In je
eentje
ineen
klooster
I/V
S M/V
KTIES
kaskon
r de uti-
de „Van
atie met
huisje". De pater strijkt over zijn baard.
„Bovendien was hier toen nog broeder
Petrus". Het klinkt een beetje spijtig.
„Ach, er zijn ook maar zo weinig ortho
doxen in Nederland, ik geloof dat zo'n
vijfhonderd Nederlanders dit geloof heb
ben. Daarvan trekken er natuurlijk niet
veel in een klooster".
eén kerk
Het lijkt vreemd, een Grieks-orthodoxe
zuster die bij een Russisch-orthodoxe
parochie en klooster gaat wonen. Maar
volgens de twee religieuzen is dat niet zó
„Ons geloof is precies hetzelfde, de dien
sten hebben dezelfde teksten, er worden
dezelfde gewaden gedragen", zegt zuster
Maria. „Het enige dat verschilt, is het
land waar de gelovigen van oorsprong
vandaan kwamen en het patriarchaat
waaronder zij vielen".
„De orthodoxie kent veel bisdommen
die onafhankelijk van elkaar opereren",
vertelt pater Pachom. „Maar theologisch
gezien is het één kerk. Alles wat in het
katholicisme oud is, hebben wij ook".
De twee kloosterbewoners hadden zo
hun eigen redenen om orthodox te wor
den. De stap van pater Pachom was het
'gevolg van zijn studie. „Ik ben katholiek
opgegroeid en wilde in de jaren zestig ei
genlijk theologie in Nijmegen gaan stu
deren. Maar als leek mocht dat toen nog
niet, dus werd het kunstgeschiedenis. In
die tijd echter bestond er een grote be
langstelling voor de kerkvaders uit de
derde, vierde eeuw. De katholieken wa
ren het er namelijk over eens dat er be
paalde dingen fout waren gegaan, er was
hervorming nodig. En om té zien wat er
fout was gegaan, ging men terug in de
geschiedenis en kwam bij de kerkvaders
terecht'.
De bron
In die sfeer van „terug naar de bron"
leerde de student de orthodoxe kerk ken
nen, die tot de elfde eeuw een eenheid
had gevormd met de katholieke kerk. En
hij merkte dat de kerk waar iedereen
zo'n heimwee naar had, nog steeds be
stond, zelfs springlevend was. „De offi
ciële katholieke kerk staat nog steeds
dicht bij ons", meent pater Pachom.
„De verschillen tussen katholieken en
katholieken zijn tegenwoordig veel gro
ter dan de verschillen tussen katholieken
en orthodoxen. Waarin het katholicisme
wél van ons verschilt, is de autoriteit,
het gezag is er erg belangrijk. Terwijl bij
ons de communio, het samen doen,
voorop staat".
„Het hebben van een paus zoals bij de
198
ZATERDAG 15 APRIL
Pater Pachom
hoopt „stiekem"
dat er iemand
bij komt in zijn
klooster.
ASTEN/SINT-HUBERT - Opval
lende verschijningen zijn het zeker.
Van top tot teen in het zwart ge
kleed lopen pater Pachom en zus
ter Maria rond in Noord-Brabant.
Hij in het dorpje Sint-Hubert, zij
in de buurt van Asten aan de rand
van de Grote Peel. Nog opvallen
der is echter datgene waarmee zij
hun tijd doorbrengen. Beide reli
gieuzen hebben een klooster ge
sticht. Met (momenteel) als enige
bewoners zijzelf. Pater Pachom
heeft bovendien een eigen ortho
doxe parochie, een van de zestien
in Nederland.
In Sint-Hubert is de 53-jarige pater Pa
chom, compleet met zwart-fluwelen
muts en lange grijze baard, een ver
trouwd beeld. „Aan mij zijn ze hier na
twee maanden ook wel gewend", meent
zuster Maria. Zij is nog druk bezig met
het verbouwen van een door weilanden
omgeven boerderijtje tot een volwaardig
Grieks-orthodox klooster.
Over de buren, de reacties en zichzelf
wil vader Pachom eigenlijk niet praten.
Wel over het geloof. „Ik wil best een
vragenlijstje afwerken. Maar dan zijn we
zo klaar en dat zal ook wel niet de be
doeling zijn".
„Het is niet zo heel vreemd dat ik hier
iri m'n eentje zit", zegt zuster Maria. „In
Nederland is verder maar één klooster
voor Grieks-orthodoxe zusters en dat
staat in Den Haag. Maar dat klooster is
aangesloten bij een parochie. Kijk, ik
heb elf jaar geleefd in een Grieks kloos
ter, en daar raadden ze me sterk af om
me als kloosterzuster bij een parochie
aan te sluiten. Kloosters staan meestal
apart in een rustige omgeving".
Ze wil niet per se alleen blijven. „Ande
re zusters? Graag. Ik zou al blij zijn als
er ééntje bijkwam".
Ook pater Pachom zou het waarderen
als er een of meer monniken in zijn
klooster onderdak zochten. „Er woont
hier eigenlijk nog een monnik, broeder
Petrus", vertelt hij. „Maar die voor een
paar jaar naar Parijs om theologie te stu
deren. Weet je", bekent hij, „ik hoop
stiekem dat er gauw iemand bij komt
wonen. Al was het alleen maar vanwege
de diensten. Bij ons draait alles rond het
gebed en dat betekent onder meer dat er
elke dag verscheidene diensten worden
gehouden. In de winter begint de eerste
al om half zes 's morgens. Het is na
tuurlijk altijd prettiger om met iemand
samen te bidden".
Nog begin dit jaar was het zuster Maria
die aan alle diensten van pater Pochom
deelnam. „Na haar terugkeer uit Grie
kenland woonde ze zolang in het tuin
van zijn ouders in 1970 was hij in staat
een eigen kloostertje in zijn geliefde Bra
bant te stichten. Vier jaar later werd hij
tot priester gewijd, waarna zijn parochie
begon te groeien. „Er zijn nu ongeveer
veertig leden, van wie een paar zelfs uit
Leiden komen". En vier jaar geleden
mocht pater Pachom zich officieel over
ste van het klooster noemen. Het kloos
ter van Sint-Hubert.
Heel prettig
Zuster Maria groeide in Den Haag niet-
kerkelijk op. „Maar vanaf mijn twaalfde
begon ik me voor het geloof te interesse
ren. Daarbij had ik een vriendinnetje
dat zong in het koor van de Russisch-ka-
tholieke kerk. Die kerk, alles wat daar
gebeurde, vond ik heel boeiend. Zodat ik
op veertien-, vijftienjarige leeftijd zelfbij
dat koor ging. En op de een of andere
rpanier groeide ik er steeds meer in".
„Waarom? Omdat ik het allemaal heel
leuk vond. Of leuk dat is zo'n popu
lair woord. Ik vond het er heel prettig.
En op een gegeven moment kom je voor
de keus te staan, óf op zaterdagavond
naar het zondagsvigilie, of naar een
schoolfeestje. Ik ging liever naar die
dienst, want die vond ik prachtig".
„En eigenlijk ging ik ook graag op zon:
dag naar de diensten, omdat die zo mooi
zijn. Bovendien wilde ik door de week
ook wel naar de kerk". Ze kijkt vragend.
„Begrijp je? Het waren de hele tijd keu
zes die ik moest maken, en de kerk gaf
altijd de doorslag, die was altijd boeien
der".
„Bij ons staat
de communio,
het samen
doen,
voorop".
Haar ouders waren het er niet mee eens,
maar ze lieten haar vrij in haar keuze.
Zodat ze op haar achttiende orthodox
werd en drie jaar later intrad in het
Haagse klooster. Met stralende ogen: „Ik
vond het daar prettig, fijn. En ik had de
beslissing gemaakt dat ik iets voor ande
ren wilde betekenen".
Zuster Maria voerde het geloof in haar
leven nog verder door. Voorzichtig legt
ze uit: „Tja, de Nederlands-orthodoxe
kerk is nog zo jong hè, die is pas na de
Tweede Wereldoorlog ontstaan. En ik
wilde graag naar een orthodox land, zien
hoe het leven in een klooster daar was,
dichter naar de bron. Goed, in principe
is het leven daar wel hetzelfde, maar de
sfeer is toch anders. Daar is meer
Ze zoekt naar de juiste woorden. „Daar
is meer traditie. En wijsheid. Die kloos
ters zijn vaak al eeuwen oud. Bepaalde
zaken worden dan als het ware van ge
slacht op geslacht overgedragen".
Dichtstbijzijnd
Op 29-jarige leeftijd vertrok ze naar Ser
vië, een Joegoslavische provincie die
overwegend orthodox is. In Belgrado
vroeg ze de weg naar het dichtstbijzijnde
klooster en daar kon ze het boven ver
wachting goed uithouden. Maar Grie
kenland, dat was nog dichter bij de oor
sprong, dat zou nog beter zijn. Zodat ze
na twee jaar wéér haar koffer pakte en
naar Griekse kloosters trok. Heerlijk
vond ze het daar. En ze zou daar vast
tot het eind van haar leven blijven.
„Maar ik ben Nederlandse. Na een aan
tal jaren in Griekenland begon ik steeds
meer aan dit land te denken. Bovendien
vroegen sommige mensen in Nederland
me ook: „Wanneer kom je weer terug?
Wanneer kom je ons helpen?".
Een vrolijke lach vliegt over haar ge
zicht. „In Griekenland is het heel nor
maal dat de kloosters, hoe afgelegen ze
ook liggen, heel erg druk bezocht wor
den. Vaak ook toeristisch natuurlijk,
maar over het algemeen weten mensen
die financiële of geestelijke hulp nodig
hebben, een klooster goed te vinden. En
dan komen ze voornamelijk om raad.
Het is niet gek dat jongeren met een pro
bleem niet naar hun ouder gaan, maar
naar een klooster of zo".
„Hetzelfde geldt voor de orthodoxen in
het Westen. Zo is er in Engeland een
priester, vader Sofrony, die er om be
kend staat dat hij geestelijk ver gekomen
is, zoals wij dat noemen. Die man wordt
echt bestormd. En ook de orthodoxen in
Nederland willen graag een plek waar ze
naar toe kunnen gaan wanneer ze ergens
mee zitten. Nou, de deur staat altijd
open hoor".
ELLIS WIENDELS
port eri
er week,
:wikkelinj
toerisme
tistieken
eatief
voor
Zuster Maria: „Een zuster erbij? Graag!"
rooms-katholieken heeft overigens zo z'n
voor- èn nadelen. Voordeel is dat er snel
standpunten kunnen worden bepaald.
De orthodoxen zijn allemaal eigenwijs
en willen alle 170 miljoen hun stem la
ten horen. Zo kan het misschien wel een
paar honderd jaar duren voordat er een
standpunt is bepaald over de pil, of over
vrouwen in de kerk. Het nadeel is dat de
kerk relatief snel verandert. Bij de ortho
doxen gaat alles heel langzaam, je ziet
pas verschil als je de liturgieën per eeuw
naast elkaar legt. Het is echt een kerk
van eeuwen. Sommige zaken zijn heel
duidelijk, zoals het feit dat je niet mag
moorden, niet mag plunderen, niet
dronken achter het stuur mag gaan zit
ten. Voor andere problemen moet de
consensus heel langzaam groeien".
Pater Pachom werd in 1964 orthodox en
trad in 1967 in een klooster. Na de dood
êeuióesouaotfit