een ernstige te
rugslag heeft gekregen door
recente onthullingen in de
Amerikaanse pers over de po
gingen van Washington de
verkiezingen naar zijn hand te
zetten. Zo zou president Bush
tien miljoen dollar aan verkie
zingshulp voor de oppositie
hebben goedgekeurd. Boven
dien werd onlangs een Ameri
kaan in Panama gearresteerd
die een verborgen communica
tienetwerk aan het opzetten
was om de uitslag van de ver
kiezingen te manipuleren.
Wie de verkiezingen ook wint,
bijna niemand twijfelt eraan
dat Noriega vast in het zadel
blijft. Voor de Amerikanen is
dit onverteerbaar. Zij zijn dus
in elk geval de verliezers, al
dus waarnemers. Na een de
sastreuze en alom bedenkelijk
genoemde politiek tegen Pana
ma, moet Washington! knarse
tandend toezien hoe er zogehe
ten „democratische verkiezin
gen" worden gehouden, waar
van de „echteuitslag al lang
vaststaat.
Weekeinde
Hoewel veel
Chinese
studenten
gisteren na
drie weken van
protesten en
demonstraties
terugkeerden
naar de
universiteiten,
maakten de
collegebanken
al snel weer
een lege
indruk: het
weekeinde was
aangebroken.
foto: anp
foto: epa
Nóriega liet zich niet op de
knieën dwingen. Integendeel,
de generaal zette de gekozen
en pro-Amerikaanse president
Eric Arturo Delvalle af en
verving hem door een man
van zijn keuze, de „marionet
president" Manuel Solis Pal-
ma. „Wij zullen geen centime
ter wijken, voordat de laatste
militair van' het Amerikaanse
imperium ons land verlaten
heeft", aldus Noriega.
Op de achtergrond van het
conflict tussen de VS en No
riega doemt het probleem op
van het Panama-kanaal op.
Volgens het Kanaal-verdrag
van 1978, dat de toenmalige
Amerikaanse president Jimmy
Carter met zijn Panamese col
lega Omar Torrijos sloot,
moeten de VS voor het jaar
2000 het Panama-kanaal aan
het Middenamerikaanse land
hebben overgedragen.
Het Panama-kanaal is voor
Washington van groot strate
gisch belang. De Amerikanen
hebben meer dan 10.000 mili
tairen op hun bases in de Ka
naalzone gelegerd. De bases
doen dienst als trainingscentra
voor Latijnsamerikaanse
bondgenoten en zijn de „ogen
en oren" van de Amerikaanse
inlichtingendiensten voor La
tijns-Amerika.
De Amerikaanse regering
voelt er weinig voor het Pana
makanaal over te dragen aan
een onbetrouwbaar en vijan-
diggezind Panama. „Als Norie
ga en de zijnen na de aan
staande verkiezingen de touw
tjes in handen blijven houden,
zal het Congres vast en zeker
aan het Kanaalverdrag morre
len", aldus een Amerikaanse
waarnemer.
Weerstand
Maar Washington beseft dat
het opzeggen van het verdrag
op grote weerstand in geheel
Latijns-Amerika zal stuiten en
de toch al gespannen verhou
dingen met de zuiderburen
ernstig zal schaden. De Ameri
kaanse acties tegen Panama
ziin bij de meeste Latijnsame
rikaanse landen slecht geval-
kcentrales Suriname
reden over staking
■aMARIBO In Suriname heeft een
Inale protestactie van de vakcentrales
topenbare leven gisteren grotendeels
felegd. De leiders van' de vier vakcen-
|s zeiden „zeer tevreden" te zijn over
fcijze waarop het volk gereageerd heeft
hun oproep tot protest. Hoewel een
ivan de bevolking zich niet hield aan
Igenoemde dagklok kwam het niet tot
gingen of ongeregeldheden. Het open-
F vervoer lag stil, banken, scholen,
kels en zeker 90 procent van de kan
ji waren dicht. Ook de markten lagen
(verlaten bij. President Ramsewak
jikar heeft besloten toch naar Brazilië
pizen om daar een conferentie bij te
ten over de milieuproblematiek in het
Meerderheid in de VS
voor gratie North
WASHINGTON Een kleine meerderheid van
812 Amerikanen die meteen na het vonnis tegen
Oliver North door het Amerikaanse dagblad USA
Today werden gevraagd of zij vóór gratie voor de
kolonel waren, blijkt daarvan voorstander te zijn.
59 procent van de ondervraagde Amerikanen be
schouwt North als een nationale held, 52 procent is
voor gratie, 33 procent ziet de kolonel die docu
menten over illegale wapenleveranties van de VS
aan de Nicaraguaanse Contra's heeft vernietigd en
het Amerikaanse Congres voorloog, niet als vader
landslievende held, terwijl 36 procent tegen gratie
is. In het Amerikaanse Congres zijn de meningen
verdeeld over een eventueel presidentieel pardon
voor North, maar de meeste volksvertegenwoordi
gers zijn het erover eens dat de gewezen overste
niet verdient de gevangenis in te gaan.
%3>mpromis
GUARDIAN WAARSCHUWT VOOR GROOT LOONCONFLICT
Leger schiet
Palestijnse
jongen dood
JERUZALEM Het Israëli
sche leger heeft gisteren in
Betlehem op de Westoever een
13-jarige Palestijnse jongen
doodgeschoten die bezig was
met het opwerpen van een
wegversperring. Volgens Ara
bische bronnen werd hij in de
borst getroffen, en was hij
overleden toen hij in een zie
kenhuis in Jeruzalem arri
veerde. Naar verluidt nam de
familie van de overleden jon
gen diens lichaam mee, en wil
de men een begrafenisproces
sie houden op het centrale
plein van Betlehem. De Israë
lische grenspolitie en het leger
beletten de stoet de doorgang,
die volgens Arabische bronnen
al snel was aangegroeid tot
meer dan 500 mensen.
Generaal Noriega, de kwelgeest van George Bush.
'^NN/WASHINGTON
Westduitse kanselier
.^mut Kohl heeft giste-
met de Amerikaanse
'tisident George Bush ge
doneerd over de om-
Jden kwestie van de
;nwapens voor de korte
^and (SNF).
'q was voor de tweede keer
veertien dagen dat de twee
ï|f drolspelers in de SNF-
'qtroverse, die de NAVO
jns verdeelt, met elkaar bel-
over dit probleem. In
karakteriseerde
van het Wit-
Marlin Fitzwater, het
als „produktief,
maar ook direct". Dat
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
laatste betekent in het diplo
matieke taalgebruik dat de
meningsverschillen niet* zijn
opgelost. Eerder hadden West
duitse functionarissen gezegd
niet goed raad te weten met de
verklaring van Bush dat hij
Bonn nieuwe voorstellen had
gestuurd. Maar woordvoerder
Klein merkte op dat de rege
ring in Bonn niets weet van
nieuwe voorstellen van de
Verenigde Staten. „Wij heb
ben helemaal niets gehoord uit
Washington". Fitzwater pro
beerde de spraakverwarring
gisteren op te helderen door
mee te delen dat Bush had ge
refereerd aan een Amerikaan
se brief die aan de Bondsrege
ring was gestuurd voor het ge
schil openbaar werd. Bonn
24.000 MIJLEN OCEAANRACE
heeft volgens de woordvoer
der dit schrijven nog niet be
antwoord. Fitzwater herhaalde
dat Bush nog altijd van oor
deel is dat er op dit moment
geen sprake kan zijn van SNF-
onderhandelingen. Een van de
redenen voor deze afwijzende
houding is, aldus de woord
voerder, dat Washington de
motieven van Moskou wan
trouwt. Kohl wekte een paar
weken geleden de woede van
Bush door, in antwoord op de
gevoelens van.een groot deel
van de Westduitse bevolking,
op te roepen spoedig te gaan
onderhandelen over de SNF.
Deze wapens vormen vooral
een bedreiging voor Duits
grondgebied.
haast zich naar het stuurwiel. Hij slaagt er in de „Memphis" in de
wind te draaien. Zijn matrozen, die met spanning het gevecht
hebben gadegeslagen, begrijpen niet dat hun baas niet meer
haast maakt om Honolulu binnen te lopen. Maar „Cigaret-Larry"
weet wel, wat hij doet. Het is voor hem veel beter pas te arrive
ren, wanneer zijn handlangers daar hun werk hebben gedaan. Ze
mochten hem anders nog eens gaan verdenken....
„Zo, mannetje", roept Larry, „wou jij gaan vechten? Nou,
ush 4 kan ik hebben". Dreigend springt Bill naar voren, de korvij-
alstein zijn hand. Maar Larry staat klaar om de aanval af te
uec/fen en Bill weet niet, dat zijn tegenstander zeer bedreven is in
ed flijitsu. De worsteling duurt slechts kort; enkele grepen en Bill
tegen de verschansing gegooid. Buiten westen blijft hij lig-
,Die houdt voorlopig zijn mond wel", mompelt Larry en
