VN heeft te lang getreuzeld met inzetten vredesmacht in Namibia uit de weekbladen ELSEVIER Trillingen houden Ariane aan grond VAN HET EEN KOMT HETANDER. foidwOowuvnt Gekte op alle niveaus DE TIJD d0ENE „Grote Leider" nog altijd aan het roer BUITENLAND DONDERDAG 13 APRIL 1989 PAGINA 9 Een school die wil we ten op hoeveel leraarles- sen zij recht heeft, kan dat berekenen via deze formule: 0,959 x [(31/2 x getal L) (1,05 x getal K x getal M3) P-waar de]. Onderwijs als spie gel van de samenleving. Gekte op alle niveau's in de weekbladen. Soms krijgt minister Deet- man van onderwijs ook best wel leuke brieven van leer lingen. Maar ze schrijven ook: u bent gek. U bent dom. U bent een zak. Ik hoop dat u een ongeluk overkomt. De Grote Satan in Vrij Neder land: „Dat gebeurt. Dat is geen uitzondering. Dat moet door iemand zijn ingefluis terd. De lijn is: niet reage ren. Dat is niet chic. Ik dis cussieer niet beneden mijn niveau. Maar je verwacht zoiets niet van het onder wijsveld. Wij hebben een hoog stelsel van onderwijs. Dus dan denk ik: kunnen jullie je tijd niet beter ge bruiken? Gebruik je tijd lie ver in het belang van de kinderen". Slaan we twee pagina's om: portret van een school die het overleefd heeft -acht jaar Deetman. Docente Frans: „Alles wat de school tot een goede school maakt, gebeurt in vrije tijd. De school loopt goed bij de gra tie van een stel gekken die hun gezin en zichzelf eraan opofferen". Rector Meijerink: „Er werkt bij ons een leraar die al twintig jaar Duits geeft. In een ver verleden heeft hij een LO-akte Engels gehaald, omdat de inspectie daarom vroeg. Die akte kan hij niet afzweren. Het gevolg is dat hij straks zestien uur Engels moet geven omdat er niet genoeg uren Duits meer zijn. En de consequentie daarvan is weer dat er niet genoeg uren overblijven voor een van de leraren Engels, die daardoor in de garantierege ling terechtkomt". Gaan wij nu over tot het Ne derlands. Gastschrijver de heer Willem Frederik Her mans weet in Elsevier wel raad met De Spellingverpes- ters. „Spellingverandering is een continuebedrijf gewor den in Nederland. Maar het voortdurend wijzigen van de spelling maakt correct spel len alleen maar moeilijker. De lagere school is niet de enige bron die het volk cor rect leert spellen. Zij is zelfs de voornaamste bron niet. Veel belangrijker is het dat de mensen dagelijks voor beelden van correcte spel ling onder ogen krijgen in krant, boek en tijdschrift. Dan zal men zelf ook correct spellen zonder de regels pre cies te kennen, dus eenvou dig door navolging van ge drukte goede voorbeelden. In een land waar vijf tot zes spellingen worden getole- rerd, bestaan op het laatst geen toonaangevende voor beelden meer". Geschiedenis - geen heden zonder verleden. De Ameri kaanse psychiater Robert Jay Lifton schreef het boek The Nazi Doctors; hoe is het mogelijk dat de ene kant menselijk leven te eerbiedi gen aan de andere kant tot moordenaars worden? Eén van hen gaf als antwoord: „Natuurlijk ben ik een arts en wil ik het levei^ bescher men. Uit respect voor het menselijk leven zou ik een ontstoken blindedarm uit een ziek lichaam weghalen. De jood is de ontstoken blin dedarm in het lichaam van de mensheid". Het Joods Historisch Mu seum in Amsterdam krijgt volgende maand de Mu- seumprijs van de Raad van Europa. Directrice Judith Belinfante, die op 4 mei aan de zijde van de koningin op de Dam staat: „Eén keer in het jaar stilstaan bij de kwetsbaarheid van de demo cratie is een buitengewoon belangwekkende getuigenis. Ik zou dat niet willen mis sen, ook al zijn de emoties op dat ogenblik bij mij in even wicht Wetenschap. De Tijd waagt zich gelukkig aan kernfusie, waaraan tot nu toe geen en kele weekblad aandacht heeft besteed. Gematigd en thousiasme en scepsis bij kenners; prof. dr. C. Braams: „Het is moeilijk voor te stel len dat beide hoogleraren hun grote reputatie op het spel zouden zetten. Maar ze hebben hun experiment op een heel merkwaardige wij ze uitgevoerd; de meest ele mentaire controles, die je op een achternamiddag kunt üitvoeren, ziin nagelaten". Henk van Arkel van de mi lieubeweging Aktie Stro halm: „Dat alle milieupro blemen met energie uit kernfusie van de baan zou den zijn is een illusie. Als de komst van goedkope energie niet gepaard gaat met een herbezinning op de manier waarop we leven helpt het ons geen steek vooruit". Literatuur. Ko van Leest, boekverkoper sinds 1946, stelt zijn collectie hoogst in dividueel samen - op kwali teit. „Konsalik, die vind je hier nooit. Uitgesloten. Dat past oók niet inhoudelijk, Konsalik vloekt met de rest. Al zou ik daar gróte aantal len van kunnen verkopen, het gebeurt niet. Want ik heb een ander type klanten kring. De kern daarvan be staat uit psychiaters, en ik zeg dikwijls: jullie kunnen al die boeken over psychiatrie in de prullemand gooien, want 't staat allang in de li teratuur. Wat een mens kan gebeuren staat bij Rilke, bij Kafka, noem maar op". Recht en samenleving. De Haagse Post volgde een week lang een kinderrech ter. Een korte gezette man in een leren jack komt bin nen. De blonde permanent in zijn haren is bijna uitge groeid. Hij praat niet, hij schreeuwt. „Alle kinderen van mijn ex-vrouw jatten en zijn aan de drugs en van het tehuis heb ik gehoord dat Sandra een etterbak gewor den is. Ik hoop dat ze zwaar onder toezicht gesteld wordt, dan komt er misschien nog wat van terecht, sorry dat ik het zeg". Sandra is een vijf tienjarig schriel meisje met roodgeverfd haar; zijn doch ter. Politicologie (of maatschap pijleer?). Hoe kon het gebeu ren dat de kroonprins van links Nederland zijn Water loo vond in het skybox-mi- lieu; André van der Louw geportretteerd. Had Laurens ten Cate gelijk toen hij de Nieuwlinksers omschreef als „ratten op de trappen naar de macht"? Van Arie van der Zwan (ex-Investerings bank, ex-Vendex) vernemen we terloops dat hij vond „dat je het partijbestuur en de hele fractie van de PvdA in een autobus van de Afsluit dijk moest rijden". Over Van der Louw hoofdzakelijk lo vende woorden. Kamerlid Kombrink: „Hij heeft de gave het debat aan te gaan en tegelijkertijd de eenheid te bewaren. Je voelt: daar zit iemand die ergens voor staat en ook bereid is daarvoor nederlagen te lijden". Vol gens een oud-collega uit zijn burgemeesterstijd wacht Van der Louw zonder het te weten op een trein die nooit meer komt. „Hij is uitgeblust en leeft als een gepensio neerde". Kerk en wereld, waar an ders dan in HN-magazine. Mathijs Schoffeleers, die als missionaris naar Afrika ging en daar tot antropoloog werd bekeerd. „Er was een keer een oude vrouw gedoopt en met alle christelijke ceremo nie begraven. De volgende dag was het lijk weg; Nyau- mensen hadden het opgegra ven, om het op hun eigen manier over te doen. Toen vond ik het rotzakken, ik zag alleen maar schuld aan hun kant, maar het kwam natuurlijk van twee kanten. Nu vind ik het heerlijke din gen om te vertellen". Hedendaagse geschiedenis. Ronde-tafelgesprek in Po len. „Je kunt niet zeggen: we gaan het kiesstelsel her vormen en daarmee uit. Neen, we gaan het kiesstel sel hervormen, en dus is het onvermijdelijk dat een reeks andere hervormingen wordt doorgevoerd". Gewoon door met het kies stelsel - toeval dat de Pvda dat hier ook wil hervormen? Hoe dan ook, een misselijk idee, vindt De Groene. Hoofdredacteur Martin van Amerongen (humor; helaas, geen vak op school): „Heeft de PvdA niets beters te doen dan het bedenken van zo'n even marginaal als onsym pathiek voorstel? Een voor stel op politiek en intellec tueel dorpsniveau, er voor namelijk op gericht dat die ene restzetel van de gemeen te Dieteren-Susteren straks niet naar de lijst-Dorpsbe- laneen, maar naar CDA of PvdA zal gaan". Biologie. Drie lofzangen op de liefde, naar aanleiding van een tweedaags congres in Groningen. „He eet, lief de! Over seks, oké, maar liefde! Dat is veel te in tiem!". DICK HOFLAND NOORDKOREA BLIJFT IN BAN VAN KIM IL SUNG PYONGYANG Eerst een korte pauze, dan een inhouden van de adem en terwijl het licht langzaam feller wordt schrijdt fJoordkorea's „Grote Lei der" binnen onder donde rend applaus van duizen den afgevaardigden. Kim II Sung, leider van het communistische Noordkorea sinds de oprichting in 1948 en president sinds 1972, spreekt. Na zijn toespraak gaat hij zit ten en legt het publiek met aan vaderlijk gebaar weer het zwijgen op. Als onbetwist heerser van dit geïsoleerde en geheimzinnige land houdt Kim een ongeken de persoonlijkheidscultus in stand. Zijn portret prijkt op de zijn twintig miljoen landgeno ten en ziet op hen neer in hui zen, hotelkamers, treinen en metrotreinen. Ontelbare standbeelden en muurschilde ringen in heel Noordkorea roemen zijn daden en in het midden van de belangrijkste wegen loopt een geel geverfde strook waar alleen Kim II Sung en zijn zoon mogen rij den. Deze week viert de leider van Noordkorea zijn "verjaardag en duizenden burgers zullen een bezoek brengen aan een reus achtig bronzen beeld dat uit kijkt over de hoofdstad en bloemen leggen ter ere van zijn 77e verjaardag. Op de dag zelf krijgen alle schoolkinderen een nieuw uniform een cadeautje van Kim. In de hoofdstad Pyongy ang wordt deze week een in ternationale kunstmanifestatie gehouden waar de twee beste gezelschappen een speciale voorstelling voor de president zullen geven. De in Noordkorea gebruikelij ke spontane of geregisseer de emotionele uitbarstingen zijn voor de schaarse Westerse bezoekers uiterst moeilijk te bevatten. In de media wordt Kim daarenboven goddelijke kwaliteiten toegedicht zoals „de zon der mensheid die de wereld verlicht". Op de televisie is een constan te stroom buitenlanders te zien met cadeautjes voor de jarige Kim II Sung. In museums over hét hele land liggen cadeau's voor de Grote Leider tentoon gesteld. Hoog boven' de Noordkoreaan- se hoofdstad torent het beeld uit van het Juche Idee. De 150 meter hoge toren werd in 1982 op de 70e verjaardag van de president officieel ingewijd. Juche, de leidende ideologie in Noordkorea, werd door Kim II Sung in het leven geroepen als een leidraad voor de onafhan kelijkheid en zelfvoorziening van het land. Deze filosofie doordrenkt alle facetten van het leven in Noordkorea. „Ons volk heeft deze toren ge bouwd vanuit een eendrachtig verlangen en vaste overtui ging om zich zijn revolutionai re daden te herinneren door alle tijden heen en om resoluut te strijden voor de uiteindelij ke overwinning van de zaak van Juche", aldus een trotse gids. Een Koreaan die onlangs in Pyongyang terugkeerde zei dat het onderwijssysteem veel overeenkomsten vertoonde met die van het vooroorlogse Japan, waarbij een sterk natio nalisme en liefde voor de lei der wordt ingepompt. Wester se diplomaten zeggen dat Kim II Sung, nogal geschrokken van de huidige verguising van Stalin en Mao, pogingen doet te voorkomen dat de omvang rijke ommekeer die zich nu in de Sovjetunie en China vol trekt, na zijn dood ook Noord korea met een bezoek zal ver- Hij treft intussen voorberei dingen voor zijn opvolging. In dien zijn zoon, de „Geliefde Leider" Kim Jong II, hem in derdaad volgens plan opvolgt is er sprake van de eerste dy nastie in de communistische wereld. Zijn gezondheid geeft de Noordkoreaanse bevolking vooralsnog weinig reden voor bezorgdheid. Zoon Zal Kim slagen waar Stalin en Mao faalden? „Het is moeilijk te voorspellen", zo zegt een Westerse diplomaat. „Het le ven is hier op een speciale ma nier georganiseerd. Sommige Koreanén barsten in tranen van vreugde uit als zij de Gro te Leider ontmoeten. Ideologie heeft hier een belangrijke plaats in het leven". Kim heeft een onafhankelijk en zelfvoorzienend land opge bouwd zonder buitenlandse troepen binnen de grenzen. Het land is arm en de levens standaard laag, maar de men sen hebben toch veel om Kim li Sung kijkt bijna overal op zijn twintig miljoen onderdanen neer. Ontelbare standbeelden en muurschilderingen bepalen het straatbeeld in heel het land, zoals hier in de stad Kaesong. FOTO: AP dankbaar voor te zijn, aldus de diplomaat. De Noordkoreanen weten nau welijks iets over de rest van de wereld en zijn met name over de economische successen in het zuiden slecht ingelicht. Het enige waar zij over lezen is over stakingen en protesten tegen de regering in Seoul. Er worden wel kleine stappen gezet op de weg naar toenade ring tussen beide Korea's, maar het blijft de vraag of de Noordkoreaanse leiders hun volk wel echt met het Zuiden willen confronteren. Mocht de ideologie het overle ven, zal zijn zoon Kim Jong II dat ook doen? „Hij is niet po pulair", aldus een waarnemer „Zijn enige claim op het lei derschap is dat hij de zoon van zijn vader is". „De zoon zal een overgangsleider zijn. Dan zal er een nieuwe man opstaan uit de rangen van de partij of het leger, de twee machtigste organisaties in het land. Zij zullen de toekomst uitstippe len. De technocraten hebben maar een kleine inbreng". PARIJS De komende vlucht van de Europese raket Ariane-4 is „enkele weken" uitgesteld als ge volg van mogelijke over matige trillingen in de bo venste trap van de raket, zo hebben medewerkers van de Europese ruimte vaartonderneming Ariane Space bekendgemaakt. De raket is tot nu toe de krachtigste versie van de Ariane, doordat er vier extra stuwraketten op vloeibare brandstof aan zijn toege voegd om meer lading te kunnen vervoeren. Analyse van vorige vluchten met de Ariane-4 deed vermoeden dat door de toevoeging van de vier extra stuwraketten in de eerste tien seconden na de start krachtige trillingen zijn te verwachten, waartegen de controle-instrumenten en de brandstofventielen van de derde trap niet bestand zou den zijn. De eerstvolgende raket- vlucht stond voor eind april op het programma. De be doeling was dan de Japanse telecommunicatie-satelliet Superbird A en de Westduit- se telecommunicatie-satelliet DFS Kopernicus in een baan om de aarde te brengen. De vertraging betekent een klap voor de ruimtevaartonderne ming, die streeft naar een lancering van acht a negen raketten per jaar. De Ariane-4 kan een lading met een gewicht van 4,2 ton vervoeren en is daarmee krachtiger dan haar voor ganger de Ariane-3 die slechts 2,7 ton kon transpor teren. (Van onze correspondent) KAAPSTAD De ge beurtenissen van de afge lopen week in Namibia hebben uiteindelijk een bescheiden triomf voor de vredesdiplomatie opgele verd. Aanvankelijk had het er nog naar uitgezien dat als gevolg van de opleving van de ge vechten de positie van de Zuidafrikaanse rechtervleugel zou worden versterkt. De hui dige ontwikkelingen kunnen echter belangrijke gevolgen hebben voor toekomstige Zuidafrikaanse acties op het subcontinent. Tot en met het afgelopen weekend was de oorlog in Na mibia het belangrijkste onder werp in alle Zuidafrikaanse kranten. De gevechten tussen Swapo-guerrilla's en door Zuidafrika geleide Namibische veiligheidstroepen waren in de 23 jaar durende guerrilla-oor log nog nooit zo bloedig ge weest. Even was er sprake van dat Cubaanse tanks zich via Angola naar het zuiden spoed den, om de in het nauw gedre ven Swapo-strijders bij te staan. De Zuidafrikaanse minister van buitenlandse zaken, Pik Botha, wist de zaak al snel te sussen door rechtstreeks aan de Cubanen te vragen, wat er van de geruchten waar was. De Cubanen verzekerden hem, dat hun strijdkrachten geen vijandige bedoelingen hadden. Botha accepteerde deze lezing. In de Zuidafri kaanse verhoudingen is het al heel wat, wanneer een blanke politicus zomaar Cubaanse toe zeggingen aanvaardt. De rechtse partijen staan immers klaar om alles wat wijst op een mogelijke zwakte van de rege ring direct uit te buiten. Goede richting Het lijkt er nu weer op, dat de Verenigde Staten, de Sovjetu nie, de Angolezen, de Cubanen en de Zuidafrikanen net op tijd een diplomatieke stap in de goede richting hebben gezet Swapo-strijders mijden vredesmacht WINDHOEK Guerrillastrij- ders van de Swapo zullen di rect vanuit Namibia naar An gola gaan en de verzamelpun ten van de VN links laten lig- fen. Dit heeft Swapo-leider am Nujoma verklaard. Nujo- ma noemde de verzamelpun ten een Zuidafrikaanse val strik om guerrillastrijders ge vangen te nemen. Zuidafri kaanse legereenheden zouden ze hebben omsingeld en klaar staan elke strijder die zich wil melden op te pakken. Het was de bedoeling dat Swapo-strij ders in Namibia zich bij die VN-posten zouden melden om ontwapend en vervolgens be geleid te worden naar Angola. Tot nu toe hebben zich vol gens een verslaggever vier Swapo-strijders gemeld bij een verzamelpunt. Al eerder had den diplomaten en VN-func- tionarissen het vermoeden ge uit dat de aanwezigheid van Zuidafrikaanse militairen bij de verzamelpunten Swapo- strijders zou afschrikken. en daarbij de breekbare vrede van Namibia hebben gered. Dit geeft aan wat er uiteinde lijk bereikt kan worden als verschillende landen zich ge zamenlijk inspannen voor de vrede. En voor de verandering staat Zuidafrika nu eens niet in het verdomhoekje van de internationale politiek, zo heb ben de regeringsgezinde media in het land opgemerkt. Het in vloedrijke dagblad voor Kaap stad „Die Burger" opende de voorpagina afgelopen dinsdag met een verhaal waarin ge steld werd: „Suid-Afrika het met sy hantering met die hele crisis in Suidwes (Namibia) 'n bres in die buiteland geslaan". Voor degenen in de regering die vóór hervormingen zijn en betere betrekkingen willen met de rest van de wereld, is het belangrijk om in een con- Twee Pakistaanse VN-militairen helpen een van de slechts vier Swapo-strijders, die zich tot van morgen gemeld hadden bij de VN-posten in Noord-Namibia. Daarvandaan worden zij naar Angola gebracht. troverse als die over Namibia te worden aangemerkt als „de goede partij". Ze zullen hier door aangemoedigd worden. En nu president P.W. Botha alsnog de aftocht blaast en jon gere, meer pragmatisch inge stelde politici op de voorgrond treden, is de mogelijkheid aan wezig dat de regering uit haar internationale isolement zal trachten te breken. Dat zal geen eenvoudige zaak zijn, zolang er in dit land nog een of andere vorm van discri minatie bestaat. Er zou echter wel een verbetering in het po litieke klimaat kunnen optre den, waarbij er misschien ruimte ontstaat voor onder handelingen met de verzetsbe weging, het Afrikaans Natio naal Congres. Het zal in elk geval sterk afhankelijk zijn van de huidige vrede in Nami bia, of die duurzaam is of niet. En als het in Namibia onver hoopt toch misgaat, betekent dat een hoogtijdag voor de rechtse partijen. Kansje wagen Hoe denkt men aan deze kant van de wereld over wat er op 1 april gebeurde in Namibia, de dag dat de wapenstilstand eigenlijk van kracht had moeten worden? Het ziet er duidelijk naar uit dat Swapo- leider Sam Nujoma een kansje wilde wagen en in het noor den van Namibia een stevige vinger in de pap wilde hebben, om mogelijk de verkiezingen in november te kunnen beïn vloeden. Daarmee sloeg hij het protocol van Genève in de wind, dat bepaalde dat de Swapo in Angola diende te blijven en niet verder zuidelijk FOTO: AP mocht oprukken dan de zes tiende breedtegraad, oftewel 160 kilometer ten noorden van de grens. Nujoma voerde aan dat de Swapo al vóór 1 april in Nami bia zat, maar het is hoogst on waarschijnlijk dat zo'n twee duizend Swapo-guerrilla's zich daar verborgen hadden kun nen houden voor de veilig heidspolitie. Het lijkt er eerder op dat de meesten op of vlak vóór 1 april de grens zijn over gestoken. Een controversieel punt is hoe de door Zuidafrika geleide strijdkrachten precies in actie kwamen. Om het zacht uit te drukken; ze werden kennelijk niet tegenhouden. Ironisch ge noeg werd ook de beruchte Koevoet-politie ingezet in de strijd nota bene met toe stemming van de Verenigde Naties. Met bijna 300 doden als gevolg. Wreedheden Berichten over door de Zuida frikaanse strijdkrachten ge pleegde wreedheden zijn legio. Zo zouden de lijken van ge sneuvelde Swapo-strijders ge woon in massa-graven zijn ge dumpt. Sommigen werden van heel dichtbij in het gezicht ge schoten. Bovendien is het hoogst bedenkelijk dat slechts acht guerrilla's gevangen zijn genomen. Overschatten Nujo ma en de andere Swapo-bevel- hebbers de VN wellicht en on derschatten ze de Zuidafrika nen? Het valt nog te bezien of en in welke mate beschuldigingen van gewelddadigheden, of zelfs wreedheden, van invloed zullen zijn bij de komende verkiezingen. De Namibische Raad van Kerken stelt: „Be wapende helikopters werden losgelaten op burgers en de Namibische bodem bloedt, ter wijl men zich zou moeten ver heugen". Sommige bronnen beweren dat de Swapo-troepen van plan waren hun wapens over te dragen aan de VN, maar dat ze door de Zuidafri kanen tot gevechten werden gedwongen. Ook de VN is niet gevrijwaard van kritiek en wordt ervan beticht te lang te hebben ge treuzeld met het inzetten van de vredesmacht. Het gekibbel van de grote machten over de kosten en de omvang van de VN-operatie zou tot ernstige vertragingen hebben geleid, met het enorme bloedvergie ten als direct gevolg. De lering die hieruit getrokken moet worden is dat het stichten van vrede niet iets is wat al te licht mag worden opgevat. Met toe zicht houden op vage verkie zingen kom je er niet. En met een zeer beperkt budget ook niet. Ooit zal Zuidafrika op de agenda staan voor een vredes akkoord, met of zonder in menging van de Verenigde Naties. Het is te hopen dat alle betrokkenen dan van tevoren hun lesje hebben geleerd. (ADVERTENTIE) Alle kranten staan dagelijks boordevol nieuws. Nationaal en internationaal. Maar, en dat is het grote verschil, in uw Regional?" Dagblad kunt u óók lezen wat de gevolgen zijn voor uw eigen stad, streek of plaats. Want nieuws maakt weer méér nieuws. En dat kan wel eens belangrijker zijn: het raakt u immers persoonlijk! IN JE REGIONALE DAGBLAD STAAT WAT JE PERSOONLIJK RAAKT.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 9