Russisch filter
maakt roken
nog niet gezond
Humanitaire hulp aan slachtoffers
HP
uit de weekbladen
ELSEVIER
HIT
deOPENEi
CeidócSomuiit
Twintig aanklachten tegen
ex-directeur Heldringstichting
Rekening rijden slechte vorm symptoombestrijding
SANCTIES WESTERSE LANDEN TEGEN ZUIDAFRIKA HEBBEN GEEN ZIN:
Stilte boven leugei
ikk<
E
DE TIJD
BUITENLAND
"NDERDAG 30. MAART 1989 PAG1N/0Q]
ARNHEM Tegen de 55-jarige psychiater en ex-di
recteur van de Heldringstichting in Zetten zijn in to
taal twintig aanklachten wegens seksueel misbruik in
gediend. De klachten zijn meegenomen in het straf
rechtelijk onderzoek, zo heeft persofficier van justitie,
mevrouw L. van Zanten-Renders, laten weten.
De ex-directeur is op 27 februari van dit jaar aangehouden nadat
verschillende aanklachten wegens seksueel misbruik door ex-
pupillen van de inrichting voor moeilijk opvoedbare meisjes te
gen hem waren ingediend. De verschillende aanklachten lopen
over een periode van ruim tien jaar.
Inmiddels hebben ook mannen, onder wie een 26-jarige Maas
trichtenaar, de publiciteit gezocht met verhalen over seksuele
intimidatie door de psychiater. Het is, volgens de persofficier,
nog niet bekend of deze aanklachten ook meegenomen zijn in
het strafrechtelijk onderzoek.
REACTIE STICHTING WEG:
DEN HAAG Het invoe
ren van een systeem van
rekening rijden voor het
terugdringen van het au
toverkeer is een slechte
vorm van symptoombe
strijding. Automobilisten
zullen sluiproutes gaan
gebruiken en g£ten frau
deren met gegevens. Bo
vendien zijn de kosten
van een tolheffingsysteem
op de drukste wegen in de
Randstad erg hoog: ten
minste 100 miljoen gulden
per jaar.
Dit heeft de Stichting Weg,
waarbij naast de ANWB, Bo-
vag en KNAC nog 27 andere
organisaties op vervoersgebied
zijn aangesloten, vanmorgen
bekend gemaakt in een reactie
op de beleidsplannen van mi
nister Smit-Kroes.
De minister van verkeer en
waterstaat maakte begin deze
maand in de Tweede Kamer
bekend dat zij al op korte ter
mijn een voorlopig systeem
van rekening rijden wil invoe
ren. In het vorig jaar gepre
senteerde Tweede Structuur
schema Verkeer en Vervoer
(SVV) wordt voor 1994 een
meer geautomatiseerd tolhef
fingssysteem voorzien. De be
doeling is het autgebruik op
bepaalde wegen en bepaalde
tijdstippen te ontmoedigen, ten
gunste van het openbaar ver-
„Een onzalig plan", aldus
voorzitter mr. Th van der
Meer in een toelichting op de
vandaag uitgebrachte reactie
van de Stichting Weg op het
SVV. Volgens Van der Meer
kunnen de kosten van de in
ning voor het rekening rijden
beter gebruikt worden voor
het opheffen van knelpunten
in het wegverkeer. „Daarmee
worden immers de problemen,
de files, zo effectief mogelijk
opgelost".
DEN HAAG Het lijkt
bijna te mooi om waar te
zijn. Zet een Russisch fil
ter voor de sigaret - van
doorgaans Amerikaanse
makelij - en je bent van
bijna alle kwalijke ge-
zondheids-aspecten af die
aan roken kleven. Het zou
mogelijk worden met de
nieuwe filter die' Russi
sche wetenschappers on
der leiding van de chemi
cus Mikhail Goldfeld heb
ben vervaardigd.
Rokers zouden door de filter
vrijwel niets meer van het
kankerverwekkende stikstof-
monoxide binnenkrijgen. Zo
kunnen de wettelijk voorge
schreven waarschuwingen
binnenkort van het pakje af
en kan de industrie weer vol
op reclame gaan maken voor
hun produkt. En er wellicht
zelfs het etiket „gezond!" op
plakken.
„Te mooi om waar te zijn, in
derdaad", zegt voorzitter J.
Nelissen van de Stichting
Volksgezondheid en Roken.
„Stel dat dat filter inderdaad
alle stikstofmonoxide onscha
delijk zou maken, dan blijven
er nog 39 andere stoffen over
die een rol spelen in het ont
staan van kanker en hart
klachten. Dus wat schieten we
ermee op?".
Het nieuws over de Russische
vinding is amper een week
oud en werd in de wereld ge
bracht door nota bene een
Amerikaans nieuwsagent
schap. Je zou toch verwachten
dat de tabaksindustrie zich na
het paasweekeinde en masse
in het vliegtuig naar Moskou
zou storten om kennis te ma
ken met de nieuwe vinding.'
Woordvoerder Mentink van
het Voorlichtingsbureau Siga
retten en Shag in Den Haag
maakt daartoe echter geens
zins aanstalten. „Ik heb het
gelezen, maar weet er verder
niks van", slaat hij de hoop de
grond in. „Met de Russen heb
ben we niet de meest nauwe
informatie-banden, 't Is toch
een heel aparte wereld hè?",
zegt Mentink, die vervolgens
parallellen trekt met de ont
dekking van de koude kernfu
sie waarover de wetenschap
pers van de wereld zich mo
menteel ook met scepsis bui
gen.
Vruchteloos
Een telefonische speurtocht
door Nederland naar een on
derzoeker die zich in opdracht
van fabrikanten bezig houdt
met de ontwikkeling van bete
re filters blijft vruchteloos.
Zelfs Mentink blijkt er geen te
kunnen vinden en dat zegt
toch genoeg. Onderzoek wordt
nu eenmaal nauwelijks ver
richt en er lijkt bij de tabaks
industrie al helemaal weinig
interesse te bestaan voor de
vinding van Goldfeld en de
zijnen. Het eigen onderzoek
van de fabrikanten, zo legt
Mentink uit, is vooral gecon
centreerd in Zwitserland (Phi
lip Morris) én Amerika.
„Natuurlijk zien de fabrikan
ten die filter niet erg zitten",
analyseert Nelissen namens de
anti-rook-beweging. „Als ze
zo'n ding zouden gaan gebrui
ken geven ze toch eindelijk toe
In de westerse wereld zal de Russische filter nog niet snel worden
inderdaad alle stikstofmonoxide onschadelijk maken, dan blijven e
een rol spelen in het ontstaan van kanker en hartklachten.
dat hun produkt gevaarlijk is
voor de gezondheid en daarom
een filter behoeft?". Liever
verschuilen de fabrikanten
zich volgens Nelissen achter
de regels van de overheid, die
hen heeft verplicht de consu
ment via een tekst op de ver
pakking te waarschuwen. „Ro
ken schaadt de gezondheid.
Het kan longkanker of hart
klachten veroorzaken", meldt
de tekst steevast.
Aansprakelijkheid
Geen fabrikant is tot dusver
naar de rechter gestapt om die
verplichting aan te vechten.
Het waarom daarvan hangt sa
men met de de ontwikkelin
gen op het gebied van produk-
taansprakelijkheid. In Neder
land treedt dit jaar een in EG-
verband overeengekomen re
geling op aansprakelijkheids-
gebied in werking. Op termijn
kunnen we volgens Nelissen
in ons land processen ver
wachten zoals die van vorig
jaar in de VS, waarin de we
duwnaar van een aan long
kanker överleden vrouw een
schadevergoeding kreeg. Dat
Nederlandse fabrikanten nog
niet naar de rechter zijn ge
stapt houdt volgens Nelissen
verband met de kans dat de
rechter hen aanspreekt op hun
eigen verantwoordelijkheid:
mijne heren, u zet deze tekst
op het pakje of u neemt het
produkt uit de handel. Ons
niet gezien, denken de fabri
kanten. Dan maar liever door
de overheid gebeten. De ont
wikkelingen op het gebied van
de produktaansprakelijkheid
brengen Nelissen ertoe zich
voorzichtig te gaan oriënteren
op mogelijkheden tot het voe-
toegepast. Zelfs al zou dat filter
r nog 39 andere stoffen over die
FOTO: SP
ren van proefprocessen. „De
consument zal wat moeten on
dernemen wanneer hij^denkt
schade te hebben ondervon
den".
De kans dat er ooit een filter
wordt gevonden dat alle carci-
nogene (kankerverwekkende)
effecten van het roken teniet
doet acht Nelissen nog net
meer dan nul procent. „Het
punt is: wanneer zo'n filter
ooit wordt uitgevonden kan
het produkt sigaret meteen
worden weggegooid. Warit wat
blijft er dan over? Wanneer je
geen nicotine, teer en andere
schadelijke stoffen meer inha
leert is direkt het verslavende
aspect van het roken weg. De
reden om te roken zal in één
keer helemaal wegvallen", al
dus de voorspelling van Nelis-
ARJEN VAN DER SAR
KAAPSTAD Op de
achtergrond van Margaret
Thatchers bezoek aan
Afrika en de op handen
zijnde onafhankelijkheid
van Namibia houdt het
netelige vraagstuk van de
sancties tegen Zuidafrika
de gemoederen nog steeds
bezig.
Het voor en tegen
om Pretoria te dwingen tot
een acceptabeler politiek is tot
vervelens toe besproken. Als
geen andere heeft deze discus
sie gelijkgestemde Zuidafrika
nen verdeeld. Liberalen staan
hierin lijnrecht tegenover de
anti-apartheidsorganisaties.
Over het algemeen genomen
zijn de eersten tegen en de
laatsten vóór sancties.
Toch, als je kijkt naar wat er
in de praktijk gebeurt, heeft
de discussie iets onwezenlijks.
Zo zijn de Verenigde Naties
bereid, vanwege de economie
en de nabijheid, om Zuidafri-
kaanse goederen te kopen en
te huren terwijl ze het buur
land Namibia (het voormalige
Zuid-West Afrika) naar de on
afhankelijkheid loodsen. Wes
terse landen zullen waar
schijnlijk gedwongen zijn en
kele sancties in te trekken of
op te schorten om zo een be
vredigende Namibische onaf
hankelijkheidsoperatie te be
werkstelligen.
Bovendien doen .de meeste
Afrikaanse landen op een of
andere manier, stiekem of
openlijk, zaken met Zuidafri
ka. Thatcher zal haar Afri
kaanse gastheren daar ver
moedelijk wel aan herinneren
tijdens haar rondreis, die in
Zimbabwe en Malawi zal ein
digen. Het is voorts opmerke
lijk dat een officiële Zuidafri-
kaanse delegatie onlangs een
bezoek aan „aartsvijand" Cuba
bracht. Ze werden gastvrij
ontvangen door Fidel Castro
en konden het bijzonder goed
vinden met hun gastheren. De
volgende ontmoeting tussen
deze commissie - speciaal op
gericht voor het vredesplan
Angola/Namibia - en Cuba
nen zal eind april plaatsvinden
in Kaapstad.
Sovjetunie
Ook de Sovjetunie geeft nu
duidelijk de voorkeur aan on
derhandelingen in plaats van
oorlog om een einde te maken
aan de apartheid. Hun Afrika-
deskundigen hebben contact
gehad met tal van Zuidafri-
kaanse bezoekers, onder wie
academici, juristen en journa
listen. Stalin zou zich omdraai
en in zijn mausoleum als hij
kon zien wat er gaande is. Te
genstanders van sancties voe
ren ten slotte aan dat als één
land sancties toepast, andere
gewoon in het opstane gat
springen om zo hun eigen han
del met Zuidafrika aan te
zwengelen. Dus wie profiteert
nu eigenlijk?
Er zijn aanwijzingen dat de
Zuidafrikaanse economie tra
ger functioneert door de sanc
ties. En de werkloosheid onder
de zwarten is toegenomen.
Maar de werkelijke invloed
komt nog niet eens in de buurt
van wat er nodig zou zijn om
Pretoria bang te maken. De
werkloosheid vergroot simpel
weg de zwarte ellende en ver
zwakt de enige macht die een
werkelijke legale uitdaging
voor de regering zou kunnen
vormen, namelijk de vakbon
den.
Wil het lijden van de zwarte
bevolking enigszins gerecht
vaardigd zijn, dan moeten de
sancties een enorme winst op
leveren. Alles wijst er echter
op dat de sancties, zoals ze op
het moment worden bedacht
en toegepast, weinig kans van
slagen hebben. Een verscher
ping van de sancties om de
Zuidafrikaanse goudexport en
olie-import stil te leggen, zou
op den duur één van de meest
veelbelovende economieën in
Afrika kunnen vernietigen.
Sancties zullen de Zuidafri
kaanse heersers niet in libera
len veranderen. Integendeel,
ze zullen er juist onbarmharti
ger door worden. De toene
mende macht van de rechtse
vleugel in de blanke politiek
kan ook teruggevoerd worden
op de algehele sfeer van hals
starrigheid die ontstaan is door
de sancties.
Toch dient ingezien te worden
dat de publieke opinie in wes
terse landen heel sterk neigt
naar een verscherping van het
sanctiebeleid. Vooral in Ne
derland is dit heel duidelijk
merkbaar.
Enkele uitzonderingen daarge
laten zijn de meeste betrouw
bare Zuidafrikaanse zwarte
leiders ook vóór sancties. Van
twee kwaden - geweld is het
andere - om Zuidafrika te
verlossen van z'n regering en
de apartheid is sancties het
minste, vinden ze. En hun me
ning moet toch gerespecteerd
worden, zelfs als die afwijkt
van wat veel anderen denken.
Wanhoop
Hun motieven komen voort
uit wanhoop. In vier jaar tijd
hebben vierduizend zwarten
de dood gevonden, zijn dertig
duizend of meer zwar(en ge-
De meeste Afrikaanse landen doen op een of andere manier, stiekem of openlijk, zaken met Zuid
afrika. Thatcher zal haar Afrikaanse gastheren daar vermoedelijk wel aan herinneren tijdens haar
rondreis, die in Zimbabwe en Malawi zal eindigen.
FOTO: AP
vangen gezet, werden politie
ke organisaties, gemeenschap
pen en levens verwoest. Al
deze gruweldaden zijn het ge
volg van de blanke inspannin
gen om aan de macht te blij-
Voor degenen in het buiten
land die sancties niet toepas
sen uit binnenlandse politieke
overwegingen of omdat het fi
nancieel voordeel zou opleve
ren, luidt de vraag als volgt:
Dragen sancties werkelijk bij
aan het uit de weg ruimen van
de Zuidafrikaanse regering, of
niet? Indien dat wel het,geval
is, wat gaat daar dan mee ge
paard?
Wat betreft de kosten van
werkelijk effectieve sancties
zou het ongeveer gelijk staan
aan het kind met het badwater
weg te gooien, want het zou
een veelbelovend economisch
gebied in Afrika volkomen
ruïneren. De niet-raciale de
mocratie die ergens in de toe
komst moet liggen, vereist een
sterke economie, als een soort
bruidschat, om de 21ste eeuw
mee door te komen. De econo
mie behoort eigenlijk toe aan
het volk en dient daarom sterk
te blijven.
De enige omstandigheid onder
welke het eventueel gerecht
vaardigd zou zijn om de econo
mie te vernietigen zou een on
derdrukking zijn ter grootte
van de nazi's in Duitsland tij
dens de Tweede Wereldoorlog.
Alhoewel Zuidafrika er slecht
aan toe is, zó ernstig is het nu
ook weer niet. Ten eerste zijn
de blanke nationalisten nog
lang niet zo sterk. En nu presi
dent Botha langzaam van het
toneel verdwijnt, nadat hij
werd getroffen door een lichte
beroerte medio januari, bestaat
zelfs de kans dat e
ten goede zal gaan veranderen
onder de nieuwe heersers.
De regering in Pretoria moet
aan het verstand worden ge
peuterd hoe slecht bekend
haar beleidsvoering en praktij
ken staan bij de verlichte wes
terse landen. Maar dat moet
wel op een manier gebeuren
die niet leidt tot verdere ex
cessen en verruïnering van de
Positiever
Waar misschien wel meer van
te verwachten valt is de ande
re, positievere, kant van de
medaille: bijvoorbeeld het toe
passen van een edelmoediger,
meer humanitair en gecoördi
neerd beleid door het westen
ten aanzien van degenen die
het directe slachtoffer zijn van
de Zuidafrikaanse regerings
maatregelen.
En dat zijn de mensen die ge
vangen zitten of beschuldigd
worden van politieke overtre
dingen, de mensen die in een
moreel dilemma verkeren
over het dienen in de Zuida
frikaanse strijdkrachten en de
mensen die een beroep doen
op het geweten van de rest
van de wereldbevolking -
door middel van het woord,
muziek, kunst of wat dan
ook - tégen raciale discrimi
natie.
Hele gemeenschappen in Zuid
afrika kunnen „geadopteerd"
worden door buitenlandse ge
meenschappen, als onderdeel
van wat in toenemende mate
wordt aangeduid als „zwarte
autorisatie".
Bij wijze van een herziene
sanctie-strategie kunnen de
sancties die al zijn toegepast
opgeheven worden als en
wanneer de regering stappen
onderneemt om de apartheid
te beëindigen. Blanke nationa
listen die nijdig worden van
negatieve pressiemiddelen rea
geren misschien gunstiger op
positieve prikkels om te ver
anderen.
De liberaal-klinkende retoriek
van de nieuwe leiders die zich
aandienen om Botha te ver
vangen kan in elk geval ge
toetst worden aan hun daden.
Blijkt dit overeen te stemmen
dan kunnen ze daarvoor be
loond worden. De westerse
landen zijn onverbrekelijk
verbonden met Zuidafrika.
Een beleid van onwrikbare
pressie en samenwerking in
laats van terugtrekking van
edrijven en investeringen en
isolatie is, hoe nutteloos dit
soms moge lijken, de enige
manier om het probleem aan
te pakken.
ANTHGNV HF?vwr>
Aan kernfusie waagt
zich nog geen weekblad.
Tikkeltje te moeilijk
misschien? Gelukkig is
er altijd nog de cultuur,
waar het prettig schui
len is. Nou ja, prettig -
van toneelschrijver
Lars Noren (in Elsevier)
knap je niet op. Of is dat
nou juist het kenmerk
van mensen die werke
lijk iets te vertellen heb
ben? Maar wie echt iets
te vertellen heeft, die
zwijgt toch? Ariel Dorf-
man (in De Tijd): „Mijn
persoonlijke emotie over
wat er in Chili was ge
beurd kon ik niet op pa
pier krijgen, dus deed ik
er het zwijgen toe. Ik
prefereer de stilte boven
de leugen
En wie hebben we daar?
Neelie. Heeft die dan iets te
vertellen? Meestal niet.
Zwijgt ze dan? Meestal niet.
Maar de minister is niet uit
het Journaal weg te slaan -
de Haagse Post somt al
haar verschijningen op het
scherm op, belangrijke ver
schijningen, want daarmee
„voegt een publieke per
soonlijkheid iets toe aan zijn
of haar prestige bij het
volk". 1987 was maar een
stil jaar, met 31 verschijnin
gen, maar 1988 een topjaar:
56 keer, meer dan eens per
week. „Wie haar verschij
ningen zonder wrok
een oog voor public relations
beziet, moet erkennen dat ze
daarvoor nauwgezet de tien
recepten van Machiavelli
opvolgt zoals die onlangs
door Van Schendelen voor
de moderne tijd zijn ver
taald". Alleen bij het tiende
recept, intelligentie, zet HP
een vraagteken: „Zelfs goede
adviseurs maken een dom
me regering niet intelligent.
Een regering moet zelf zor
gen voor zowel haar schijn
als haar resultaten".
Maarten van Rossum, onor
thodox historicus, meent dat
de Rechtse Revolutie waar
voor de jaren tachtig nog
wel eens doorgaan ook maar
schijn is. Reagan, Thatcher
en Lubbers hebben het poli
tieke landschap niet werke
lijk veranderd. „De Rechtse
Revolutie heeft een unieke
kans gehad en hem gemist
(of misschien: hem wel
moeten missen) omdat zij
uiteindelijk gebaseerd was
op het fiscale egoïsme en de
behoudzucht van de mid
denklasse en niet op enig
origineel idee over de herin
richting van de moderne sa
menleving".
Tom Cruise kan er natuur
lijk niets van, hij is een film
ster die pretendeert acteur te
zijn; vindt HP. Ook al dacht
Paul Newman er na The Co-
lor of Money anders over,
voor HP blijft Cruise ook (of
misschien wel: juist) na Rain
Man niets anders dan een
sekssymbool. Hoe vindt hij
dat zelf? „Daar denk ik nooit
over na. Ik stoor me er be
slist niet aan, maar ik krijg
het er ook niet hoog van in
mijn bol".
Geen getormenteerde musici
in het Orkest van de 18e
Eeuw, door De Tijd gevolgd
op toernee door Europa.
Veel lol, vooral na de tocht
door het Oostblok. De Cana
dese violist Mare Destrubé:
„Ik zou nooit in een gewoon
orkest willen spelen met cy
nische musici die standaar
drepertoire op een stan
daardmanier uitvoeren. Je
moet risico's nemen, er
steeds weer fris tegenaan
kijken". Dirigent Frans
Brüggen: „Eén van de be
langrijkste dingen is dat de
musici met plezier spelen;
zodra het een opgave
wordtDan is zo'n tour
nee ook niet te maken. Elke
avond in maat vijf een cres
cendo is niet leuk; ik doe dus
regelmatig het tegendeel, om
de boel een beetje fris te
houden. Op voorwaarde dat
het ook muzikaal wérkt".
Wel een gekwelde Frénk
van der Linden, na een ver
blijf in Washington, waar
„het bloed tot de brieven
bussen staat". De burge
meester weet het ook niet
meer, help me, zegt hij, vol
ledig groggy na weer een
persconferentie die veel weg
heeft van een rituele moord.
„We beleven een gewelds
spiraal in héél Amerika. Als
ik een oplossing had, zou ik
die zondermeer toepassen.
De situatie is angstaanja
gend, triest, schokkend,
frustrerend. We letten er op,
we worstelen ermee, we
stoppen er geld in, we wer
ken er hard aan, we pompen
er al onze energie in - meer
kan ik niet doen. We hebben
gewoon geen antwoord".
in tien jaar produceerde de
Zweedse schrijver Lars No-
rèn zo'n vijftien vaak zeer
orn e<
actie.
ie Aap
een 1
lange stukken, die bijna alk rende r
maal in Nederland zijn g< *®'Qm
speeld. Hij leidt een teruggiP®"
trokken bestaan en gaat lieiur" "G
ver niet naar voorstellinge s» 'ev®
van zijn eigen werk. En h 9®"- C
houdt, vertelt hij in El» Andr
vier, niet van schreeuwe
op het toneel (da's wel ee 1
beetje een probleem in Ne ••O''*'
derland). „Bij alles wat i 1 van
schrijf is het alsof er lie! s van
valt op herinneringen di
niet weg mogen. Zoals b
het aanleggen van de meti
in Rome, toen men op ke
derruimten stuitte vol
de meest schitterende muuifcEMARK
schilderingen. Maar zodra e ijzen sU
licht op viel verdwenen zi'chl 9®w
Zo is het met onze trauma'! gJ*slg|aCf
zonder die trauma's zijn w 3nnelijk
niets meer, sterven we". ,50. mai
Emma Brunt verkent d indel rt
koppelmarkt; ze bezocht on*nn- .2®
der meer een ontmoeting*
vond op een chique land '25. Vr<
goed. „Iedereen is bang or '25', 1e l
zichzelf bloot te geven, or l'ik en pi
openlijk te zeggen wat e .kWg"7
verlangd wordt, en toch 1^5^30
dat de enige manier om ech 5 hoger
intiem contact te leggen. Dé ibruiksn
is de paradox waarin ze gefW: A
vangen zitten". Niet ieder 1.a* *a
een. Anna, 42: „Ik weet nie 00" 2e
of het jullie opgevallen is iiig'en pi
maar de moderne man wee n ie s»
niet van opstappen. Ne 25-1900
hoor, de moderne man wj I0.3075
koffie en ontbijt, een fug, w(jG| W|
van Bach op de geluidsin uste koe
stallatie, en daarna bellen zli.soort 1
je nog twintig keer op voo '£fnJe,i
een nieuwe afspraak waar j BkBn
geen zin in hebt. Behalve du ijzen gel
ene man die je écht leul indel wil
vond natuurlijk, die bel eeakalve
nooit meer, dat zal je zien". jjg y®
Terwijl de 40-jarige NAV®
in verwarring is sinds G01 Tök
batsjov (zie enkele wj it 410-61
plichtmatige jubileumverha PjL,Vï
len in diverse bladen) bloe [^^'2
de Russische maffia als nooi hogei
tevoren. Rechercheur Goeiierkalve
rov: „Twee derde van hujj®kwa,i,e
inkomsten besteden de r
fia-leiders aan het omkope
functionarissen. U kun n'255-2
10 >ger. A
eesrass»
kwalitt
(jzen ho
4 irkens p
e! BTW:
zich voorstellen
bedragen zijn! Als 1
bereid zou zijn die 5
maffia afsterven".
De mussen vallen bijna doo<fe:htv
van het dak, VN heeft hé
nog even over winterdepres andei vif
sies. Maar ook over „gewo „chtsch
ne depressies. Aardige dis
cussies. „We zien dat depres 716"
sieve mensen zich 's mot ®ch,schi
gens diep ellendig voelen ^.9 §fj'
tegen de avond gaat het we 70. Har
weer. Als je die
wakker houdt zie je de ver|®n 22-2!
betering. Misschien is
wel zo dat slaap depressie£.2G^
opwekt. Misschien krijger 2,50. f
die daar gevoelig lachts
1 van nature slaap. k'us*?
in.tul'' oien lot
n prljzer
Van de gedichten van Gerril iebruikss
Achterberg val je niet zo luk ii
makkelijk in slaap. HN-ma j«ks-
gazine heeft het er nog ever S. 9";»!:
over. En over Harrisburg 25l
waar gezien HP van vorige en gelijk
week tien jaar na de nucleai- anvoer
re nachtmerrie niet zo heelPn®nb0
veel veranderd zou zijn
Hervormd Nederland geeft'
toch een ander beeld: „Zie j.e
daar dat grote witte huis]
Mevrouw en meneer zijn va
rig jaar beiden aan kanke;
overleden. En daar
boerderij is de man drie jaai
geleden gestorven, ook aan)-,
kanker. Hij was 41. En recht j f
daar tegenover is een vrouw
kort na de kernramp dood-iMSTE
gegaan, 31 jaar oud. Door de'as gist
schok is haar man haar alfpe
snel gevolgd. Twee
geleden zijn veertien
1 hier gestorven. We heb-taalcon
allemaal
87.20 1
De aardigste suggestie
de jubilerend,e NAVO sta;
in De Groene: Wordt d(
Sovjetunie lid? Gied ten Ber
ge, stafmedewerker IKV,
rieus: „Als ik naar de Sovjet:
unie kijk, met name r
haar krijgsmacht, voel il
vandaag meer verontrustinj
dan de zelfgenoegzame voor
sprekers van de NAVO^ij
Óveral ter wereld is h
Rode Leger verslagen dó
wel op de terugtocht. H<
voelt dat, als je thuis niel
triomfantelijk wordt inge«
haald, ook nog eens
broekriem mag aanhalen
privileges je worden af,
pakt, carrières gebroken?'
Terugkijkend naar de „rriijityj
of meer democratische
kiezingen" in de Sovjetunie!
concludeert het blad dat ei
in de provincie anders wordl
gedacht over de hervorming
gen. Ging het in de stad
de vraag of de perestroj]
snel of razendsnel
den doorgevoerd, elders gi:
het meer om vaderlandsliei
de. „Luistert u eens, met di
Peter de Grote is het alk
maal al mis gegaan. De N<
derlanders en de joden zijl
de Wolga komen afzakkei
en dat heeft niet veel goe<
betekend
DICK HOFLAN
innelij
jrwacl
ièbeurs
de 4;
'Pi tal
et lij
■dl iet
al oop
t*)p de
tl (iel bij
■i net eer
13,70
oerswi
31,10.
1,40
■97,20.
itio-M
iXate ga
de
it te
ika |tng
f-te
m laas^
3 «kt ge:
Dt ofrderni
j» beltend
