i
Omwegen
Een lange geschiedenis
van straffe regelmaat
tot een lieve nachtzoen
van de leiding
aan tafel
Boomer is geen bangebroek
■-
hond
zoekt:
huis
dienstuerlening
dagpuzzel
.EIDEN OMGEVINGCcidoeSomoniZATERDAG 8 APRIL 1989 PAGINA 15
DE STICHTING ST. MAARTEN HEEFT
250JAAR MET LIEFDE GEFUNCTIONEERD
Op mijn nmwj^cn door stad en land j jHH
kom ik Lpaa^ im-nscn u^rii U kunt
mij U'k'ionisc h <>I schriltrlijk m i tellen
wie u ^raai4 in deze rubriek zou willen S|99B^ ^J@|
tegenkomen. Ik hen hereikhaai via 1)71 IBK1I™ IU8IH
- 12 2'J. 41 op toestel 10. duur Ion l'irirr-
gauw verteld, maar het
heeft een geschiedenis die 250
geleden begon aan de
jeidse St.Jacobsgracht. Het is
historie van St.Maarten;
>50 jaar hulp aan kinderen,
jejaarden, mensen in proble
men, en in goede banen geleid
door de stichting St.Maarten.
;n anders gewor-
ien sinds de goede maar
strenge zusters Dominicanes-
jen „uit Voorschoten" met
lun eeuwige geloften en al
ziend oog in 1976 uit het beeld
verdwenen. Ooit woonden er
de St.Jacobsgracht een
honderd behoeftigen van
allerlei aard, die nog rooms
ook wat een paar
i geleden niet tot aan-
jeveling strekte in een stad
bijna een kwart van de
ïers het oude geloof aan-
ïing. Zeker waar het de ar-
nenzorg betrof, was een
Leidse katholiek een paria,
ondergeschoven kindje
geen rekening werd
{ehouden.
Vandaag de dag heeft de jubi
lerende stichting de handen
25 pupillen, die in
prinsheerlijke omstandighe
den leven als je het vergelijkt
met het verleden. „St. Maar-
is niet meer gekoppeld
de sociaal zwakke gezin-
en is ook niet meer exclu
sief katholiek. „St.Maarten" is
haar „massa" kwijt en is al-
kleinschalig geworden.
Hef bol werk aan de St.Jacobs-
jracht werd in de jaren '60,
70 stukje bij beetje ontruimd.
De bejaarden gingen over
beiaarden-oorden en in
erd er drastisch ingegre-
ïieuwe projecten werden
jpgezet en er werden andere
huisvesting ge-
:ocht in Leiden en omgeving,
i De zorgen zijn niet verdwe
nen: de stichting moet jaar
lijks ruim een miljoen gulden
op tafel leggen om het werk
in gang te houden. Dat bete
kent voor het bestuur zuinig
omgaan met het budget. Maar
dat zijn geen uitzonderlijke
geluiden. Het begon in 1739,
in de tijd der katholieke
schuilkerken. Doctor Gerard
van Swieten (die in Leiden
eigenlijk niet aan de bak kon
komen omdat hij katholiek
was, maar later naar Wenen
werd geroepen waar hij be
faamd werd als persoonlijke
lijfarts van keizerin Maria
Theresia en als baron in de
adelstand werd verheven),
welnu Gerard van Swieten
trok zich het lot aan van de
talloze Leidse katholieke ar
men, wezen en bejaarden, zijn
minder bedeelde broeders en
zusters in het geloof. Het lief
dewerk begon met het uitde
len van turf, brood en kle
ding, een druppel op een
gloeiende plaat, maar rond
1740 begon men met het bie
den van huisvesting aan de
St.Jacobsgracht. Toen ging
het groeien. Er kwam een
weeshuis. Een traditie van 250
jaar welzijnswerk was gebo
ren. Een paar cijfers: in 1809
werd zorg besteed aan 167
wezen en 72 bejaarden, in
1968 waren het 14 bejaarden
en 7,7 kinderen; bijna de helft
minder nog dan in de jaren
'45-'50, toen er een rijke, ar
moedige toevloed was. Die top
De hoven gespaard
In 1981 kocht de gemeente
Leiden het monumentale ge
bouw en liet het verbouwen
tot ca.90 units voor bewoning
in de huursector, maar de
verschillende onderdelen, met
klinkende namen als St.Maar-
tenshof, Wezenhof, Zusters-
hof werden behouden. De
Zusters en bewoners van Huize St.Maarten:
hulpverlening aan 25 jonge
ren ging verder in de ver
schillende projecten in enkele
leefgemeenschappen en ka
mertrainingscentra (De Sit-
terlaan en Hoge Rijndijk in
Leiden). Voor de hulpverle
ning aan vrouwen met of zon
der kinderen werd een ruim
pand gekocht aan de Boerhaa-
velaan in Leiden. De leef
groep voor meisjes van tegen
woordig, ook op Bijdorp in
Leiderdorp, ademt een geheel
andere geest dan nog 20, 30
jaar geleden aan de St.Jacobs
gracht normaal was: „Als de
dag om is, is daar weer je ei
gen kamer, je eigen bed, je ei
gen versiering aan de wand,
je eigen knuffelbeesten en... je
eigen groepsleiding die een
nachtzoen komt geven", zo
luidt een impressie, verwoord
door het stichtingsbestuur.
Nou, die nachtzoen, daar
hoefde je bij de zusters, die
met hun afstandelijkheid elk
lijflijk contact mijdden als de
schurft, niet voor aan te ko
men: „De zusters beheerden
sinds 1916, toen ze met hun
zevenen en met al hun mooie
kloosternamen (Ida, Veronica,
Delphine, Beata, Candida,
Alexandra en Rosario) vanuit
Voorschoten in twee rijtuigen
naar Leiden kwamen, het
weeshuis volgens een vast sy
steem, gebaseerd op regelmaat
en strikte gehoorzaamheid.
Aan die sleur werd nimmer
getornd. Nee, moeders waren
het niet. Geen van allen. Er
waren aardige bij, maar er za
ten er tussen...". De zusters
sliepen in aparte celletjes,
want ze bleven altijd stand
by. Pastoor Hafkenscheid be
groette in '16 de ingekapselde
eerwaarde zusters en zei, met
enige clericale reserve: „Dit is
een treffend oogenblik. Een
ingewijde in de geschiedenis
van dit huis (St.Maarten, red.)
ziet in de komst van de zus
ters de vinger Gods". „Maar
de zusters moesten na afloop
van de ontvangstplechtigheid
meteen op zoek naar strozak
ken, waarop ze konden over
nachten. Slechts zes eetbor-
den stonden de zeven nieuw
komers ter beschikking en
vijf kopjes, „aan de buiten
kant nog vetter dan van bin-
Kostelijkheden
Deze en nog heel veel meer
andere kostelijkheden rond
250 jaar Stichting St.Maarten
zijn door drs.F.Boersma opge
tekend in een jubileumboek
„Van wezen tot welzijn". Het
is een bijzonder levendig ex
posé geworden; een uiterst
leerzaam, informatief, relati
verend, signalerend en met
toewijding geschreven
in die afgelopen tweeëneen-
halve eeuw niet allemaal
heeft moeten doorstaan! Van
bloei in de 18e en neergang in
de 19e eeuw, met schandalen
rond „vaders" als Kranen
burg, zo rond 1834, toen sex
en niet te vermijden „oneer
bare aanrakingen", op z'n
minst „onkiese", niet van de
lucht waren. En dan de chole
ra die huishield, en de wees
kinderen die allemaal „hoofd
zeer" hadden. Het is schitte
rend mooi wat de auteur ge
wrocht heeft. Alles, en nog
veel meer, over St.Maarten,
in voor- en tegenspoed, met
de nieuwe opleving in de
20ste eeuw. Het liefst had ik
eindeloos uit het boek geci
teerd. De gretige lezer zal er
uren zoet mee kunnen wezen.
Enkele Leidse boekwinkels
zijn van het glanzend ge
schrift voorzien. Men haaste
zich om een exemplaar van
het boek te bemachtigen.
St.Maarten staat, met snikken
en grimlachjes en beschrijvin
gen van het bijzonder waar
devolle welzijnswerk onder
jongeren volkomen terecht in
the picture. Er is nog meer
over „St.Maarten 250 jaar" op
te snuiven. Het begon met het
Rooms-Katholiek Weeslieden
en Oudeliedenhuis. Daarna
liep het zorgzaam uit de hand.
Wie wat te weten wil komen
over wezenopvang in Leiden
in de laatste twee eeuwen,
kan straks terecht in het
Leids Gemeentearchief. Ter
gelegenheid van het jubileum
wordt een tentoonstelling
„Van wezen tot welzijn" ge
houden in de ruimten van het
gemeentearchief. Uitgebeeld
wordt de aanvankelijke steun
aan armen, bejaarden en we
zen, uitlopend in en zich toe
spitsend op de jeugdhulpver
lening in de vorm van les in
het in groepsvorm of zelfstan
dig wonen. De geschiedenis
van de Stichting St.Maarten
aanschouwelijk gemaakt. Met
het accent op de bestuurders,
de zorg en de huisvesting. De
toegang tot deze tentoonstel
ling is, volgens de goede ge
woonte van het archief, gra
tis. De expositie loopt van 28
april t/m 19 mei en is van 's
dinsdags t/m 's zaterdags geo
pend van 12.00 tot 16.30 uur.
Toegang gemeentearchief
Vliet 45. Op zaterdag 29 april
is er in de Pieterskerk een
reünie van de Stichting
St.Maarten, van 13.00 tot 17.00
uur. De stichtingsvoorzitter
mevrouw mr.drs.W.H.Bem-
Vos: „Tot nu toe hebben we
ongeveer 150 aanmeldingen
van ex-pupillen. Ieder zal z'n
eigen verhalen hebben. Met
of zonder trauma. En daarom
zullen er ook wel zijn die niet
op die reünie willen komen".
Men kan dan ook het jubi
leumboek kopen tegen de ge
reduceerde priis van ƒ19.95.
Dan is er nog de officiële bij
eenkomst ter viering van het
jubileum op donderdag 27
april a.s. in de Lokhorstkerk,
Pieterskerkstraat 1 in Leiden.
Aanvang 14.00 uur. Dan is er
een lezing door prof.dr.
J.D.van der Ploeg, hoogleraar
Klinische en Orthopedago
giek aan de rijksuniversiteit
in Leiden, over „Aspecten
van de residentiële jeugdhulp
verlening in het perspectief
van de toekomst". Vervolgens
wordt een rede afgestoken
door minister Brinkman van
WVC, Leidenaar, die waar
schijnlijk (volgens het scep
tisch ingesteld stichtingsbe
stuur) weinig nieuws te ver
tellen zal hebben. Maar eigen
lijk is het niet zo netjes om
dat nu al te zeggen. Nadien is
er in de kerk een receptie,
met uitreiking van het jubi
leumboek van de historicus
drs.Boersma. Maar dan zult u
wel een uitnodiging moeten
laten zien. De parkeermoge-
lijkheden zoekt u verder zelf
maar uit, aan de hand van
een bij de uitnodiging gevoeg
de plattegrond van de in ui
terste parkeernood verkeren
de Leidse binnenstad. Maar
250 jaar geleden liepen ze ook
al hele einden, dus u mag ner
gens over klagen als u naar
het verbale en spirituele feest
rond 250 jaar St.Maarten, een
stichting thans zetelend in
Leiderdorp, wilt. Ik zou 't
maar doen, als ik u mag ra
den. Dan hoor je nog eens
„Boomer" is de naam van de
"hoofdrolspeler in de rubriek
deze week. Hoewel hij
[uiterlijk niet zoveel weg
[heeft van zijn wereldberoem
de naamgenoot, kijkt hij wel
minstens zo intelligent uit z'n
oogjes. Aan deze pup kan
trouwens ook best een televi-
xie opgehangen worden.
Ook het snoetje van deze reu
ontwapenend en zijn ener-
e bijna onuitputtelijk.
)omer (boemer) is vier
maanden oud. Het is een bas
taard-reu met voornamelijk
•te haren. Kleine stukjes
zijn vacht zijn bruin en
hij heeft twee witte stipjes op
z'n buik. Boomer's moeder is
een labrador en z'n vader
kleine Lassie-achtige
hond.
Veel groter dan hij nu is, zal
Boomer waarschijnlijk niet
worden. Kijk maar naar zijn
pootjes. Boomer is een beetje
mensenschuw omdat hij in
zijn korte leven al veel gesla-
s. Als er veel mensen bij
in de buurt zijn gaat hij
brommen. Het liefst
daarom nog niet met erg
kleine kinderen alleen gela
ten worden. Maar met wat
liefdevolle verzorging komt
hij daar nog wel over heen.
De medewerkers van het
asiel doen al hun uiterste best
het Boomertje naar de zin te
maken. Maar wat hij echt no-
[g heeft is opvang in een
ieuw huis met
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven, die in het asiel ver
blijft. De in deze rubriek beschreven dieren zijn óf gevon
den, óf door hondenbezitters naar het asiel gebracht. Ze
worden om uiteenlopende redenen afgestaan, vaak be
grijpelijke, maar soms ook volslagen onzinnige. De in
„Hond zoekt huis" beschreven dieren zijn alle gezond,
hebben een wormenkuur ondergaan en zijn volledig in
geënt. Tegen betaling van 115 gulden (inclusief dieren-
paspoort) en 35 gulden voor katten tot 12 weken (voor
oudere katten gelden bedragen van 45 en 55 gulden) zijn
ze af te halen. Dit geld komt ten goede aan zwerfdieren.
Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden,
tel. 411670. Geopend: di, vr 10-12,14-17 u; wo, do 14-17 u; za
10-12, 14-16 u, zo en ma gesloten.
r
eigenaar die hem veel aan
dacht schenkt.
Van nature is Boomer zeker
geen bangebroek. Hij is
speels, wil van alles leren, is
onzettend nieuwsgierig en
bovenal kerngezond. Mocht
hij vriendelijk worden opge
vangen dan is hij een leuke
i te
Anouska
Voor het kleine keffertje
Anouska heeft zich tot op he
den nog niemand gemeld.
Het teefje met de spitse oren
dat het liefst zou worden ver
troeteld door ouder echtpaar
heeft de hoop daarop echter
nog niet opgegeven.
Boomer zou zo in een reclamefilmpje voor hondevoer kunnen.
FOTO: TEJO RINGERS
Zalmsalade - gegrilleerde biefstuk met
peterselieboter, tomaat-komkommersalade
en gepofte aardappelen - mokkapudding
Maak bij de zalmsalade
verse toast (kan heel goed
van volkorenbrood) klaar.
Een pakje kant en klaar
toast is prima voor een bor
relhapje, maar voor ge
bruik bij een maaltijd echt
te eenvoudig van smaak
(en uiterlijk).
Voor twee: half blikje
zalm, 2 lepels mayonaise, 1
hardgekookt ei, radijsjes,
peterselie, toast, boter
2 biefstukjes van 100 g, pe
per, olie, zout, 40 g boter,
0,5 lepel citroensap, 1 lepel
water, peterselie;
4 tomaten, halve komkom
mer, zout/ peper, 1 lepel
azijn, bieslook;
4 tot 6 flinke en gave aard
appelen;
3,5 dl melk, 30 g maizena,
30 g suiker, 1,5 lepel sterk
koffie-extract (eventueel
opgeloste poederkoffie),
half pakje vanillesuiker,
0,5 dl slagroom, 10 g bas
terdsuiker, gameer-choco
laatjes.
Leg de zalm, zonder vocht en
graten, op een schotel. Bedek
de vis met mayonaise en leg
er een randje peterselie om
heen. Garneer met ei en ra
dijsjes. Geef er apart verse
toast en boter bij.
Bestrijk de met peper be
strooide biefstukjes met olie,
leg ze op tien centimeter af
stand van een hete grill en
grilleer ze in tien minuten
aan weerszijden bruin. Be
strooi het vlees vervolgens
met zout. Meng de zacht ge
roerde boter druppelsgewijs
met citroensap en water en
maak het mengsel op smaak
af met zout, peper en fijnge
knipte peterselie.
Snijd de schoongewassen
aardappelen aan één kant
kruislings in, leg ze in een
ovenschaal en laat ze in een
uur gaar worden in een oven,
op stand 4 of 175.
Maak de pudding vandaag,
dan is hij op tijd stijf. Kook
de meeste melk. Meng een
papje van maizena, suiker en
de rest koude melk en
schenk dat al roerende bij de
hete melk. Laat de pudding
een minuut zacht koken, doe
er van het vuur de koffie en
vanillesuiker bij en schenk
de hete massa in een natge
maakte vorm. Garneer mor
gen de uit de vorm geschud
de pudding met slagroom en
chocolaatjes.
Menu tip voor maandag:
schnitzel met bietjes en aard
appelen - hangop.
JEANNE
ARTSEN Leiden: Groep 1: T:
Janssen, Zwijnenburg, Meyer,
van Leeuwen, Verhage, Mai
Van Luyk, Klaassen, Rus, Kruis
149298, zo. dr. H.J. Klaassen,
213546 Groep 3: Pleiter. Lely.
Smit, W. de Bruijne, J. de Bruljne,
Stolk, Jurgens, Fogelberg en v.d.
Muysenbergh: za. H.P. Jurgens, tel.
Katwijk: Opgave via het
apparaat, op zaterdag tussen 11.00
Roest, tel. 071-890405.
APOTHEKEN De avond- en
Valsveld, tel. nachtdiensten van de apotheken in
de regio Leiden worden waargeno
men door de apotheken die ook
weekenddienst hebben.
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage-
ia, Crul, Kooyman,
Prince, Reinders
12.30 tot 13.00 uur tel. 891000)
Voorschoten: za. dr. Koopmans
01717-6235, zo. dr. Tromp 071-
J.J.A. Henneman, J.H. ten Hove,
J.A.J. Lodder, W.C.M. Meeuwisse,
J.A. Pool, I.J.W. Schonenberg: za.
en zo. dr. J.A.J. Loddder 01718-
14600. Groep 2: W. Bergman, H.
van Duyn, L. van Duyn, H.M. Hue-
ting, H.C. Moolenburgh, J. Timmers:
za. en zo. dr. H.C. Moolenburh
01718-13222. Groep 3: G. van
klasse-afdelingen ook 11.15-12.00
u. Kraamafdeiing: dag. van 15.00-
16.00 u. en van 18.30-19.30 u. en
van 19.30-21.00
15.00-
3 verpleging, dag.
van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sport-Medisch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuis.
Endegeest: Di. en vr. 13.00-14.30
u.. zo. 11.00-12.00 u. en 14.00-
15.00 u.. eerste klasse: de gehele
dag. Jelgersmakliniek: Jongeren-
team: za. en zo. 14.00-17.00 u. Op
name: werkdagen 16.45-17.45 u.;
za. zo en feestdag. 10.00-11.30 en
14.00-16.30 u. Team A, C en D:
dag. tot 21.00 u. met uitzondering
van behandeltijden en etenstijden.
Academisch Ziekenhuis: Voor alle
patiënten (behalve kinderen) zijn de
bezoekuren als volgt: Dagelijks
14.15-15.00 u. en 18.30-19.30 u.
afdeling verlos-
Mierlo/Roelen/Brock:
zo. dr. H. van Mierlo, t
15289. Alphen: groep 1
spreekuur 12.00 en 17.00 uur), tel.
Blooijs (J.de B. Kemperstrs
Hazerswoude-Koudekerk: za. en
zo. dr. E.M. Oosterhoff, tel. 01714-
4848. Benthuizen - Boskoop: za.
a overleg met patiënten door
lopend bezoek mogelijk. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer
aan ernstige patiënten doorlopend
bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken. Klnderkll-
niek: zalen voor peuters, kleuters en
grote kinderen 15.15-17,00, baby-
hoofd. Bezoektijden
gen: voor ouders van opgenomen
kinderen na overleg met verpleeg
kundig hoofd. Voor andere bezoe-
i 18.30-19.30. Oogheelkui
vaders kraamafdeli
tafdeling: 1
ling 15.00-1
r ouders 18.00-18.30 i
H.M. van Sprang en T.F. Zandstra
01722-2811. Nieuwkoop - Noor
den: za. en zo. dr. G.C.A. Essens,
tel. 01724-8482. Voor dringende za-
via de dokterstelefoon, tel. 071-
122222.
TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest - Warmond: za.
en zo. dr. R. v.d. Grijp, tel. 314917.
Spreekuur om 13.00 uur. Zoeter-
woude: dr. Freeke, tel.
410950/414547. Alkemade - Lei-
muiden: eigen tandarts bellen voor
tel. 02522-12166 Noordwijk za.
en zo W.J. Dik 01719-17254. Kat
wijk: za.en zo. dr. M. Snijder, tel.
01718-24324.
APOTHEKEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest - Voorschoten:
Apotheek School-
i, tel. 01717-7957. Alkemade:
Apotheek Alkemade 01713-9100,
open: zat 12-13, 17.30-18 u, zon
feestdagen 12.30-13 en 17.30-18 u.
Noordwijk - Katwijk - Rijnsburg:
Katwijkse Apotheek, Prlncestraat 3,
Katwijk, tel. 01718-12755. Leld-
schendam: za. en zo. Apotheek Ma-
rlahoeve, Het Kleine Loo 356, Rijs
wijk. tel. 070-476031. Noordwij-
kerhout: za geopend van 9-13. u.
3511 of
02522-10169.
WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voor-
enigln
DIERE
ARTSEN Leiden: dr
.d. Wouw, Boshuizerlaan 26,
Lelden, tel. 764058.
symbool van platina; 17 bontge
kleurde papegaai; 18 verbran
dingsrest; 19 voorwerp om Iets
steken; 20 lidwoord; 22
I In Frankrijk; 32
i het Griekse alfabet; 33
5 regelmaat; 6 godin van de Jacht;
7 vangtoestel; 9 geneesheer; 11
ketterij, dwaalleer; 14 omgeslagen
voorbovenrand van b.v een jas; 15
Europese republiek; 20 gevierde
zangeres; 21 verdieping; 23 histo
risch slagwapen; 24 deel v.e. ko-
lenkachel; 26 stad in Duitsland; 27
ringvormig koraaleiland; 31 bijbel-
deel (afk.); 32 persoonlijk vnw.
OPLOSSINQ
of ze - I N ie t|Oj® LZ :ue>IV 9Z
:®is® yz isjou* zz teöeie \.z 'baip
0Z 'oiibw gi 'iedB| n :eisejeg u
tsw® 6 ;d|U4 L t®u®ia 9 ;opjo s t®q
y :\iS 0 :o»na z Useei i -.mofpeA
ee 'Biof ze tueOy oe "ioi ez 'w
8Z :suB®||tui sz *4 ez =1*3 ZZ top
oz tpieds 61 "s® 81 ïbjb /i gi
tjueiuejosi et Liep zi :»eu oi :®m®
8 tjnejt l tpoq t> :s®| i :|®v)uozpoN
