Oliyer North: einde van een mythe
Spanning Israel
neemt toe na
dubbele moord
Bankiers steunen
Chinese studenten
Deense extremisten
opgeleid in Syrië
Israel maakt haast
met vredesplan na
uitspraken Arafat
Oostenrijk verscherpt bewaking na sloop „IJzeren Gordijn"
Leider Kanaken door
stamgenoten vermoord
igéjitENLAND
EcidicSoieumt
VRIJDAG 5 MEI 1989 PAGINA-5
AO waarschuwt voor
gvaarlijke parasiet
is:
ME De Voedsel-en Landbouworganisa-
de Verenigde Naties (FAO) heeft ge-
jrschuwd voor het optreden van een nieu-
dierparasiet in Afrika, het Midden-Oosten
Zuid-Europa. Tot nu toe heeft de Ameri-
1 Vise schroefwormvlieg al voor honderden
ns poenen guldens schade aangericht aan de
emaptapel in Noord-Amerika. De schadelijke
JHsiet is nu voor het eerst gesignaleerd in
Ïrd-Afrika, aldus Eduardo Saouma, de di-
,^e|eur-generaal van de FAO. Het verschijnen
y*J de parasiet „zou catastrofale gevolgen
ra.,|nen hebben voor het vee, de huisdieren,
^"jjwild en zelfs de mensen in Afrika, het
^bajden-Oosten en Zuid-Europa", aldus Saou-
Jaruzelski kondigt
amnestie-wet aan
WARSCHAU Het Poolse parlement
krijgt binnenkort een wet voorgelegd,
waardoor alle politieke veroordelingen
sinds 1980 ongedaan worden gemaakt. Dat
heeft de Poolse leider generaal Jaruzelski
gisteren verklaard. Het voorstel betreft
vooral honderden militanten van de onaf
hankelijke vakbond Solidariteit,, die hier
door in juridische zin geheel rehabiliteerd
zullen worden. Jaruzelski wil alle wets
overtredingen die sinds 31 augustus 1980
om politieke redenen en door middel van
stakingen of protestacties zijn begaan „ver
geten en vergeven". Op die datum werden
de akkoorden van Gdansk gesloten, waar
bij de overheid Solidariteit voor de eerste
maal erkende.
PEKING Honderden bankiers die in de Chine
se hoofdstad Peking bijeen zijn voor de jaarverga
dering van de Asian Development Bank hebben
hun steun betuigd aan de demonstrerende studen
ten. „De studenten vragen om meer liberalisering
en dat is precies wat wij ook willen", zei een Ja
panse bankier. Intussen zijn de studenten na bijna
drie weken van demonstraties vandaag naar de
universiteiten teruggekeerd, na een uitspraak van
partijleider Zhao Ziyang, dat via democratische
middelen en hervormingen moet worden toegege
ven aan de eisen van de studenten. Maar eerst
trokken zij gisteren opnieuw met vele tienduizen
den door de stad, aangevuld met duizenden jui
chende arbeiders. Ook in andere Chinese steden is
zonder uitzondering vreedzaam gedemonstreerd.
Grote verbazing bij de media tijdens een persconferentie
penhagen, waar het wapenarsenaal werd getoond.
KOPENHAGEN De Deense politie heeft elf land
genoten aangehouden, die worden verdacht van
moord, gewapende overvallen, ontvoering en het
verstrekken van de opbrengst van de overvallen aan
- Palestijnse terroristen. Een aantal van arrestanten
heeft een militaire en politieke opleiding gekregen
in Syrië, aldus de Deense politie. In het onderzoek in
deze zaak stuitte de politie eergisteren in een woning
in Kopenhagen een opslagplaats met wapens en ex
plosieven. Zo werden 26 Zweedse anti-tank grana
ten, 100 kilo explosieven, 62 handgranaten, 12 anti
tank mijnen, 30 anti-personeel mijnen en een groot
arsenaal machinepistolen, pistolen en andere auto
matische wapens gevonden. De Deense autoriteiten
hebben inmiddels steun gevraagd in de VS, Groot-
FOTO- AP Brittannië, de Bondsrepubliek en Frankrijk.
nscher: wij
F^ebben het
hebatste woord
lultij
1unirVC>lg Van voorPaêina)
ior°^NN De Westduitse
eleijister van buitenlandse
aar [en, Hans-Dietrich
is Ifischer, heeft gezegd
U „wij en niemand an-
irtoP het eerste en laatste
beh<?rd hebben over de
de tionering van raketten
an bons grondgebied".
;ig k
akijkdeze uitspraak heeft Gen-
:uini^r volgens een woordvoer-
rergf willen benadrukken, dat
en dp de uiteindelijke toestem-
n mg moet geven over plaat-
at [van raketten, zodra de be-
bet slagingen tussen de
iS"- Irdatlantische bondgenoten
x>k I afgerond. Volgens Gen-
vantr moet om die reden „bij-
er ker gewicht" worden ge-
sPeljit aan de Westduitse op-
g slangen over de raketten,
'iet iuitspraken van de Duitse
36enister worden in de VS niet
!n zaald gezien als een gebaar
een einde te maken aan de
Bige controverse over de
r-raketten. Leden van het
erikaanse Congres hebben
jewaarschuwd dat de VS
7 j militaire aanwezigheid in
ei tj Bondsrepubliek kunnen
;lt V)verwegen) ais de West-
Tergers i" bun standpunt vol-
a*s Ben. „Als het Westduitse
met i concludeert dat het meer
Dorhrouwen kan stellen in de
oor ,rden en verzekeringen
tfgrflde heer Gorbatsjov dan in
duw gedegen NAVO-strategie,
Hem vind ik het moeilijk de
aan 'ang van onze strijdkrach-
is h|jn Europa op hetzelfde peil
a-. "andhaven", aldus de repu-
i is «einse senator William Co-
Wie, tijdens een vergadering
n Pr de Senaatscommissie voor
Jn Strijdkrachten met minister
fersj defensie Dick Cheney.
Pre9 collega Slade Gorton sug-
za 4erde dat de Westduitsers
for groter deel van hun eigen
liberjiediging zullen moeten
gehten als de raketten worden
uitgehaald, en daarmee het
erzojd voor de 324.000 Ameri-
Ult hse militairen in de Bonds-
)at jibliek navenant toeneemt.
ulenten Zuidkorea
i rvolgd voor moord
van
°PJUL Zuidkoreaanse
n b^bare aanklagers hebben
jopt.l studenten in staat van be-
llJ v*lldiging gesteld wegens
an. Jrd en brandstichting, naar
iconcjeiding van de dood van
'kwy politieagenten. De vier
pdrjpen ter dood worden ver-
Ie rejeeid £)e zes politieagenten
lijmen om bij een brand in
/akz universiteitsgebouw in
aaTin in een poging vijf gegij-
loeilL collega's te bevrijden. Op
1S Jmoment dat zij over een
ïoetjicade klommen werd deze
Z14 studenten in brand gesto-
I President Roh Tae Woo
eT} Mt gedreigd met noodmaat-
et ^jlen indien er aan de huidi-
e hf on^usten geen einde
iweu_
in ll
In feite heeft
Oliver North
zijn
voormalige
baas Ronald
,voor wie ik
in een hoek
van een
kamer op
mijn kop zou
gaan staan,
als hij dat zou
willen" - een
eindweegs
meegesleurd
in zijn val.
FOTO: AP
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Hij
werd door de voormalige
Amerikaanse president
Reagan - en trouwens
ook door president Bush -
een nationale held ge
noemd. Amerika hief hem
in de zomer van 1987 op
het schild toen hij, ten
overstaan van twee com
missies uit het Ameri
kaanse Congres, een show
van patriottisme, ijver,
plichtsbetrachting en hel
denmoed opvoerde. En
nog steeds reist hij het
land af om in voorname
lijk reactionaire gezel
schappen lucht te geven
aan zijn starre anti-com-
munisme en zijn onstuit
bare vaderlandslievend
heid. Met het geld dat
hem door die gezelschap
pen wordt toegestoken,
betaalt hij zijn advocaten.
Zijn naam is Oliver North,
voormalig luitenant-kolonel
der mariniers, voormalig top-
medewerker van Reagan op
het Witte Huis en hoofdrolspe
ler in de Iran-Contra-affaire
die het succesvolle president
schap van zijn idool Ronald
Reagan bijna volkomen onder
mijnde. Een jury in de Ameri
kaanse hoofdstad Washington
heeft diezelfde Oliver North
gisteren voor een niet gering
deel van zijn heldenrol be
roofd. Na twaalf dagen praten
bevond die hem schuldig aan
de drie meest zwaarwegende
aanklachten die, vanwege zijn
rol in de Iran-Contra-affaire,
tegen hem waren ingediend.
Negen andere aanklachten
schoof de jury terzijde. Pas op
23 juni zal de rechter een uit
spraak doen over de straf die
North zal worden opgelegd.
Volgens de jury heeft North
het Congres vals voorgelicht
toen Witte-Huismedewerkers
een chronologie van de ge
beurtenissen moesten samen
stellen. In die chronologie
werd, op instigatie van North,
een opzettelijk verkeerde
voorstelling van zaken gege
ven over de geheime wapen
transacties met Iran en het
doorsluizen van de daarmee
gemaakte winsten naar de Ni
caraguaanse rebellen, de Con
tra's. North was in feite belast
met de praktische uitvoering
van de wapenleveringen aan
Iran -die het vrij krijgen van
de Amerikaanse gijzelaars in
Libanon tot doel hadden - en
het 'naar lichaam en ziel' op
de beeji houden van de Con
tra's in een periode dat het
Amerikaanse Congres alle gel
delijke en militaire steun aan
de rebellen verboden had. Hij
koppelde beide activiteiten
aan elkaar door het Iraanse
geld te gebruiken voor anti-
Sandinistische doelen in Nica-
licht kwam, vernietigde en
verborg North allerlei hoogst
belastende documenten. En
ten slotte liet North zich geld
in handen stoppen om enkele
veiligheidsmaatregelen rond
zijn woning in Washington te
treffen.
'Fall-guy'
In plaats van de waarheid te
gen het Congres te spreken en
alle beschikbare documenten
te overhandigen aan de func
tionarissen die een onderzoek
naar de Iran-Contra-affaire
waren begonnen, verkoos
North de rol van de 'fall-guy'
op zich te nemen, de man die
de klappen zou opvangen op
het moment dat de hele zaak
aan het licht kwam. Die rol
paste hem uitstekend zolang
de affaire werd uitgevochten
in de politieke arena. Maar
toen North zich voor zijn aan
deel in de Iran-Contra-affaire
voor de rechter moest verant
woorden, werd zijn positie als
fall-guy snel ondermijnd.
North werd verschillende ke
ren met de rug tegen de muur
gezet Hij slaagde er niet in de
show te stelen, zoals hij tijdens
de congresverhoren had ge
daan. Wellicht zou hij in nog
grotere moeilijkheden zijn ge
raakt als de openbare aankla
ger had kunnen beschikken
over tal van geheime docu
menten die de Amerikaanse
regering - om allerminst
overtuigende redenen - niet
aan de openbaarheid wil prijs
geven.
Het zich enkele maanden
voortslepende proces tegen
North bracht bovendien aan
het licht dat president Reagan
veel meer heeft geweten van
de geheime hulp aan de Con
tra's en mogelijk, zelfs van het
doorsluizen van met de Iraan
se transacties gemaakte win
sten naar de Nicaraguaanse re
bellen. In feite heeft North
zijn voormalige baas - „voor
wie ik in een hoek van een
kamer op mijn kop zou gaan
staan, als hij dat zou willen" -
een eindweegs meegesleurd in
zijn val. Toen duidelijk werd
dat Reagan niet bereid was
North van rechtsvervolging
vhj te stellen, was North niet
meer bereid de rol van fall-
guy tot het einde toe te spelen.
Hoe het ook zij: de ogenschijn
lijk ver boven de wet geplaat
ste nationale held Oliver
North is gisteren van zijn
voetstuk gevallen. Hij is schul
dig bevonden aan een aantal
vergrijpen die hem zeer ver
nederende straffen kunnen
opleveren. Hij is van nu af aan
een belast en beladen man,
een deels aan gruzelementen
geslagen mythe. En hoe meer
het heldendom van Oliver
North wordt ondermijnd, hoe
meer hij een bedreiging gaat
vormen voor diegenen die zich
achter hem hebben verscho-
JERUZALEM/PARIJS
De Israëlische regering
legt de laatste hand aan
een plan dat voorziet in
verkiezingen in de bezette
gebieden. Binnen tien da
gen hoopt het kabinet het
voorstel te hebben vol
tooid, zo is in politieke
kringen in Jeruzalem ver
nomen. Het uiteindelijke
plan zal nog deze maand
nog worden voorgelegd
aan de Amerikaanse rege
ring.
Waarnemers menen dat de Is
raëlische regering haast maakt
met het vredesplan als reactie
op de verklaring van PLO-lei-
der Arafat in Parijs, eerder
deze week. Hij verklaarde
daar dat het Handvest van de
Palestijnse Bevrijdingsorgani
satie PLO, dat oproept tot de
vernietiging van de staat Is
rael, „verouderd" is. Door snel
met een plan te komen hoopt
Israel te voorkomen dat Ara
fat nog meer in de gunst raakt
van Washington en andere
Westerse hoofdsteden.
De Franse regering toonde
zich zeer ingenomen met de
verklaring van Arafat. Vol
gens president Mitterrand
rechtvaardigt zij het besluit
van Parijs de PLO-leider te
ontvangen. Het is echter aan
het Palestijnse parlement
voorbehouden om het Hand
vest volledig af te zweren, al
dus Arafat.
De Israëlische regering toonde
zich in officiële verklaringen
weinig onder de indruk en
noemde de PLO-leider een
„chronische leugenaar". Maar
volgens waarnemers maakt
men zich in Jeruzalem wel de
gelijk zorgen over de mogelij
ke effecten van Arafats be
zoek aan Parijs. Ook binnen
PLO-kringen hebben Arafats
opmerkingen overigens voor
onrust gezorgd. Drie radicale
organisaties die hun hoofd
kwartier in Syrië hebben, uit
ten felle kritiek.
Het bezoek van Arafat aan Pa
rijs markeerde andermaal dat
de PLO-leider in de interna
tionale politiek steeds meer
geaccepteerd wordt. Bij een
banket waren vertegenwoordi
gers van alle landen van de
EG vertegenwoordigd. Er wa
ren geen Amerikaanse rege
ringsfunctionarissen, maar in
diplomatieke kringen is ver
nomen dat in Washington de
bereidheid groeit om de con
tacten met de PLO te intensi-
Feestje
Of zij wilde of
niet: de Britse
premier
Margaret
Thatcher moest
gisteren even
stilstaan bij
haar tweede
lustrum als
premier van
Groot-
Brittannië.
's Avonds hield
zij een dineetje
voor de leden
van haar
regering.
Eerder op de
dag woonde zij
de presentatie
bij van twee
boeken over
„Tien jaar
Thatcher",
waarbij zij een
heuse
feestcake kreeg
aangeboden
(foto). Het
meeste plezier
zal zij evenwel
hebben beleefd
aan het debat
in het als altijd
zeer
luidruchtige
Lagerhuis met
Labourleider
Kinnock,
waarin zij haar
eigen balans
opmaakte van
tien jaar
premierschap.
FOTO: AP
v^an onze correspondent
Wera de Lange)
lïljAPEST De zware
ll Jisbeveiliging die Hon-
ije sinds deze week aan
zar^ slopen is langs de
£dnejis met Oostenrijk
kincfde natuurlijk niet om
inkijterlingen buiten de
prezr te houden, zoals
>f rr[
steeds werd gezegd, maar
vooral om de eigen bur
gers binnen te houden.
Na de opstand van 1956 ont
vluchtten honderdduizenden
Hongaren hun land. In 1957
besloot de regering van Janos
Kadar daar paal en perk aan
te stellen. De grens met Oos
tenrijk werd omgebouwd tot
een mijnenveld, dat in 1965
werd vervangen door de hui
dige elektronische beveiliging.
Het afbreken van die beveili
ging, waarmee eerder deze
week werd begonnen, is meer
aan een symbolisch gebaar al
leen. Tussen 1966 en 1989 pro
beerden maar liefst 13.500
mensen illegaal vanuit Honga
rije naar Oostenrijk te vluch
ten, slechts driehonderd men
sen lukte het om aan de Hon
gaarse grensbewakers te ont
komen. Tegenwoordig geldt de
regel dat Hongaarse grensbe
wakers pas mogen schieten als
hun eigen leven in gevaar is.
Voor de Hongaren zelf heeft
de sloop van „hun" IJzeren
Gordijn overigens niet zoveel
betekenis meer. Sinds een jaar
kan bijna iedere Hongaar een
paspoort krijgen. Wie ruim
honderd gulden in forinten op
tafel legt - voor Hongaren
overigens een heel bedrag -
kan naar het Westen reizen.
En wie daar graag wil blijven,
moet zelf maar ontdekken hoe
moeilijk het is om in West-Eu
ropa een verblijfsvergunning
te krijgen en werk te vinden,
redeneert de Hongaarse rege
ring.
Anders ligt dat voor de Tsje
chen en Slowaken, voor Bul
garen, Roemenen en Oostduit
sers. Zij kunnen met enige
moeite nog wel op vakantie
naar een ander Oostblokland.
Het valt te verwachten dat
nog veel meer vluchtelingen
uit andere Oostbloklanden zul
len proberen via Hongarije
naar Oostenrijk te ontkomen.
De Oostenrijkers hebben daar
om inmiddels aangekondigd
dat hun grensbewaking wordt
verscherpt.
l|Al te best is de stemming aan boord van de „Memphis"
#rtussen niet. Het schip is veel te groot voor de kleine he
ining, die de handen vol heeft, vooral nu het hard is gaan
jen. Het grootzeil moet worden gereefd en de twee matrozen
Ima zeelui - doen hun uiterste best, Larry staat bij de grote
fllt om de vallen te vieren en schreeuwt zijn orders rond. „Lui-
limesen", brult hij, „kunnen jullie dat eindje zeil nou nog niet
De matrozen grommen wat terug, maar Larry heeft al
weer een ander slachtoffer gekozen. „Gooi die schuit dan toch in
de wind, stuur", roept hij tegen Bill, „het lijkt wel of je nog nooit
aan boord van een schip bent geweest!". Maar Bill heeft er lang
zamerhand genoeg van. „Jij moest je grote mond maar eens een
beetje houden", zegt hij; „we zullen eens zien, wie hier de baas
aan boord is". Hij grijpt een korvijnagel en komt daarmee op
Larry toe. Zijn gezicht voorspelt niet veel goeds!
PARIJS „De Kanaken heb
ben een leider, Nieuwcaledo-
nië een man van de verzoe
ning en ik heb een vriend ver
loren". Met deze geëmotio
neerde bewoordingen reageer
de de Franse premier Michel
Rocard gisteravond op de
moord op Kanakenchef Jean-
Marie Tjibaou en diens rech
terhand Yiewene Yiewene.
De twee werden op het eiland
Ouvea gedood bij een vuurge
vecht tussen gematigde en ex
tremistische Kanaken. Tjibaou
wilde op Ouvea de dood van
negentien Kanaken herden
ken. Zij werden vorig jaar op
15 mei gedood toen een Franse
elite-eenheid een aanval uit
voerden op de grot waarin zij
zich met enkele gegijzelde
gendarmes hadden verschanst.
De Kanaken strijden al gerui
me tijd voor onafhankelijk
heid van Nieuwcaledonië,
sinds 1853 een overzees ge
biedsdeel van Frankrijk.
Na die gijzeling met bloedige
afloop sloten de Franse rege
ring, de Kanaken en de Euro
pese bewoners van de archipel
een akkoord, waarin de toe
komst van Nieuwcaledonië
voor de komende tien jaar is
vastgelegd. Daarna volgt dan
een referendum over de zelf
beschikking van de archipel in
de Stille Oceaan.
Het akkoord van vorig jaar is
door militante Kanaken ver
worpen. Tjibaou zou nu zijn
vermoord door enkele Kana
ken die vorig jaar bij de gijze
ling waren betrokken, maar
op zijn voorspraak amnestie
hadden gekregen.
Nigeria staat partijen toe
LAGOS In Nigeria zijn weer politieke partijen toegestaan.
President generaal Ibrahim Babangida heeft dat bekendge
maakt. Politieke partijen waren verboden sinds de militaire
staatsgreep van 31 december 1983. De president beloofde ook dat
de militairen in 1992 plaats zullen maken voor een burgerrege
ring. Verder is een nieuwe grondwet opgesteld. Het netelige
probleem van de invoering van de islamitische wetgeving (de
sharia) is daarin opgelost.
JERUZALEM In Israel
is het gisteren op verschil
lende plaatsen in de be
zette gebieden tot botsin
gen gekomen tussen Pa-
lestijnen en joodse kolo
nisten nadat de vorige dag
twee Israëliërs in Jeruza
lem waren vermoord. In
de stad Hebron op de wes
telijke Jordaanoever werd
's nachts urenlang gevoch
ten, waarbij vernielingen
werden aangericht aan
huizen en auto's van Pa-
lestijnen.
Ook werd in Hebron een mos
kee in brand gestoken toen
joodse kolonisten een branden
de autoband terugrolden die
eerder door Palestijnen tegen
het hek van de joodse neder
zetting Kiryat Arba was ge
legd. Toen de gelovigen de
moskee uitrenden werden zij
door de kolonisten beschoten.
Zeker vijf Palestijnen liggen
met schotwonden in het zie
kenhuis. De Islamitische Jihad
(heilige oorlog) gaf later op de
dag in de Libanese stad Bayrut
een verklaring uit waarin de
verantwoordelijkheid werd
opgeëist voor de moord op de
twee Israëliërs. Bij de aanslag
waren ook drie anderen ge-
jwond geraakt. Volgens de ver-
Klaring zullen meer van der
gelijke aanslagen volgen. Het
Israëlische leger heeft in El-
Bireh het huis dichtgemetseld
van de moordenaar van
In Jeruzalem patrouilleerden
gisteren militairen die ter ver
sterking waren aangevoerd.
Zij hielden Palestijnen tegen
die naar hun werk wilden
gaan in de stad om te voorko
men dat woedende Israëliërs
wraak op hen zouden nemen.
Ook in de Palestijnse steden
Bidya en Mashah op de weste
lijke Jordaanoever kwam het
tot ongeregeldheden, waarbij
kolonisten auto's van Palestij
nen in brand staken. Een
Palestijn die met een gestolen
auto probeerde door een weg
versperring te rijden werd
door militairen gedood. In de
Gaza-strook bekogelden Pales
tijnen een busje met kolonis
ten. Het voertuig werd later in
brand gestoken.
In het dorpje Al-Mughayir
werd een Palestijn doodge
schoten die werd verdacht van
collaboratie met de Israëlische
geheime politie.
Borgen Bush
Björn Borg won in zijn beste tennisjaren alle grote toernooien
(vele zelfs vele keren), op één na: de open Amerikaanse kampi
oenschappen. De Zweed is er in de Verenigde Staten niet minder
populair door geworden en zelfs nu is de ex-prof daar nog een
gewilde figuur voor demonstratiepartijen. Gisteren vormde Borg
een dubbel met president George Bush. Het tweetal versloeg de
voormalige Davis-Cupkampioen Ove Benston, die gekoppeld was
aan de Zweedse ambassadeur in Amerika, met 7-3 in de tie-bre
ak.
FOTO: AP
