„Help Oost-Europa
et Marshall-plan^
Italië staat weer eens
voor regeringscrisis
buitenland
GLOBAL ECONOMIC PANEL 11 APRIL 1989
De verloren schatten
van een ri'jk handelsland
CeidócSouomit
WOENSDAG 12 APRIL 1989 PAGINA 5
"ftleer verplegers wisten
iran ziekenhuismoorden
IfENEN Onder stafleden van het Stadszieken-
uis in Wenen bestond al enige tijd op zijn minst
•hterdocht over de dood van een aantal hoogbe-
arde patiënten. Maar niemand heeft actie onder-
jmen. Dat is naar voren gekomen bij het politie-
iderzoek naar de zeker 49-voudige moord in het
ekenhuis door vier ziekenverzorgsters, die vori-
week aan het licht is gekomen. Van de kant
i de Oostenrijkse media, politici en het publiek
ordt hevige kritiek geleverd op leidinggevende
tsen in het ziekenhuis, omdat zij in de zes jaar
it het viertal zijn gruweldaden uitvoerde, zelf
mmer iets hebben bemerkt en in de enkele ge-
illen dat er melding werd gemaakt van onregel-
itigheden, onvoldoende onderzoek hebben inge-
Lainz-zieken-
huis in We
nen gehou
den, waar ze
ker 49 pa
tiënten door
vier zieken
verzorgsters
ver
zijn
moord.
Concorde verliest
stuk van staart
SYDNEY De supersonische
Concorde van British Airways,
die momenteel een vlucht rond
de wereld maakt, heeft kort na
vertrek uit Nieuwzeeland een
stuk van zijn staart verloren. Het
toestel landde niettemin veilig op
de volgende bestemming, de in
ternationale luchthaven van Syd
ney. Voor zover bekend, raakte
niemand gewond. De Britse Con
corde maakt momenteel als eer
ste supersonisch vliegtuig een reis
om de wereld. Tijdens de vlucht
wordt geprobeerd een aantal
snelheidrecords te breken.
Adviseur Shamir
nam smeergeld aan
TEL AVIV In Israel is een aan
klacht ingediend tegen een advi
seur van premier Yitzhak Shamir
wegens corruptie. De 69-jarige Mi
chael Dekel, adviseur over de
joodse nederzettingen in de bezette
gebieden, zou in 1984, toen hij nog
onderminister voor landbouw was,
makelaars in onroerend goed heb
ben geholpen aan vergunningen
voor de bouw van nederzettingen
op de Westelijke Jordaanoever. In
ruil vroeg hij geld voor de verkie
zingscampagne van de Likud. Het
ging om een bedrag van 200.000
gulden. De aanklacht kan hem op
tien jaar cel komen te staan.
Archeologen vinden
antieke stad Iraq
NEW YORK Archeologen zeggen
dat zij in Iraq de resten hebben gevon
den van een Mesopotamische stad, die
vierduizend jaar geleden een rivaal was
van Babylonië. Op de plaats Mashkan-
Shabir, 150 kilometer ten zuiden van
de Iraakse hoofdstad Baghdad, heeft
nooit meer bebouwing gestaan sinds de
verwoesting in 1720 .voor Christus. De
Amerikaanse archeologe Elizabeth Sto
ne en haar echtgenoot Paul Zimansky
hebben inmiddels kanalen, de begraaf
plaats, tempels en de stadsmuur in
kaart gebracht. „Het is een complete,
onaangeroerde stad en dat maakt het
allemaal zo opwindend als archeologi
sche vondst", aldus Stone in een inter
view met de New York Times.
ISSINGER, SCHMIDT EN MAXWELL OP AMSTERDAMSE CONFERENTIE
STERDAM Om de
isteuropese landen de
ins te geven verder af-
ilicht eP110* nemen van de
ivjetunie, moeten de
:oto: sfesteuropese landen er
eindelijk eens voor
jrgen één te worden.
ÏD: [oen ze dat niet, dan
•oeit West-Duitsland uit
>t Europa's nummer één
zal Moskou zijn vazal-
niet durven loslaten,
t angst dat ze (weer) in
armen van de Duitsers
llen.
let die boodschap heeft Hen-
v Kissinger gisteren een con-
[rentie in Amsterdam luister
jjgezet. Hij vond ex-bonds-
enselier Helmut Schmidt aan
nn zijde, evenals de Britse
rantenmagnaat Robert Max-
lell. Zij pleitten hartstochte
voor één Europa, met een
n munt, een eigen defensie
een soort Marshall-plan
de broeders uit het Oos-
:t Tuschinski-theater in Am-
iferdam had de rode loper uit-
«rold gisteren en een portier,
4rmomd als Beefeater, op de
epep gezet om de hoge gasten
ié verwelkomen. De heren
kwamen om te praten over
„Europa in de jaren negentig;
gevolgen van wereldwijd za
kendoen". Dat deden ze overi
gens niet voor niets en ook
niet voor een fles wijn. Van
Kissinger, voormalig Ameri
kaans minister van buiten
landse zaken, en van Schmidt,
is bekend dat hun tarief per
lezing rond de 50.000 gulden
schommelt.
Het Nederlands Studie Cen
trum, dat de conferentie orga
niseerde („Ja, wij zijn een
commerciële instelling"), wil
de echter niet onthullen hoe
hoog de rekening voor de
prestigieuze sprekers was. Om
de kosten terug te verdienen
liet het centrum de deelne
mers per persoon 975 gulden
betalen, exclusief btw.
In nette pakken gestoken (98
procent was van het mannelijk
geslacht) lieten de conferentie
gangers zich zakken in de
stoelen van de prachtige zaal
van Tuschinski om te luisteren
naar sprekers die het „wereld
wijde zakendoen" lekker links
lieten liggen en zich voorna
melijk bepaalden tot de ge
beurtenissen in de Sovjetunie
en de westerse reactie daarop.
Betrokkenheid
dent die de oorlog als volwas
sene heeft meegemaakt", be
gon Henry Kissinger, als aan
zet voor een analyse van de
veranderende relatie tussen de
Verenigde Staten en Europa.
„Hij is de laatste die nog mee
maakte hoe het Marshall-plan
werd uitgevoerd om de weder
opbouw van Europa mogelijk
te maken. Die emotionele be
trokkenheid die nu nog de re
latie tussen Amerika en Euro
pa bepaalt, zal veranderen. De
afgelopen decennia is Amerika
gebruikt als de leider van het
vrije Westen, maar nu wordt
het tijd dat Europa een eigen
identiteit ontwikkelt, ook op
militair gebied".
Volgens Kissinger moet het
Westen een „politieke formu
lering" vinden als antwoord
op de onverwachte nieuwighe
den van Gorbatsjov, die overi
gens nog niet meer gedaan
heeft dan de vinger te leggen
bij de zere plek. De diagnose is
er, de remedie ontbreekt nog.
Intussen is wel al duidelijk dat
het Oostblok scheuren begint
te vertonen, dat er kansen zijn
voor sommige Oosteuropese
landen. „Ongetwijfeld zal de
rol van de Sovjetunie in Oost-
Europa afnemen", aldus Kis
singer.
Om de Oosteuropese landen
(vooral Polen en Hongarije,
maar uiteindelijk ook de DDR,
Tjechoslowakije en wellicht
Roemenië) los te weken van
hun ongenode beschermheer,
is omzichtig Westeuropees op
treden noodzakelijk. Volgens
Kissinger is de Europese een
heid een eerste vereiste. Als
Europa niet één wordt, zal
Duitsland uitgroeien tot de
sterkste mogendheid op het
continent. En als de Russen er
gens niet voor voelen, dan is
het voor een hoofdrol van een
solistisch Duitsland; Oost-Eu
ropa mag nooit meer in de ar
men van de Bondsrepubliek
vallen. Nee, de contacten met
de Oosteuropese landen moet
gelegd worden door een vere
nigd West-Europa. Daar ligt
het politieke perspektief. Kis
singer: „Waarom biedt de EG
niet aan samen te werken met
die Oosteuropese landen die
hervormingen doorvoeren en
ÜH HEMRV
K SS\ NGER
Vier „wijze heren" achter de conferentietafel in Amsterda
de
de
rechten verbeteren?"
Teheran
Helmut Schmidt („Ik ben het
eens met het meeste dat mijn
vriend Henry gezegd heeft")
hekelde eerst in vogelvlucht
de financiële chaos in de we
reld. Daarna brak hij een lans
voor een echte gemeenschap
pelijke Europese markt. Niet
alleen uit economisch motief,
maar ook vanwege het „poli-
tiek-psychologische" effect er
van. „Europa kent nog altijd
geen monetaire eenheid, geen
uniform belastingstelsel, geen
eigen buitenlands beleid. Het
lukt de ministers van buiten
landse zaken niet eens hun
ambassadeurs tegelijkertijd
naar Teheran terug te laten
keren".
„Stel je voor hoeveel koersver
lies alleen al er geleden zou
worden als de Verenigde Sta
ten per staat een eigen munt
had gehad. Of als de Sovjet-re
publieken niet allemaal de
roebel zouden gebruiken, of
Japan het zonder yen zou
moeten doen. En wij hanteren
nog altijd elf verschillende
munteenheden! Je moet echt
politicus zijn om dat een inter
ne markt te durven noemen.
De Europese munt, de ecu, is
absoluut noodzakelijk; het is
een voorwaarde voor een Eu
ropese identiteit. En al is er op
dit moment geen regering die
ervoor voelt: een eigen Euro
pese defensie moet er ook ko-
Europees huis
Evenals Kissinger stelde
Schmidt voor de Oosteuropese
landen uit te nodigen deel te
nemen aan (westerse) samen
werkingsverbanden en over
legorganen zoals het IMF en
de GATT.
Uitgever (of liever: media
magnaat) Robert Maxwell, ge
boren in Tjechoslowakije, nu
Brits onderdaan, pakte die
draad met groot enthousiasme
op. Ook wat hem betreft kan
de Europese eenwording niet
snel genoeg tot stand komen
en ook hij wil de Oosteuropese
landen een genoeglijke plaats
bieden in „het gezamenlijke
Europese huis". Maxwell: „Ik
wil ze er allemaal bij hebben,
alle landen van het Oostblok,
en alle andere landen die nu
nog ontbreken zoals Finland
en Zwitserland. Er is geen re
den er niet nu al aan te gaan
werken. West-Europa is na de
oorlog opgebouwd met behulp
van het Amerikaanse Mars
hall-plan, nu moeten wij laten
zien dat we zelf ook iets derge
lijks kunnen. We moeten een
Marshall-plan op poten zetten
voor Oost-Europa. Op die ma
nier kunnen we afrekenen
met het oude denken dat het
continent in tweeën deelde".
STEVO AKKERMAN
In het kader van de tentoonstelling fonds Afghan Relief drie zondagmor-
„Afghanistan, een nieuw begin" in het gen-condferten. Van 16 april tot 25 juni is
:llRijksmuseum voor Volkenkunde in Lei- er in het museum elke zondag een film
r Jen, zal de Afghaanse verhalenvertel- over Afghanistan te zien. De tentoon-
'«j iter Amina Shah begin mei een aantal stelling is geopend vanaf vandaag tot en
ievei 'a§~ en avondprogramma's verzorgen, met 29 oktober.
reg( 'n april en mei geeft de Stichting Steun-
i Sa
hebbi ig,
vo a.
ejj
mtaine p(
t bedr
terdam |e
jk afvi
irlijk d
schijnli
.EIDEN Droge woestijn-
^jrond, vernielde irrigatiewer-
ingestorte huizen en ver-
iten dorpen. Dat is het treu-
ige beeld van Afghanistan
u. Veel minder bekend is het
.fghanistan van vroeger, een
J and dat kleurrijke tradities
een bloeiende handel ken-
Die beelden zijn te zien op
tentoonstelling „Afghanis-
een nieuw begin", die gis-
m officieel is geopend in
Rijksmuseum voor Vol-
:enkunde in Leiden,
et is een indrukwekkende
^toonstelling over het dage-
jks leven van de Afghanen
de Russische bezetting,
o's en allerhande voorwer-
i geven een idee hoe rijk
cultuur van de Afghanen
5 en wat de oorlog in het
and teweeg heeft gebracht,
.et trieste is dat bijna alles
at er op de tentoonstelling te
en is, niet meer bestaat. Zo-
r$ls de historische bazaar van
stadje Tashqurghan in
ïoord-Afghanistan, die in
1 985 door de Russen is ver-
voest. De meeste voorwerpen
van de tentoonstelling komen
uit dit oude handelsstadje. De
overdekte markt van Tash
qurghan was tot in de jaren
tachtig een knooppunt van
handelsroutes. Alle ambach
ten waren er vertegenwoor
digd: van touwslagers tot bak
kers en schoenmakers. Het
was de laatste overdekte ba
zaar in dit deel van de we
reld. Op de tentoonstelling is
onder meer de werkplaats
van ene koperslager, de win
kel, van een stoffenhandelaar
en een theehuis.
Uniek is de houten, écht Af
ghaanse, draaimolen aan het
begin van de tentoonstelling,
Volgens conservator Roelof
Munneke, die de tentoonstel
ling heeft opgezet, is het de
bedoeling dat de draaimolen
ook gebruikt wordt. Door kin
deren weliswaar.
Geweer
Met de tentoonstelling wil
Munneke de aandacht vesti
gen op het leven in Afghanis
tan, de Afghanen zelf. „Af
ghanistan is de laatste maan
den constant voorpagina
nieuws geweest, maar altijd
lag de nadruk op de politieke
ontwikkelingen. Over de cul
tuur van Afghanistan is wei
nig bekend, en daar willen
wij wat aan doen".
De meeste foto's op de ten
toonstelling zijn gemaakt door
Munneke, die zelf al meerde
re malen in Afghanistan is ge
weest en nauw betrokken is
bij de beweging die vanuit
Nederland steun verleende
aan het Afghaanse verzet.
„Maar", geeft hij bescheiden
toe, „de foto's binnen de om
muurde dorpen heeft mijn
vrouw genomen. Die had ik
onmogelijk kunnen nemen,
omdat mannen daar niet wor
den toegelaten".
Het laatste deel van de ten
toonstelling toont hoe Afgha
nistan er nu uitziet. Stukken
geschut, foto's van gewonde
kinderen en troosteloze toe
standen in vluchtelingenkam
pen. Van de gezichten op de
De baas van een theehuis met
koperen waterketels.
foto's is duidelijk angst en
wantrouwen af te lezen. Ge
hurkt voor de tent er zijn
immers geen scholen meer
geeft een vader zijn dochtertje
les. Naast hem staat zijn ge-
op de achtergrond twee grote
foto: roelof munneke
weer schietklaar.
Munneke: „Dat zijn de conse
quenties van de oorlog. Maar
de vraag is: hoe moet het nu
verder?".
JEANNETTE v. LEEUWEN
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Kapitein Rob in China
fu ..Li aan het werk", zegt Taaie Toon, wanneer ze aan
e'en zel0rd teru9 z'in: "de camouflage moet worden gesloopt, want
i moeten ons zo snel mogelijk uit de voeten maken". Ja, de
rmomming van de „Pandora" heeft nu toch geen zin meer en
i schotten en zeilen gaan overboord. Dan vervolgt de motor-
iDaaneilot vrijelijk haar weg. Ondertussen zitten Rob, Taaie Toon en
onder Robinson in de kajuit te praten. Roy is nu gewassen en ge-
horen en hij ziet er al heel wat beter uit dan enkele dagen gele-
n. Hij vertelt van de avonturen, die hij in China heeft beleefd
ime
léon
Je Fine
en hoe hij in die wapensmokkelaffaire werd gewikkeld. „En waar
bevindt zich nu dat depot?" vraagt Taaie Toon. Ergens op een
eilandje, antwoordt Roy, dat hij wel weet te vinden. „Zullen we er
eens een kijkje nemen?" stelt Rob voor. „Och, de wapens zijn
toch al verdwenen", meent Roy: „Wang Hang heeft ze vast en
zeker al gehaald". Maar Taaie Toon is daar niet zo zeker van.
„Mijn mannen hebben hem wel in de gaten gehouden tijdens
mijn afwezigheid" zegt hij.
Massagraf
ontdekt bij
grens Mexico
BROWNSVILLE Ameri
kaanse en Mexicaanse politie
agenten hebben op een ranch
bij de grens met Texas twaalf
verminkte lijken uit een mas
sagraf opgegraven. Volgens de
autoriteiten hadden de moor
den te maken met drugshan
del en satanische rituelen. De
lijken, allen van volwassen
mannen, vertoonden sporen
van martelingen. De Mexi
caanse politie had maandag
vier mannen aangehouden op
verdenking van drugssmok
kel. De arrestanten bekenden
een reeks moorden en brach
ten de autoriteiten op het
spoor van het massagraf,
waarin mogelijk nog meer li
chamen liggen dan de twaalf
die nu zijn gevonden.
ROME De Italiaanse
premier Ciriaco De Mita
ziet het bestaan van zijn jaten treden,
regering bedreigd, zowel
van binnen als van buiten
de coalitie.
ten waarschijnlijk wél tot het
college worden toegelaten.
Craxi is daarover zo boos, dat
hij mogelijk een landelijke re
geringscrisis zal uitlokken
door zijn bewindslieden af te
De socialistische partij van
Bettino Craxi krijgt van de
christen-democraten geen
plaats aangeboden in het ge
meentebestuur van Palermo
op Sicilië, waar
De tweede dreiging is die van
de sociale onrust. De afgelopen
dagen zijn meer dan een mil
joen Italianen de straat opge
gaan om te betogen tegen de
invoering van een eigen risico
in de gezondheidszorg. Het
gaat bij opname in een zieken
huis om vijftien gulden per
dag. Dat lijkt niet zoveel, maar
voor veel arme Italianen is het
een onoverkomelijk bedrag.
Bovendien is de gezondheids
zorg die geleverd wordt van
de allerslechtste kwaliteit. Het
protest tegen het eigen risico
heeft er ook toe geleid, dat an
dere sociale onvrede onder de
bevolking naar buiten komt.
Tegen het einde van deze
week vallen de beslissingen,
zowel over het college in Pa
lermo als over de bezuinigin
gen. Als het even tegenzit, be-
NIEUWE AMBASSADEUR VAN
ZUID AFRIKA IN DEN HAAG
KAAPSTAD Albert 'Nothnagel, één van de meest verlich
te volksvertegenwoordigers van de regerende Nasionale Par
tij, wordt de nieuwe ambassadeur van Zuidafrika in Neder
land. De blanke politicus Nothnagel (49) volgt Frank Quint
op, die als eerste kleurling de regering van Zuidafrika verte
genwoordigde in de functie van ambassadeur. Nothnagel
geldt als de meest uitgesproken pleitbezorger van hervor
mingen binnen het dagelijks bestuur van de Nasionale Partij.
Zo heeft hij bij herhaling in het openbaar verklaard dat het
ANC een rol dient te spelen bij elke grondwetswijziging die
een eind zou moeten maken aan het conflict in zijn land.
Quint, die sinds januari 1987 ambassadeur in Den Haag was,
keert binnenkort naar Zuidafrika terug.
(ADVERTENTIE)
TALENCENTRUM DEN HAAG
the hague language centre
Spaans en Italiaans
voor de export
Engels, Frans en Duits
voor de handel
Arabisch, Russisch, Noors en Zweeds
voor algemene communicatie
Korte (6-weekse) intensieve avondcursussen
start eind april/begin mei 1989
Talencentrum Den Haag: 070-654936
Winnaar van De Zilveren Ooievaar 1989
ondernemersprijs van de Gemeente Den Haag
EG-parlement
niet thuis
bij bezoek
Gorbatsjov
(Van onze correspondent)
STRAATSBURG Het
Europees Parlement zal er
niet bij zijn, als Sovjet-lei-
der Gorbatsjov op 6 juli
een officieel bezoek aan
Frankrijk brengt en daar
bij ook de Europese instel
lingen in Straatsburg be
zoekt.
Het presidium van het parle
ment besloot gistermiddag
vrijwel unaniem bij dit evene
ment weg te blijven. Officieel
is de reden dat in het Paleis
van Europa in Straatsburg on
voldoende plaats is om het Eu
ropees Parlement en de As
semblee van de Raad van Eu
ropa, die dan 23 landen omvat,
samen onder te brengen. Het
parlement telt namelijk op 6
juli tijdelijk meer dan 518 le
den.
Naar in Straatsburg verluidt
heeft bij het besluit van het
presidium echter ook sterk
meegespeeld dat Gorbatsjov
voor zijn bezoek een datum
heeft gekozen waarop de Raad
van Europa wél, maar het Eu
ropees Parlement niet verga
dert. Bovendien had het Euro
pees Parlement graag gezien
dat Gorbatsjov voor de verkie
zingen van midden juni was
gekomen, om zodoende nog
zijn steentje te kunnen bijdra
gen aan de broodnodige op
waardering van het Europar
lement.
