kerk wereld Armoe besluipt gereformeerde predikanten Russische gelovigen krijgen meer kansen £cidóc6omcmt Hervormd Purmerend praat met verontruste Shell-werknemers V. GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidócSouoant DONDERDAG 6 APRIL 1989 PAGINA 2 |IN] Brazilië heeft meeste katholieken én grootste sociale verschillen SAO PAULO De 376 Braziliaanse bisschoppen beraden zich tijdens de jaarvergadering over de vraag hoe het mogelijk is dat Brazilië, het land met het grootste aantal rooms- katholieken ter wereld, een van de landen met de grootste sociale verschil len is. kloof tussen de bijbelse boodschap en de Bra ziliaanse werkelijkheid staat centraal op de algemene ver gadering, die tot 14 april in Itaici bij Sao Paulo wordt ge houden. Daarbij zullen de bis schoppen onder meer spreken over de corruptie „van hoog tot laag", aldus een document van de bisschoppenconferen tie. Voorts houden ze zich be zig met de ethische aspecten van het democratiseringspro ces en de daadwerkelijke in voering van de nieuwe grond wet. Verder wordt verwacht dat ze de gelovigen richtlijnen zullen geven voor de verkie zingen op 15 november voor een nieuwe president. Onder de bisschoppen bestaat grote bezorgdheid over de geweld dadige strijd om het grondbe zit op het Braziliaanse platte land. Gevreesd wordt dat er sociale onlusten op grote schaal kunnen ontstaan als de regering niet snel een agrari sche hervorming doorvoert. Activisten die pleiten voor een rechtvaardiger verdeling van de produktiegronden worden met de dood bedreigd en herhaalde malen zijn die dreigingen ten uitvoer ge bracht. Ook geestelijken die zich inzetten voor de rechten van landloze boeren zijn niet veilig voor de ijver van de rij ken hun bezit met geweld te beschermen. Het volk meet de macht van God af aan de macht van de priesters. Napoleon Bonaparte NIJKERK Steeds va ker krijgt de Vereniging van Predikanten van de Gereformeerde Kerken in Nederland berichten over „toenemende rela tieve armoede" onder be ginnende predikanten. Dit zei gisteren de voorzitter vap de vereniging, ds. B. Roolvink uit Baarn, bij de opening van de jaarlijkse con ferentie. Volgens hem komt dit enerzijds door de hoge stu dieschulden, anderzijds soms door eigen schuld als gevolg van onzakelijkheid, door re presentatieve verplichtingen of de kosten van studerende kinderen. Maar ook is het een teken dat, hoewel de predi kant niet tot de slechtst be taalden behoort, hij met ziin tractement is achtergeraakt (het niveau lag vroeger op dat van een leraar in het middel baar onderwijs). Ook dit schaadt het aanzien van de predikant, aldus ds. Roolvink, die er eerder op wees dat de dominee op de maatschappelijke ladder is ge kelderd in de afgelopen tien tallen jaren. Als één op de tien het ambt verlaat, bete kent dat niet dat de negen an- aldus de voorzitter. Trefwoor den hierbij zijn: spiritualiteit en zakelijkheid. Toch is er voor nog veel te doen: grote behoefte aan antwoor den op de „zijns- en zinsvra- gen". Er is behoefte aan een „ambtsdrager-nieuwe-stijl", De vereniging besloot met in gang van 1 januari 1990 tot in de predikant stroming in de Bond van Ne derlandse Predikanten. Het principebesluit daartoe was vorig jaar al genomen, maar er moesten naderhand nog enkele juridische problemen worden opgelost. De beharti ging van de arbeidsvoorwaar den werd voor de vereniging een te zware opgave; ook werd aansluiting bij de bond in het kader van Samen op Weg als een logische stap ge zien. Overigens houden de ge reformeerde predikanten als groep binnen de bond nog een eigen organisatie. HAITZE DE BOER PRO-LIFEPLATFORM: Vrijwilligheid bij euthanasie nooit te garanderen DEN HAAG Veertien organisaties die zich vere nigd hebben in het Pro- Life Overlegplatform hebben woensdag aan ka mervoorzitter D. Dolman een petitie overhandigd waarin zij stelling nemen tegen het wetsontwerp dat in bepaalde gevallen euthanasie mogelijk maakt. Het ontwerp zal samen met het initiatief voorstel van D66 deze maand in de Kamer aan de orde komen. Volgens woordvoerder G. Brenk van de veertien orga nisaties is wetgeving op dit punt in strijd met de taak de arts aan wie de zorg satiesis dat de onschendbaarheid ven doorbreekt. Van Brenk twijfelt het vaandel staat wel te ga randeren valt. Hij meent ver der dat pro life organisaties niet verweten moet worden dat zij geen oog hebben voor het lijden van ernstig zieken. Er zijn volgens hem genoeg mogelijkheden voorhanden om het lijden van patiënten met succes te bestrijden. De arts K. Gunning van het Nederlands artsenverbond pleitte voor hospice-voorzie- ningen in Nederland waar ernstig zieke mensen die geen hoop meer hebben op herstel kunnen worden opgenomen. Een dergelijke service zou vierentwintig uur per dag be schikbaar moeten zijn. Hij wees er verder op dat er ge werkt wordt aan de opbouw van speciale hospices naar Engels voorbeeld zoals on langs in Limburg. De woordvoerder van de Ne derlandse Patiëntenvereni ging vreesde dat als de nieu we wet wordt aangenomen er een tweedeling zal ontstaan bij de hulpverleners: zij die wel en zij die niet aan actieve euthanasie willen meewer ken. Hij signaleerde ook dat bij zijn organisatie verontruste tele foontjes waren binnen geko- die vrezen Woordvoerder G. van Brenk van het Pro-Life-platform zei dat zij geen grote acties gaat voeren tegen de nieuwe wet. Gevraagd naar de aantallen mensen die achter zijn bewe ging staan zegt hij dat zij niet beoordeeld moet worden naar het aantal mensen dat achter haar staat. Behalve het Nederlandse Art senverbond en de Nederland se Patiëntenvereniging heb ben in het platform onder meer zitting de VBOK (de in stantie die onder meer onge huwde moeders bijstaat), de juridische vereniging Pro Vita, de vereniging Recht Zonder Onderscheid en de vereniging Pro Fide et Eccle- Nederlandae Hervormd* Kerk Benoemd tot vicaris te Veere-Kle- verskerke-Vrouwenpolder (part-time) ,A. Spaans-Moolenaar, Igtevecht (herv.geref.) G. de Pol, kand. te Kampen. Chrietelllk* Gereformeerde Kerken Bedankt voor Goes A. van der Veer Zwolle. Bidden midden in de puinhopen Met open handen bidden, dat is het enige wat rest, lijkt de man (links voor op de foto) te denken. Hij staat voor een Maria-beeld, temidden van de puinhopen in het christelijk deel van Beiroet en is betrokken bij de opruimingswerkzaamheden. De verwoestingen werden aangericht toen brand stoftanks ontploften tijdens aanvallen. FOTO: AP ,New Age is deel van werken Gods NIJKERK De New- Agebeweging (waaronder wordt begrepen een aan tal stromingen die be klemtonen dat er een nieuw tijdperk in de ge schiedenis is aangebro ken) is zelf een „produkt van de diepe werken Gods". Het heeft te ma ken met de komst van Christus. Dit betoogde de jezuët Karei Douven gis teren bij de vereniging van gereformeerde predi kanten. Volgens hem zijn alternatieve bewegingen slechts „aanzet ten" om te proberen of er niet een ander denken is dan wat tot atoomsplijting of doem denken heeft geleid. Pater Douven wees er de predikan ten op dat ze zelf ook het nieuwe denken dat deze tijd kenmerkt ondergaan. Wij zijn nu aan de grenzen gekomen van de materie, van de aarde, grenzen aan de groei, aan begin en einde van het leven (waar begint het en wanneer ben je dood?), aan zichtbare en onzichtbare mo gelijkheden (aura, fijnstoffelij- ke energie etc.). Dat het bele ven „van binnenuit" is veran derd, noemde hij veel waar devoller dan technische voor uitgang. Douven pleitte voor een nieu we spiritualiteit. Innerlijke bewustwording en beleving, waardoor de mens zich opent voor een grotere dimensie in hemzelf dan zijn ik, zo defi nieerde hij dit begrip. Dan kan het beeld van de Onuit sprekelijke „God is zo groot dat we net als de joden de Naam moeten inslikken" oplichten in heel de we reld. Het heil is komende, aldus de pater, alles wat gaande is, is een voorteken van het komen van Christus. Als voorbeelden noemde hij de veranderingen die Gorbatsjov in de wereld teweeg brengt, het milieube wustzijn en het conciliair pro ces in en buiten de kerken. Prof. dr. Jan Veenhof (hoog leraar aan de VU) vond New Age „voor kerk en christen dom een uitdaging". Onze normen en waarden worden ter discussie gesteld in deze veelkleurige beweging, waar- het De materie wordt ook anders geduid en wel als „ten diepste geest". Het is geen religie of sekte, waarschuwde Veenhof. Wel wordt de nadruk gelegd op meditatie luisteren in de stilte naar wat God zegt het gaat om de hele mens (hier ziet Veenhof een paral lel met charismatische bewe ging); God is in de wereld en de wereld is in God, wordt ge zegd en Veenhof voegt er aan toe: voor God is er geen grens, Hij woont in Zijn schepping; de mens is „vriend" van God en Hij wil in relatie met de mens treden. HAITZE DE BOER PURMEREND De Her vormde Gemeente Purmer end heeft woensdag als eerste Hervormde gemeente een ge sprek gehad met gemeentele den die bij Shell werken. Aanleiding was de voorgeno men blokkade door anti- apartheidsactivisten van het Shell-laboratorium in Am sterdam-Noord op 20 en 21 april. Met deze bijeenkomst wilde de kerkeraad de pastorale zorg voor de Shell-werkne mers tot uiting brengen. Ver der hoopte de kerkeraad dat op deze wijze onnodige polari satie kon worden voorkomen, hetgeen in de tijd van de kruisrakettendiscussie niet al tijd was gelukt. De achttien aanwezigen, me rendeels Shell-werknemers en/of echtgenotes, deelden de kerkelijke zorg over de situa tie in Zuidafrika, zo zei ker- keraadslid mevrouw A. Dor- repaal na afloop. Ludieke ac ties tegen de apartheid wer den aanvaardbaar geacht. De vergadering sprak zich echter tegen alle vormen van ge weld, zoals een blokkade, uit. Daarvoor is het nog veel te vroeg. Het gesprek zal wor den voortgezet. Eerder kwamen de economi sche banden van Shell met Zuidafrika in hervormd Pur merend aan de orde toen de diakonie de aandelen Shell had afgestoten en hiervan melding maakte in de kerke raad. De praeses (voorzitter) van de Hervormde synode, ds. B. Wallet, maakte vorig jaar no vember op de synode bekend dat de Hervormde Kerk een speciale bijeenkomst zou hei leggen yoor gemeenteleden die bij Snell werken. Zij zou den de gelegenheid krijgen zich uit te spreken over de boycot van Shell, waartoe de Wereldraad van Kerken heeft opgeroepen. De Hervormde Kerk had vol gens Wallet leergeld betaald toen zij uitspraken deed over de kernwapens, maar tegelij kertijd haar pastorale taak ten aanzien van de beroepsmili tairen had verwaarloosd. Sindsdien is niets meer van dit voorgenomen gesprek ver- Enkele maanden geleden be sloot de Hervormde Gemeen te Amsterdam geen Shell-pro- dukten meer te kopen uit pro test tegen de aanwezigheid van Shell in Zuidafrika. Dat dit besluit ook onvoorziene gevolgen had merkten afgelo pen zondag Hervormde kerk gangers in Amsterdam-West. moeite met het nieuwe merk stookolie zodat de verwar ming was uitgevallen. De dienst werd grotendeels in een matig verwarmde kerk gehouden. MOSKOU „Medicijnen plus liefde", was de op merkelijke formulering die de directeur van een psychiatrisch ziekenhuis onlangs hanteerde om te komen tot genezing van zieken. „Wij artsen kun nen tot op zekere hoogte voor het eerste zorgen, maar in het laatste zijn we zo goed als machte loos". De woorden van deze direc teur zijn ongekend in de Sov- jetrussische geschiedenis, en wel om twee redenen. Ten eerste is Valentin Kozyrev een man die er geen geheim van maakt dat hij atheïst is en toch deed hij zijn uitspraken vanaf een preekstoel van een baptistenkerk in Moskou. En ten tweede, met zijn me dedeling dat de gemeente al bijdroeg aan de liefdevolle be handeling van zieken door geregeld verpleegsters naar zijn ziekenhuis te sturen, maakte hij in feite melding van een onwettige daad. De Sovjetrussische wet heeft kerken consequent verboden aan liefdadigheid te doen, on derwijs te geven of te evange liseren, kortom aan alle acti viteiten die buiten de kerk diensten vallen. Zelfs het bii- wonen van diensten wordt streng beperkt, doordat de au toriteiten niet bereid zijn toe stemming te geven voor uit breiding van het aantal ker ken, synagoges en moskeeën. De gebeurtenis in de Moskou- se doopsgezinde kerk wijst er op dat de gelovigen in de Sov jetunie eindelijk erkend gaan worden. Deze verandering zette zich eigenlijk al in gang met de viering van de dui zendste verjaardag van de Russisch orthodoxe kerk in juni vorig jaar toen orthodoxe kerkleiders in het Kremlin werden ontvangen, en met de vrijlating van religieuze en politieke gevangenen. Kozyrev en de Moskouse bap tisten hadden voldoende re den om aan te nemen dat ze straffeloos de wet konden overtreden. Toen Gorbatsjov de patriarch in het Kremlin ontving, vroeg hij hem of hij het sociale aspect van zijn pe restrojka wilde steunen. Zo iets zou hij ongetwijfeld niet hebben gevraagd als er niet spoedig een nieuwe gods dienstwet zou komen. Op dit moment circuleren verschillende versies van het wetsontwerp. Eén daarvan werd onlangs gepubliceerd in het officiële orgaan „Sovjet Staat en Wet". Konstantin Chartsjev, voorzitter van de Raad voor Religieuze Zaken, riep enkele maanden geleden vertegenwoordigers van de belangrijkste kerkgenoot schappen bijeen en overhan digde hen toen een iets ande re versie van het wetsont werp. Dit is een typisch verschijnsel van de glasnost: de laatste versie van een wetsvoorstel wordt bekendgemaakt, zodat hierover gedicussieerd kan worden door betrokkenen al vorens de Opperste Sovjet zich erover buigt. Vergeleken met vroeger iS dit een enorme verbetering, alhoewel het dui delijk niet in de haak is dat er geen enkele kerkleider zitting had in de ontwerpcommissie. De wetsvoorstellen zijn af komstig uit dezelfde atheïsti sche gelederen die tot voor kort de gelovigen zoveel na righeid bezorgden. Een andere tekortkoming is dat alle besluiten, die vele miljoenen mensen aangaan, uiteindelijk genomen worden door degenen die de wet heb ben ontworpen. De kerken kunnen niet zelf juristen af vaardigen die zich met de wetgeving kunnen bemoeien, aangezien dit beroep niet uit geoefend mag worden door gelovigen. Veelbelovend Ondanks deze minpunten is het nieuwe plan voor de ver houding tussen kerk en staat veelbelovend. Alhoewel dat nog niet zo nadrukkelijk is gesteld, zal het christenen innenkort ook wettelijk wor den toegestaan werk in een ziekenhuis te verrichten en aan liefdadigheid te doen. Gelovigen moeten in staat zijn vrijelijk religieuze literatuur aan te schaffen en te gebrui ken. Een logisch gevolg hier van zou zijn dat ze ook hun eigen drukkerijen kunnen op richten. Ook in godsdienston derwijs zal wore Hoe is nog niet duidelijk, om dat de details hierover in het wetsontwerp nogal tegenstrij dig zijn en het een hoogst con troversieel onderwerp is voor de wetscommissie. Religieuze studiegroepen voor volwassenen zouden dan nu ook legaal moeten worden. Kinderen moetende moge lijkheid krijgen om gods dienstonderwijs te volgen en zondagsscholen te bezoeken. Op de openbare scholen zal godsdienst voorlopig nog wel een verboden onderwerp blij ven, ondanks het feit dat het onderwijzend personeel zich steeds meer beklaagt over het gebrek aan morele opvoeding bij de leerlingen en gelooft dat alleen de geestelijken zou den kunnen voorzien in deze leemte. Beide versies van het wets ontwerp stellen dat de kerk voortaan vertegenwoordigd mag worden in rechtszaken. Na de door Lenin verordende scheiding van kerk en staat bleek de kerk in de praktijk geen enkele rechtspersoon lijkheid meer te bezitten. Een derde van de 89 religieu ze gevangenen van wie be kend is dat ze nog vastgehou den worden is gewetensbe zwaarde. In de aan de kerk leiders overhandigde wetsver- sie wordt gesuggereerd dat er wellicht een alternatief wordt gezocht voor de militaire dienstplicht. Lenin Gorbatsjovs motto voor het onderwerp religie luidt, zoals bij zoveel andere zaken: „Laat ons terugkeren naar Lenins richtlijnen". Lenin stond de openbare godsdienstbeleving van het volk toe; het was Sta lin die hier een einde aan maakte en sindsdien was openlijke godsdienstigheid verboden. Het recht om „religieuze of atheïstische opvattingen uit te dragen" is bijna een feit, maar dit zal wel om een wijziging in de Sovjetgrondwet vragen. Hoe groot de verbeteringen voor de gelovigen ook zijn, de gelovigen in de Sovjet-Unie zullen zich pas echt be schermd voelen wanneer de wetsveranderingen een feit zijn. MICHAEL BOURDEAUX (c) The Times, Londen De auteur is directeur van Keston College, het Brits in stituut dat zich bezig met de bestudering van de godsdienst in Oost-Europa. Ver iar Grondslag voor milieubeleid LE<L loerde (end EeN „merkbare maar bescheiden last". Daarmee wordenjng. volgens minister-president Lubbers de Nederlandse burgersfe acl in de komende jaren geconfronteerd terwille van de grotePn milieu-schoonmaak. Het kabinet heeft de hoofdlijnen vani00^^ het Nationaal Milieubeleidsplan (NMP) vastgesteld, ook aljj"cht{ had vice-premier De Korte dat van zijn premier nog even)e reg niet als zodanig mogen rondbazuinen. oncur edrijv H.ET Milieubeleidsplan moet het chef d'oeuvre van Ed Nij-^8" pels worden. Aanvankelijk leek het er op dat hij de meeste-— financiële ingrediënten uit de keuken van zijn collega-minis- ters zou lenen. Die gooiden echter resoluut hun keukendeu-| ren op slot. De koelkast is al genoeg geplunderd, meenden! t zij. Nadat de minister-president een serie tweegesprekken 1*- had afgewerkt, besloot het kabinet daarom de rijksbegroting en dus het financieringstekort en de belastingbetaler niet rechtstreeks in geding te brengen. De zes miljard, nogL altijd redelijk harde, guldens die de komende vier jaar wor-H den uitgetrokken voor aanvullende milieumaatregelen wor-B 4 den voor meer dan de helft aan het bedrijfsleven in rekening gebracht. De consument betaalt zijn „bescheiden last" in de™ vorm van specifieke milieuheffingen. De overheid beperkt haar eigen bijdrage tot enige honderden miljoenen die de mi nisteries van economische zaken, landbouw en uiteraard mi lieubeheer zelf op tafel leggen. Het is een voor de hand liggende vertaling van het uit gangspunt dat de vervuiler dient te betalen. De industrie zorgt voor het leeuwedeel van de kwalijke dampen en de gif belten die de leefbaarheid van ons land bedreigen. De burger I draagt met zijn privé-huishouding, zijn auto en zijn hele c sumptiepatroon een steentje bij. Hetzelfde geldt voor het| overheidsapparaat, dat daarnaast een corrigerende, zuiveren- de taak heeft. Het is een logische en nauwelijks betwistbare verdeling van lasten en lusten. Zij het dat in werkelijkheid de burger in zijn diverse gedaanten als werknemer, als /yerv consument en als belastingbetaler uiteindelijk alle milieu nota's hoe dan ook op zijn bord zal krijgen. Maar ook dat is pEN logisch en onvermijdelijk. Druik T7- t'an V OOR het kabinet is dat kennelijk wel een reden om niet te tuive: hard van stapel te lopen. In het licht van de omvang van dejtenm milieu-problematiek en de bedragen die door milieudeskun-[luid digen noodzakelijk worden geacht om die problematiek wer-Öie", kelijk de baas te worden, is zes miljard inderdaad een „be-pach, scheiden last". Toch doet de regering nog alle moeite om het lot o financiële offer zo geruisloos mogelijk uit de portemonnee ten k van de burger/kiezer te halen. Het bekende plus- en min-jen. I werk rond koopkrachtplaatjes is reeds in volle gang. De geen kloeke taal over alles wat we voor een schone wereld moeten king overhebben mag kennelijk niet al te duidelijk in klinkende (verki munt worden omgezet. neel s |en e CYNISME is in dit stadium echter voorbarig. De overwe-[emar gingen Mie ten grondslag liggen aan het NMP voor zover F- A de contouren daarvan thans zichtbaar zijn snijden hout.Pc^ai Het zou neerkomen op een economische kamikaze-actie wanneer ons land het bedrijfsleven van de ene dag op de an-F sc* dere in een veel strakker milieukeurslijf zou dwingen dan de^ress buitenlandse concurrentie. De weg van de geleidelijkheid is5^ ki ook hier de verstandigste. De omschakeling naar milieu-[eFs®. vriendelijke produkten en dito produktieprocessen vergt tijd, wil men tenminste niet een hausse van bedrijfssluitingen op-^ roepen. Bach. VERZWARING van de collectieve lastendruk zou hetzelfde Ufll negatieve effect hebben. Het zoeken is naar een verantwoord evenwicht tussen economische groei en de noodzakelijke kij-Lj£ sturing van vraag en aanbod op de markt van consumptie-' goederen. Dat evenwicht lijkt aanwezig in hetgeen de pre-u mier tot dusver van het NMP heeft onthuld. Burger en" bedrijfsleven zullen er ongetwijfeld genoegen mee nemen. Of de natuur er op termijn genoegen mee neemt is een andere pEN vraag. Waar eenmaal een „milieustructuur" is geschapen^ via wetgeving, controle, heffingen en ovefleg kan zo-j( nodig echter snel worden besloten meer in die structuur tep investeren. De grondslag voor een totaal milieubeleid lijkt in jtweed elk geval straks te worden gelegd. f I houde ranke renha Enkele buien DE BILT (KNMI) Een van de Alpen afkomstige depressie passeerde de afgelopen nacht ons land en ligt vanavond bij de Engelse oostkust. Dit lage drukgebied verwijdert zich het komende etmaal langzaam verdèr naar het noordwesten maar bepaalt de komende 24 uur nog volledig ons weer. Het systeem veroorzaakt bij ons een matige, aan de kust af en toe krachtige wind uit zuid tot zuidwest. Daarmee wordt ta melijk koude en onstabiele lucht aangevoerd. Naast een spaarzame opklaring kunnen in deze luchtsoort gemakkelijk enkele buien voorkomen. Overdag vormen deze buien zich vooral wat meer landin waarts. Na een minimumtem peratuur van rond 3 graden blijven de maxima op vrijdag met zo'n graad of 10 nog steeds aan de lage kant. Tergend langzaam breidt een rug van hogedruk zich vanaf zaterdag in onze richting uit. Vooral op zondag en maandag gaat deze waarschijnlijk een weersver- betering brengen met wat ho gere middagtemperaturen en Weersvooruitzichten voor di- JJa[J°rc< verse Europese landen, geldig Moskou voor vrijdag en zaterdag: Munch® Zuid-Scandinavië: Veel be wol- Pahis king en een enkele bui. Mid- dagtemperatuur rond 8 gra- split* den. w'arsciu Denemarken: Half tot zwaar zürtcJT bewolkt. Middagtemperatuur rond 9 graden. oamasc Los An{ Britse Eilanden: Eerst nog bui- ori en, later ook af en toe zon. paim b< Middagtemperatuur rond 10 graden. - rio de Benelux en Bondsrepubliek seoJ* Duitsland: Eerst nog wat bui- singapo en, later wat meer zon. Mid- dagtemperatuur van 10 graden Tunis Frankrijk: Veel bewolking en vooral in het westen af en toe wat regen, later vanuit het westen opklaringen. Middag temperatuur van 10 graden in het noorden tot 19 graden in het zuiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2