Gi
Zwaar geblunderd bij
herkenning Dem jan juk
NIEUWE
KEUKEN?
LEEN MET
LAGE RENTE
3 LEEN MET
OVERLEG
LEEN HET
SNEL
Kritiek CDA schaadt Deetman niet
'Dynamiet-brief' slaat in als bom bij Ruding
rubbers
eredoctor
m bezoek
Bush
Eten op braderieën
niet zonder risico
Herziening sociale zekerheid haalde bezuinigingsdoel niet
3INNENLAND
£eidóe (Sou/unit
WOENSDAG 19 APRIL 1989 PAGINA 3
fpenburg kan probleem
Jestienhoven oplossen
{OTTERDAM De Rijksluchtvaartdienst (RLD)
laks met het in kaart brengen van klachten
iver lawaai door vliegtuigen op Zestienhoven bij
{otterdam. Dat zegt een commissie onder leiding
fan de Zuidhollandse gedeputeerde Van der Vlist.
Iet ministerie van Verkeer en Waterstaat is zeer
ferbaasd over de kritiek. Over de problematiek
-an de lesvluchten is al een proefproces aange-
pannen en de RLD zit bovendien zelf in de mi-
jeucommissie. Niettemin vindt die commissie dat
ninister Smit-Kroes van verkeer en waterstaat
iet de indruk maakt de klachten serieus te ne-
eindinen. Omwonenden storen zich vooral aan les
vluchten van éénmotorige toestellen. De commis-
vindt dat deze „kleine luchtvaart" van Zestien-
iven moet worden overgeplaatst naar elders, bij
oorkeur Zeeland of Ypenburg bij Den Haag.
- aan(.
2TA,
lieuvfo
pren
e mi<
arme
TiaarKj,
i, die
zesh
;men
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het drei
gement van minister Ru-
ding (financiën) met een
kabinetscrisis is vooral in
gegeven door een dikke
brief die premier Lubbers
eind vorige week aan alle
bewindslieden heeft ge
stuurd.
ten behoeve van het milieube
leid voor burgers en bedrijfs
leven een lastenverzwaring
moet worden ingevoerd van
enkele miljarden guldens. Bo
vendien deed Lubbers concre
te voorstellen voor de 'kader
brief', waarin de begrotings
ruimte staat aangegeven die de
ministeries volgend jaar heb
ben. Ruding wist hier niets
van. „Die brief bevatte puur
dynamiet", zegt een ingewijde.
De voorstellen van Lubbers
zijn Ruding in het verkeerde
keelgat geschoten. Ruding
meent dat hij als minister van
financiën verantwoordelijk is
voor het doen van voorstellen
over de kaderbrief. Ruding is
zo kwaad geworden dat hij
donderdagavond niet is ver
schenen op het wekelijkse
overleg dat CDA-bewindlie-
den onderling voeren. In de
regeringsfracties van CDA en
VVD wordt gezocht naar een
verklaring voor het gedrag
van de premier.
Het CDA is uiterst ongelukkig
met de ruzie tussen de 'eigen'
bewindslieden. Het gaat voor
het CDA niet alleen om een
botsing tussen twee toppolitici,
maar ook om de strijd tussen
twee ideologieën: het loslaten
van het strenge overheidsbe
leid, zoals Lubbers wil, of het
handhaven hiervan, zoals Ru
ding volhoudt.
Ruding heeft gisteren in de
Eerste Kamer morele steun
gekregen van de regerings
fracties. Christiaanse (CDA)
betreurde namens zijn fractie
bij de behandeling van de
wetsvoorstellen Oort (belas
tingherziening) dat Ruding
heeft aangekondigd aan het
einde van deze kabinetsperio
de te zullen vertrekken als mi
nister. Hij hoopt dat het Ru
ding „gegeven is"» de rit uit te
zitten, „als basis voor herstel
voor de staatshuishouding".
Cao-akkoord
voor loonwerkers
UTRECHT Voor de 12.000 loon
werkers die vallen onder de cao
Landbouwwerktuigen exploiterende
ondernemingen (LEO) is gisteren in
beginsel overeenstemming bereikt
over een nieuwe tweejarige cao. De
cao, de eerste dit jaar in de landbouw,
voorziet in tweemaal 1,5 procent
loonsverhoging en aanpassing van de
schalen, die de werknemers gemid
deld nog eens 1 procent extra loon
oplevert. Het akkoord over de LEO-
cao bevestigt volgens de woordvoer
der het eerder uitgesproken vermoe
den dat de cao voor de tuinbouw
(22.000 werknemers) bepalend zou
zijn voor de overige cao's in land- en
tuinbouw.
ne E'
anuar
(erinj
h bei
t best
gen li
van
aanse
de vo
redei
verzt
aan
)EN HAAG Premier
,ubbers hoopt op of rond
mei in Washington een
nderhoud te hebben met
e Amerikaanse president
lush.
Iet plan voor een bezoek aan'
et Witte Huis ontstond toen
,ubbers onlangs een uitnodi-
ing kreeg van de George-
jwn-universiteit te Washing-
iandel°n om °P me' een eredocto-
aat in de rechten in ontvangst
komen nemen, zodat hij
oortaan als dr. Ruud Lubbers
men oor het leven kan gaan.
neen le (katholieke) universiteit
elijkl eeh het eredoctoraat aan
ubbers toegekend in het ka-
er van de viering van het
O0-jarig bestaan. Inmiddels is
fgesproken dat Lubbers op 8
ïei samen met minister Van
en Broek van buitenlandse
aken naar Washington zal
aan. Het is de bedoeling dat
wel lje premier voor of na de cere-
ten thoniële uitreiking van zijn
Ie mire<^octoraat door president
ar wrus^ wor<^t ontvangen. Van
len Broek zal dan een onder-
ioud hebben met zijn Ameri-
taanse ambtgenoot Baker,
oepef
onafh
il of
dt de
de
het
arlera
t gevf;
dt.
-ïatior
(ADVERTENTIE)
igsbel
id inj
gewi
Bij de bank die geen
winstoogmerk heeft en
u dus uiterst scherpe
tarieven kan bieden.
ddagta i
let nou Bij de bank die u goed
Mïewoj en persoonlek adviseert
iagtenjmet een leöiog'op-maat
iet laa) waar u zich niet aan
e in 1
ïrt Sj
•ika
:elon]
evilla
de B
aandi
Spaij
risicj
coni
Bel, schrijf of
kom even langs.
19 00 2100 UUR OllFT.
4 2 (WINKELCENTRUM IN 0E
GEOPEND ALLE WERKDAGEN
PROF. WAGENAAR SCHRIJFT BOEK OVER IDENTIFICATIETEST
LEIDEN Het onder
zoek naar de identificatie
van John Demjanjuk als
„Iwan de Verschrikkelij
ke" zou hij niet een farce
willen noemen. ,,Maar",
zo constateert de Leidse
psycholoog en geheugen-
deskundige prof. W.A.
Wagenaar, „in een echte
farce zouden slechts wei
nig meer regels overtre
den kunnen worden".
Wagenaar haalde eind 1987 de
internationale pers met zijn
getuigenverklaring voor de Is
raëlische rechter in het proces
tegen de van oorlogsmisdaden
verdachte Oekraïner Demjan
juk. De hoogleraar was door
de verdeging gevraagd om als
getuige-deskundige een ver
klaring af te leggen over de
problemen die zich voordoen
bij identificatie van misdadi
gers door ooggetuigen.
Ondanks de kritische kantte
keningen die hij toen plaatste
bij onder meer de betrouw
baarheid van de foto-identifi
catie werd Demjanjuk in april
1988 ter dood veroordeeld.
Volgens de rechtbank lever
den de verklaringen van over
levenden voldoende bewijs dat
Demjanjuk, als „Iwan de Ver
schrikkelijke" 850.000 joden de
dood had ingejaagd in het ver
nietigingskamp Treblinka.
Demjanjuk is altijd blijven
ontkennen dat Hij Iwan is.
Nu, ruim een jaar later, heeft
Wagenaar de veelbesproken
rechtzaak tot onderwerp van
een boek gemaakt. In „Het
herkennen van Iwan" kijkt hij
terug op zijn getuigenverkla
ring destijds in Jeruzalem en
bespreekt hij de wetenschap
pelijke inzichten waarop deze
was gebaseerd Ook poneert
hij vijftig regels voor het goed
uitvoeren en interpreteren
van een identificatietest. Mi
nister Korthals Altes van justi
tie kreeg vanochtend op zijn
departement het eerste exem
plaar uit handen van de schrij
ver aangeboden.
Afgeweken
Volgens Wagenaar, die in ons
land bij zeker veertig zaken
als getuige-deskundige optrad,
is het niet uitzonderlijk dat er
zich problemen voordoen bij
dc herkenning van een dader
door ooggetuigen. Toch nam
hij juist de zaak-Iwan als uit
gangspunt voor zijn boek, om
dat „ik geen zaak ken", aldus
de schrijver, „waarin zo vaak
werd afgeweken van interna
tionaal wenselijk geachte pro
cedures".
De vraag of Demjanjuk inder
daad „Iwan de Verschrikkelij
ke" is geweest laat de weten
schapper overigens buiten be
schouwing. Het uiteindelijke
vonnis is volgens hem een
zaak van de rechter geweest.
Op gedetailleerde wijze gaat
Wagenaar in op de verklarin
gen die door overlevenden zijn
afgelegd toen ze fotoseries met
onder anderen Demjanjuk
voorgelegd kregen. Volgens
hem is de Israëlische justitie in
talloze valkuilen getrapt.
Een voorbeeld. Getuigen werd
gevraagd Demjanjuk te her
kennen uit een serie portretfo
to's. Fout, concludeert Wage
naar in zijn boek. Want op die
manier was de naam van de
persoon die geïdentificeerd
moest worden al aan de getui
gen bekend. De getuigen werd
niet van te voren gevraagd
een beschrijving van de kamp
beul te geven. Ook werd geen
poging gedaan foto's te krijgen
van onschuldige buitenstaan
ders (figuranten), noch om fo
to's te gebruiken die even
groot en even scherp waren.
Juist de foto van Demjanjuk
bleek groter en scherper te
zijn dan de rest van de serie.
Nog een paar voorbeelden. De
personen op de fotoserie
moeten volgens Wagena'ar eni
ge gelijkenis tonen, bijvoor
beeld allen brildragend of ka
lend. Dat was niet het geval bij
de zaak Demjanuk. Verder
werden de getuigen blootge
steld aan herhaald onderzoek,
waardoor men zou kunnen af
gaan op het beeld dat men zich
herinnert uit eerdere identifi
catiepogingen. Ook was er on
derling contact tussen de ge
tuigen mogelijk, omdat de tests
niet tegelijkertijd werden uit
gevoerd en werd er geen gede
gen verslag gemaakt, zodat la
ter tijdens de zitting onduide
lijkheid rees over wat de ge
tuigen nu wel en niet gezegd
hadden.
„Alles bijeen", concludeert
Wagenaar, „hebben negen
verschillende getuigen dertien
positieve herkenningen opge
leverd. Sommige daarvan zijn
uitermate twijfelachtig". Ter
wijl er aan de andere kant een
onbekend aantal mislukte her
kenningen is, dat niet aan de
rechter is gemeld. Volgens de
auteur gaat het waarschijnlijk
om acht mislukte identificaties
door getuigen die in Israel zijn
verhoord en 24 door getuigen
die in de VS zijn verhoord".
Valkuilen
Om te voorkomen dat politie
en justitie in deze valkuilen
van de identificatietest vallen,
stelt Wagenaar vijftig prakti
sche regels voor bij het uitvoe
ren van dergelijk onderzoek.
Het boek is dan ook „onmis
baar voor iedereen die in de
strafrechtpleging werkzaam
is", staat er op de achterflap.
Wagenaar: „De vijftig regels
berusten niet in alle gevallen
op voldoende onderzoek, een
voudigweg omdat het niet al
tijd is gedaan. Maar in geval
van onzekerheid is het altijd
beter om maar voorzichtig een
regel te aanvaarden, zodat de
verdachte niet onnodig aan ri
sico's bloot wordt gesteld".
Wagenaar wil in zijn boek ook
afrekenen met het hardnekki
ge gerucht dat hij in Jeruza
lem verklaard zou hebben dat
het geheugen van overleven
den van vernietigingskampen zicht daarvoor ontbreekt,
na veertig jaar niet meer be- Maar, meent hij, men kan aan
trouwbaar is. Volgens hem- de andere kant ook niet zon-
mag daar geen uitspraak over der meer zeggen dat de kam-
worden gedaan, omdat het be- pervaringen zo schokkend zijn
nodigde wetenschappelijke in- dat ze onuitwisbaar zijn. Aan
FOTO: ANP
de hand van de zaak Marinus
de Rijke, oberkapo in Ramp
Erika in Ommen, laat hij zien
dat vergissingen van ooggetui
gen heel wel mogelijk zijn.
CLARISSE BUMA
Koningin
ontvangt
Griekse
president
in Leiden
De Griekse president
Sartzetakis is gister
avond met zijn echt
genote in Leiden offi
cieel ontvangen door
koningin Beatrix en
prins Claus. Zij deden
dit in de historische
omgeving van het
Rijksmuseum van
Oudheden waar het
gezelschap samen
met vele Griekse en
Nederlandse hoog
waardigheidsbekle
ders een concert in de
PROBLEMEN STUDIEFINANCIERING NIET OPGELOST
Taffehzaal bijwoonde
en een tentoonstelling
van Griekse kunst be
zichtigde. Sartzetakis
is deze week voor een
officieel staatsbezoek
in ons land. Vandaag
bezoekt hij onder
meer de Keukenhof in
Lisse.
FOTO:
HENK VAN DEN ENDE
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De on
enigheid in de CDA-frac-
tie over het functioneren
van minister Deetman van
onderwijs heeft de be
windsman gisteren niet in
moeilijkheden gebracht.
De problemen rond de
studiefinanciering zijn
echter nog steeds niet op
gelost.
De uitwonendenbeurs voor
middelbare scholieren is niet
veilig gesteld en de invoering
van een openbaar-vervoer
kaart voor studenten is aller
minst zeker. Dat bleek giste
ren tijdens twee elkaar direct
opvolgende debatjes in de
Tweede Kamer.
In antwoord op vragen van
het PPR-kamerlid Lankhorst
zei Deetman te geloven nog
steeds voldoende steun van de
CDA-fractie te hebben. De re
cente kritiek van het CDA-ka-
merlid Hermes op de minister
en de aanvaring van Deetman
met zijn partijgenoten over de
openbaar-vervoerkaart voor
studenten was voor de PPR de
aanleiding de bewindsman
naar de Kamer te roepen.
De Kamer maakte het de mi
nister niet moeilijk. Wel kreeg
Lankhorst steun van de
PvdA'ers Leijnse, Lilipaly,
Wallage en Niessen die nog
een uiterste poging deden een
uitspraak aan Deetman te ont
lokken over diens positie.
Maar uiteindelijk nam de Ka
mer genoegen met de herha
ling van Deetmans standpunt
dat de „vertrouwenskwestie
niet in het geding is".
In het tweede debatje kwam
het CDA met een nieuw alter
natief voor het afschaffen van
de uitwonendenbeurs voor
studenten in het voortgezet en
middelbaar beroepsonderwijs.
In plaats van een verlaging
van de basisbeurs van alle stu
denten met 26 per maand wil
de CDA'er Lansink de beurs
nu met 15 verminderen.
Deze maatregel levert onge
veer 25 miljoen gulden minder
aan bezuinigingen op dan de
uitwonendenmaatregel van
Deetman. Het dichten van dit
gat in de begroting kan vol
gens Lansink later gebeuren.
Deetman voelt niets voor het
plan van Lansink, maar hij
wilde niet zeggen of hij de Ka
mer het amendement ont
raadt Daarmee bleef onduide
lijkheid bestaan over het be
lang dat hij aan deze bezuini
ging hecht. De VVD'er Kort
hals concludeerde eruit dat de
minister ,,het gat van 25 mil
joen accepteert". De VVD wil
dat de minister vasthoudt aan
zijn oorspronkelijke plan.
Korthals girig zelfs zo ver te
dreigen de behandeling van
het wetsvoorstel te staken als
dit plan door de Kamer zou
worden aangenomen. Korthals
stelde voor in dat geval alle
bezuinigingen op een later
tijdstip in één keer af te han
delen.
Werkgevers: ziekenfondspremie
van verpleegkundigen verhogen
DEN HAAG De werkgevers in de gezondheidszorg
(Nationale Ziekenhuisraad) willen dat het kabinet de
ziekenfondspremies verhoogt en de opbrengst aan
wendt voor salarisverbetering van de verpleegkundi
gen.
In een brandbrief doet de raad een klemmend beroep op kabi
net en parlement mee te werken aan een spoedige oplossing van
het conflict. Morgen praat de Tweede Kamer over de arbeids
voorwaarden in de gezondheidszorg. De verpleegkundigen voe
ren al wekenlang actie en zullen morgen massaal op het Malie
veld en daarna op het Binnenhof demonstreren om hun looneis
van vijf procent kracht bij te zetten. Als gevolg van de demon
stratie zal de bezetting in de instellingen morgen minimaal zijn.
In 450 ziekenhuizen en andere instellingen draait het overblij
vende personeel zondagsdienst. Administratieve diensten zijn
gesloten. Er worden zo'n vijfhonderd bussen met actievoerders
in Den Haag verwacht.
Stakings
acties bij
havenbedrijf
Swarttouw
ROTTERDAM Het Rotter
damse overslagbedrijf Frans
Swarttouw is gisteren de hele
dag getroffen door stakingsac
ties van het personeel, nadat
in de nacht van maandag op
dinsdag het overleg over een
nieuwe cao was vastgelopen.
Gisteravond hebben werkne
mers op de terminals in de
Botlek het werk neergelegd
(ongeveer 200 werknemers),
nadat er ook door de dagploe-
gen op diverse terminals al
werk geweigerd was, aldus be
stuurder J. Verroen van de
Vervoersbond FNV.
In de loop van de dag heeft de
Vervoersbond FNV een brief
gestuurd aan de directie van
Frans Swarttouw in een laat
ste poging het overleg weer op
gang te brengen. Daarbij is de
bond blijven vasthouden aan
haar wens van een loonsver
hoging van tweemaal twee
procent in een tweejarige cao.
Frans Swarttouw wil niet
meer geven dan tweemaal eén
procent.
Help ons
kinderen helpen!
terre des hOmmes
GIRO 66370
BEEKLAAN 414
2562 BJ - DEN HAAG
TELEFOON 070-637940*
ROTTERDAM Bezoekers van vrijmarkten en brade
rieën kunnen gemakkelijk het slachtoffer worden van
voedselvergiftiging omdat verkopers van etenswaren
zich in veel gevallen niet houden aan de regels voor
bijvoorbeeld hygiëne en bewaartemperaturen.
Keurmeesters van de Rijkskeuringsdienst van Waren in Rotter
dam troffen volgens het jaarverslag in 1988 tijdens de Koningin
nedag-vrijmarkt in het centrum van Rotterdam „op vele plaat
sen" niet toegelaten situaties aan. „Het overgrote deel van de
Vietnamese loempia's, roti's en dergelijke bleek afkomstig te zijn
uit de privékeuken van de verkopers
Gemeenten of instanties die dergelijke evenementen organise
ren zouden de Rijkskeuringsdienst van Waren moeten inschake
len bij de organisatie. Dan kunnen de verkopers van etenswaren
tevoren te horen krijgen wat wel en wat niet kan, waardoor
strafrechtelijk optreden en voedselvergiftiging onder de bezoe
kers voorkomen kunnen worden.
ZOETERMEER De be
oogde vereenvoudiging
van het stelsel van sociale
zekerheid is volgens de
Sociale Verzekeringsraad
niet gehaald.
Door de inspanningen van de
uitvoeringsorganen hebben
mensen met een uitkering
echter geen hinder ondervon
den vap de problemen. Ook de
beoogde besparing op fie ar
beidsongeschiktheid wordt, zo
als al eerder duidelijk was ge
worden, bij lange na niet ge
haald.
Dat staat in het rapport „In
voering van het herziene stel
sel van sociale zekerheid", dat
na vaststelling door de Sociale
Verzekeringsraad aan staatsse
cretaris De Graaf van sociale
zaken wordt aangeboden.
Het nieuwe sociale stelsel
werd ingevoerd per 1 januari
1987, met als twee hoofdpun
ten de samenvoeging van WW
en WWV en het toekennen
van een werkloosheidsuitke
ring aan arbeidsongeschikten
diè nog gedeeltelijk zouden
kunnen werken.
De regels in de nieuwe werk
loosheidswet (NWW) die het
recht op uitkering, de hoogte
en de duur ervan moeten be
palen, zitten volgens het on
derzoek ingewikkeld in el
kaar. De toepassing van het
„werkloosheidsbegrip" leidt
vooral bij wisselende arbeids
patronen tot problemen in de
uitvoering van de wet. Mede
als gevolg van de problemen
rond het vaststellen van de
uifkeringhebben de bedrijfs
verenigingen op grote schaal
voórschottën moeten verstrek
ken De SVR komt nog met
een advies over mogelijke fun
damentele wijzigingen in de
NWW.
De resultaten van de herbe
oordeling van 40.000 arbeids
ongeschikten onder de 35 jaar
heeft niet opgeleverd wat het
kabinet beoogde. Van de volle
dig arbeidsongeschikten bene
den de 35 behield 80 procent
de volledige, krijgt 10 procent
een gedeeltelijke en heeft 10
procent geen recht meer op
een uitkering krachtens
wao/aaw. Het kabinet hield
rekening met een halvering
van de wao-lasten. Dat is niet
meer dan 17 procent of 158
miljoen geworden. Als reke
ning wordt gehouden met her-
beoordelingen die ook in het
oude stelsel plaatsvonden, be
draagt de besparing slechts 47
miljoen.
