1 final Ie tfVW MP Cryptogram Heldere meteoren eind april 'Eeidóc @omcmt ZATERDAG 1 APRIL 19 89 PAGINA 28 Oplossing vorige puzzel A cv - 'e ie sVcï t M O O L 'A V 't VJAJA "<- t) 'L g OA 3 - - o c r o 6 o-v a - SOA; c tor .'.o>. o.?.o- a o Yo l■olivro|tf/i OTOtr wor» t nrfgrei%l&VSYOo->o.Mj-3-Co5iFE1 e vÖVÜT ot'e's'T'OVo'o'ïtOt e icOSej "te "F e R OY A t L T OO 3 'k.A N OT.tM A ThiOft: e'SoYo'L s'o'-P'fi RÖb R. uwO,tou O Sleü-lOOoItiOlV i OBt reRO'f vO&or OT A ttdKrWi w s o ■e'ewiJOT 0|E e a OffliT li rNcJhBIi I i ii iilnMM mswwm ÏTO'mte. ROO QUO'CjH ejos©T« 5|A Lt LEW tl rO,Ben fi'eo ^DOViOT'È'&r.lg. Rf.'sót e DA l'A!A;R OiPOi'tfHF KiStffiElMSE iSSfEÉlBS OO'lA.TOlejUO TlOtOÊTOÏ 'A lXotssm We it p Rif •pif.ifivat e OR P'Relfrleie l'g B OTAiF. u R o QePo:iQ.Eo|T 0 f o s^PLOlgë, W OKie-pQl'fi Rfft'SITiVI'tKllORi...- r iT iQTE Er i e O'© y e'g ©t l f otcii e__, Yï. ROTj'êTiO'lMO'RE OSOM O v MO, JeOltEL ©RA A NOV soc f.otSORe T QlBll sWEÏO'TÖTA o.sO?.Rte tow.e.t? ÊA Eüje ROVJoLO'TR e fOï.ocTOto&oc oax n e. ,v ©ge e ts. Ope R1» t'N r©tc^.c ©OP. i r K 'Rlólö o| g;©> t o r;o:f, BS. o r, i ©Fa i%[Q|S\f. 1 0£'C''e!T©.A>.KR©,TM:ko|my:E;B^Q©mEi T a r iAiA rriu'R. i ,s»'-r iQl'ai R-l AcTv Ie IeTr is.h-1 De winnaars van puzzel 11 zijn: J.F. Hoogenboom, Floraweg 80, 2371 AN Roelofarendsveen Mevr. A. Righart van Gelder, Drie Octoberstraat 5a, 2313 ZL Lei den Zij krijgen hun prijs binnen drie weken per cheque toegestuurd Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 12 moeten uiterlijk woensdagmiddag in bezit zijn van: Puzzelredaktie LEIDSE COURANT, Postbus 11, 2300 AA Leiden. Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden. Nr. 12 Horizontaal: 1 Eén van de onderdanen waarvan men de kriebels krijgt? (7); 4 Wie hard studeert is ook een beetje een verleider! (7); 7 Een daghit is lang niet zo angstaanjagend! (11); 9 Vis om de genees heer weer op de sterren te wijzen (7); 10 Geluid van een inbraak? (5); 12 Be zinksel waarvan een paard ziek wordt (5); 14 Luisterapparaat van een belastingambtenaar? (9); 17 Raden op grote afstand is menselijk! (9); 19 De groente is verwerkt tot ve zels (5); 21 Bij de padvin derij is zo'n troep heel wat beschaafder! (5); 23 Het weggaan van werkne mers door een achteruit gang? (7); 24 Redenaar die in de box zijn stem verheft? (11); 26 Hark van een tandarts (7); 27 Want dit is immers ook te weten! (7). Verticaal: 1 Op dit Noordeuropese schierei land voelen strandzoekers zich thuis! (7); 2 Het is mogelijk er melk in te doen! (3); 3 Planteziekte die jeuk veroorzaakt? (9); 4 Bleef duidelijk zonder kleur (5); 5 Als 'k om draai val ik in het water! (5); 6 Kip met gewei? (7); 8 Het blijft een warboel als een schaker ook geen koker gebruikt! (5); 11 Soort papegaai in Para guay (3); 13 Mening waar aan een deel ontbreekt (3); 15 Plant van een ont vanger? (9); 16 Voor deze raming moet men uitge slapen zijn! (3); 17 Hij die onder meer vrucht als za kelijk deelhebber heeft? (7); 18 Europeaan die een beetje van de drank af is (7); 19 Onder spanning wordt men terughoudend! (5); 20 Niet afdoende ar beid van een Noordeuro peaan? (7); 21 Probeer bij de overdekte ruimte op te stappen! (5); 22 Aanvan kelijk anders geschikt als kunstenaar (5); 25 Bent u 'r al achter welke vogel naam hier moet worden ingevuld? (3). Hoechst en de selectie De drie Nederlandse selectieteams hadden tijdens het achtste Hoechst- toernooi een wisselvallig optreden. Hun prestaties verbleekten helemaal bij het succes dat het viertal Bep Vriend-Willem Gosschalk met de Groningers Joop van der Goot-Jan Westerhof behaalde. Voor Bep Vriend betekende dit inmiddels de derde Hoechst-overwinning. Op het volgende spel tijdens de vier- landenwedstrijd tegen Zweden werd de Nederlandse selectie afgetroefd. Dit zijn de O W-handen: west oost V 4 3 b B 7 3 9 A V 9 4 o A 4 2 o H B 10 8 7 3 4 A V 9 7 5 83 Het Zweedse O W-paar was in 4 har ten beland. Geen gek contract in een viertallenwedstrijd. Frans Borm startte hiertegen als zuid met schoppenaas en schoppen na (Anton Maas als noord de heer). Hoe moet je dit spel als oost aanpakken? (Maak een speelplan alvo rens verder te lezen). De Zweed Götte liet zien hoe je zo'n varkentje wast: Slag twee niet troeven, want dan ga je vermoedelijk de con trole over het spel verliezen. Hij deed een klavertje weg in de oosthand: een eventuele overslag is natuurlijk van ondergeschikt belang. Maas-Borm trachtten die druk te ver hogen door konsekwent schoppen in te blijven spelen, maar Götte haalde z'n tien benodigde slagen bekwaam binnen. 3. schoppen in west getroefd. 4. har tenboer (houdt). 5. kleine harten via de vrouw voor Borms heer. 6 schop pen na. Nu de hartens drie-drie bleken te zit ten, was er verder geen vuiltje aan de lucht. De Zweden wonnen 7 impen op dit spel, omdat Leufkens-Westra als O W 4 ruiten boden, een goed contract, maar het scoorde niet. Het hele spel lag zo: Noord H 6 5 2 9 8 6 5 0 V 5 B 10 6 4 west oost V 4 3 B 7 3 o A V 9 4 A 4 2 o H B 10873 A V 9 7 5 83 Zuid A B 10 9 8 7 p H 10 2 o 9 6 ,H2 Op de volgende hand heeft Berry Westra een cruciale biedbeslissing: A H 9 5 3 2 V A 10 4 O 6 4 3 3 Partner opent 1 klaver - 1 schoppen - 2 SA (18-19). Met 3 klaver informeer de Westra naar een driekaart schop pen bij partner. 3 ruiten, nee dus en op 3 schoppen (6-kaart en 100% for cing natuurlijk) kwam 3 SA. En nu? Berry Westra gaf het op en bood 4 schoppen. Wanneer Enri Leufkens na 3 schoppen met vrouw-klein vier schoppen had geboden of een cueserie had ingezet, waren ze waarschijnlijk wel in 6 schoppen (of 6 SA) geëindigd. Nu gingen veel impen verloren omdat de Oostenrijkers Meinl-Jadali wel doordrukten naar 6 SA. 0/allen Noord B 4 o H B 7 5 o H 10 8 2 8 5 4 west oost A H 9 5 3 2 V 7 9 A 10 4 V V 8 2 o 6 4 3 O A V B 3 j, A V B 10 2 zuid 10 8 6 9 6 3 o 9 7 5 H 9 7 6 Na een hartenstart vanuit zuid zou 6 SA nog even spannend zijn geweest. Frans Borm startte met ruiten en toen kon de leider rustig een klaverslag af geven om aan z'n twaalf slagen te ko men. Biedprobleempjes Hoe plan je de bieding met deze han den tegenover een sterke SA-opening (15-17): 8 6 3 b AV 10 8 6 2 o 9 A V 3 en H B 8 b A 6 o 9 5 A V 8 6 3 2 (oplossing volgende week) Correspondentie p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lisse LUGANO In Lugano vond deze maand een gi gantisch open toernooi plaats, gespon sord door de Ghottard bank. Bijna dertig grootmeesters en zestig meesters aangevuld met zo'n honderdvijftig sterke titellozen zorgden voor een prachtige schaakhappening. Korchnoi kon hier zijn ongenoegen over het moeten terugtrekken uit het toernooi te Linares afreageren; hij deed dat met de schitterende score van 8 uit 9. Al leen de IJslander Petursson wist gelij ke tred te houden. Om een indruk te geven van de sterk te van dit evenement: favoriet John Nunn werd eenendertigste met 5,5 punt en de bekende grootmeesters Toekmakov, Larsen en V.d. Wiel ein digden in de middenmoot met 50%! Dertien spelers eindigden op de derde plaats met 6,5 uit 9, hieronder bevon den zich de landgenoten Douven en Jeroen Piket. Laatstgenoemde behaal de hierdoor zijn derde grootmeesterre sultaat met als prettig gevolg dat hij bij het volgende FIDE-congres tot grootmeester bpnoemd zal worden. De carrière van de twintigjarige Piket komt nu in een volgend stadium: het streven naar het supergrootmeester schap (ELO van meer dan 2600). Voor het bereiken van die barrière is het no dig dat men tegen spelers van die klas se volwaardig kan spelen en zelfs win nen als de gelegenheid zich voordoet. In Lugano liet Piket zien dat dit tot de mogelijkheden behoort; de Westduitse topper Hiibner werd verslagen op een manier waarop iedere supergrootmees ter trots zou zijn. R. HÜBNER-J. PIKET Siciliaans I.e4 c5 2. PO d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 e6 7.Dd2 e6 8.0-0-0 0-0 9.Pb3 Db6 10.0 Td8 ll.PbS Bekend is dat zwart na ll.Le3 Dc7 12.Pb5 Db8 weliswaar gedrongen staat, maar dat wit daar moeilijk van kan profiteren. Met de tekstzet dreigt wit 12.Le3, waardoor de volgende krom ogende torenzet noodzakelijk is. II...Td7 12.Del Een vrij nieuwe zet, die Hübner een keer gespeeld heeft in een Duitse club- competitiepartij. Er blijkt dat Piket hard gewerkt heeft, want hij kende deze partij en had een versterking voorbereid. 12...a6 13.Le3 Dd8 14.P5d4 Pxd4 15.Lxd4 e5 Deze zet in combinatie met het daarna volgende pionoffer blijkt zwarts beste bevrijdingsmogelijkheid te zijn. 16.Lc3 d5! 17.Lxe5 dxe4 18.Txd7 Lxd7 In een eerdere partij werd 18...Pxd7 gespeeld om na 19.Dxe4 Pxe5 in ieder geval het loperpaar voor de pion te hebben. Piket had in de huisanalyse gezien dat het paard wit meer zorgen geeft. Het paard nu afruilen zou zwart vele tempi cadeau doen: 19.Lxf6?! Lxf6 20.Dxe4 Lc6 en zwart heeft vol doende compensatie. 19.fxe4 a5! De pointe van de zwarte opbouw. De a-pion gaat voor veel overlast op de damevleugel zorgen. 20.Kbl a4 21.Pcl a3 22.b3 Pg4 23.Lc3?! Kost een tempo, 23.Ld4, zoals later in de partij, was aangewezen. 23...Dc7 24.Ld4 Tc8 25.Ld3 Lfó 26.Lxf6 Pxf6 27.e5 De enige zet tegen de dreiging 27...De5. 27.Db4 ging niet goed van wege 27...De5 28.Dxa3 Pxe4 en het zwarte paard wordt te gevaarlijk. 27...Pg4 28.Db4 Pxe5 29.Le4 Pg4 Piket had goed gezien dat dit paard op het bord moest blijven; voor de derde keer verschijnt het nu op g4 en ver hindert het een normale witte ontwik keling. 30.Tel Pf6 31.Ld3 Dxh2 32.Dxb7 Dh4 33.Tdl Dh5 34.Td2?! In tijdnoqd laat Hübner even het veld e5 onbeschermd, waardoor de zwarte dame vernietigend kan binnendringen. Beter was 34.Tel, waarna zwart met 34...Da5 35.b4 Dd8! het initiatief be houdt. 34...Da5 35.b4 De5 36.c4 Tb8 37.DI3 I- 2SA V AAA JEL A 37...Lg4 Natuurlijk niet direct 37...Dc3 vanwe ge 38.Lxh7f en wit wint. 38.Dc6 Txb4t 39.Pb3 Tb8 40.Da6 Pe4 Wit geeft het op. Het fraaiste partij fragment produceer de John Nunn. Z Jï Z# 1 11 'ri JtA &AI AUAH' jj 'jgfjj g J. NUNN-K. THORSTEINS Een schitterend dameoffer, dat niet aangenomen mag worden: 17...exd4 18.Pxe7f Kh8 19.Lxd4 f6 (19...Tg8 20.hxg7f Txg7 21.Txh7f! Kxh7 22.Thl mat) 20.hxg7f Kxg7 21. gxfóf Txf6 22.Tdglt KJ8 23.Tg8t Kxe7 24.Txh7| en mat volgt. Zwart verliest liever 'gewoon'. 17...Pxb3f 18.axb3 Lxg5 19.fxe5 Lxe3t 20.Dxe3 g6 21.Dg5 f6 22.Pe7f Kf7 23.e6f Zwart geeft het op. Corr.adres: Leo Hofland, C. Fock- straat 113, 2613 DE Delft. Tweekamp In de eerste week van februari is in Minsk een vriendschappelijke twee kamp gespeeld tussen de Russische wereldkampioene Sadowskaja en de Nederlandse titelhoudster Van Lith. Deze zes partijen omvattende ontmoe ting, die min of meer het gevolg is ge weest van de oefenmatch die Van Lith vorig jaar in Rosmalen tegen de toen malige wereldkampioene Lewina speelde, leverde zoals te verwachten viel een scherpe strijd op. Na een sterk begin - in de tweede partij was ze zeer dicht bij de winst - moest de Neder landse kampioene echter in de Russin toch haar meerdere erkennen: de der de partij ging verloren en in de reste rende duels moest Van Lith steeds vanuit een nadelige positie naar remi se toewerken. Uit dit treffen volgen hier de tweede en derde partij. Z. Sadowskaja-K. van Lith, tweede matchpartij 1989. 1.32-28 19-23 2.28x19 14x23 3.37-32 10-14 4.41-37 5-10 5.46-41 14-19 6.35- 30 20-25 7.40-35 9-14 8.44-40 17-21 9.31-26 21-27 10.32x21 16x27. Deze flankspel-opening is vooral bekend van de match Dibman-Gantwarg 1987, waarin dit verloop diverse ma len op het bord is gebracht. 11.50-44 11-17 12.33-29 7-11 13.37-32. Met 13.37-31 17-22 - een idee is ook laten slaan met 1-7 - zou wit aan kunnen sturen op spelgangen uit de bovenge noemde match. Nu in het vervolg veld 22 onbezet blijft, lijkt het voor wit las tiger om greep op de zwarte aanvals- stand te krijgen. 11-16 14.32x21 16x27 15.41-37 1-7 16.30-24 19x30 17.35x24 3-9 18.38-33. Beter lijkt me 18.37-31. Na de tekstzet komt zwart in het voor deel. 17-22 19.37-31 13-19 20.24x13 8x19 21.40-35 9-13 22.42-38 6-11 23.47-42 14-20 24.44-40 20-24 25.29x20 25x14 26.34-30 15-20 27.30- 25 10-15 28.35-30 4-9 29.30-24 20x29 30.33x24 19x30 31.25x34 13-19 32.42- 37 9-13 33.37-32. Proberen de zwarte aanvalsstand af te breken is het enige wat er voor wit op zit. 11-16 34.32x21 16x27 35.48-42 7-11 36.42-37 15-20 37.37-32 11-16 38.32x21 16x27 39.34- 29 23x34 40.40x29 20-25. Zie het dia gram. 41.45-40. Wit kon nog niet tot 38-32 overgaan: 41.38-32? 27x38 42.43x32 19-23! 43.39-34 25-30 44.34x25 23x34 45.49-44 (gedwongen) en zwart neemt een gewonnen positie in. Zie het diagram. 14-20? Het belangrijkste moment van deze partij. Na deze zet breekt wit het aanvalspunt 27 af en daarna loopt de partij eigenlijk vanzelf remise. Dat zou beslist niet het geval zijn geweest na 41... 19-23! 42.29-24 (of 40-34) 23- 28: omdat de voorpost op 27 dan ge handhaafd blijft, heeft zwart prachtige vooruitzichten op winst. 42.38-32 27x38 43.43x32 19-23 44.40-34 20-24 45.29x20 25x14 46.34-30 23-28 47.32x23 18x29 48.31-27 22x31 49.26x37 13-19 50.37-32 14-20 51.30- 25 20-24 52.49-44 12-18 53.44-40 en de speelsters kwamen remise overeen. K. van Lith-Z. Sadowskaja derde matchpartij 1989. 1.32-28 18-23 2.33-29 23x32 3.37x28 13-18 4.28-22 17x28 5.29-23 18x29 6.34x32. In tegenstelling tot de vorige partij wordt er voorzichtig geopend. 12-18 7.39-33 7-12 8.44-39 9-13 9.31- 27. Wit voert het spel in klassieke ba nen. 4-9 10.41-37 11-17 11.49-44 1-7 12.33-28. Beter lijkt me het ontwikke len van de lange vleugel via 37-31 en 46-41 19-23 13.28x19 14x23 14.39-33 10-14 15.44-39 5-10 16.40-34 17-21 17.45-40 21-26 18.34-30 20-25 19.50- 45 25x34 20.39x30 7-11. Veel beter is 20.... 13-19 gevolgd door 21... 8-13: het is zeer de vraag of wits half-open klassieke opzet na die opbouw nog wel goed is. 21.30-25 11-17 22.35-30 14-19 (Weer: 13-19) 23.40-35 10-14 24.30- 24. Ten onrechte haakt wit af: de vari ant 24.45-40 15-20 - wellicht doet zwart er verstandiger aan te ruilen met 14-20 25.25x14 19x10 - 25.40-34 20-24 26.33-29 24x33 27.38x29 17-21 28.47- 41 2-7 had kansrijk spel opgeleverd. 19x30 25.25x34 14-20 26.33-28 17-21 27.28x19 13x24. Zwart heeft nu mooi spel. 28.38-33 9-13 29.42-38 13-19 30.47-42 8-13 31.46-41. Via een kla verbladopsluiting probeert wit in het vervolg deze improductieve schijf in het spel te brengen. 3-9 32.33-28 9-14 33.43-39 20-25 34.36-31 24-29! 35.34x23 18x29 36.39-34 29x40 37.35x44 19-24 38.38-33 12-18 39.48- 43 14-19 40.41-36 2-8 41.44-40 24-29. Juister lijkt 6-11; nu krijgt wit nog ge legenheid om te ontsnappen. 42.33x24 19x30 43.43-39. Hierna is er geen red den meer aan. Bij analyse bleek 43.40- 35 30-34 44.28-22! na 6-11 45.35-30 (45.42-38 15-20 46.38-33 20-24 47.33- 28 25-30 48.43-38 34-39 is niet goed voor wit.) 8-12 46.30x39 12-17 enz. ge lijkspel op te leveren. 15-20 44.42-38 30-35 45.40-34 18-23 46.28x19 13x24 47.38-33 24-30 48.34-29 20-24 49.29x20 25x14 50.33-28 30-34 51.39x30 35x24 52.45-40 24-30 53.28- 22 6-11 54.22-17 21x12 55.32-28 8-13 56.37-32 26x37 57.32x41 14-19 en wit gaf op. Mercurius, Mars en Jupiter zijn deze maand 's avonds in het westen te zien. Jupiter is de helderste. Mars blijft het langste zichtbaar, 's Ochtends is er de planeet Saturnus. In diens omgeving be vinden zich ook de lichtzwakke planeten Uranus en Neptunus. In de laatste dagen van april mogen we zeer heldere meteo ren verwachten. R Leo is een verander lijke ster in het sterrenbeeld Leeuw. De ster is nu met een verrekijker goed zicht baar. In de tweede helft van april kunnen we de planeet Mercurius weer eens begroe ten. Om die planeet te vinden is het handig ons te oriënteren op de zeer hel dere stip van Jupiter. Die is nu 's a- vonds in het zuidwesten te zien. Mercu rius bevindt zich globaal op de lijn Jupi- ter-Zon en ze is in de schemering te zien boven de westnoordwestelijke horizon. Gebruik bij voorkeur een verrekijker. Eenmaal daarmee opgespoord is de pla neet vermoedelijk ook wel met het blote oog terug te vinden. Jupiter is nog steeds een schitterende verschijning aan de westelijke avondhemel, hoewel hij elke dag vroeger onder gaat. Met behulp van een verrekijker zien we enkele maantjes vlakbij de planeet: als kleine stipjes aan weerskanten van het bolletje van Jupi ter. Net als Jupiter staat Mars in het sterrenbeeld Stier. De 'rode' planeet vin den we ter rechterzijde van Jupiter. Hoe wel Mars minder helder is, is hij door de tint toch vrij opvallend. De beide plane ten komen deze maand steeds verder van elkaar af te staan. Op 9 april be vindt de smalle sikkel van de maan zich tussen beide planeten. Saturnus en de Maan 's Ochtends is Saturnus zichtbaar in het sterrenbeeld Schutter als een vrij heldere ster. Op 27 april staat de ongeveer half verlichte Maan onder Saturnus. Van 7 tot en met 9 april is de sikkel van de maan erg smal, want het is 6 april Nieu we Maan. Hij is in die dagen aan het be gin van de avond zichtbaar en vertoont dan het zogenaamd asgrauw schijnsel: de donkere kant is dan ook nog vaag zicht baar. In feite gaat het hier om weerkaatst aardlicht. Rond 21 april is traditioneel de zwerm der Lyriden te zien. Maar het maanlicht zal in die dagen erg storen. We zien daarom alleen de helderste exemplaren 'vallende sterren' uit die groep. Interes santer zijn daarom wellicht de zeer hel dere meteoren (zg. vuurbollen) die zich eind april kunnen laten zien. De astronomen kennen inmiddels vele duizenden sterren die geen konstante helderheid hebben. Van deze verander lijke sterren zijn er ook enkele tientallen interessant voor de amateur. Daaronder met name de langperiodiek variabelen: sterren die min of meer volgens een vast patroon helderder en zwakker worden. Het gaat om sterren die uitdijen en weer inkrimpen. Eén daarvan is R Leo in het sterrenbeeld Leeuw. Deze ster wordt in april 1989 weer maximaal helder. Ze is dan met een verrekijker goed te zien (niet met het blote oog). De helderheid kan geschat worden aan de hand van na bij gelegen sterren met konstante helder heid. Voor meer informatie over bovenstaande sterrenkundige verschijnselen kunt U schrijven of bellen naar Stichting De Koepel, Zonnenburg 2, 3512 NL Utrecht, tel. 030-311360 of kontakt op nemen met een volkssterrenwacht bij U in de buurt. Oosl Zuid De sterrenhemel in april omstreeks 23 uur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 28