„Marktwerking" bepleit voor hervormd kerkewerk QeidódOowtcurd £aidóc6ou*ont kerk wereld AJ. GIJSBERS: KERK HEEFT ANDERE FINANCIERINGSWIJZE NODIG Blei wil „misverstanden" rond opleidingen wegnemen Ambtsopvattingen RK Kerk komen niet uit Nieuwe Testament Malaise rond &mbt negatief voor PMW Vu oc can vi Spanning in het kabinet ;»j 'dBÜ Bezinning niet voldoende DEZ1 GEESTELIJK LEVEN/OPINIE MAANDAG 17 APRIL 1989 PAGINA! 3INNI Nieuwe zusters in klooster Peking PEKING Zeven vrouwen zullen in juli intreden bij de zus ters van het St. Josephklooster in Peking, dat drie jaar geleden werd heropend. Het is voor het eerst sinds de communistische machtsoverneming in China in 1949 dat nieuwe zusters in het klooster kunnen worden verwelkomd. Volgens moeder-overste Wang Boren hadden vijf van de zeven vrouwen al in 1986 wil len intreden, maar zij hebben daarvan afgezien om gezond heidsredenen of omdat zij niet aan de regels van het klooster konden voldoen. De zusters hebben toestemming gekregen om buiten het klooster, dat geen eigen opleiding heeft, actief te zijn. Er leven op dit moment nog zestig kloosterzusters in Pe king. Zij hebben zich voor 1949 bij een religieuze congregatie aangesloten en zijn allen minstens zeventig jaar oud. DISK vangt werknemers Shell op tijdens blokkade AMSTERDAM Shell- werknemers die door de blokkade van het labora torium in» Amsterdam volgende week niet aan het werk kunnen, kun nen terecht in de nabij gelegen rooms-katholieke Ritakerk. Daar verzorgt de Dienst in de Industriële Samenleving van wege de Kerken (DISK) vrij dag 21 april een programma. DISK wil de Shell-werkne- mers bij een kop koffie met elkaar in gesprek brengen. De koepelorganisatie voor het be drijfspastoraat heeft een fo rum-discussie op stapel staan, waaraan wordt deelgenomen door DISK-voorzitter Herman Bode, Kees de Pater van het Komitee Zuidelijk Afrika en bed rijf spastor Henk Baars. Ook wordt een vertegenwoor diger van Shell-Nederland uitgenodigd. De Amsterdamse afdeling van DISK staat ach ter de blokkade van het Shell-laboratorium op 19, 20 en 21 april. „Temeer daar wij erop vertrouwen dat het spektakel een geweldloos ka rakter zal hebben", schrijft het bestuur. „Het moet duide lijk zijn dat de actie zich richt tegen de aanwezigheid van Shell als bedrijf in Zuidafrika en niet tegen werknemers van Shell persoonlijk". DISK: bezuinigingen op pastoraat „beschamend" AMSTERDAM Protestantse industriepredikanten vinden het „beschamend" dat de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland op de reeds magere per sonele bezetting van het bedrijfspastoraat nu ook nog willen bezuinigen. De industriepredikanten schrijven dit in een brief die de Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de Ker ken (DISK) heeft verstuurd aan beide kerken. Op dit moment hebben de protestantse kerken negen formatieplaatsen in het industrie- of bedrijfspastoraat, waarvan drie in deeltijd. Twee volledige plaatsen zijn al lange tijd vacant. Daarentegen wer ken aan rooms-katholieke zijde liefst vijftig functionarissen, zo schrijven de predikanten. Men zegt" en misschien" zijn de twee lakeien van de laster UTRECHT In het lan delijk apparaat van de Nederlandse Hervormde Kerk moet een zekere marktwerking worden ingebracht. Anders ge zegd: het functioneren van diverse landelijke or ganen moet mede gekop peld worden aan wat de hervormde gemeenten voor dat werk over heb ben. Dat bepleitte A.J. Gijsbers (Den Haag) zaterdag op de jaarvergadering van de Vere niging van Kerkvoogdijen. Volgens Gijsbers, voorzitter van de Generale Diakonale Raad, is deze financierings methode een goede manier om het landelijk apparaat van de Hervormde Kerk lang zaam maar zeker te laten „krimpen". Op termijn zullen de inkomsten flink dalen en het landelijk apparaat moet daaraan worden aangepast. Een bezuinigingsplan van de door de synode speciaal inge stelde beleidsstaf zal niet zo veel concreets opleveren, ver wacht Gijsbers; het valt im mers niet mee om op je eigen werk te bezuinigen. Beter is het de gemeenten zelf wat meer invloed te geven op welk landelijk werk krimpt of eventueel groeit. Dat kan door de „organen van bij stand" (zoals Hervormd Evan- gelisatorisch Beraad, Raad voor het Jeugdbeleid) mede te koppelen aan de opbrengst van vrijwillig daartoe ver gaarde financiële middelen in de gemeenten. Totnutoe worden veel lande lijke hervormde diensten be taald uit het zogeheten quo tum, een bedrag per lid dat de plaatselijke gemeente moet afdragen aan de landelijke kerk. Uit die pot wordt het landelijk administratief en be stuurlijk centrum bekostigd, maar ook diverse organen. Op den duur zouden uit die (ver plichte) quota alleen nog de bestuurlijke en administratie ve kosten op bovenplaatselijk niveau moeten worden be taald, vindt Gijsbers. De ver plichte afdracht aan de lande lijke kerk kan daardoor lager worden en komt er ruimte om naar eigen inzicht gelden naar bepaalde organen te sturen. Bovendien zal de nieuwe fi nancieringswijze zorgen voor direktere contacten tussen de gemeenten en de landelijke kerk en voor „impulsen van inhoudelijke aard". De Hervormde Kerk kent het door Gijsbers voorgestelde principe al bij zending en dia- konaat. Deze hebben hun ei gen inkomsten en „moeten zelf op de blaren zitten als zij teveel willen in relatie tot hun financiële mogelijkhe den", aldus Gijsbers. Hij zei desgevraagd dat de „marktwerking" in de kerk A.J. Gijsbers niet moet leiden tot een com pleet marktmechanisme. Er zijn taken voor een kerk die wellicht niet zo goed „in de markt liggen", maar daarom wel moeten worden gedaan. Hij erkende dat er nog veel moet worden gedaan om de verantwoordelijkheid van de kerk enerzijds en de „popula riteit" van het werk bij de ge meenten anderzijds af te ba kenen. Bovendien moeten er regels komen wanneer een of meerdere organen zoveel geld binnen krijgen dat ze eigen lijk niet goed weten wat ze mee moeten doen. Er is dus nog veel werk aan de winkel FOTO: PERS UNIE voordat het „marktelement" in de Hervormde Kerk even tueel kan worden ingevoerd. Er zal ook veel weerstand te gen zijn, is te verwachten. Bij voorbeeld van functionaris sen. Gijsbers: „Ik besef inder daad dat functionarissen vre zen afhankelijk te worden van vrijwillige bijdragen. Maar dat is niet nodig; plaat selijke predikanten worden immers ook betaald uit de vrijwillige bijdragen?" Dominee weg? Er wordt door veel gemeen- er de hoge verplichte lasten aan de lan delijke kerk. Vaak is er een spanning tussen de bekosti ging van het werk in de eigen gemeente en de afdracht naar landelijke organen. Een be langrijk element in het kos tenplaatje van de gemeente is het salaris van de predikant. Veel gemeenten zijn geneigd de predikantsplaats te behou den, ondanks terugloop van het aantal leden en dus min dere inkomsten. „Men zegt dat anders de gemeente wordt afgebroken", aldus Gijsbers. „Maar ik denk dat je dat zo niet kunt zeggen. Het belang van de predikant staat buiten kijf, maar ook zij konden de afbraak niet tegenhouden. Die is met vaart voortgegaan onder hun handen en onder ons aller handen". Gijsbers was critici voor door te zeg gen dat hij geen pleidooi houdt voor het zich ontdoen van predikantsplaatsen. „Ik voer wel een pleidooi voor een zakelijke benadering. Vaak wordt die op dit ogen blik overstemd door emoties". Eenzelfde zakelijkheid be pleitte hij ook ten aanzien van (grote) kerkgebouwen. „Op emotionele gronden handha ven we te veel kerkgebouwen ,voor het aanwezige kerkvolk. De zondagse diensten vinden plaats in kerk die half of zelfs aanmerkelijk minder bezet zijn. Dat inspireert niet en het is ook slecht beheer". LÜTSEN KOOISTRA LEIDSCHENDAM Verbazing en ook wel een beetje schrik. Zo zou je de reactie kunnen noe men van dr. K. Blei, se- cretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk, op de berichten over het negatieve oecu menische imago van zijn kerk. Dat beeld ontstond afgelopen weken bij de gereformeerden en bij de „kleine kerken" naar aanleiding van het her vormde plan voor een eigen opleiding van predikanten. Ds. E. Overeem, voozitter van de synode van de Gerefor meerde Kerken, ds. C.F.G.E. Hallewas president van de Lutherse synode, prof. dr. J. Reiling (baptist) en ds. B.J. Aalbers, secretaris van de hervormd-gereformeerde werkgroep die het Samen op Weg-proces voorbereidt, lie ten op direkte of indirekte wijze weten niet erg blij te zijn met de hervormde han delwijze: praten met minister Deetman over andere regelin gen voor de hervormde predi kanten-opleidingen zonder dat de andere kerken daar iets wisten. Ze moesten het kranten. De kleine kerken (o.a. baptis ten, lutheranen, doopsgezin den) hebben rechtstreeke be langen bij de hervormde plannen. Daarin spelen de theologische faculteiten van de Rijksuniversiteiten een be langrijke rol en de kleine ker ken zijn voor hun ambtsoplei ding gebonden aan die facul teiten. De kleine kerken vre zen een uitholling van die fa culteiten en daarmee een goe de uitgangspositie voor hun eigen predikantsopleidingen. Dr. Blei: „Ik begrijp dergelij ke reacties niet zo goed. Die opleidingen-kwestie heefy niets met oecumene te maken. De hervormden dragen al een groot aantal jaren de last van de negatieve aspecten van de duplex ordo (de regeling tus sen staat en kerk voor de op leiding van hervormde predi kanten). Iedereen is het er over eens dat wij de voorde len missen van bijvoorbeeld de opleiding zoals de gerefor meerden die hebben, namelijk via een bijzondere instelling voor wetenschappelijk onder wijs. Minister Deetman ziet die benadeelde positie ook en is met een voorstel gekomen. Wij bezinnen ons daarop en naar mijn mening is dat ge woon een intern hervormde kwestie. Om nu de hervorm de oecumenische houding af te lezen aan de wijze waarop wij - een intern-kerkelijke kwestie proberen af te hande len, lijkt mij niet juist. En wat betreft de zorgen van de klei ne kerken voorzover ik weet is er geen aanleiding om zor gen te hebben over de toe komst van hun opleidingen". Dr. Blei zegt geschrokken te zijn van de berichten waarin de kleine kerken en de gere formeerden blijk geven van hun ongenoegen en zorgen. „Ik zal proberen de kwestie zo snel rechtstreeks met de betrokkenen aan de orde te stellen; dergelijke misverstan den moeten de wereld uit. We schieten niets op met negatie ve beeldvorming". DR. A. HOUTEPEN: ZEIST De opvattingen van de Rooms-Katholieke Kerk over het ambt zijn volgens dr. A. Houtepen „geheel vreemd aan het Nieuwe Testament". De vragen over het priester celibaat, de vrouw in het ambt en de bevoegdhe den van pastorale wer kers komen samen in de ene vraag' naar de geldig heid van het huidige ambtsmodel in de RK Kerk. Houtepen, bijzonder hoogle raar in de grondslagen van de katholieke theologie aan de Erasmusuniversiteit te Rotter dam, betoogde dit zaterdag tij dens de besloten jaarvergade ring van de vereniging Ge huwd en Ongehuwd Priester schap (GOP), die zich inzet voor een radicale vernieu wing van het kerkelijk ambt. Houtepen toonde aan dat de huidige clericale kerkopvat ting en de ambtstheologie ge baseerd zijn op het ambtsmo del van het oud-testamenti- sche jodendom. Hij noemde dit een „subtiele en gevaarlij ke substitutietheologie", die de vernieuwing van het ker kelijk ambt wezenlijk blok keert en het ambtsmodel „voor onze dagen onhoud baar" maakt. Het oud-joodse ambtsmodel is door Christus terzijde gescho ven, aldus Houtepen. De vroege christengemeenten kenden tempels noch pries ters, altaren noch offers. Pas door het Tweede Vaticaanse Concilie is deze gedachte in de RK kerk weer op de voor grond geplaatst. „Het zou ze ker een vervalsing van Vati- canum II betekenen en een oecumenische teruggang, als opnieuw clericale kerkopvat tingen gelegitimeerd zouden worden". Spreiding Houtepen bepleitte de ophef fing van de territoriale ker- kindeling in parochies, en een ywezenlijk collegiale" sprei ding van het kerkelijk diens twerk over vrijwilligers en beroepskrachten wel als GOP-voorzitter Evert Ver- heyden stelde vast dat er te genwoordig meer contacten zijn tussen gehuwde priesters en hun celibataire collega's. „In de huidige kerk begint de problematiek van beiden identiek te worden. We staan met dezelfde rug tegen dezelf de muur van de verstarrende hiërarchie". De vergadering nam een motie aan om de re latie en wederzijdse samen- stevigen. De vereniging heeft de orga nisatie op zich genomen van een internationaal congres van gehuwde priesters, dat volgend jaar te Laag-Zuthem wordt gehouden. Aan dit con gres, met als thema „Een nieuw ambt in een nieuwe tijd", zal door priesterechtpa ren uit een twintigtal landen worden deelgenomen. DEN HAAG - Missie is uitwisseling geworden tussen gelijkwaardige zusterkerken. Voor de kerkelijke op leidingen betekent dit dat de kerk in Nederland zal moeten communiceren met de kerken in de Derde Wereld, ook op dit gebied. Financiële hulp zal steeds meer onderdeel moeten worden van een uitwisse lingsprogramma tussen gelijkwaardige kerken. Dit betoogde pater H.C. Verhoeven, directeur van de Pauselij ke Missiewerken op een feestelijke bijeenkomst in Den Haag waarop het honderdjarig bestaan van deze organisatie werd herdacht. De PMW ziet het vooral als haar taak de opleiding van priesters in de Derde-Wereld-landen mogelijk te maken. Terwijl daar in tegenstelling tot de westerse landen veel kandi daten voor het priesterschap zijn, ontbreekt het aan financiële middelen zodat velen moeten worden afgewezen. In de Derde-Wereld-landen bereiden zich momenteel rond 36.000 jonge mensen op het priesterschap voor, terwijl dat er in de westerse landen, inclusief Noord-Amerika 32.000 zijn. Pater Verhoeven meende dat initiatieven van het PMW er vooral gericht op moeten zijn de landen van de Derde-Wereld op het gebied van de priesteropleidingen self-supporting te ma ken. Het PMW zou daarnaast moeten bemiddelen tussen de op leidingen hier en die in de Derde wereld. Verhoeven betreurde het dat de werkgroepen die zich in de parochies bezig houden met missie en ontwikkelingssamenwer king weinig affiniteit voelen met de PMW, omdat men de taak van deze organisatie als te binnenkerkelijk ervaart. Hij weet dit gebrek aan belangstelling aan de malaisesfeer rond de ker kelijke opleidingen. Verhoeven hield de aanwezigen voor dat de katholieke kerk nu eenmaal niet kan bestaan zonder pries ters en dat priesters gevormd in de geest van Vaticanum II een normale voorwaarde zijn voor een kerk waarin alle gedoopten hun verantwoordelijkheid serieus kunnen nemen. Wijzend op het groot aantal jongeren in de Derde wereld dat priester wil worden zei hij dat deze jongeren het belang van hun kerk voor de samenleving inzien. ca< Het overleg in het weekeinde heeft de problemen kabinet over de begrotingsruimte voor volgend jaar nii kunnen wegnemen. Minister Ruding stelt zich hard op eist van zijn collega's vooral begrotingsdiscipline, met andert>nc woorden: zijn er op een departement meer uitgaven dan ge pland, dan zal er evenveel bezuinigd moeten worden. De nei ging om in het verkiezingsjaar aardige dingen voor de bur gers te doen, wordt door de beheerder van de schatkist niei jj, gewaardeerd. Dit jaar heeft Ruding het met zijn boodschap dubbel moei] lijk. Niet alleen kampen sommigen van zijn collega's m grote overschrijdingen van de uitgaven minister Deetm; van onderwijs staat voor 1,3 miljard gulden in het rood, Korte door de Wir-tegenvaller voor 1 miljard er moet b vendien ruimte gevonden worden voor de uitgaven van h Nationaal Milieubeleidsplan (NMP). Voorlopig zijn de uitga ven daarvoor te overzien (de kabinetsplannen voor 1990 be dragen niet meer dan 100 miljoen), maar in de jaren gen die uitgaven drastisch. (iMERSF aeer in ctievoer Tundigei iekers-< iderhai en nieu loon ent op t de b stij 0\ HET milieu is een ook politiek niet te onderschatte! onderwerp van belang. De samenleving en de politiek eindelijk wakker geschud, de noodzaak van drastische maat„ regelen wordt door ieder onderschreven en opiniepeilingei wijzen uit dat de burger er wat extra's voor over heeft om leefomgeving schoon te maken en te houden. Het wachten nu op stimulerende maatregelen die de overheid zou moeti :NMP, o; druk cezige aj cordt die jwel de Is de vak wenser jk: de kc ngsronde ere pillei il prak vici 00 enthi De a| Een programma voor energiebesparing is dringend ge wenst, het openbaar vervoer vraagt grote investeringen, kwaliteitsverbetering van ons drinkwater niet minder. He zijn zaken die de samenleving als geheel aangaan en een deel overigens best door de gebruikers kunnen betaald, maar die overheidssteun niet kunnen misse "voor •lden oi aan niet parkeert jk" moet 'Teen daai dan [e alarissch, J ooi di neer MINISTER Ruding stelt zich evenwel hard op tegenovi meer uitgaven voor het milieu, dat niet als een van de hoofd punten van beleid van het huidige regeerakkoord genoemi^ is. Hij noemde zich gisteravond in 'Achter het Nieuws' geei^i tegenstander van milieumaatregelen, maar stelde wel dfost voorwaarde van evenredige bezuinigingen. Kennelijk hij in het kabinet alleen, anders had hij niet openlijk gezin speeld op de mogelijkheid van een kabinetscrisis. yk word Vil de luurslid 'NV vak rJstenten. ithekei staaWC" g ZlJN waarschuwing is in elk geval een flink schot voor boeg van zijn collega's die deze maand het Milieubeleidspk willen presenteren. Die collegaministers zijn immers in tiji dwang gekomen door de al gepresenteerde plannen VVD (in het verkiezingsprogramma) en van de PvdA. Vi langer uitstel zou het kabinet niet gelegen komen, (j( naatregel 1 iuropes 'd! pleidin ITRECH ematiom verli eiding rr v|aardoor legen ht ector w< Met het ultimatum van Ruding is de spanning nog groot. Deetman heeft aangekondigd geen verdere bezuinigin gen meer te zullen accepteren, sommigen van diens collega'i eC| denken er net zo over. Een gesloten front dus tegenover de dag minister van financiën die ditmaal een eventuele crisis niet «se c beperkt ziet tot één minister, zoals bij het aftreden van zijn voorganger Andriessen. v.. DE regeringspartijen zullen zich, gezien de laatste opiniere mning sultaten, niet graag op dit moment in een verkiezingsstrij storten. Dus zal de oplossing, zo die erin zit, uit een ingewii keld compromis moeten bestaan. Het Centraal Planburea heeft berekend dat het begrotingstekort volgend jaar «e fractie gunstiger kan uitvallen dan in het regeerakkoord voorzien. Daar zit dus enige ruimte, mits andere uitgaven be perkt blijven. Premier Lubbers zal dus van zijn waar mogelijk de discipline moeten eisen die ook in het laat ste jaar van deze kabinetsperiode noodzakelijk is. En dan is er nog het presentje dat in de vorm van belastin] sverlaging volgend jaar aan de burgers wordt uitgedeeld. Zo het ook niet van discipline getuigen als ten behoeve kele noodzakelijke uitgaven daarvan iets zou worden afge knabbeld? Wellicht bereikt dan het hele kabinet de eind streep. op e specie aal genet kennen pleit nu itandaarc anker. te 1 aar lang elaten i net een Al voldoen de Nederlandse voetbalstadions aan de officiëk veiligheidseisen en is daardoor de kans op een ramp zoal w zich zaterdag in Sheffield voordeed klein, menselijk falen nooit uit te sluiten. En dat kan fataal zijn wanneer een mei senmassa in paniek op drift raakt en pogingen zo'n menigte in goede banen te leiden mislukken. Het is daarom goed da*, de KWB zich gaat bezinnen op de hekken die langs de Ne derlandse velden staan. Het publiek moet de gelegenheid hebben in noodgevallen een uitweg te vinden. Nog betei wellicht is de suggestie van Ajax-voorzitter Van Praag. Vol gens hem moet overwogen worden alle staanplaatsen dions te vervangen door zi tiënte tanker elf mc iet lief; tanker )aar zit wan' prosta HET dient niet bij „bezinnen" en „overwegen" te blijvenln, Het wordt hoog tijd dat degenen die wedstrijden organiserei en daarmee grote mensenmassa's op de been brengen, di liet te consequenties trekken uit gebeurtenissen als in Sheffield Heizel. De daaraan verbonden kosten mogen daarbij geen spelen. Zolang de clubs miljoenen guldens kunnen uittrek Veel ken voor trainers en spelers, moeten ook voorzieningen dii enlang leiden tot meer veiligheid voor het publiek opgebracht kun ker te nen worden. onder 'an te 1 HlERBIJ dient overigens wel gerealiseerd te worden d< alle maatregelen tevergeefs kunnen zijn wanneer een dei van dat publiek bewust rotzooi trapt. Dat bleek gisteren wee eens in Amsterdam bij de wedstrijd Ajax-Feyenoord. Noj tanker geen 24 uur na het drama in Sheffield bleken de gebeurte urol nissen daar voor een groep Nederlandse supporters geen aan e leiding zich fatsoenlijk te gedragen. Bij ongeregeldhede: werden 24 mensen aangehouden. Er vielen 27 gewonden, der wie drie politieagenten. De voetbalvandalen die daarvoo verantwoordelijk zijn horen op geen enkel begrip te kunne rekenen en dienen hard te worden aangepakt. iUXEM aanfeVU in spreki Luxei vaar pre L irkom Perioden met zon DE BILT (KNMI) Vanmor gen vroeg passeerde een front met enige regen ons land. Achter dit front stroomde koe le en drogere lucht over ons land en begon het op te kla ren. Komende nacht bevinden we ons nog steeds in deze lucht. Het is dan tamelijk hel der en vooral in het binnen land, waar weinig wind staat, komt dan plaatselijk vorst aan de grond voor. Morgen en ook de komende dagen blijft de stroming in grote lijnen vrijwel ongewij zigd en gaat de aanvoer van koele lucht gewoon droog. De nachten blijven vrij koud en ook overdag wordt de tempe ratuur, ondanks de zonnige peioden, niet veel hoger dan 10 graden. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, mede gedeeld door het KNMI, geldig voor morgen en woensdag: Zuid-Seandinavie en Dene marken: Vrij koud met enkele buien, vooral in de middagu ren en het meest landinwaarts. Middagtemperatuur 5 tot 9 graden. Britse Eilanden: Vrijwel over al droog en flinke perioden met zon. In het noordoosten wolkenvelden. Middagtempe ratuur van 10 graden in het Noord-Duitsland en Benelux: Af en toe zon en vooral in Duitsland mogelijk een bui. Middagtemperatuur van 8 gra den bij de oostkust tot 12 gra den elders. Midden-en zuidwest-Frank rijk: Flinke perioden met zon, vooral meer naar het westen. Droog weer. Middagtempera tuur van 14 graden in midden- Frankrijk tot 19 graden in het zuiden; op woensdag iets ho ger. Spanje en Portugal: Eerst zon nig, vanuit het westen opko mende bewolking met nu en dan regen, dit minder mooie weer zal op woensdagavond tot halverwege het Iberische Schiereiland zijn gevorderd. Middagtemperatuur van 17 graden in het noorden tot 26 graden in het zuiden. GRATIS ELKE WOENSDAG DE Cyprus Bangkok DE KI

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2