Namibiërs begrijpen
nog erg weinig van
blonde YN-soldaten
Oost-Timor mag door Nederland
niet in de steek worden gelaten
HP
uit de weekbladen
ELSEVIEFU
deÜEJDENE
EcidócSoivumt
Herdenking Franse Revolutie kost ruim dertig miljoen
OPROEP AAN MINISTER BUKMAN VOOR BEZOEK AAN INDONESIË
Sm
Opinie boven feiten
PE TIJD
BUITENLAND
DONDERDAG 27 APRIL 1989 PAGINA 6
(Van onze correspondent)
PARIJS Een doldwaze parade op de
Champs-Elysees moet op 14 juli het
hoogtepunt worden van de festiviteiten
rond de tweehonderdste verjaardag van
de Franse revolutie. Het enorme spekta
kel, waaraan door 5500 Franse en 2500
buitenlandse figuranten wordt deelgeno
men, is samengesteld door de Franse de
signer en reclameman Jean-Claude Gou-
de.
Hij mag ruim dertig miljoen gulden besteden
aan wat cultuurminister Lang bij de presentatie
lyrisch omschreef als een „groots opera-ballet".
De bonte optocht, die het midden houdt tussen
een exotisch carnaval en de Amerikaanse
Thanksgivings day-parade zal naar verwach
ting meer dan een miljoen toeschouwers trek
ken. Stralend middelpunt van het gebeuren
wordt de Amerikaanse operazangeres Jessie
Norman. In een sprookjesachtig decor van la
serbundels en voor een immens „watergordijn"
dat op de Place de la Concorde wordt „opge
hangen" zal zij de Marseillaise zingen.
In de vrolijke stoet die vervolgens langstrekt is
niets te gek. Zo bedacht Goude een achteruit
„moonwalkende" Marching Band die uit Flori
da wordt overgevlogen, een „Lange mars" van
Chinese operadansers en „smurfers", sterke
Russen die een ijsbaantje dragen waarop een
kunstrijdster schaatst en een 27 meter lange lo
comotief waarachter een Afrikaans tam-tam
orkest wandelt.
„Ik heb er vooal geen stijve bedoeling van wil
len maken", zegt de reclameman, die de hulp
heeft ingeroepen van een aantal Franse filmre
gisseurs. „Het spektakel moet zich als een film
ontrollen. Elk decor, elke praalwagen heeft zijn
eigen sfeer". Een deel van de Engelse delegatie
wil Goude door de Parijse brandweer laten nat-
spuiten omdat „het in Engeland altijd regent".
De kolderieke aanpak van Goude wordt overi
gens niet door iedereen aanvaard en vereist di
plomatieke hulp. De Russische delegatie die hij
„sjiek zwart" wil aankleden heeft daar grote
problemen mee omdat zwart in Rusland de
kleur van het anarchisme is. De aanvankelijk
zangeres Mireille Mathieu doet niet
mee, omdat ze een vriendin is van burgemees
ter Jacques Chirac, die zijn eigen festiviteiten
organiseert.
Het aanvankelijke plan om een Nederlandse
drumband op de fiets te zetten is vervallen.
Daarvoor in de plaats gaat een Bretonse delega
tie in het zadel. In totaal zullen aan twee uur
durende show meer dan 2000 muzikanten deel
nemen, waarbij in elk geval elke Franse regio
vertegenwoordigd is. Tal van speciale lichtef
fecten, 4000 fakkels en 2500 vlaggen moeten de
rest doen.
Volgens minister Lang zal de show door „min
stens honderd miljoen" televisiekijkers worden
gezien. De totale televisierechten lopen tegen
de vijftien miljoen gulden. In Nederland zal de
NOS de parade uitzenden met commentaar van
Philip Freriks.
WINDHOEK Sergeant
Martin Fokker kan het
uitstekend vinden met de
bevolking van Katatura,
de zwarte woonwijk in de
Namibische hoofdstad. Als
ze zijn Engels niet begrij
pen, praat hij heel lang
zaam en heel eenvoudig
Nederlands. Ze antwoor
den langzaam en een
voudig in het Afri
kaans.
De lange, blonde, 31-jarige Ne
derlander, met de lintjes van
vorige VN-vredesmissies naast
zijn parachutisteninsigne op
zijn borst, is een opvallende fi
guur in Katatura. Kwajongens
krioelen rond zijn benen en
bedelen als jonge honden om
aandacht. Onder elkaar spre
ken ze één van de inheemse
talen, waarvan Namibia er
minstens tien telt. Maar zodra
ze Martin Fokker iets willen
vragen, gaan ze over op de
Afrikaanse mengtaal.
Het huidige Afrikaans is een
verbastering van het Neder
lands dat hier werd gesproken
nadat Holland zuidelijk Afrika
Worsteling
„Die mensen zijn zo nieuws
gierig. Het is voor hen ook
heel raar om hier in Katatura
leden van de Verenigde Naties
aan te treffen", zegt Fokker,
die ook onder de VN in Liba
non en Egypte diende. „Ze lo
pen steeds het kantoortje bin
nen en vragen ons wat we hier
eigenlijk doen".
De uit Zaandam afkomstige
sergeant Fokker is één van de
33 Nederlandse marechaussees
die verspreid zijn over een uit
gestrekt gebied in Namibia.
Terwijl het land worstelt om
het juk van 23 jaar oorlog van
zich af te werpen en zich onaf
hankelijk te maken van Zuid-
afrika, moet de kleine delega
tie, onder commando van lui
tenant-kolonel Klaas Roos,
erop toezien dat de overgang
naar vrije verkiezingen in het
land vreedzaam verloopt.
„In de twaalf jaar dat ik nu bij
de Nederlandse marechaussee
zit, heb ik nooit eerder zo'n si
tuatie meegemaakt", vertelt
Fokker. „Je bent hier volko
men op jezelf aangewezen. De
andere leden van het contin
gent zitten heel ver weg. In
Libanon (waar hij negen
maanden diende in 1987) en in
de Sinaï in Egypte (als lid van
de internationale vredesmacht
in 1982) waren we toch altijd
met een heje club".
Vrijwilligers
„Wat deze operatie nu zo
interessant maakt, is dat je de
kans krijgt om met politie
mensen van andere landen sa
men te werken, zodat je in
aanraking komt met hun ma
nier van werken".
Naast zijn klussen in het bui
tenland voor de Verenigde
Naties, was sergeant Fokker
acht jaar lang in dienst bij de
Amsterdamse politie. Eind vo
rig jaar werd hij daar bena
derd met de vraag of hij de
blauwe baret van de VN weer
op wilde zetten.
De politiemannen die zich als
vrijwilliger aanmeldden voor
de UNTAG, de VN-wredes-
macht in Nabimia, brachten
een week in een trainings
kamp door alvorens ze een
kleine twee wéken geleden af
reisden naar Namibia.
Een van de
blonde VN-
soldaten is
sergeant-ma
joor Van der
Bijl. Hier po
seert hij sa
men met een
Swapo-strijder
en een Nami
bische vrouw.
FOTO: ANP
De training was vooral gericht
op 's lands politieke geschiede
nis, geografie, klimaat „en wat
we hier zoal konden verwach
ten", lacht sergeant Fokker.
„Ze vertelden ons echter niet
wat er van ons verwacht
werd. Niemand scheen toen te
weten wat we eigenlijk precies
voorstelden".
Voor de meeste Namibiërs is
die vraag nog steeds niet be
antwoord. Vanwege hun racis
tische beleid wordt de Namibi
sche politie al zeker een gene
ratie lang gewantrouwd. De
naar schatting zeventigdui
zend bewoners van Katatura
zien sergeant Fokker en zijn
handjevol Nederlandse en Ier
se collega's die het UNTAG-
kantoor bemannen als de
nieuwe handhavers van gezag
en orde. Ze waren dan ook he
vig teleurgesteld toen ze ver
namen dat de UNTAG-man-
nen en -vrouwen geen rech
terlijke macht bezitten.
Gezag en orde
„We zijn hier alleen om toe te
zien op de activiteiten van de
Namibische politie en ervoor
te zorgen dat ze het gezag en
de orde op een eerlijke manier
handhaven", legde UNTAG-
politiecommissaris Stephen
Fanning uit bij de opening van
het kantoor in Katatura.
In het kader van het VN vre
desplan voor Namibia zal de
Nederlandse marechaussee tot
uiterlijk april volgend jaar in
Namibia gestationeerd blijven.
Het land moet dan, volgens
schema, onafhankelijk zijn.
Het werk van de Verenigde
Naties is spannend en beslist
een uitdaging, maar zal serge
ant Fokker de volgende keer
dat ergens de hulp van een in
ternationale vredesmissie
wordt ingeroepen, ook weer
meegaan?
„Daar heb ik nog niet zo over
nagedacht; Namibia is voor mij
nog zo'n nieuwe ervaring",
overpeinst Fokker. „Maar,
nee, ik denk dat ik terugga
naar mijn familie en mijn
vriendin. Je kunt nu eenmaal
niet eeuwig een zwerver blij-
JIM FREEMAN
Hele wereld
leert al eeuwen
Engelse taal
van de BBC"
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De Italiaanse
kelner in het Londense
restaurant vlakbij Bush
House, „home" van de
BBC Wereldomroep, ver
telt dat hij twintig jaar ge
leden in eigen land zijn
eerste Engels heeft ge
leerd van „English by Ra
dio".
Glunderend zegt BBC English-
producer Frances Cox: „Zie je
wel, de hele wereld leert al
eeuwen Engels van de BBC!".
Terwijl wij gezellig zitten te
lunchen, zwaait de Italiaanse
kelner de Engelse lessen van
de BBC uitbundig lof toe.
De befaamde Britse omroep
onderricht de wereld al sinds
1945 per radio in de Engelse
taal. „English by Radio" had
van het begin af miljoenen
luisteraars. Volgende week
zondag start de omroep met
een nieuwe, dubbele serie
„Get Away" (Weg Wezen)
en „On the Road" (Op
Stap) gewijd aan het thema
toerisme in Groot-Brittannië.
De programma's zijn helemaal
afgestemd op het gebruik van
praktisch Engels.
De vroegere „English by Ra-
dio"-programma's waren uit
sluitend studio-producties:
nogal vormelijk en met een
ietsje te veel boekentaal. Fran
ces Cox en haar baas, Chris
Faram, hebben nu resoluut het
roer omgegooid. Voortaan be
staat niet meer dan de helft
van „BBC English" uit studio
werk; de rest zijn opnamen,
gemaakt tijdens verslaggeving
te lande. Er zitten ook veel ge-
3 met „gewone" Britten
Bristol in Midden-Engeland
komt eerst aan de beurt. „De
Bristolians maken in hun uit
spraak van het Engels op een
heel vreemde manier gebruik
van de letter 1", zegt Frances
Cox. „Ik vermoed dat buiten
landse luisteraars daar niet
veel van zullen merken, maar
wij vinden het nuttig dat zij
kennismaken met diverse re
gionale accenten. Als vreemde
bezoekers kunnen praten met
de inlanders zal dit hen helpen
om meer te genieten van wat
het land te bieden heeft".
De nieuwe serie van tweemaal
vijftien programma's is te be
luisteren op de BBC 648 Khz
of middengolf 463 meter. Elke
aflevering is vijftien minuten
lang.
AMSTERDAM Oost-Ti-
mor, de voormalige Portu
gese kolonie, gelegen tus
sen de meest oostelijke ei
landen van Indonesië en
Australië, is nog steeds te
gen zijn wil bezet door In
donesische strijdkrachten.
Vandaar dat minister
Bukman van ontwikke
lingssamenwerking tij
dens zijn voorgenomen
bezoek aan Indonesië, vol
gende maand, de kwestie
ter sprake moet brengen.
Dat heeft het Komitee Indone
sië in Amsterdam afgelopen
maandag gevraagd aan minis
ter Bukman. Hij moet de Indo
nesische regering zien te over
tuigen van de noodzaak van
de onafhankelijkheid van
Oost-Timor. Ook heeft het Ko
mitee de Timorese zaak in een
brief onder de aandacht van
de Tweede Kamer gebracht.
Hong<
;er
„Er wordt al jaren honger ge
leden onder de ruim 600.000
inwoners van het eiland, om
dat de voedselvoorraden in
handen zijn van een kleine
elite. Volgens rapporten van
Amnesty International wordt
er nog steeds op grote schaal
gemarteld. De bevolking heeft
nooit de kans gehad om zich in
een referendum over de toe
komst van het land uit te spre
ken", zegt een woordvoerster
van het Komitee Indonesië in
Amsterdam, die om veilig
heidsredenen niet genoemd
wil worden.
„De inwoners vechten al jaren
voor onafhankelijkheid en
zelfbeschikking. Toch heeft
president Suharto van Indone
sië vorig jaar december de
grenzen tussen West- en Oost-
Timor opengesteld. Maar nog
steeds lukt het bijna niemand
het land in te komen zonder
toestemming van de lokale au
toriteiten en zonder reisbrief
(surat jalan) van de militaire
veiligheidsdienst", vervolgt ze.
In de Verenigde Naties (VN) is
herhaaldelijk gewezen op de
ernst van de situatie in Oost-
Timor. De VN heeft al meer
dere malen geprobeerd een
oplossing voor de kwestie te
zoeken door alle partijen die
bij het conflict betrokken zijn,
te horen. Ook oproepen vanuit.,
de Verenigde Naties aan Indo
nesië om zich terug te trekken
uit Oost-Timor, hebben niet
mogen baten.
Fretilin
Het dekolonisatieproces begon
in 1974, toen Portugal zijn ko
lonie verliet. In november
1975 riep de bevrijdingsbewe
ging Fretilin de Democratische
Republiek Oost-Timor uit.
Deze onafhankelijkheid was
echter van korte duur, want
Indonesische troepen zagen na
een week kans de grens met
Oost-Timor massaal te over
schrijden. Hierbij is volgens de
woordvoerster zeker een der
de deel van de bevolking
200.000 mensen afge
slacht.
Sindsdien opereren drie poli
tieke partijen in Oost-Timor.
De Fretilin, de Democratische
Unie van Oost-Timor (UDT)
en de Apodetie. De UDT was
voorstander van een onafhan
kelijk Oost-Timor, maar met
economische banden met Por
tugal. De Apodetie, die belan
gen in Indonesië had, was
voor aansluiting bij Indonesië.
„Suharto kreeg de Fretilin en
de UDT-partij zover een wet
te ondertekenen voor integra
tie met de Republiek Indone
sië", legt de woordvoerster
van het Komitee uit. „Na de
beruchte inval in december
1975 installeerden de Indonesi
sche troepen op Oost-Timor
een parlement. Uit naam van
dit „democratisch" gekozen
parlement werd aan de Indo
nesische regering het verzoek
gedaan om als 27e provincie
van Indonesië te mogen wor
den geïntegreerd. Indonesië
ging akkoord met dit voorstel
en zo werd de inlijving in juli
1976 een feit. Aangezien Oost-
Timor rijk is aan olie, zag In
donesië haar rupiavoorraad
gestaag groeien. Vele Europese
landen, waaronder ook Neder
land, pikken hier hun graantje
van mee en het. ligt voor de
hand dat vanuit West-Europa
in daden weinig wordt
aan de huidige situatie in
Oost-Timor", aldus de woord-
woorster.
Als gevolg van de Indonesi
sche bezetting verbrak Portu
gal alle banden met zijn voor
malige kolonie en nam Neder
land de diplomatieke betrek
kingen voor Portugal over. Zo
werd het voor menige Timo-
rees mogelijk via Nederland
een paspoort te krijgen om
naar Portugal te emigreren om
het geweld en de hongersnood
te ontvluchten.
Kerk
Ook via de katholieke kerk
probeert de Indonesische rege
ring macht te behouden.
„Door het Vaticaan wordt
Oost-Timor als aparte kerk
provincie gezien. Het aantal
katholieken is sinds 1975 meer
dan verdubbeld tot 400.000 en
dat zou een mooie kans zijn
geweest voor de Timorese
priesters om vanuit de kerk
hun stem over de wereld te
verkondigen", aldus de woord
voerster.
FOTO: AP
„Maar daar heeft Indonesië
ook een stokje voor gestoken.
De Timorese priesters worden
vervangen door Indonesische
priesters, waardoor het wan
trouwen bij het volk in de ka
tholieke kerk weer is toegeno-
Des te opvallender is het, vol
gens het Komitee, dat de bis
schop Belo van Oost-Timor
zich hard heeft gemaakt voor
de Timorese zaak. Hij stuurde
onlangs een brandbrief naar
VN-topman Perez de Cuellar
om aan te dringen op het hou
den van een referendum, met
het oog op het bezoek van de
Paus aan Oost-Timor in okto-
Vandaar dat wij een brief aan
de Tweede Kamer hebben ge
stuurd, waarin we een beroep
op de leden doen om de rege
ring ter verantwoording te
roepen voor het Oost-Timor-
beleid. Het kabinet moet een
actievere houding aannemen,
niet ten gunste van Indonesië
of Portugal, maar ten gunste
van het volk van Oost-Timor".
MARGIE DE L'ETANG
Wij zijn een volk van
dominees, zei Henk Hof
land zondag nog tegen
Adriaan van Dis, en
daarom gaat in Neder
land opinie boven fei
ten. Je zou het niet zeg
gen als je de wankele
positie ziet van de week
bladen voorheen: opi
niebladen). Is de pers
nog wel de 'koningin
der aarde', zoals diezelf
de Hofland dat in het
zelfde tv-programma
noemde? Weg met de
pers schreeuwt HP,
want dat is het thema
van een door dit blad
georganiseerde bijeen
komst vanavond in Am
sterdam. En het thema
van het nummer van
deze week. Is de pers
opgeklopte lucht?
„Zouden we gelukkiger en
verstandiger worden als er
geen kranten meer waren
en wij eindelijk weer boeken
lazen?", vraagt de Haagse
•Post zich een heel nummer
af. „Ach welnee", is het ant
woord, „alleen zouden de
media zelf wat verstandiger
worden als er bij hen eens
wat meer zelfkritiek was".
Prompt daarop twee rectifi
caties.
Gastschrijver Hubert Smeets
doet een poging het beroep
van journalist door te lichten
door zichzelf als maatstaf te
nemen. Is een optie, maar
hebben we er iets aan? „Het
mooiste vak ter wereld!",
schrijft-ie, met een uitroep
teken. Dat doet het ergste
vermoeden. Smeets probeert
de verandering te verwoor
den; van een manier van le
ven en een laag gewaar
deerd beroep is journalistiek
„een geïnstitutionaliseerde
sub-elite geworden". Goh.
Han Gruijters, burgemeester
van Lelystad, constateert in
de Nederlandse pers die
hij weinig blijkt te zien
een overgewicht aan opinie
boven informatie. Maar ver
geleken met het buitenland
valt het nog mee. „Wat Der
Spiegel aan opinies neerlegt:
dat is gewoon een pamflet!".
Als-ie eens een weekblad
koopt, naast zijn abonne
ment op HP, dan doet-ie dat
omdat de advertentie hem
nieuwsgierig heeft gemaakt.
„Maar meestal is het dan
toch opgeklopte lucht".
nal Marine Limited
gering dan niets tegen doenp va
Arie Kuiper zet opinies
een rij. „Gebruik het kapitaPeel
lisme om de apartheid trn*
verslaan, schreef The Inde)"
pendent. Daar ben ik heP^m:
mee eens". I k-
Een wel héél duidelijke opiPr
nie had die meneer die iip,Ir
het Dordtse museum tierrin
meesterwerken met een
bewerkte. De Tijd vonfë?d
hem. Hij was eerst van platf""
de Stier van Potter te bej'
werken, maar toen moest hihpj
behangen. Hij heeft geeifll
spijt van zijn daad, waarnl^L
zijn vrouw er overigens van^^
door ging. Hij wilde met zijrapera
actie de staat raken. „AUei..W
wordt goedgepraat van diifivj®
buitenlanders. Een stichting?^ j
zus, een fonds zo. Maar waak èh
kan ik terecht?" ïrget'
De volgende acht bladzijden1 j.
gaan over de schilder Chal.
gall, inclusief vijf fraaie af-"|'rabl
beeldingen van zijn werk. 1,35-1
Minister Hans van deib'0,51
Broek heeft, in elk geval iijnatei
de opinie van Elsevier, we|zuP€
iets van Shell: ongrijpbaar"2-®
en hautain. Hij hooeft er nief^Q_2«
meer op te rekenen ooi(isesj
Lubbers op te volgen als bos
premier; in het omslagarti|.s,<0'
kei wordt hij volledig afge-®
brand. „Van den BroeM'ng 1
heeft niet de fantasie or#aj?f
duizend-en-een varianten inJJJ, v
te zetten waarmee Lubbershergi
crises heeft bezworen". 8; B
Leve de pers, roept MaartenSuien
van den Biggelaar, jeugdig1
uitgever van het succesvolle^
zakenblad Quote (HP oven Eer:
sportjournalisten: 'quotezak-perg:
ken'), die binnenkort met dMoi
Nederlandse uitgave van' IJqq
Elle op de markt komt, maarlSOj
een dagblad eigenlijk hetjen 5
mooiste vindt. „Ik ben abso-N 55
luut chaotisch. Maar ik heWd 2S
het zo georganiseerd dat ikiASN
bijna niets fout kan doen. Iklaa"
denk dat ik als pionier goedf6£ j
ben. Veel mensen makenf f
dan vervolgens de fout te|50. I
denken dat ze ook een goeiefMA
manager zijn. Maar voor wafc"
ik niet kan, neem ik iemandLsig
anders". Lr S|
Dat dacht de Nederlandse|nnel
Opera ook. Jan van Vlijmen»25-
weg - leuke ideeën, finan-j""e
ciële puinhoop Truzelo-7,
Lodder (zakelijk deel) enmdel
Pierre Audi (artistiek deel)aii)k
ervoor in de plaats. Audi#3
„De ontwikkelingen zijifL,
hier een beetje te snel
gaan, te weinig op elkaar af
gestemd. Ik wil er meer lijn 'i
in brengen, meer verband
en ik hoop de tijd te krijgen 1;
om dat ook echt te kunnen h
doen".
Gruijters doelde hierboven
met name op Vrij Neder
land. Dat gaat deze week
wel een beetje op. In eerste
instantie aantrekkelijke ver
halen over De Bolderkar en
Zegwaard, maar er wordt
Twee jaar voordat Hitier
werd toegejuicht, stond Ber
lijn op zijn kop voor Cha-
plin; twee mannen die vier
meer in gesuggereerd dan dagen na elkaar honderd
waargemaakt. Eerder kant- jaar geleden werden
tekeningen dan onthullin
gen. Zo blijkt de commissie
die het rapport over De Bol
derkar maakte wat ge
schrokken is van de uitwer
king. De drie leden willen
helaas niet met de 'koningin
der aarde' over de inhoud
praten. Dit wil kinder
psychiater prof. Rilmke nog
wel kwijt: „Wij hebben het
rapport dan ook voor de in
spectie geschreven en niet
voor de journalisten. Het is
kritisch, zoals je onder colle
ga's bent, maar niet afbre
kend". De gesprekken met
medewerkers van De Bol
derkar tonen aan, dat er met
de betrokken kinderen wel
degelijk iets aan de hand is,
alleen in het de vraag of
daarbij altijd de ouders zijn
betrokken. „Gebeurde er
wat met je mond? vraag ik.
Plakband, zegt het kind.
Even breekt je hart. Liefje,
denk ik, hoe is het mogelijk.
Dan voelt het kind dat je
schrikt en het houdt verder
zijn mond".
De naspeuringen over de lo
zingen van Zegwaard, na de
inval door justitie en politie,
zijn op zich ook zinnig, maar
opnieuw wordt vooral de
suggestie van fraude gewekt.
„De firma is voor Zuid-Hol
land een redder in de nood:
zonder de „oplossingen" van
het bedrijf zou de provincie
omkomen in haar eigen gif.
Niet voor niets treden in het
huisorgaan Zegwaardighe-
den in de loop der jaren pro
minente overheidsdienaren
op als gasten".
Feiten boven opinies in De
Tijd, dat Shell ontleedt en
tot de conclusie komt dat het
wél het op één na (na Gene
ral Motors) grootste bedrijf
ter wereld is, maar eigenlijk
niet bestaat. Het bedrijf is er
in geslaagd de macht ver
borgen te houden, nooit is
helemaal duidelijk wie ver
antwoordelijk is voor wat.
Daardoor kan het gebeuren
dat ais de Nederlandse over
heid een topman aansprake
lijk wil stellen voor de ont
duiking van een een olie
boycot, dat niet kan omdat
de olie via Shell Internatio-
ren. Chaplin werd, in The
Great Dictator, even Hitier,
En Hitler was in het begin
van zijn leven een zwerver
HN-magazine zet ze naasl
elkaar. „Allebei weerspiege
len ze de werkelijkheid, de
ellende van de kleine man
in de moderne samenleving.
Allebei zijn ze een lachspie
gel, de een van het goede en
de ander van het onzegbaar
kwade".
Zo kom je wéér bij Khomei
ni. Toch is de islam per defi
nitie tolerant, zegt moslim
leider Abdul Wahid van
Bommel. „Het westen is qua
media, films, amusement zo
machtig en overheersend,
dat een reactie als in Iran -
Amerika tot de satan ver
klaren - begrijpelijk wordt".
Rushdies boek De Duivels
verzen was voor hem niet
kwetsend, „omdat ik al een
paar meter boeken met rot
zooi over de islam achter de
rug heb".
Tegen het doodvonnis uit de^
mond van iemand als Kho
meini is geen denkend ver
weer mogelijk, dan staat een 0-3
redelijk mens machteloos,
zegt Huib Drion in De Groe
ne. De oud-hoogleraar in het^
burgerlijk recht: „Iemand
die zegt dat hij negers vrese
lijke mensen vindt, moet
niet strafbaar zijn. Het wordt
pas cruciaal wanneer hij ne
gers de toegang tot de sa
menleving wil ontzeggen|nvc
Maar iedereen mag zijn af
keer hebben, en wat mij be
treft ook onder woorden
brengen. Om het cru te zeg
gen: niemand hoeft van mij
van joden te houden.
De meeste aandacht is voor
de filosoof Ludwig Wittgen
stein, die ook al honderd
jaar geleden werd geboren.
W.F. Hermans was weg van
hem, maar had er volgens
De Groene weinig van be
grepen. De auteur heeft dat
zelf nooit openlijk toegege
ven: „waarvan het spreken
pijnlijk is, daarover kan men
maar beter zwijgen".
DICK HOFLAND
okl
f
