„Meerkeuze vragen toetsen herkenning, geen inzicht" Een milieu-sigaar uit eigen doos CeidbcSoutfMit Vaccin ontdekt tegen nekkramp 230.000 LEERLINGEN OP WEG NAAR EINDEXAMENS Voetoverheveling afschaffen zodat meer vrouwen gaan werken Fokker geeft richtlijn voor gebruik rem F-100 Kraaien jacht voor rechter BINNENLANE DONDERDAG 6 APRIL 1989 PAGINA |g|jj BILTHOVEN In het Rijks instituut voor volksgezondheid en milieuhygiëne (RIVM) in Bilthoven is een vaccin ont dekt tegen nekkramp, de ge vaarlijkste vorm van bacterië- le hersenvliesontsteking. De werking van het meningokok- ken-vaccin moet nog wel wor den getest, waardoor het ver moedelijk pas over een jaar of tien beschikbaar is. Nekkramp komt vooral voor bij kinderen tussen nul en vier jaar alsmede bij kinderen tus sen twaalf en achttien. Het nieuwe vaccin zal worden ge test bij zo n 50.000 kinderen in beide leeftijdscategorieën. Ver moedelijk gebeurt dat in Scan dinavië, waar veel van dit soort testen worden gedaan. Eerder werd bij het RIVM al een vaccin ontdekt tegen de andere hoofdvorm van bacte- riële hersenvliesontsteking, de haemophilus influenzae type B. Inmiddels staat vast dat dit vaccin werkt en men is bezig het toe te voegen aan de DKTP-prik voor zuigelingen, die het bevattelijkst zijn voor dit type hersenvliesontsteking. De verwachting is dat dit vac cin uiterlijk in 1993 beschik baar komt. Normaal krijgen in Nederland jaarlijks zo'n 500 kinderen hersenvliesontsteking, van wie er vijftig overlijden en hon derd blijvend hersenletsel op lopen. Dit jaar is het aantal slachtoffers twee keer zo groot. „De ziekte komt relatief weinig voor", zegt de heer Poolman van het RIVM, „maar èls-ie voorkomt dan is het een gevaarlijke ziekte. Daarom is het meer dan de moeite waard hiervoor vaccins te ontwikkelen". Er is inmid dels een overeenkomst geslo ten met één van de vier grote Amerikaanse farmaceutische industrieën om de vaccins straks wereldwijd te kunnen verspreiden. Nieuwe medicijnen door inzicht in ouderdomsziekten UTRECHT De Amster damse hoogleraar farmacolo gie A. Bast verwacht dat bin nen twee jaar een aantal nieuwe geneesmiddelen op de markt komt tegen nu nog onbehandelbare ouderdoms ziekten zoals reuma. Dat is het gevolg van een grotere kennis over „radicalen", ac tieve stoffen die een sleutel rol spelen in het ontstaan van reuma, de ziekte van Parkinson, dementie en hart- en herseninfarcten. Radicalen worden van natu re door het menselijke li chaam geproduceerd, maar ze ontstaan ook in reactie op uiteenlopende chemische stoffen die in het lichaam te recht komen. Een teveel aan radicalen kan leiden tot het verlies van belangrijke erfe lijke informatie in lichaams cellen en ontregeling van het natuurlijke afweersysteem tegen ziektekiemen. Dat heeft weer versnelling van de biochemische verbran ding in het lichaam tot ge volg en dus versnelde verou dering. Radicalen - ook wel oxidan- ten genoemd - spelen overi gens ook een positieve rol in het lichaam. Sommige witte bloedcellen produceren déze stoffen om bacteriën en an dere indringers te doden. Maar als er te veel „natuur lijke" radicalen worden afge scheiden breekt het lichame lijke cellen af. De geneesmiddelen die de afgelopen jaren op basis van deze nieuwe inzichten zijn ontwikkeld zijn volgens prof. Bast geen variaties op al be staande medicijnen, maar be tekenen een doorbraak. De hoogleraar ziet vooralsnog geen preventieve werking uitgaan van de geneesmidde len. In de vakliteratuur be staat geen overeenstemming of de medicijnen het ouder worden kunnen voorkomen. Leger massaal op nieuwe voet DEN HAAG Het Nederlandse le ger zal binnenkort op „vernieuwde" voet verder gaan. Het ministerie van defensie heeft besloten voor ruim 45 miljoen gulden gevechtslaarzen te be stellen, die voor het grootste deel bij Bata Nederland worden vervaardigd. Voor landmacht, luchtmacht, mare chaussee en mariniers worden 270.000 paar laarzen gekocht met steviger neus en dikker leer dan de tot nu toe gebruikte laars. Volgens Defensie zijn de kwaliteit rubber en het profiel van de gevulcaniseerde zool verbeterd, en dankzij een speciale constructie van de hak worden schokken beter opge vangen. De order omvat niet alleen laarzen, maar ook inlegzolen, borstels, schoensmeer, etuis en voetmeet-appa- ratuur. Schone bougie niet onderzocht iroei DEN HAAG -fcAN Si Minister Nijpelje rebel (milieu) vindt verben gis der onderzoekn leg naar invoerinfle hoo van een milieugo êoet] vriendelijke bou^at gie overbodig. EeiPPf» j dergelijke bougfe^ biedt geen goedi oplossing vooi terugdringen de uitstoot stikstofoxiden, schrijft de pi, Windsman op vra^e zade gen van het CDA^eren 1 kamerlid Smits. vond. ïadat TMLN ictivite AMSTERDAM Nog ruim een maand en dan zullen naar schatting 230.000 leerlingen deelne men aan de centrale schriftelijke examens in het lager beroepsonder wijs (lbo), mavo, havo en vwo. De examens, die worden ontwikkeld door het Cito (Instituut voor Toetsonwikkeling), begin nen op 17 mei en duren tot en met 30 mei. Op vrij dag 16 juni is er een her kansing. Van de 230.000 examenkandidaten zijn er 135.000 in het lbo en mavo, 53.000 in het havo en 42.000 vwo'ers. De scholieren krijgen weer te maken met meerkeuzetoesten, een verschijnsel waar in de wereld van onderwijs en we tenschap nogal wat kritiek op bestaat. De voordelen van de meerkeuzetoets lijken echter overduidelijk. De studenten hoeven geen schrijfwerk meer te doen, of althans niet in te leveren. Hebben ze echt geen idee van het goede antwoord, dan kunnen ze altijd nog een gokje wagen. De antwoorden zijn objectief en niet te beïn vloeden door de leerkrachten. Voor de leraren zelf leveren de overzichtelijke antwoord formulieren geen problemen op. Ze worden per computer verwerkt en als het onderwij zend personeel zelf het nakij- kwerk doet, dan is dat toch be trekkelijk eenvoudig. Goed is goed en fout is fout, nietwaar? Ewald Vervaet (39) uit Am sterdam is psycholoog en na tuurkundige. Hij heeft een ste vige portie kritiek op het sy steem van de A-B-C-D-ant- woordenkeuze. Hij is voorstan der van meer open vragen bij de examinering en spreekt over de meerkeuzevragen als een middel dat erger is dan de kwaal. „Laat ik eerst stellen dat ik niet tegen de meerkeuzevra gen zelf ben. Ik ben er voor Psycholoog en natuurkundige Ewald Vervaet spreekt over de meerkeuzevragen als een middel dat erger is dan de kwaal. foto: dijkstra wordt gedaan. Zo'n examen voldoet aan de eisen, als het een getrouwe weerspiegeling geeft van de kennis van de geëxamineerde. Als een meerkeuzetoets aan die eisen voldoet vind ik het OK". Geachtengang En daar is nu net de plek waar volgens de Amsterdamse psy choloog de schoen wringt, want bij het gebruik van de meerkeuze gaat de gedachten- gang verloren die tot de keuze leidt. „Als bij een meerkeuze vraag wiskunde iemand niet de goede uitkomst heeft, is het antwoord fout. Maar je weet niet waar de fout zit. Je zou ook moeten weten wat de re denering van de leerling is ge weest. Je mag maar één ant woord invullen en maak je een rekenfoutje, ja, dan heb je de vraag fout". De kritiek van Vervaet en een groot aantal leerkrachten uit het onderwijs beperkt zich overigens niet tot de examine ring bij de exacte vakken. Ook voor het talenonderwijs kan bij meerkeuzevragen het ge mis van een toelichting wor den bespeurd. Ewald Vervaet is als bestuurslid actief in de Stichting Histos, die zich bezig houdt met samenhangend den ken en ontwikkeling van die samenhang. Vanuit die inte resse kern kritiseert Vervaet de Cito-meerkeuzetoetsen. „Mijn kritiek is dat ze bij meerkeuzevragen alleen her kenning toetsen. Als je bij een vraag uit vier straten moet kiezen, welke van de vier in Amsterdam ligt en ik kies het goede antwoord, dan heb ik al leen herkend dat die bewuste straat Amsterdams is. Maar het antwoord heeft niets met' inzicht te maken". Hoe de Amsterdamse psycho loog-natuurkundige het dan wel zou willen? „Er zouden meer examens met open vragen moeten komen. Zelfs wanneer je een meer keuzetoets instelt zou je bij het antwoord een toelichting moeten vragen". Vervaet geeft toe dat op deze wijze er meer spreiding in de eindcijfers zou komen, omdat bij open vragen het voordeel van goed gokken vervalt. Vervaet weet dat hij niet al leen staat en onderhoudt con tacten met gelijkgestemden uit de onderwijswereld. Eén van hen is Nico Nooij uit Almere, leraar natuur- en scheikunde aan een mavo in Amsterdam. Nooij is lid van de Nederland se Vereniging van Onderwijs gevenden in de Natuurkunde- wetenschappen (NVON). Hij bevestigt dat sprongsgewijs het aandeel meerkeuzevagen in het Cito-examenaanbod is ge groeid. „Een vak als Neder lands gaat met de tekstverkla ring steeds meer op het pad van de meerkeuzevragen, wat ook geldt voor het examenvak geschiedenis". Toch is er altijd al verzet ge weest tegen het oprukken van de meerkeuzetoets, merkt Nooij op. De NVON heeft en kele jaren geleden een enquête gehouden waaruit bleek dat een meerderheid van de na- tuur- en scheikundeleraren te gen het gebruik van de meer keuzetoets was. „Een groot probleem binnen het onder wijs is echter dat er weinig contacten zijn tussen collega's en collega-organisaties" zegt Nooi, die daardoor geen daad werkelijke verzetslobby uit de onderwijswereld naar voren ziet komen. Cito Bij het Cito tekent men overi gens aan dat de toetsen welis waar door het instituut in Arnhem worden gemaakt, maar onder verantwoordelijk heid vallen van het ministerie van onderwijs en wetenschap pen. Het Cito is dus geen kwa de genius, die per se allerlei vervelende meerkeuzetoetsen probeert uit te denken, zo merkt een woordvoerder op. „Je kunt je soms afvragen of met open vragen niet beter kan worden getoetst". Maar tegenover dit in zijn ogen klei ne nadeel staat volgens hem wel dat de meerkeuzetoetsen de garantie bieden voor hoge re objectieve normen tijdens een examen. Volgens de Cito- woordvoerder is het niet zo dat het aandeel van de meer- keuze-toetsen in> het totale pakket toeneemt. „Dat is al ia- ren vrij constant. Het blijkt aat niet alles zich via meerkeuze vragen laat toetsen. Maar over de vraag of je nu wel of niet meerkeuzetoetsen moet afne men zal altijd wel verschil van mening blijven bestaan". RON MAAT ïtzitti Poo ide-t de samenstellers, de EM AN CIP ATIER A AD PRESENTEERT RAPPORT: DEN HAAG „De toe gangspoort tot zelfstandig heid is deelname aan be taalde arbeid. Dit hele rapport gaat erover hoe je bevorfert dat vrouwen meer gaan deelnemen aan de arbeidsmarkt. Bij onge wijzigd beleid duurt het nog jaren voordat je wat tot stand hebt gebracht". Voorzitter E. van Leeu wen-Schut van de Eman- cipatieraad zegt dat in een toelichting op het rapport „Emancipatie in macro- economisch perspectief", dat de raad vandaag pu bliceert. Het Centraal Planbureau (CPB) raamt in het rapport dat als er nu niets extra's gebeurt, rond de eeuwwisseling nog niet de helft van de Neder landse vrouwen kan rondko men van een inkomen uit be taalde arbeid. „Of aan de slag is in een deeltijdbaan die niet tot economische zelfstandig heid leidt. Het zijn toch vaak minimaal betaalde baantjes en deeltijdbanen", voegt Van Leeuwen daaraan toe. Vrou wen zullen overtegenwoordigd blijven in laag betaalde, ver zorgende beroepen, waar het aanbod de vraag zal gaan overtreffen. Extra werkloos heid onder vrouwen dus. Emancipatie loont, zo luidt in het kort de boodschap van het CPB. Arbeidsduurverkorting, het splitsen van 200.000 volle banen in 400.000 deeltijdba nen, her-, om- en bijscholing voor 10.000 vrouwen per jaar en op korte termijn 100.000 ex tra plaatsen in de kinderop vang leiden tot extra economi sche groei en een sterke ver mindering van de werkloos heid. Het percentage vrouwen dat betaald werk verricht rond het minimuminkomen loopt op van minder dan 50 tot meer dan 75 procent in het jaar 2000. Het programma is betaalbaar: WARS de collectieve lastendruk hoef£?e P11 er niet door te stijgen. De dekj^na^€ king wordt gevonden in afJPzesla schaffing van allerlei financiëfleider le voordelen in belastingen erajjke sociale uitkeringen voor gezin-^e^ nen met maar één kostwinner.' Daar is in totaal 20 tot 26 mil-&lbiert jard gulden te vinden. geuit Voor de generatie die in de jafesulfc ren negentig volwassen wordhande moet de voetoverheveling tusp0ols( komstenbelasting worden afP^ilfu geschaft. Dat levert rond df~ Jj* eeuwwisseling al ruim TOtpHSC*1 miljoen gulden op. „Dat is hePolen grote bedrag waarvan wij zeg--, gen dat het beschikbaar moer 1l^'en£ komen om ons samenhangend6^ v de pakket-te financieren", aldPre Van Leeuwen?1"'*""" Dat de fiscale bevoordelin£oewe] van het traditionele gezin meU( één kostwinner vooral bij hefc CDA gevoelig ligt schrikt Van, Leeuwen niet af. „Ik denk daf er toch een keer iets gaat ge] beuren met de voetoverhevehj^f ling en en de kostwinnerstoe-Ujjjus slag". End is voor d< SCHIPHOL Fokker heeft de gebruikers van Fokker-100 vliegtuigen aanvullende aanwijzingen verstrekt voor het ge bruik van het remsysteem van deze vliegtuigen. De nieuwe richtlijn volgt op het onderzoek naar aanleiding van het inci dent met de F-100 van de KLM begin maart op het vliegveld van Genève. De Rijksluchtvaartdienst heeft de aanbeveling overgenomen. „De KLM bekijkt momenteel of met deze nieuwe aanwijzingen nu nog een normale operatie met de Fokker-100 mogelijk is", aldus de KLM-woordvoerder. In afwachting daarvan heeft de KLM de vlucht van Schiphol naar Lyon die gisteravond met de tweede Fokker-100 zou worden uitgevoerd, geannuleerd. De 60 passagiers zijn vandaag met Air France naar Lyon gevlogen. Volgens Fokker is de vliegveiligheid van de vijftien nu bij ver schillende klanten in gebruik zijnde Fokker-100 toestellen vol strekt niet in gevaar. „Wij hebben het vermoeden dat in het ge bruik van het rempedaal, waarbij geen sprake is van een werke lijke rembelasting, de mogelijke oorzaak van het incident met de KLM Fokker-100 zou kunnen liggen", zo stelde hij. Hierbij moeten volgens hem echter ook nog andere factoren een rol spe len. Hij zei dat de kans dat een dergelijk incident zich nog een keer zou voordoen „praktisch uitgesloten" is. Goederentreinen op elkaar Twee goederentreinen zijn gisteren met elkaar in botsing geko men op het spoorwegemplacement Lunetten in Utrecht. Een van de treinen liep uit de rails op een wissel. Voor treinreizigers ont stond een lichte vertraging doordat de personentreinen werden omgeleid over het goederenspoor. foto: anp SUSKE EN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL Uitgeverij. Antwerpen-Weesp. ASSEN De stichting Kri tisch Faunabeheer heeft de Koninklijke Nederlandse Ja gers Vereniging (KNJV) en de afdeling Meppel van die vereniging voor de rechter gedaagd in verband met een grote jacht op kraaien, ek sters en kauwtjes die aan staande zaterdag wordt geor ganiseerd. De stichting ver wacht dat de massale jacht partij niets te maken heeft met verantwoord jacht- en faunabeheer. In het kort ge ding dat morgen dient voor de president van de Asser rechtbank, zal Kritisch Fau nabeheer zich beroepen op de EG-vogelrichtlijn waarin de kraai een „niet-bejaagbare vogel" en dus beschermd is. Aan de hand van de Neder landse jachtwetgeving zou er echter wel op kraai-achtige vogels gejaagd mogen wor den. CIJFER-GOOCHELTRUC KABINET WEKT INDRUK FLINK MILIEUBELEID jpet DEN HAAG De minis terraad zet haren op sna ren om liefst al eind deze maand het lang verbeide Nationaal Milieubeleids plan (NMP) te baren. Het wordt een klein wondertje van rekenmeesterschap, zo is inmiddels duidelijk geworden. Want het milieu mag niet ten koste van het financieringste kort gaan, vindt minister Ru- ding van financiën. Het milieu mag bovendien de burger niet te veel geld kosten, zo heeft premier Lubbers beloofd. En het milieu mag de bedrijven niet buitenspel zetten, aldus De Korte van economische za ken. Geld is er dus eigenlijk nauwelijks, en toch wil het ka binet een fors milieubeleid voeren. Hoe doe je dat? De VVD-programmacommis- sie onder leiding van staats raad en oud-minister Toxo- peus kwam eind maart al met een aardige oplossing voor dit probleem. De liberale partij, die lang gebukt ging onder het imago van sigarenrokende on dernemersvriendjes, wil even als CDA, PvdA en D66 de ko mende verkiezingen graag als een „groene club" ingaan. Vandaar dat in het ontwerp- verkiezingsprogramma van de VVD liefst vijf miljard gulden extra voor het schoonmaken van het milieu in Nederland wordt uitgetrokken. Ondanks deze forse inspanning hoeft de schatkist volgens het liberale program voor niet meer dan één miljard gulden extra bij te dragen. Hoe doet de VVD dat? Aller eerst wordt 2,5 miljard gulden bij elkaar gesprokkeld door milieuheffingen voor het bedrijfsleven en de burgers. Verder wordt 550 miljoen gul den verdiend aan de eenmali ge verkoop van woningwetwo ningen en landbouwgronden. Allemaal geld dat uiteindelijk besteed wordt aan een schoner milieu in Nederland. Maar dan komt de grote truc. Zeker 650 miljoen gulden van het Natio naal Milieubeleidsplan wil de VVD putten uit de begroting van Ontwikkelingssamenwer king. Een schoon milieu in de Derde Wereld, zo lijkt de rede nering, komt uiteindelijk ook een schoon milieu in Neder land ten goede. Derde Wereld De „Derde-Wereld"-optie van de VVD blijkt vorige week in het kabinet met enig enthou siasme te zijn opgepikt, hoewel minister Bukman van ontwik kelingssamenwerking nog nietsvermoedend in Washing ton met de Wereldbank verga derde. Premier Lubbers zelf lichtte tijdens zijn wekelijkse persconferentie een tipje van de sluier op, nadat eerder al enkele onderdelen van het NMP waren uitgelekt. „Er is behoefte aan een milieu-in spanning ten behoeve van de Derde Wereld", zo constateer de Lubbers. „Daar komt bij de gedachte aan een internatio naal fonds tegen het broeika seffect. Overwogen wordt nu al daarvoor reserveringen te maken op de begroting van Ontwikkelingssamenwer king". Lubbers maakte deze opmer kingen naar aanleiding van de vraag of het kabinet van plan is 250 miljoen gulden uit de begroting van Ontwikkelings samenwerking onder te bren gen bij het Nationaal Milieube leidsplan. De precieze finan ciële onderbouwing van het NMP is nog niet rond, aldus Lubbers, maar hij ontkende niet dat de begroting van Ont wikkelingssamenwerking er een rol bij zal spelen. Evenals in het VVD-programma wordt voorgesteld, wil het kabinet verder het grootste bedrag (naar verluidt 5,4 miljard gul den) opstrijken uit heffingen aan burgers en bedrijfsleven. De overheidsbijdrage zou dan beperkt kunnen blijven tot 600 miljoen gulden. Bij Ontwikkelingssamenwer king wordt de begroting dezer dagen doorgespit om de bedra gen die het ministerie nu reeds aan het milieu besteedt boven water te krijgen. Dat geld is dan het eerst verdiend: de mil joenen die nu al aan het milieu in de Derde Wereld worden besteed kunnen dan bij de ko mende verkiezingen parman tig gepresenteerd worden als „milieu-inspanning" van het tweede kabinet-Lubbers. Daarbij gaat het overigens niet om kleine bedragen, aldus een woordvoerder van Ontwikke lingssamenwerking. „Milieu is al sinds jaar en dag een be langrijk aandachtspunt op onze begroting al is het nooit precies uitgesplitst geweest. Ik hoef maar het tegengaan van de verwoestijning en de talloze projecten voor de aanplant van bomen te noemen". Op af zienbare termijn komt daar nog de bijdrage van Ontwik kelingssamenwerking aan het nog in te stellen internationale fonds tegen de verzuring en het broeikaseffect bij. Harde noten Premier Lubbers heeft vorige maand het voortouw genomen bij de discussies in het kabinet over het NMP, en wil de kwestie „ontwikkelingssamen werking" morgen al met Buk man bespreken. „Over de vraag in hoeverre Ontwikkelingssamenwerking een rol kan spelen bij het mi- Valesa lei( lieubeleidsplan moet het eerstejechter woord nog gezegd worden"/tingen benadrukken de voorlichtersdaadwi het departement. Op da vraag of Bukman wel blij karikoorde zijn met het plan om goedëriteit sier te maken met de milieujopereri centen van zijn begroting luidtbelprij: het antwoord: „Geen comr taar". „De premier moet eersthanger maar eens met uitgewerkte" plannen komen voordat kunnen reageren", aldus woordvoerder. heer is al lang blij dat het 1 binet het in grote lijnen e geworden over de financierin van het Nationaal Milieub leidsplan. Vorige week don-P derdag werd voorlopig eenstemming bereikt tusserf minister De Korte van econo-j- mische zaken en premier Lub- bers over de „grote lijnen" van [J Q j het NMP. Via verschuivingen! op de begrotingen, heffingen en extra uitgaven wordt totaal ruim 6,5 miljard gulden bij el- 'im kaar getoverd voor „nieuw"| milieubeleid. Een fors bedrag] Wh aki waarmee zowel CDA als VVD| een „groene" indruk kan wek ken bij de kiezers die volgend jaar weer naar de stembuJ moeten om een nieuw parle ment te kiezen. Het feit dat een deel 6,5 miljard een eigen sigaar de doos van Ontwikkelinj menwerking is, stuit VROM niet op al te grote zwaren. De milieuproblemei zijn per definitie grensovei schrijdend en international Het ligt dus voor de hand Ontwikkelingssamenwerking er een rol bij speelt, zo luidt d( redenering. Dat zelfs de Derde! 336) N Wereld begrotingtechnisclv zich h; een steentje mag bijdragen on roept in Nederland de schijn van later n een flink nationaal milieu- wustel beleid te wekken, is dan min- water der belangrijk. Rob, c PAUL KOOPMAN En nu

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 4