Berliner Philharmoniker: stem van het orkest doorslaggevend 55055 w Einde aan verlaging onroerend- goedbelastingi OPZOEKKAAR DE KRANT KÓMT OVERAL. IBJECTEN Op zoek naar man die Von Karajan opvolgt DIE OUWE FIETS VAN U is OFFICE CENTRE NOORDWIJK ■S^SIITHOFF PERS '1 Omwonenden protesteren tegen bouw van garages Bezwaren tegen parkeerterrein vrachtwagens KUNST EcidócSoiwcmt ZATERDAG 6 MEI 1989 PAGI CU1 BERLIJN Een memorabe le dag in de geschiedenis van de Berliner Philharmoniker: op 24 april 1989 beëindigde Herbert von Karajan na 34 jaar zijn contract als muziek directeur met het orkest. Om gezondheidsredenen wordt gezegd. Maar er zijn ook an dere oorzaken. Von Karajan wilde maar zes concerten per jaar meer met het orkest, en daar was de Berliner niet mee gediend. Verder zijn er nog allerlei redenen die niet openbaar zijn gemaakt. Von Karajan was benoemd tot dirigent voor het leven. Bijgevolg pleegde hij contractbreuk, en dat zou kunnen zorgen voor heel wat juridisch heen en weer gepraat. De vraag naar zijn opvolger maakt velen nieuwsgierig, maar niemand heeft een pas klaar antwoord. De naam Ja mes Levine wordt soms ge noemd als grote kanshebber, terwijl sommigen er aan twijfelen of er iemand zal be noemd worden voor Von Karajan definitief het con certpodium verlaat. Von Ka rajan zei zelf: „Besprekingen over mijn opvolging kunnen pas ingaan de dag na mijn dood". Het is zo dat al zijn concerten met de Berliner Philharmoniker, gepland voor de rest van 1989, afge last worden. Maar dat betekent niet dat Herbert von Karajan de diri geerstok aan de muur hangt. De maestro zal nooit meer voor de Berliner staan, maar hij musiceert ondertussen verder met de Wiener Phil harmoniker. Ook zijn con tract met Deutsche Gram- maphon blijft bestaan. Met ide Wieners nam hij nog Bruckners zevende symfonie op. Andere opnamen volgen. Met de Berliner Philharmo niker zijn nog twee opnamen te verwachten. Ze werden ingeblikt vóór de breuk en wachten op publikatie. Het gaat om de derde en vierde symfonie van Brahms en het eerste klavierconcerto van Tsjaikowski. Deze laatste op name, met als solist Yevgeny Kissin, is de allerlaatste van de indrukwekkende reeks met het Berlijnse orkest. Een object voor verzamelaars heet dat. BERLIJN De geschie denis van de Berliner Philharmoniker begon zo als de samenwerking met Von Karajan eindigde: een conflict met de diri gent. Dat was in de lente van 1882, met de toen in Berlijn zeer populaire Benjamin Bilse. De man betaalde de door dagelijk se arbeid vermoeide musi ci slecht. Voor een trein reis naar Polen moesten de musici met een vierde klascoupé genoegen ne men. Ontevredenheid alom en de 54 musici namen op eigen risico hun lot in eigen handen. Ze werden nog korte tijd 'ex-or kest van Bilse' genoemd, maar kozen nadien zelf een naam: Filharmonisch Orkest van Berlijn. Toen kon niemand de gevolgen van deze gebeurtenis overzien. Het orkest moest tientallen jaren alle mogelijke voorstellen aanvaarden om in leven te blijven. Meer dan eens stonden ze op de rand van een bankroet. Vanaf 1951 werd de Berliner Philharmoniker administratief aan de stad Berlijn gebonden ën de toekomst op financieel gebied verzekerd. Het orkest krijgt nu een jaarlijkse subsi die van ongeveer 19 miljoen Duitse Mark. Maar al zijn de musici van de Berliner Phil harmoniker nu in zekere zin ambtenaren, de zin voor auto nomie die aan de basis lag van hun ontstaan wisten ze te be waren. De stem van de musici is bepa lend voor de keuze van vaste dirigent en intendant. Ook bij alle andere problemen van ad ministratieve of artistieke aard is de stem van het orkest door slaggevend. Alleen het orkest is bevoegd om een nieuwe mu sicus al dan niet in zijn gelede ren op te nemen. Wat bijvoor beeld geleid heeft tot proble men met Von Karajan die de klarinettiste Sabine Meyer in het orkest wilde hebben. Het orkest beslist echter en woont quasi voltallig het toela tingsexamen bij. Slaagt de kandidaat, dan krijgt hij of zij een proefcontract van één jaar. De 'ouden' observeren nauw keurig de nieuweling en wan neer die bewijst thuis te horen in het orkest, volgt een blij vende verbintenis. Maar slechts weinigen doorstaan de proeven De Berliner Philharmoniker heeft het geluk gehad om reeds als jong orkest een beroep te kunnen doen op de eerste dirigent in de moderne betekenis van het woord: Hans von BUlow. Hij was de eerste in Berlijn die bijvoorbeeld het publiek verbood om tijdens een concert bier te drinken of taartjes te eten. Hij was een eerste echte vedette met de di rigeerstok. Die liet hij zich aanreiken op een zilveren schotel. Hij droeg steeds witte handschoenen bij het dirige ren, maar bij het tweede deel uit Beethovens derde symfo nie, de Marcia Funèbre, droeg hij zwarte. Hans von Biilow werkte slechts vijf jaar in Berlijn, maar dat was voldoende om het orkest de karakteristieken mee te geven die generatie na generatie •'bewaard bleven. Ook vandaag nog. Andere grootheden zoals Her mann Levi, Hans Richter, Fe lix Mottl, Felix von Weingart- ner en Ernst von Schuch zwaaiden de scepter. Dirige rende componisten zoals Brahms, Grieg, Tsjaikowski en componerende dirigenten zoals Richard Strauss, Mahler en Pfitzner hebben met de Berli- ners gewerkt. In" 1895 werd Arthur Nikisch chef-dirigent. Hij had reeds enkele jaren het Boston Sym phony Orchestra, ongeveer even oud als de Berliner Phil harmoniker, geleid en was be roemd om zijn werk met het Gewandhausorchester Leipzig. Nikisch zou 27 jaar bij de Ber- liners blijven. Iets wat nog nooit gebeurd was. Bij geen enkel orkest, waar ook te. we reld. Ook zijn opvolgers, Wil helm Furtwangler en Herbert von Karajan, bleven langer dan een kwart eeuw verbon den met het orkest. Furtwangler leidde de Berli ner Philharmoniker van 1922 tot 1954 met een onderbreking van enkele jaren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toen nam Sergiu Celibidache het roer over. Met Furtwangler boekten de Berliners enorm veel succes. Verschillende historische op namen vormen daarvan een levend, bewijs. Maar ook Bru no Walter, Erich Kleiber, Otto Klemperer en Fritz Busch wis ten als gastdirigent de faam van dé Berliners aan hun ei gen beroemdheid te binden. Vanaf de jaren dertig traden Eugen Jochum en Karl Böhm toe tot de prestigieuze rij. Fe- renc Fricsay en Rafaël Kube- lik volgden. Vandaag behoren Abbado, Barenboim, Maazel, Mehta, Ozawa, Kleiber en By- chkov tot de gelukkigen die het orkest 'mogen' dirigeren. Herbert von Karajan blijft sinds zijn benoeming op 5 april 1955, precies op zijn 47e ver jaardag, tot de recente breuk onverbrekelijk met de Berli ners verbonden. In 1938 diri geerde hij hen voor het eerst in werken van Mozart, Brahms en Ravel. Van toen af koesterde Von Karajan de ambitie om de vas te dirigent te worden. Zijn kwaliteiten als dirigent raak ten vlug bekend, maar niet ie dereen was het er mee eens. Zo woonde Otto Klemperer eens een concert met Von Ka rajan bij. Terwijl hij luidruch tig zijn plaats innam gromde hij: „Eens zien wat de kerel kan..." Tijdens de uitvoering kon Klemperers onmiddellijke omgeving het oordeel van de maestro duidelijk horen: „Af schuwelijk, afschuwelijk, een drekdirigent!" Tegenover Lo- rin Maazel drukte Klemperer zich iets beleefder uit: „U bent zeer begaafd, maar u doet alles verkeerd!" Alexander Rahbari, gewezen assistent van Von Karajan en sinds vorig jaar chef-dirigent van het BRT-Filharmonisch Orkest, laat het cynisme voor wat het is: „Herbert von Kara jan is een persoonlijkheid die men slechts éénmaal tegen komt. Het Karajan-tijdperk is iets wat nooit meer terugkomt. Het is zoals met Napoleon of Churchill: het zijn sterke per soonlijkheden die men niet kan vergelijken met anderen. Von Karajan heeft voor diri genten uit deze tijd veel ge daan. Hij heeft het prestige van het dirigeren voor een brede massa op hoger niveau gebracht". „Ja, dat heeft ook te maken met de tijd. De opnametech niek is samen met Von Kara jan gegroeid en hij heeft er op juiste wijze gebruik van ge maakt. Von Karajan is een Von Karajan: Besprekingen over veelzijdig iemand. Het heeft me eerlijk gezegd steeds ge stoord dat men mij als be schermeling van Von Karajan bestempelde, maar hij heeft me veel geholpen. Niet zozeer bij concerten, maar bijvoor beeld toen de Nürenburger mijn opvolging kunnen pas ingaan de dag na mijn dood q^a; F0'ien Symphoniker mij als chef-diri gent wou aannemen zeihij: „Neen, zo kom je niet ver. Een orkest hebben is niet noodza kelijk. Dirigeer overal". Hij had gelijk. Met de Berliners heb ik viermaal gewerkt, tel kens in een reeks van drie of vier concerten. Met vei ces Het is een wonderba- orkest. Maar ik moet ze er zijn nog veel goede op de wereld. Slechte orl zijn er niet. Alleen sleci rigenten". ANDRÉ DE GRC "1 orl ■lechbe MISSCHIEN WEL 5 TIENTJES WAARD Giro Astma Fonds KOLLEKTE 8-14 ME! MET DE WENSEN VAN DE MODERNE ONDERNEMER HEBBEN WIJ REKENING GEHOUDEN, ZOALS: - Indelingsefficiëncy - Multifunctionele gebruiksdoeleinden - Eigen identiteit - Luxe afwerking - Hoogwaardige uitstraling en vele andere wensen. IN UNITS VANAF 90 m2, kantoorruimte, showroom, managemenslruimte, etc. VOOR DE HUURPRIJS VAN 195,- PER M2 PER JAAR EXCL. B T W Oplevering gepland 3e kwartaal 1990. Jftr. Goed nieuws voor (asp.) kampeerders en watersporters. Op de vrijdagen 12/5, 19/5, 26/5, 2/6, 9/6 wordt extra aandacht besteed aan de rubriek CARAVANS/WATERSPORT. Geadverteerd kan worden tegen het voordelige 'Kleintje, klein gezet tarief', waarbij in de tekst één woord EXTRA VET (12 punts) mag worden vermeld. Bij 3x plaatsen hoeft maar voor 2x te worden betaald. (Tussentijds annuleren is dan niet mogelijk). De advertenties worden geplaatst onder een speciale kop. De tekst dient uiterlijk de woensdag vóór plaatsing vóór 13.00 uur in ons bezit te zijn. Met uw advertentie bereikt u 405.400 kostwinners en partners") TELEFOON 070 - 950 304 Bereik per gemiddeld nummer Sljthoff Pers combinatie (Haagsche Courant/ Het Binnenhof. Goudsche Courant, en de Leidse Courant). Bron: Summo Scanner. Te pacht of le koop nieuw te openen snackbar in het centrum van Den Haag. Bellen voor afspraak 079- 168020. Wie wil met mij een legaal loog- bedrijf starten, voor part. en handel. Heb zelf een antiekzaak in Leiden en een zeer goed in koopadres. Discretie verzekerd. Br. o. nr. SP 49200 bur. bl. compl. slagerij Tel. 070-809360. T.k. riant gelegen RECREATIE BUNGALOW (hout). In polder Leiden. Tel. 070-455830. Luxe zomerhuis op 600 m2, zeer goede locatie aan de KAGERPLASSEN, 2 slaapka mers, badkamer, eig. haven voor 3 boten, vr.pr. 185.000.-. Tel. 02503- 15575. Weg. omstandigheden prachtig houten CHALET, geh. compleet ingericht, met zonnige tuin en berging, aangesloten op alle voorzieningen aan vaar- en vis water 27.500.-. Tel. 01827- 5761 b.g.g. 4041. I BEDRIJFSOBJEKTEN Te huur Kantoorruimte 85 m2 op 1e verd. 14.000,- per jaar incl. water en verwarming Steenstr. 33 A, Leiden Inl. tel. 01712-8465 071-132772 T.h. representatieve kantoor ruimte, 2x70 m2, kosten plm. 2000.- p.m. Evt. gemeub. Tel. 070-238405. Brc WARM.OND De tijdelij ke verlaging van de tarie ven van de onroerend- goedbelasting (ogb) wordt met ingang van 1990 on gedaan gemaakt. Dat is het voorstel van het colle ge van burgemeester en wethouders van War mond, dat binnenkort wordt aangeboden aan de gemeenteraad. Het op peil brengen van de ogb is een van de maatregelen die B en W willen nemen om de voorjaarsnota voor 1990 rond te krijgen. Het college vindt dit nodig, ondanks de verwachting dat de gemeente rekening over 1988 een over schot van tussen de twee en de tweeëneenhalve ton laat zien. In een brief met uitgangspun ten voor de begroting van vol gend jaar toont het college zich redelijk tevreden over de fi nanciële positie van de ge meente Warmond De begro ting van dit jaar is op enkele punten wel bijgesteld, maar de plussen en minnen vallen goeddeels tegen elkaar weg. De uitbreiding van het aantal standplaatsen op de campings in het Lage Land levert de ge meente volgend jaar al een be lastingextraatje op van 25.000 gulden. In de volgende jaren zal dat bedrag waarschijnlijk het dubbele zijn. Onderwijs een dienst te kun nen bewijzen met een dou ceurtje. Dat dankt de minister dan gedeeltelijk aan het ondui delijke systeem van rijksver goedingen voor het onderwijs. B en W klagen in hun brief over de onjuiste gegevensbe standen die het ministerie hanteert. Bovendien zouden doorgegeven veranderingen niet goed worden verwerkt Een en ander heeft er in War mond toe geleid dat er te vroeg vergoedingen zijn ont vangen voor plannen die pas later zijn gerealiseerd. In de gemeentekas zou ongeveer een half miljoen gulden te veel lig gen. Burgemeester en wethou- ders stellen in hun brief op korte termijn duidelijkheid te wensen. Als het ministerie iBro Vol daar niet voor zorgt, i Warmond zelf een gesP«zoe] seerd bureau in de arm o te rekenen wat Deetman krijgt. fe Grote veranderingen zl^0( begroting voor 1990 over P niet te zien geven. Ongeil,, zijn B en W wel met de ie ging van de provinciale ring voor de stads- en dj^1 vernieuwing, die van 10 .ol^ wordt teruggebracht 91.000 gulden. „De aangfj" digde verlaging is weer van de zegeningen val J overheveling van taken— het rijk naar de gemee|" f Eerst wordt de taak m( beperkte som geld overj_ gen en vervolgens wort uitkering afgebouwd", zo, B en W boos weten. ei*-" ""1 LISSE Drie omwonen den protesteren tegen de bouw van negen garages door bouwbedrijf Hors man Co b.v. bij de Heereweg 264. Zij willen niet dat voor de bouw van de garages bomen worden gekapt, vrezen verlies van privacy en een waardeda ling van hun woning. De bezwaren worden aan staande maandag bespro ken tijdens de commissie ruimtelijke ordening. Volgens C. Ruwaard zal na de bouw van de garages in het weekeinde en tijdens de avon den gesleuteld worden aan de auto's. Daarnaast zal het aan- en afrijden van de wagens en het open- en dichtklappen van de garagedeuren en autopor tieren voor overlast zorgen. Ruwaard protesteert verder tegen de hoogte van de gara ges waardoor zijn tuin „het aanzien krijgt van een binnen plaats van een gevangenis". Ook het kappen van kastanjes vindt hij een slechte zaak want die zorgen nu voor pri vacy in zijn tuin. Tenslotte wijst hij op de mogelijke scha de aan zijn huis als er op korte afstand gebouwd wordt. G. van de Wetering wijst in zijn bezwaarschrift op de uitlaat gassen waar hij nu aan de ach terkant van de woning last van krijgt. Bovendien kan hij anderhalve tot twee meter tuin niet meer gebruiken voor het planten van monsters voor zijn klanten. De bouw van de garages zorgt immers voor te veel schaduw. Omwonende H. van der Eerden heeft groten deels dezelfde bezwaren als de anderen. Verder is hij boos over het feit dat hij enige tijd geleden geen toestemming kreeg voor de bouw van een garage naast zijn woning ter wijl Horstman Co wel mag bouwen. Foreholte speel Europees handig. LEIDEN De dames va tateam-Foreholte spelen gend jaar Europees har Dat is het gevolg van de, BI bekerwinst die de dame|za] Zeeman-SEW boekten b Haagse Fototechniek 8° Het betrof een halve flRO wedstrijd in de strijd oivl nationale beker. ForePa treft nu SEW in de eindjhe Doordat SEW al landski^ oen is, neemt de Voorh ploeg ongeacht de uitslajslc de finale, volgend jaar va aan de Europese Cup vodVO kerwinnaars. jtej GRATIS ELKE WOENSDAG DE 1 z &ev Iha BIJLAGE Bil UW KRANT MET H( INFORMATIE OVER FILMS.MUZII Rr THEATER. RECREATIE,EXPOSITlj EN EEN COMPLETE AGENDA °P Be 'VI VALKENBURG De aanleg van een vrachtwa genparkeerterrein tussen de Torenvlietslaan, de To- renvlietswatering en de in aanleg zijnde provinciale weg S4 moet niet door gaan. De ruimte moet be stemd worden voor de glastuinbouw. Dat vindt de Agrarische Structuur commissie bollenstreek- Rijnsburg .o.. De commis sie wordt gesteund door de CBTB afdeling Val kenburg, Katwijk en Lei den. De beide organisaties wijzen het college van Valkenburg op het tekort aan grond voor de glastuinbouw in de regio. Als er nu extra ruimte beschik baar komt dan moet dat voor de agrarische sector, die door de aanleg van de S4 is aange tast, worden bestemd. Verder levert een parkeerterrein voor vrachtwagens overlast op voor de bedrijven uit de directe om geving. Warmdraaiende moto ren veroorzaken geluid- en stankhinder en vervuiling. Ook zou er gevaar kunnen ontstaan als er auto's worden geparkeerd met gevaarlijke stoffen. Beide organisaties zet ten verder vraagtekens bij de VI noodzaak van een vracl ha genparkeerterrein in Vallej burg. De firma's G.W. eri da Slootweg protesteren evert op tegen de aanleg van ze vrachtwagenparkeerterrei m, Zij zijn bang dat door het de ken van olie het water be sloot, dat zij gebruiken als na water, wordt vervuild, co vrezen zij door de geparkrt R< wagens minder licht inl dc kassen te krijgen, wat siert sp voor de chrysantenteelt. te NATIONAAL REVALIDATIE FONDS Postbus 323 3500 AH UTRECHT Tel 030 331165

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 18